………“Euzü Billahi mineş şeytanir racim”

………“BismillahirRahmanirRahıym”

………El Musavvir, Es saveru meyl, eğilim demek, surtus şey’ bir şeye meyl ettim manasına geliyor, suret resim dediğimiz şey, resim, suret. Yaratılıştan taşıdığı biçime ve şekle verilen isimidir bir şeyin. Savvera şekil verdi tasarladı anlamına geliyor. El Musavvir; şeylerin tasarımını yapan zat, eşyanın tasarımını benzersiz bir biçimde yapan zata el Musavvir denir, Allah. Yokluktan varlığa, bozondan atoma, atomdan galaksiye, hücreden organizmaya, molekülden floraya varana dek her bir türün alt ve üst kategorilerinin tasarımını eşsiz ve benzersiz biçimde yapan mutlak özneye el Musavvir diyoruz, Kur’an öyle diyor.

………Allah’ın Musavvir olmasının hakikati nedir? İnsan için suret ikiye ayrılır; harici suret, dahili suret.

………Harici suret; şeylerin aynaya veya kameraya yansıyan görüntüleridir. Öyle değil mi, kolon değildir, çektiğiniz eşyayı kolonlamıyorsunuz, suretini çekiyorsunuz aslında çektiğiniz şey gölgesidir, suretidir, resmidir. Dolayısıyla kameranın çektiği aynanı gösterdiği şeye biz suret diyoruz. Graniti kireç taşından, hurmayı palmiyeden, aslanı kaplandan, insanı diğer insandan ayıran şey nedir? Suretidir. Biçimlerimiz kimliğimizi tayin ediyor bakınız, yani her halde karşısındaki herkes birbirine benzeseydi DNA testiyle ancak test etmemiz lazımdı değil mi. Böyle olmasaydı kimse kimseyi tanımayacak, kaos oluşacaktı. Elhamdülillah ki rabbim ayrı ayrı yüz, suret koymuş, şu nimete bakar mısınız, her eşyaya rabbimizin bir ikramı.

………Bakınız ağaçlar bile aynı değil, elmayı elma olmasa da tanırsınız, işi bilen bilir. Kabuğundan bilir, yaprağından bilir, biçiminden bilir öyle değil mi. Karpuza bir suret vermiş, muza bir suret vermiş, elmaya bir suret vermiş, armuda bir suret vermiş. Elmanın sureti ile armudun suretine baktığınız zaman kokusunu, tadını hissetmeden, görmeden, algılamadan da ayırırsınız değil mi? İşte suretin farklılığı da Allah’ın bir ikramıdır.

………Zihni suret, hayal dünyamız zihni dünyamızın şekillendiği yerdir, bu ikincisi. Hayalleri zihin aynasına düşen gölgeler olarak tarif edebiliriz. Zihin aynasına düşen gölge tabir caizse zihnimiz bir kamera veya fotoğraf makinası, zihin kameramız çekiyor, buna hayal diyoruz. Zihnimizin kamerasından geçenlere, filmlere hayal diyoruz. Nitekim insan bir şeyi önce tahayyül eder, sonra yapar. Hayal evreni el Musavvir ismine tabidir, hayal idrakin duasıdır, hayal etmeden yapamazsınız. Hatta hayal etmeden dua edemezsiniz. Bir şey önce ayal edilir sonra arzu edilir sonra harekete geçilir dua arzudur zaten.

………İnsan uçmayı hayal etti, uçacak vasıtalar icat etti ve uçtu. Hayaller olmuş olaylar üzerinde tahakkuk ederse buna hafıza denir, eğer insan hayalleri içerisinde olmamış olaylar üzerinde tahakkuk ettiğinde hayal denir. Dolayısıyla olmuş bitmiş olaylar üzerinde tahakkuk ettiğinde buna hafıza diyoruz, yani hayalin kayda alınmış haline hafıza diyoruz.

………Eğer insan hayalleri içerisinden bir tanesi üzerinde yoğunlaşırsa buna dikkat denir, dikkat hayallerden birine yoğunlaşmaktır. El Musavvir insanın hayaline tasvir yapan zattır, bak bunu kaçırmayın. El Musavvir insanın hayaline tasir yapan, suret yapan zattır. Eğer vahye kendini adem kılarsa insan, Allah ta insanın hayaline vahyi suret yapar, vahyi tasvir eder.

………El Musavvir Nebilerin, peygamberlerin kalbine lehv-i mahfuzda ki hakikatlerin suretini yansıtan zattır. El Musavvir görünmeyen gaybi hakikatlere görünen suretler tasarlayandır. El Musavvir, gayb ve şehadet aleminin tasarımını sonsuz bir bilgi ile yapandır. El Musavvir yarattığı ilk örneklere ilk orijinal şekillerini verendir.

………Tabii el Musavvir ismi gelsin de İslâm ve resim bahsi gelmesin, olmazdı değil mi. Şimdi bizi dinleyen, ressamlıkla ilgilenen ressam olan kardeşlerimiz ne kadar merak ediyordur Allah bilir. Dur bakalım bu konuda hocamız ne diyecek diyorlardır mutlaka.

………Ben bir şey demiyorum, ben sadece elçilik yapıyorum ama bilgiyi işlemeye çalışıyorum. Sizi ham bilgi ile muhatap kılmak yerine bilgiyi Kur’an a arz edip bildiklerimin tamamını, rivayetlerin tamamını, hadislerin tamamını Kur’an a arz edip ey Kur’an ne diyorsun diye sorup aldığım cevabı bilâ kaderil imkân size arz etmeye çalışıyorum, yaptığım bu, tüm şey bundan ibaret.

………Kur’an Hz. Süleyman ile ilgili ayetlerde heykellerden bahseder, temasil. Sebe’/13. Kur’an Hz. Süleyman’ın heykellerinden söz ederken hiçbir eleştiri imasında bulunmaz bu çok ilginçtir. Temasil kelimesi enbita%52-53 te de geçer ama orada tapınılan put anlamındadır. Hz. Süleyman’ın sarayında temasil var, Kur’an ona eleştiri, imasında dahi bulunmaz, ama Enbiya suresinde ki temasil tapınılan put anlamına gelir.

………Bu ne demek şimdi ikisini yan yana getirdiğimizde, tahlil ettiğimizde çıkardığımız sonuç şu; Kur’an heykel objesini mutlak olarak olumsuzlamıyor. Peki, ne yapıyor? Heykel hakkında ki hüküm onun kullanım alanına göre değişiyor. Kullanım alanından yola çıkılarak karar veriliyor.

………Eğer heykelin durumu buysa resmin durumu haydi haydi budur. Resim hakkında bir yığın hadis var önümüzde, hayli rivayet var resim hakkında. Bu hadislerden bir kısmı söz, ama bir kısmı davranış. Bizzat Hz. Aişe’ye; İşte duvara bir perde gerdim perdenin üzerinde resim vardı diyor. ResulAllah gördü yüzünü ekşitti ve hiç hoşlanmadı, perdeyi indirmemi söyledi. Perdeyi indirdim ikiye yırttım iki tane yer minderi yaptım onu gördü hiçbir şey demedi diyor. Yani buna benzer başka örnekler de var. Yani mü’minlerin annelerinden verilmiş, Ümmü Seleme’den gelmiş, diğer annelerimizden gelmiş, peygamberimizin yakınında ki insanlardan gelmiş, yaşanmış örnekler var. Bunların tamamını burada nakledemem vakit yok, ama tamamından çıkardığım sonuçları sizlerle paylaşacağım. Tabii eserde bunlar hep kaydedildiği için burada atladığım yerleri orada bulabilirsiniz, gönlüm rahat.

………Resim hakkında ki hadisleri ve sünneti, Hadisle sünnet aynı değil bunu artık biliyoruz değil mi? Hadis söz, sünnet davranış. Her hadisin içinde sünnet olmaz bazı hadisler sünnet taşırlar. Peygamberimizin davranışı sözünün önündedir, eğer ondan nakledilen bir sözle ondan nakledilen bir davranış çelişiyorsa önce söze değil davranışa itibar edilir. Bu çelişki de söz atılır davranış alınır bu çok önemli.

………Resim hakkında ki sünnet ve hadislerden çıkan şey şu, resim yapanların ahirette ki durumuyla ilgili hadisler var. Bir kategori böyle, resim yapan ahirette denilecek ki haydi buna ruh üfle, sen buna can ver. Allah onu hesaba çekecek hatta cehenneme atacak, lanetleyecek gibi çok ağır ifadeli hadisler de var. Bütün bunlar bir araya getirildiğinde resim hakkında ahirete müteallik olan bu hadislerin bir kısmının mevzuu, bir kısmının müdreç, sonradan arkasına ilave edilmiş olsa dahi bir kısmının sahih olma ihtimali hiç ihtimal dışı değil. Ama bunların hepsinde de Allah resulünün ahirette o kişinin cehennemlik olacağına dair herhangi bir öngörüde bulunduğunu asla düşünemeyiz. Ahkaf/9 ayeti orada durduğu sürece.

………Ne diyordu; Kul, ma küntü bid’an miner Rusul ben türedi bir peygamber değilimc ve ma edriy ma yüf’alu Biy ve lâ Biküm. Ben yarın bana ve size Allah’ın ne yapacağını bilmiyorum, bilmem, bitti. Bunu diyen bir peygamber bir ameli yapan bir kimseyi spesifik olarak senin cehennemlik olduğunu ben söylüyorum diyemez. Hele hele böyle ameli bir hususta. Münafıklığı tescilli olanlara bunu söylememiş olan, kendi eşine bizzat iftira etmiş Abdullah bin Ubey bin Selûl gibi bir münafık reise, kafirin kafiri bir adam olduğu halde, dışından Müslüman gibi göründüğü halde içinden ekferi kafir olan bir adama dahi bunu söylememiş olan Allah resulü. Hasbel kader çıkıp ta orada bir kuş resmi yapmış olan birine söyler mi?

………Dolayısıyla doğru bir bakış açısı ile bakmazsak efendimize haksızlık etmiş oluruz, sevgili peygamberimizin hakkını yemiş oluruz. Bu tıpkı şuna benzer, canına kast etmiş düşmanlarına Uhud’da dua eden bir peygambere, önünde namaz kılarken geçen çocuğa Allah senin belanı versin, Allah sana lanet etsin deyip oracıkta çocuğu öldürme rivayetine benzer. Olur mu bu? Bu peygamberimize hakaret olmaz mı bu bir.

………2 – Bu rivayetlerin bir de resim ile melek arasında ilişki kuranları var. Nedir o? Çok versiyonları var, resim giren eve melek girmez. Bu daha da izaha muhtaç bir durumla karşı karşıyayız. Burada bir soru var bu melek vahiy meleği mi değil mi, eğer vahiy meleği ise bu peygamberi ilgilendiren bir durum, yani sana bana vahiy gelmediğine göre bizim eve girse ne olur girmese ne olur. Dolayısıyla burada bir problem yok. Yok eğer bir çok rivayette ki genel kullanımında ima ettiği gibi her tür melek ise o zaman da şöyle bir problem çıkıyor, ölüm meleğini baştan defetmek için bir galeriye kapanmak yeter. Bir resim galerisine kapan ölüm meleğinden kurtul nasıl olsa gelemez.

………Şu durumda bu rivayetler sonraki dönemlerde mevcut kültürün hadisleşmiş şekli olarak görünüyor Allahu alem. Yani süpürüp almadığımız gibi süpürüp atamayız da. Biz mümeyyiz bir akılla bakarız, seçip ayıran bir akılla bakarız. Onun için rivayetlere yaklaşımımız nedir bizim? Rivayetlerin hepsini boş ver at bir kenara, (hayır), bunu söylemek için peygamberimizin dilsiz olduğunu ispatlamak lazım. Önce peygamberimizin dilsiz olduğunu ispatla sonra at. Böyle bir şeyi kim söyleyebilir. Bunu söylemiyoruz bunu söyleyenleri de tasvip etmiyoruz. Rivayet mi getir kurban olayım hepsine, torbamın içine koy hepsine iman ettim, bunu hiç söylemiyoruz. Ya ne yapıyoruz? Kur’an a arz ediyoruz. Ey Kur’an bunu onaylıyor musun, onaylıyorsan başımın üstünde. Çünkü senin onaylamadığını benim peygamberim söylemez, benim peygamberim Allah ile zıtlaşmaz. Bitti.

………3 – Hz. Aişe’nin şahitliğine dayalı olan rivayetler var bir de. Biraz önce bir perde rivayeti naklettim. Bürde rivayetidir meşhur. Rivayetlerin bir kısmında yaşanmışlık var, bu rivayetlerin sıhhati inkar edilemez çünkü yaşanmışlık var. Onların tümü dikkate alındığında şu 3 husus göze çarpıyor. Ben burada genel bir tahlil yapıyorum tüm rivayetler üzerinden. Ciddi bir emek mahsulüdür onu söyleyeyim. Tüm rivayetleri çıkardım çünkü.

1. a) peygamberimiz resme karşı oldukça soğuk ve mesafeli duruyor. Bunda hiç kimsenin tereddüdü yok. Peygamberimiz resme karşı çok soğuk ve mesafeli. Yani resim deyince peygamberimiz yanına yaklaşmıyor. Hatta yüzünü ekşitiyor ve bizzat fiili müdahele ile bulunduğu yerden resmi defediyor.
2. b) Fakat en şiddetli tepkisinde dahi put olarak telakki etmiyor. Putlara yaptığı muameleyi resme yapmıyor. Çünkü putları kırdırmıştı biliyorsunuz. Kendisi Kâbe’nin içindekileri bizzat devirmişti ve Taif’e göndermiş sahabesini, Halid Bin Velid’i Taif’in putunu kırdırmıştı, diğerlerini kırdırmıştı, hem de birer müfreze göndererek kırdırmıştı biliyorsunuz. Hatta hatta Taif’liler dediler ki ya Muhammed tamam biz teslim olduk, Taif’i sana teslim ettik, fakat bize biraz mühlet ver, bazı şartlarımız var ne olur onu kabul et. Nedir o şartlarınız? Hubel’e dokunma. Taif’in milli putu. Niye? o bize turist çekiyor, yanşi onun sayesinde ticaret erbabı geliyor, onun sayesinde burada canlılık yaşanıyor. Taif bölgenin aynı zamanda meyve deposu, yani Taif’in üzümleri meşhurdur hatta şehir arması nardır. Orası yayla çünkü. Ben dedi putları yıkmak için gönderildim, geçin onu yani ve yıktırdı da.

………İkinci şartları ya Muhammed biz biliyorsun ki üzüm imal ediyoruz. Üzüm imal etmemizden mütevellid Taif’in şarap sektörü çok büyük. Ebu Leheb’in Taif’te kiraladığı bağlar vardı düşünün. Taif’te bağ kiralıyor oradan şarap imal ediyor ta Mekke’de. Dolayısıyla bizim şarabımızı yasaklama, yani Taif’in ticaret sektörü bitmesin. Hz. Muhammed;) bizim için ne zararlıysa sizin içinde o zararlıdır dedi geçin onu.

1. c) Taif’i Medine gibi harem ilan et, çünkü Taif yeşil bir yer, Taif’in yeşilliğine zarar gelmesin istiyoruz. Eyvallah dedi peygamberimiz. Bakınız olabilecek şeylere olabilir diyor. Taif’i harem ilan etti. Taif’i harem ilan etmek nedir? Doğal sit alanı ilan etmektir. Yani Taif’i harem ilan etti diye Mekke’den çıkıp Taif’e mi koşuyorsunuz? Koşmuyoruz gördüğünüz gibi.

………Onun için bu da aynı zamanda şunu gösteriyor makul olan talepler vardır, olmayan talepler vardır. Peygamberimiz kategorik yaklaşmıyor, analitik yaklaşıyor seçiyor. Makul olup uyulabilen şeyler var uyulamayan şeyler var. Onun için dinde izah edilebilen, uyulabilen şeyler olur, ama dinin mutlak reddettiği hususlarda pazarlık olmaz, onlar reddedilir tevhid böyledir Tevhid’de pazarlık olmaz.

………Hz. Aişe’nin ikiye bölüp minder yaptığı resimli örtü olayında da görülüyor bu. Eğer tazim görüntüsü uyandırmıyorsa peygamberimiz resme ses çıkarmıyor. Yani resim perdedeyken duvarda asılı oluyor ya, ona kızıyor. Ama o perdeden inip te yer minderi olunca ona bir şey demiyor. Çünkü üstüne basıldığı, üstüne oturulduğu için orada tazim amacı yok. Demek ki resme yaklaşımda resmin ne için kullanıldığı esas alınıyor, önemli bir husus.

………Allah resulünün resim karşıtı tavrı kabirlere ve kabir ziyaretine olan tavrına benziyor. Peygamberimiz kabir ziyaretini yasaklamıştı. Esasında Kur’an da yeriliyor, nedir? Elhakümüt tekâsür, Hattâ zürtümülmekabir. (Tekasür/1-2) Kabir ile ziyaret aynı cümlenin içinde geçiyor, kabir ziyareti helâk etti sizi. Ama burada sıradan bir kabir ziyareti değil bu. Nedir? Övünmek maksadıyla, kabilecilik maksadıyla, kavmiyetçilik maksadıyla kabir ziyareti yasaklanmış burada. Peygamberimiz önce yasaklamıştı sonra serbest kıldı kuntü neheytukum an ziyaretil kubur fezuruha. Daha önce kabir ziyaretini yasaklamıştım, artık ziyaret edebilirsiniz. Ama niçin? İbret alma maksadıyla.

………Ölümden ibret alın diye ResulAllah serbest bıraktı, ama bugün kabirler ibret almak maksadıyla değil talimat almak maksadıyla ziyaret edilir hale geldi. Yani kabirlerden yönetilen şehirler toplumlar, kalabalıklar, kitleler oluşmaya başladı bunun için değil. Bunu görseydi yasağı hiç çözmezdi Allah resulü onu da söyleyeyim.

………Şimdi peygamberimizin resme karşı bu mesafesi soğukluğu ve resmi reddetmesinin sebebi ne? Bu açık, cahiliye toplumu şirk hastalığı iliklerine kadar işlemiş bir toplum. bunun tersini kimse söyleyemez, onun için peygamberimiz resme çok ciddi bir mesafe koyuyor.

………Hani roman kardeşlerimiz kusura bakmasınlar onları gerçekten severim onlar da saf, güzel bir taraf bulurum ben. Ama roman kardeşlerimize Allah bir şey vermiş şöyle bir dümbelek sesi duyduklarında, ritim duyduklarında oturdukları yerden ritme uymaya başlarlar değil mi. Yani benzetmek gibi olmasın da cahiliye ehli öyle bir halin içinde ki Allah’a aracısız kulluk etmeye karşı önyargılılar, Allah’a aracısız kulluk edilmez. Uzak Allah inancı onları, ellerine geçirdikleri her şeyi Allah’a ulaşacak vesile ittihaz etme gibi bir sapıklığa itmiş.

………Düşünsenize Hz. Ömer anlatıyor, biz cahiliye döneminde diyor annemiz, karımız eşimiz helva yapardı bize bağda bahçede yesin diye helvayı gidene kadar önce put şekline getirir ona tapardık, acıkınca da yerdik. Bu hastalık değil de nedir. Şekilsiz taş ve ağaçları Allah’a ulaştıracak aracılar olarak tapan müşrikler şekil gördüklerinde ne yapmazlar bir düşünsenize. Yani bugünkü gibi bir heykeltıraş ellerine geçseydi eğer herhalde sabaha kadar uyumazlar putun önünde secdeden kalkmazlardı. Bir suret gördüklerinde damarlarında ki şirk kanı kaynamaya başlıyor fokur fokur, yerlerinde duramıyorlar. İşte resim yasağının temelinde yatan espri bu. Çünkü adamlar bir fotoğraf, resim veya resme benzer bir şey gördüklerinde hemen tapmak istiyorlar.

………Sözün özü Müslümanın hayat ve hakikat tasavvuru eşyanın görünen kısmına odaklanmamalı. İslam ve Hıristiyanlık, resme iki bakış farkı. Naçizane kanaatim o ki Allah resulünün resme soğuk bakması sadece döneme özgü ve geçici bir tavır olarak algılanamaz.

………Deminki tahlillerimden yola çıkarak sadece müşrik toplum için geçerlidir kanaatinde olduğumu sanmayın. Resme karşı Müslümanların soğukluğu, mesafesi daha doğrusu hep sürmeli. Neden? Bu soğukluğun, insanoğlunun temel zaaflarından bir ya da birkaçıyla ilgili olduğunda şahsen hiçbir tereddüdüm yok. Bu nebevi tavır esasen sadece resme indirgenemez. Bu tavrı vizyona, görselliğe yönelik bir tavır olarak okumak daha isabetli görünüyor.

………Görsellik çağında yaşadığımızı unutmayın. Allah Allah, çok acayip bir durumla karşı karşıyayız farkında mısınız. Farklı olmak adına insanlar maymun olabiliyorlar. Şebek gibi bakıyorsunuz Neden? Sırf farklılık için, sırf dikkat çekmek için. Yahu insana para verseniz akıllı birine, kafanı şöyle yaptır, saçını böyle yaptır, hayır azizim bu öyle tercih mercihle açıklanacak bir durum değil, bu korkunç bir vizyon tapıcılığı ile, şekilcilik, şekil putperestliği ile açıklanacak bir şeyle karşı karşıyayız. İnanın para verin yaptıramazsınız. Peki, yakışmış mı, herhangi bir estetik zevke uygun mu? Alakası yok. Nedir peki? Tek derdi dikkat çekmek. Tek derdi dikkat çekmek olan insanın hakikat diye bir derdi yoktur. Düşünebiliyor musunuz  dikkat çekmenin tek yolu farklı olmaksa eğer herkesten farklı olmak için yapmayacağı şey, affedersiniz yemeyeceği nane yok.

………Bu mu yani, insanı nasıl şebeğe, maymuna çevirir bu duygu biliyor musunuz? Şimdi öyle bir çağa giriyoruz yakında inanın şaşıracaksınız, belki de şaşırıyorsunuz, belki de ben yeni görüyorum, belki sizin çok oldu göreli cehaletime verin.

………Özellikle görüntünün büyüsüne kapıldığı için bir tür kendine gelemeyen modern zaman insanları göz önüne alındığında resme karşı olan nebevi tavrın hikmeti daha bir anlaşılır. Nedir resme karşı bu nebevi mesafenin insanın temel zaaflarına karşı illeti? Susan Sontag’dan bir cümle nakledeyim, resim üzerine diye güzel bir kitabı var; Resim, bizim dışımızdakini ele geçirme tutkusunu ifade eder diyor. Altını çiziyorum aynen böyledir, ele geçirme tutkusu.

………Bir başka batılı şöyle diyor insanlar var olduklarından emin olmak için resim çektirmeyi severler. Allah Allah, var olduğundan emin olmak için fotoğraf makinesinde kendini görmek istemek nasıl bir şey Allah aşkına? Yani bu adamı kontrol etmek lazım, muayene ettirmek lazım. Varlığından emin olmak için fotoğrafını mı görmesi lazım? Kendini çimdikle canın acıyorsa varsın. O bile komik oldu bakın?

………Aslında benim de gerekçelerim var.

………1 – Müslüman resme mesafesini korumalıdır, anı mutlaklaştırmaktır resim, zira resim anı dondurur, Hallâk her an yaratandır. Başındaki ağarmış saçları sev arkadaş, dökülmüş saçlarını da sev. Çünkü her dökülen saçın yaşadıklarının delilidir. Her ağaran saçın yaşadıklarının delilidir. Onların her birinde müthiş bir hafıza vardır biliyor musunuz? Onun için sev arkadaş. MâşaAllah 85 yaşındayım diyor, saçımın bir tane akı yok. Belli ki berberden yeni çıkmış. Yani problem ne? Problem kendisi ile barışık değil. Problem aslında Allah’ın sünnetiyle de barışık değil. Eşya, insan yaşlanır, zaman geçer zaman geçince insan da zamandan iz kalır, kalmalıdır da. Bu muhteşem bir şey, bu güzel bir şey.

………Dolayısıyla bakın bu çeşitliliğimizle güzel değil mi. Aslında karşınızdaki insanın bilgeliğini biraz da bunlar göstermiyor mu? Yoksa bilgeliğini ilk bakışta nasıl bileceksiniz. Bu ağaran saçlar çok görmüş geçirmişlik alameti dersiniz anlatabiliyor muyum? Evet anı mutlaklaştırmaktır resim.

………2 – Eşyayı zahirine mahkûm etmektir. Resim basirete değil basarata hitab eder. Efendimiz ne diyor du? Erinel eşyae kemnahi. İlahi, Allah’ım bana eşyayı olduğu gibi hakikatiyle göster. Biz ise eşyanın dış yüzüne mahkûm oluyoruz. Sadece vizyonuna odaklanıyoruz onun içinde eşyanın içini merak etmiyoruz. İçini merak etmediğimiz için de, eşya dediğim Arapça da ki eşya ile Türkçe de ki eşya aynı şeyi ifade etmiyor maalesef. Türkçe de artık kalıplaşmış onun için elimize alıp koyduğumuz şeyler. Oysa şeyler demektir bu manada insan da eşyadır, eşyadan bir şeydir. Hatta Allah’a şey denir mi denmez mi tartışılmıyor ama “şey” dir, yani bir şey. Dolayısıyla şeylerin bir de mahiyetleri var şeylerin tek görünen tarafı değil ki, görünen tarafına mahkûm olan görünmeyen tarafını ıskalıyor demektir.

………Resim çok aşırı konuşmayayım dinen kökten bir yasağa muhatap olmadığını zaten yukarıdan beri söyledim. Bu yeterli yani. Onun için resimle meşgul olan kardeşlerimiz bu manada müsterih olmuşlardır. Ama şimdi resme mesafemizin neden gerekli olduğunu da söyleyeyim. Resim sanatkârını teşhirci, seyircisini bir tür röntgenci yerine koyar. Resim albenilidir verdiği mesaj da beni al dır. Beni al diye bağıran resim en iyi resimdir çünkü resmi yapan zaten onu alsınlar diye yapmıştır. Yani bakmak ta al beni dir. Bakılmasın diye resim yapılır mı, daha fazla bakılsın diye yapılır.

………3 – El Musavvir olandan rol çalmak anlamına gelen bir tarafı vardır. Her resim böyle değildir tabii. Batıda ressamın yaratıcılığı ile yaratıcıya yaklaştığı söylemleri az değildir. Bizde değil ama batıda, özellikle ikonoklast batıda, ikonacı batıda, yani kilise içinde ki tasviri, işte baba oğul ruhul küdüs tasvirlerini kilisenin bir parçası olan, hatta imanın bir parçası kılan Hristiyanlıkta resim, tanrıdan rol çalmak gibi görülmüştür. Daha doğrusu çalmak değil rol almak gibi görülmüştür.

……...Leonardo da Vinci bir sanat olarak resim hakkında bir kitabı var, resim yaratmaktır diyor orada Leone Battista Alberti diye bir zat resim risalesinde diyor ki sanırım kendisi resimle ilgili biri, resim tüm sanatların efendisidir, sultanıdır diyor. Yunan ve Roma paganizmi kilisenin içine resmin sırtında taşındı. Evet, Yunan ve Roma putperestliği kiliseye resmin içinde taşındı. Kilisenin içine sokulan resim Hıristiyan üçleme akidesini de destekliyordu. Kilise resmi okuma yazma bilmeyen orta çağın cahil kitlelerine teslisi anlatan bir fotoroman, bir resimli roman olarak kullandı.

………İş bu noktada kalmadı batıda kilise resmi, insanın tanrının yerine geçirilmesi projesinin bir parçası yapıldı. Ne yaptı? Hümanizmde -biliyorsunuz her şeyin ölçüsü insandır görüşü dür.- resim Truva atı oldu. Eğer insan tanrının yerine geçmek istiyorsa bunu kanıtlaması lazım. Tanrılığın ilk kanıtı yaratmak, bu sorun da resimle çözülmüş oldu. İnsan yaratır mı? Aaa..! Resim yaptık ya. Bakın, Da Vinci ne diyordu? Resim yaratmaktır. Yani tanrı yaratır, biz de yaratırız haşa işte görüldüğü gibi mantık bu.

………Müslümanların resmi var mı? Var. Müslümanları resmi Hat’tır, soyut resim. Bir ara Picasso Paris’e geliyor Paris’te Kuzey Afrikalı bir Müslümanın sergisine katılıyor orada Hattı görünce hayran oluyor ondan kısa süreli de hat dersleri alıyor. Bizim soyut resmi bulmak için 100 yıllar geçmesi gerekti, Müslümanlar soyut resmi 100 yıllar önce bulmuşlar diyor orada.

………Aslında bizim minyatürümüz de var biliyorsunuz minyatür, bizdeki resmin karşılığı. Fakat minyatürde bir farklılık var farkında mısınız? Perspektif yokluğu. Minyatürde perspektif yoktur, perspektif; mesafe biliyorsunuz. Yani nesnelerin görünümünü 3 boyutlu olarak düz bir yüzeyde, yani 2 boyuta indirgeyerek, göstermeye yarayan bir iz düşüm tekniğidir. Organların tenasübü yani mesafe ve büyüklük tenasüptür. Perspektif yoktur minyatürde neden? Kasıtlı yoktur, Müslüman ressamlar perspektifi bilmediği fark etmediği için değil. Perspektifi fark etmek zor değil ki baktınız mı görünüyor zaten, öndekiler arkadakilerden farklı görünüyor yani önden arkaya gittikçe küçülüyor, buna perspektif diyorlar.

………Peki minyatürde niye yok? Allah’ı taklitten kaçmak için, bilinçli bir kaçış, yani olduğu gibi resmetmiyor, fotoğraf çeker gibi resmetmiyor Müslüman minyatürcü. Levni’nin minyatürlerine bakın bunu görürsünüz. Dolayısıyla Müslüman sanatkârlar buna özen göstermişler, bilinçli bir biçimde perspektiften kaçınmışlar ki eşyayı fotoğraf gibi görüntülememişler. Kaçınmışlar ki yaratmayı taklit ediyor görüntüsü vermemek için.

………Kur’anî çerçeve: El Musavvir belli Malûm Haşr/24. Ayetinde geliyor “HU”vAllâhul Hâlik’ul Bâri’ül Musavviru leHUl’ Esmâ’ül Hüsnâ. (Haşr/24) El Musavvir olan Allah’ın kâinatta tecellileri var. Nedir o? Varlık tamamen ilahi bir tasarımdır. Eğer Bing beng dedikleri var oluş patlamasından sonra o patlama mevcut oluşundan daha şiddetli olsaydı bugün hayatla karşılaşmazdık diyor alimler, daha hafifi olsaydı yine hayatla karşılaşmazdık. O patlama öyle bir şiddette olacak ki, bugün hayatın son meyvesinin hayatı olsun, varlığın en olgun meyvesi hayat olsun.

………Ol emrinden sonra ki patlamayla başlayan sürecin canlı varlığı da kapsaması için Proton sayısının anti protonlardan fazla olması lazımdı, nitekim öyle olmuştur. Yine nötron sayısı anti nötron sayısından çok olmalıydı, nitekim öyle olmuştur. Kâinatta canlılığın oluşa bilmesi için proton, nötron ve elektronların kütleleri şimdi olduğu ölçüde olmalıydı. Eğer bu atom altı parçacıkların kütleleri olduğundan fazla, yada olduğundan az olsaydı bu kâinat böyle oluşmazdı. Protonlar ve lektronlar farklı kütlelerine rağmen elektrik yükleriyle birbirlerini dengelerler bu denge sayesinde elektronun yörüngesi oluşur. Eğer bu denge sağlanmasaydı hayatı var eden atomlar oluşmayacaktı. Eğer evrende ki nötronun miktarı daha az olsaydı galaksiler oluşmazdı. Daha fazla olsaydı bu seferde galaksiler çok sıkışık olacak, canlı varlık oluşmayacaktı.

………Böyle say gitsin Yani el Musavvir neydi? Eşsiz benzersiz tasarım yapan, tasarlayan. Rabbimiz eşsiz benzersiz tasarım sahibidir. Kâinatı, varlığı eşsiz ve benzersiz tasarlamıştır, eşsiz ve benzersiz tasarlayan el Musavvir olan Allah’a dua.

………Amin, Ya Musavvir, ya Allah suretleri eşsiz benzersiz tasarlayan sensin, suretimizi Nûrunun tecellisine ayna kıl ya Rabb. O suretlerin içine birer siret yerleştirensin, siretimizi nebinin siretine ayna kıl ya Rabb. Ya Musavvir ya Allah tasvir yapmaya kâdirsin insanın hayaline, hayallerimizin ipini hevamızın eline verme ya Rabb. Tasavvurunu vahyin inşa ettiklerinden eyle de Kur’an neslinin inşasını bize çok görme ya Rabb. Amin, amin, ya Mu’in velhamdülillâhi rabbil alemîn.

………ve ahıru da’vahüm enil Hamdu Lillâhi Rabbil alemiyn. (Yunus/10)

………Onların dualarının sonu da şudur: Hamd, âlemlerin Rabbi Allah’a mahsustur.

………Euzübillahimineşşeytanirracim,

………Bismillahirrahmanirrahim

………Ve kul Rabbi edhılniy müdhale sıdkın ve ahricniy muhrace sıdkın vec’al liy min ledünke sultanen nasıyra. İsra/80)

………De ki; “Rabbim, girdiğim yere sıdk halinde girdir ve çıktığım yerden sıdk ile çıkart. Ledünnünden zafere erdirici bir kudret oluştur bende.

………“Yâ mukallibel kulûb sebbit kalbiy alâ diynike.”

………Ey kalpleri dilediği tarafa döndüren, kalbimi dinin üzere sâbitle!

 ………“Rabbiy zidniy ilmen ve fehmen ve iymanen ve yakıynen sadıka.”

………Rabbim ilmimi, anlayışımı, imanımı ve sıdk üzere yakînimi çoğalt.

………*****************************************************************

………El-MUSAVVİR

………Bu isimde eşyaya en güzel şekil vermek ve onları en biçimli tarza sokmak itibariyle O’na mahsustur. Bu, fiilin vasıflarıdır. Bunun hakikati ancak kâinatı tam olarak bilen, sonra ayrı ayrı yaratan Allah’a mahsustur.

………Evet, kâinatın tamamını birçok organdan teşekkül  tek şahıs olarak mütalaa edebiliriz. Onun azaları ve eczası gökler, yıldızlar, yer, su ve havadır.

………Bunlar gayet tertipli şekilde yaratılmışlardır. Hem öylesine muhkem bir tarzda ve tertip de ki, bu tertip, azıcık bozuluverecek olursa bütün nizam altüst olur. Üste konması gereken, üste; alta konması icap eden de alta konmuştur. Tıpkı bir bina gibi. Temel taşları alta ve kereste kısmı üste konmuştur. Bu, tesadüfi değil, bilâkis önceden tasarlanıp da öyle yapılmıştır. Bunun aksini düşünüp de taşları üste, ağaç kısmını, alta koysalar, bina yerinde durabilir mi? Duramaz, şeklini kaybeder.

………İşte yıldızların yukarda, yer ve suların (deniz ve nehirlerin) aşağıda yaratılmasındaki hikmet ve sebepleri böyle anlamalıyız. Kâinatın yarısına kadar gitsek, nizam ve intizamındaki hikmetleri sayacak olsak bitiremeyiz. Ayrı ayrı her şeyin hikmetini bilen, El-Musavvir isminin manasını daha iyi anlar ve bilir.

………Bu tasvir ve tertip, âlemin her parçasında mevcuttur. Hatta karınca ve zerre de bile mevcuttur. Hatta ve hatta karıncanın organlarında bile bu akla durgunluk, kalbe heyecan veren nizam ve intizam, mevcuttur.

………Canlı varlıklarda en küçük bir organ olarak bilinen gözün yapısını anlatacak olursak bitiremeyiz. Gözün tabakalarını, şekillerini, miktarlarını ve onda olan renkleri ve bu renklerde gizli olan yüce hikmetleri bilmeyen, gözü ancak zahiri görüşündeki şekli ile bilmekten öteye bir adım bile atamaz.

………Her canlı hayvan ve bitkide hatta onların her parçasında da aynı şeyi söyleyebiliriz.

………TENBÎH:

………Bu isimden kulun nasibi şu olmalıdır. Önce kendi nefsinde bütün âlemin şeklini ve suretini görmelidir. Derin derin düşünüp tafsilâta geçmelidir:

………Önce (Eşrefi mahkûkât) olan insana bakar. İnsan vücudunu iyice inceler, vücutta bulunan cismanî organları gözden geçirerek, nevilerini, adet ve terkibini, yaradılışında ve tertip edilişindeki hikmetleri öğrenir, sonra, onun idrak, irade gibi manevî niteliklerine bir göz atar, düşünür, düşünür.

………Bunu takiben, gücü yettiği kadar hayvanat ve nebatatın suret ve şekillerini inceler ta hepsinin şekli kalbinde yer edinceye kadar. Tabii bütün bunlar, varlıkların cismani olan nevilerin şekil ve suretlerini bilmeye matuf şeylerdir.

………Bir de bunun ruhanî tertibi vardır ki; bu melekleri ve mertebelerini, yıldızlarda, göklerdeki vazifelerini bilmek demektir.

………Ondan sonra beşeri kalplere tasarruf etmeye başlar, onları doğru yola irşat etmeye koyulur.

………Sonra hayvanlara karşı tasarrufa girişir ve onları ihtiyaçlarına doğru sevk eder. İşte bu isimden kulun nasibi bu olmalıdır. Yani vücûdî şekle mutabık ilmî suret kazanmalıdır kul. Çünkü nefsin şeklini bilmek, malûmun şekline mutabıktır. Allah’ın suretleri bilmesi, suretlerin ayan’da mevcut olmasına sebeptir.  Ayanda mevcut olan suretler ise ilmî suretlerin insan kalbine hasıl olmasını sağlar. Böylece kul, Allah’ın isimlerinden olan (El Musavvir) isminden istifade ederek, kendi ruhuna şekillendiricilik vasfını kazandırmış olur.

………Hattâ öylesine ki kendi de bir Musavvir (şekillendirici) durumuna gelir. Tabiî bu, mecaz yoluyladır. Çünkü o suret, yani kulun ruhuna gelen suret, gerçekte Allah halk edilmiştir. Kulun bunda en ufak bir rolü yoktur. Lâkin kul. Allah’ın, Rahmet pınarlarından istifade etmeye koşar.

………«Bir kavim özlerinde ki (güzel hal ve ahlâk) i değiştirip bozuncaya kadar Allah şüphesiz onun (halini) değiştirip bozmaz.» (Ra’d/11)

………İşte bundan dolayıdır ki Resûlüllah (S.A.V.) şöyle I buyurmuşlardır:

………“Zaman günlerinde Allah’ın nefhaları vardır, ona koşuşun. Belki biriniz ondan bir nefha alır da bir daha şâki olmaz.” (İ. Gazzali/ Esmâ’i-Hüsna-85-86)

………************************************************************

………EL MUSAVVİR

………Taalluk

………Kalp ve zihne doğan manaların anlaşılması ve tasavvur edilmesi amacıyla bu isme ihtiyaç duyulur.

………Tahakkuk

………Allah a’razları (şekil, kütle ve diğer nitelikler) yaratandır. Bu ise ilimde takdir, a’yanların yani cevherlerin icadından sonraya kalan üçüncü derecede bir yaratılıştır. Nitekim Kur’an da şöyle buyurulmuştur;

………“Allah ki Hâlık, Bâri’, ve Mysavvir’dir”. (Haşr/24)

………Tahalluk

………Kul da sorumlu olmakla birlikte saadet kaynakları olan ibadet ve marifetullah alanlarında oluşan özel suretlerin mevcudiyeti zorunlu olarak bilinmekle birlikte bu konuda uyarılması gerekir Zira onlar bunun farkına varmayabilirler. (İbn. Arabi/Allah’ın isimlerinin sırrı ve manalarının keşfi-61)

…………………………………………………….

………Bu isim beşinci ğöğü, onun feleğini ve yıldızını yaratmaya yönelmiştir.

………Bunun zuhuru Gafr menzilindedir. Allah onda ruhların, cisimlerin ve unsur âleminde ki bilgilerin suretlerini izhar etmiştir. Onlar Cuma günü görevlendirme yoluyla tam etkiye tahsis edilmiştir. Allah buraya Yusuf’u yerleştirmiş, ondan re harfi ortaya çıkmıştır. (İbn. Arabi/F. Mekki-9/107)

………………………………………………………………………….

………El Musavvir İlâhi ismi (Tasvir mertebesi)

………Zatımızı tasvir edeni bilirsen,

………Varlıkta her şey benzerdir bunu da bilirsin.

………Bu durum benim size söylediğim gibi ise

………Hükmüm sahih ve benzerlik de sahih.

………O’nun nezdinde ne varsa, bizde var ise,

………Bu söz doğru ise derecelenme nerede kaldı?

………Evet, O benim hakikatim, ben O değilim,

………Ben ona denk olsaydım karşıtlık kalkardı.

………Bu mertebenin sahibi Abdulmusavvir diye isimlendirilir. İnsanlar arasından resim ve suret yapıcılar, yaratıcı olmadığı halde Allah’ın yarattığı gibi bir şey yarattığını iddia edenlerdir. Yaratıcı sadece Allah’tır, Allah şöyle der;

………“topraktan kuş sureti yaratır… (Maide/110)

………Burada Allah Hz. İsa’yı yaratıcı diye isimlendirmiş. Hâlbuki yaptığı iş kuşun suretinden ibaretti. Heyet ise kuşun suretidir ve her suret mahsus (duyusal) hayatın ortaya çıkmasına kabiliyetlidir. Allah ise sureti yapanı kınamış ve korkutmuştur, çünkü onun yaratılışını tamamlamamıştır. Bir suretin yaratılışının tamamlanması, duyuda algılayacak şekilde canlılığın onda görünmesi demektir. Halbuki ressamın ve suret yapıcının buna gücü yetmez. Bu durum insanın duyuyla idrak edilen canlılığın ortaya çıkması gerekli olmayan güzel suretler yapmasına benzemez. Söz konusu suretlere misal olarak bitki, maden, felek ve farklı şekilleri verebiliriz. Burada suret şeklin ta kendisiyken tasvir zihinde şeklin kendisi değildir.

………Bilmelisin ki Allah Âdem’i kendi suretinde yarattı. (Allah Âdem’i O’nun suretinde yarattı) Buradan O’nun sureti” ifadesinde Allah’a dönen zamirin Âdem’in ’Onun hakkında ki inancının sureti olduğunu anladık. İnsan O sureti düşüncesi veya vehmi veya tahayyülünden yaratır ve “Bu benim rabbim” diyerek ona ibadet eder. Allah insanda tasvir gücü yaratmıştır. Bu nedenle onu bütün âlemin hakikatlerini içeren bir varlık olarak yarattı. İnsan rabbine hangi surette inanırsa kendisine öyle ibadet ederken âlemin bütün hakikatlerini, ihata eden suretinin dışına ise çıkmaz. Dolayısıyla Allah’ın (Suretini tasavvur ederken) O’na kendi insanlığını veya insanlığından (kaynaklanan bir anlayış) tam ve kâmil olarak yansıtması gerekir. Tenzih etmesi gereken bir özelliği O’ndan tenzih etseydi bunun sonu da bir sınırlama olacaktı. Kim yaratıcısını tanımlar ve sınırlarsa hiç kuşkusuz O’nu kendisi gibi tanımlar ve sınırlar. Bu nedenle Allah peygamberin diliyle;

………“Allah’a sanki O’nu görür gibi ibadet et” Buyurdu.

………Burada görmek benzetme ve temsil anlamı taşıyan edatla zikredilmiştir.

………Başka bir hadiste;

………“Allah namaz kılanın kalbindedir.” Denilir. Bir ayette;

………“Her nereye dönerseniz Allah’ın yüzü oradadır.” (Bakara/115)

………Denilir. Bir şeyin yüzü, onun zatı ve hakikatidir. Allah kulunu hangi şekilde var etmişse, yöneldiği yer o suret olduğu gibi yüzü de o surettedir.

………Söyleneni anladıysan şunu öğrenmiş olursun; Allah aklın delilinin reddetmiş olduğu hususları kendisi adına ispat etmiştir. Bu bakımdan uyulmaya lâyık olan Hak’tır. İnsan nefsinde ibadet ettiği bir suret inşa eder. Demek ki insan tasvir edendir. Aynı zamanda yaratılmıştır, başka bir ifadeyle Allah insanı inşa ettiği surette ibadet eden kul olarak yaratmıştır.

………Kul ancak yaratıcısını inşa eder,

………Onu yaratan ise inşa ettiğidir.

………O bütün varlıkları yaratan,

………Bir kan damlasından veya ‘alâkadan yarattı.

………Yaratmasına yaratanın varlığını ekledi,

………Müstağnilik O’nun, muhtaçlık onun niteliği.

………O’nun iki niteliği bir araya gelmiş,

………Bu nedenle onu geçti dedik.

………Mü’min kul Hakkın kendisini yükümlü kıldığı amellerin suretlerini en güzel ve yetkin bir şekilde var edip onları ortaya çıkarırken Allah ona amelinden var ettiği her surete ruh üfleme gücü verir. Bu güç amelde ki ihlas ve huzurdur. Allah yaptığı surete rabbinin izni le üflenmiş ruha sahip suretin yapıcısını kınamamıştır. Bu üflemeyle birlikte söz konusu suret rabbinin hamdini tespih eden ve dile getiren canlı bir varlık olarak meydana gelir. Buna mukabil Allah canlılık ve hayat istidadına sahipken yaratıcısıyken hayat vermediği sureti yapanı kınamıştır. Suretin istidadına göre onu inşa eden hayat vermese bile, Allah ona hayat verir. Böyle bir tasvir edici Allah tarafından kınanır.

………Allah alemde kendisini var eden sebeplerden ortaya çıkan her sureti yaratma bakımından kendisine nispet etmiştir. Ayette bu amel sahipleri hakkında;

………“Allah sizi ve amellerinizi yaratmıştır”. (Saffat/96) Buyurur.

………O halde Allah senin olduğu kadar sana izafe edilen amellerin de yaratıcısıdır. Nitekim;

………“Attığında sen atmadın ” (Enfal/17) Buyurur.

………Allah senin için olumladığı bir işi senden olumsuzlamış, sonra kendisi adına olumlayarak şöyle demiştir. “Fakat Allah atmıştır.” Halbuki atan kuldur. Allah ona kendi adını vermiş, onu bu ad ile isimlendirmiştir. Geride onu isimlendirdiği gibi süsleyip süslemeyeceği hakkında konuşma kalmıştır. Biz kulun attığından kuşku duymadığımız gibi “Fakat Allah attı” ifadesinden de kuşkuya kapılmayız. Allah atma fiilini önce kuldan olumsuzlamış, kulluk adını ondan düşmüş sonra kendi adıyla adlandırmıştır. Çünkü isimlendirilen birinin olması kaçınılmazdır ve o da bir hakikat/varlık olması bakımından – kul olması itibarıyla değil.- kulun kendisidir. Çünkü kul ismi efendilik hükmünü kabul etmezken onun kendisi ve hakikati kulluğu kabul edebileceği gibi efendiliği de kabul eder. Buradan kendisi için yaratılmış olduğu isim yer değiştirmiş, Kendisinden var olmuş olduğu isim ona verilmiştir. Bu durum “fakat Allah atmıştır” ayetinde belirtilir.

………Allah yarattıklarına karşı böbürlenmez ve O’nun söylediği her söz işin kendinde bulunduğu durumun ifadesidir. Allah zatı gereği olumsuzlamayı gerektiren bir işi olumsuzlamış, zatı gereği sabit kalmayı hak eden bir işi sabit bırakmıştır. Hakikatler ise kendi yerlerinde –gerçekte onlardan hiçbir şey değişmeksizin ve bozulmaksızın- Kalmıştır.

………Bununla birlikte bir grubun düşüncesine göre bozulma ortaya çıkabilir ve bozulma olmasaydı, varlıkta bozulmanın hükmü bulunmadığı için eksiklik meydana gelirdi. Dolayısıyla onun da varlıkta bulunması gerekir. Çünkü varlığın kemale ermesi kaçınılmazdır. Bu durum eksiklik hakkında söylemiş olduğumuz “Varlığın kemalinin bir yönü kendisinde eksikliğin bulunmasıdır.” İfademizin anlamıdır. Bununla birlikte varlıkta eksiklik selbî bir durum olarak bulunabilir. Fakat işleri bulundukları hal üzere anlayan kimseler için onun hükmü açıktır.

………Tasvir mertebesi Halk; (yaratma) mertebesinin sonuncusudur. Onun ardında genel itibarıyla yaratmaya ait mertebe yoktur ve sonuncu mertebe budur. Buna mukabil bilgi yaratma mertebelerinin ilki iken ilâhi hüviyet bütün bunlarla nitelenendir. Bu nedenle Allah “O” sözüyle başlamıştır, çünkü hüviyetin varlığı kaçınılmazdır. Sonra olumlama ve olumsuzlamada bu zamirle bitirerek şöyle der;

………“O Allah ki O’ndan başka İlâh yok” (Haşr/22)

………Burada Allah gaybı ve şehadeti bilmekle ilgili sıfattan başlamış, el Musavvir ismi ile bitirmiş, ardından belirli bir isim zikretmeden şöyle demiştir;

………“En güzel isimler O’nundur.”  (Haşr/24)

………Allah;

………“Göklerde ve yerde her şey O’nu tesbih eder.” (Haşr/24) der.

………Halbuki yer yüzünün içindekiler dememiştir.. Çünkü yeryüzünde ki insanların çoğu O’nu tesbih etmez. Öte yandan O’nu tesbih edenler her hallerinde O’nu tesbih etmez.

………Öte yandan O’nu tesbih edenler her hallerinde O’nu tesbih etmez. Buna mukabil yeryüzünün kendisi Allah’ı her durumda tesbih ederken içinde bulunan melekler ve maddeden ayrık ruhlar da O’nu tesbih ederler. Allah;

………“Gece ve gündüz O’nu tesbih ederler bıkmazlar.” (Enbiya/20) Der.

………Burada Allah teşbihi sürekli yapanı dikkate almıştır ki, o da yeryüzüdür.

………Kur’an ı Kerîm’in başka ayetlerinde de yeryüzündekilerin teşbihini dikkate almıştır. Bununla birlikte onlar Âlemin bir kısmıdır.

………“Yedi kat gökler, yeryüzü ve onlarda bulunanlar Allah’ı tesbih eder.” (İsra/44)

………Burada akıllı varlıklar için kullanılan “men” (o kişi) edatı getirilmiştir. Sonra ifadesini pekiştirerek;

………“Her bir şey O’nun hamdini tesbih eder.” (İsra/44) denmiştir.

………Ardından ifadeyi daha da pekiştirerek;

………“Fakat siz onların teşbihlerini anlayamazsınız”. (İsra/44) denmiştir.

………Burada da “men” edatı gelmiş, “ma” (o şey) edatı kullanılmamıştır. Haşr suresinde “men” edatı kullanılmamış “ma” edatı getirilmiştir.

………Dilci Sibeveyh şöyle der; “ma edatı her şey için kullanılır, fakat bütün var olanları kuşatmaz” Böylece geride kalan ve teşbihte zikredilmeyenlerin kalpleri ürperir Bunun üzerine Allah onların kalp kırıklığını onarmış, korkularını ayetin ardından söylemiş olduğu;

………“her şey O’nun hamdini tesbih eder.” Ayetiyle gidermiştir. Allah onları överken insanların, onların teşbihlerini bilmediğini söylemekle ifadesini pekiştirmiştir. “Fakat siz onların teşbihlerini anlayamazsınız”.

………Burada ki telafi ve onarma maruz kaldıkları kırıklığın karşılığıydı. Bu ayetle onların sevinci pekişmiş ve artmıştır. Gerçekte bu bir artış değil, kırılmanın ortaya çıkardığı yeri imar etmek demekti. Çünkü Allah her şeyin O’nun hamdini tesbih ettiğini bildirmiştir ve vakıa da bu şekildedir. Binaenaleyh bu ifade kırıklığın yol açtığı gediği kapatmıştır. “Fakat siz onların teşbihlerini anlayamazsınız.”

………Burada istidrak edatı olan “fakat” kullanılmış, Allah bu özel teşbihte –başkalarından ayrı olarak- onların yalnız kalmasını arzu etmiştir. İnsanlar bu teşbihi bilselerdi onunla Allah’ı överlerdi.

………Tesbih edenler sürekli suret inşa ederler ve bu yönüyle onlar inşa ettikleri suretlere ruh üfleyen ressamlardır. Suretleri meydana getirmek dünya ve ahiret hayatında süreklidir. İnşa dünyada sona erse bile sürekli devam eder.

………“Allah hakkı söyler ve doğru yola ulaştırır.” (Ahzab/4)

………(İbn. Arabi-F. Mekkiye/C;16 – S.252-257)

………***********************************************************

………EL BÂRİ’

………El Musavvir, Heba’nın maddelerinin hazine kapılarını ”suret anahtarı” ile açan demektir.

………El Musavvir, ehli keşif ve şuhûd’un gönül bahçelerini tecellilerini izhar etmesinin nurlarıyla ve ayetlerinin gelişlerinin eserleriyle süsleyen demektir.

………Binaenaleyh Hak, suretleri belirleyen ve heyetleri hazırlayan, misalleri misalleyendir. O zahirleri genel anlamda batınları ise özel olarak tasvir eder.

………Bilinmelidir ki: ‘tasvir’ mertebesi, yaratma/Halk mertebelerinin sonuncusudur; Bu mertebelerin ilki ise, ilimdir; ‘halk’ ise, ilim ve tasvir mertebeleri arasında bir berzahtır.

………Aynı şekilde, insanın zuhûru da yaratılışta cismânîlik mertebelerinin sonuncusunda gerçekleşmiştir. Bu nedenle de, Allah’ın yaratması gibi yaratma meydana getirmiştir.

………İnsanın yaratmasının bir örneği, kendi nefsinde yaratmış olduğu inanç sûretleridir. İnsan bu sûreti bütün varlık hakikatlerini kendinde toplayan bir varlık olduğunu tasavvur ve vehmettiğinde yaratmıştır.

………Bununla birlikte, insan, sınırlı, belirlenmiş ve işin gerçeğinden habersiz bir hal üzerindedir. Bu nedenle ilâhî gayret, insanı ikaz edip, onu varlık tecellîlerinin genelliğine, gaybî hüviyetin var olanların mertebelerinin hakîkatleri ile imkân kâbiliyetlerinin  anahtarlarına/Miftah muttali kılmayı gerektirmiştir;

………Böylece insanın bütün tasavvurlarında ve vehim mahallerinde edebi takınmasını temin etmiştir. Nitekim Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur:

………“Her nereye yönelirseniz, Allah’ın vechi orada bulunur.” (Bakara/115)

………Bir şeyin veçhi, o şeyin zatı ve hakikati demektir. Hak Teâlâ şunu belirtmiştir; Kul, nerede bulunursa veya kul her ne tarafa yönelirse, Hakkın veçhi kulun yöneldiği yerdedir. Gerçi akıl böyle bir şeyi inkâr eder, Bunun nedeni Hakkın belirttiği konuda aklın eksikliğidir. Hak ise kendisine uyulmak konusunda daha hak sahibidir.

………Bu tarz tasavvur sahipleri iki kısımdır;

………Buna göre birinci kısım, hayat istidadı bulunan bir şey gibi, cismani bir suret yaratanlardır. Hâlbuki buna gücü yetmediği için bu surete hayat veremez. Bunlar ilahi azarlamanın muhatabı olan insanlardır.

………İkinci kısım ise ruhani suretler icat edenlerdir. Bunlar meydana getirmekle sorumlu olunan amellerin suretleridir Bu kişilere, bu suretlere ruh üflemek için kudret ve güç verilmiştir ki bu ruh ihlas ve huzurdur.

………Bu insanlardan bazıları ise bu ruhani suretlere bu tarz ruh üflemekten aciz kalan kimselerdir. Binaenaleyh bu insanlar da ilâhi azarlamanın muhataplarıdır. Bunlar amelleri itibarıyla hüsrana uğrayanlara katılırlar.

………Bazıları ise bu suretleri meydana getirip Allah’ın izni ve tevfiki ile en yetkin tarzda o suretlere ruh üfleyen kimselerdir. Böylelikle bu suretler nâtık olarak ve Hakkı tesbih ederek ayağa kalkarlar.

………İhlaslı ârifler ise daima suretler meydana getirirler. Binaenaleyh onlar meydana getirdikleri şeylere ruh üfleyen tasvircilerdir. Onların işleri daimi, müşahedeleri ise her zaman Bâkidir. (Sadreddin Konevi- Esma-i Hüsnâ şerhi/ s.65-66)

………*****************************************************************

………EL MUSAVVİR

………Yüce Allah şöyle buyurmaktadır;

………“O Allah’ki yaratandır, kusursuzca var edendir, şekil ve suret verendir.” (Haşr/24)

………El Halîmi der ki “Musavvir, eşyaların görünümlerini dilediği şekil ve biçimde düzenleyendir. Allah’ın mükemmel ve örneksiz yarattığını kabul etmek bu yaratılışın ardından gelecek şeyleri kabul etmeyi gerektirir.

………El Hattabî ise Musavvir ismini şöyle açıklar; Musavvir birbirleri ile tanışmaları için varlıkları değişik suretlerde yaratandır. Tasvir planlamak ve şekil vermek demektir. Allah insanı annesinin karnında üç evreden geçirmiştir. Bu evrelerin her biri birbirinden farklıdır. İnsan, annesinin karnında önce bir kan pıhtısıdır. Sonra bir et parçasına dönüşür. Ardından bir şekil alır. İşte insan, bu evrede şekil ve sûretini kazanır.

………“Yaratıcıların en güzeli olan Allah, ne yücedir.”(Mü’min/14)

………Kasım b. Muhammed anlatıyor. Hz. Aişe bana şöyle haber verdi: “Üze­rinde çeşitli resimler bulunan bir çarşafla örtünmüştüm. Hz. Peygamber ya­nıma girince çarşafın üzerindeki resimleri gördü. Bunun üzerine yüzü kızardı ve çarşafı alıp elleriyle yırttı. Ardından şöyle söyledi: “İnsanlara arasında kı­yamet günü azabı en şiddetli olanlar, Allah’ın yarattıklarına benzer şeyler yapanlardır.” (Müslim-2107)

………Buhârî, Ebû Zür’a’dan rivayet ediyor. Ebû Hüreyre’nin yanına girdim. Ebû Hüreyre ellerini koltuk altlarına kadar, ayaklarını da dizlerine kadar yı­kadığını görünce: “Bu nedir ey Ebû Hüreyre?” dedim. Ebû Hüreyre: “Bu, bir süs ve ziynettir” dedi. Sonra duvarı süsleyen bir resmi görünce dedi ki: Hz. Peygamber şöyle buyurdu: “Allah şöyle buyuruyor: “Benim yarattıklarıma benzer şeyler yapanlardan daha zalim kim olabilir? Böyle yapanlar bir tane ve zerre yaratsınlar bakalım!” (Buhari-Müslim)

………Kurtubî der ki: “Musavvir, resim çizen ve onlara çeşitli şekiller verendir. Musavvir, daha çok insan, hayvan ve benzeri şeylerin resimlerini çizenler için kullanılır. Fakat tasvirin asıl manası, planlamak ve şekil vermektir. Allah, in­sanı annesinin karnında üç aşamadan geçirerek yaratmıştır. Öncelikle insanı bir kan pıhtısına sonra da bir et parçasına dönüştürmüş, ardından ona bir şekil ve biçim vermiştir. İşte tasvir bu aşamada ortaya çıkmaktadır. Allah, insanın tanınacağı ve başkasından farklı olacağı şekil ve biçimi bu evrede vermektedir. Yaratıcıların en güzeli olan Allah, ne yücedir.

………İbn Kesir ise şunları söyler: “Musavvir, bir şeyi dilediği zaman ona sa­dece: “ol” der, o da istediği şekil ve biçimde oluverir. Yüce Allah şöyle bu­yurmaktadır:

………“Dilediği bir sûrette seni tertip etti.” (İnfitar/8)

………Bu yüzden Musavvir, yaratmak istediğini istediği şekil ve biçim üzere yaratandır.” (Kurtubi)

………Musavvir, organları birbiriyle uyumlu halde yaratan ve onlara dilediği biçimi veren anlamına da gelir. Allah, insanı en güzel şekilde yarattığını bize şöyle haber verir:

………“Doğrusu, biz insanı en güzel bir biçimde yarattık.” (Tîn/4)

………Musavvir’in, “Genel olarak insanların dış görünümlerini (zâhirini) süs­leyen ve sırlarını aydınlatan” anlamına geldiği de söylenmiştir. (F. Razi)

………BU İSMİ BİLMENİN FAYDALARI;

………Kul Allah’ın bu isim ve sıfatını bilmekle Rabbine daha çok ibadet etmesi ve kulluk yapması gerektiğini anlamalıdır. Kulluk içtenlik ve samimiyetle yerine getirilen ibadetlerdir. Böyle bir kulluk ancak bütün varlıkları yaratan zamanı evirip çeviren ve varlıkları oluşturan Allah’a yapılabilir. (İbn. Kesir-Kurtubi-Beyhaki-Es Sadi-İbn. Kayyım el Cevziyye/Esmaü’l hüsna-310-311)

………*************************************************************

………EL MUSAVVİR

………Suret, varlıklarda bulunan ve onları birbirinden ayıran özel durumdur. Hem maddi hem manevi olabilir.

………“And olsun ki sizi yarattık sonra şekil verdik (Savvarnâ-küm) sonra meleklere “Âdem’e secde edin” dedik. (A’raf/11)

………“ve size suret verip te suretlerinizi (suvara-küm) güzel yapan sizi temiz şeylerle rızıklandıran Allah’tır.” (Mü’min/64)

………Ayetlerinde suretin hem maddi hem manevi türüne işaret vardır.

………Musavvir suret mastarının tasvir şeklinden sıfattır. Cenabı Allah hakkında;

………“Mahlûklarını istediği gibi tasvir eden” (Taberi) demektir.

………Allah herhangi bir şeyin olmasını istediği zaman istediği sıfatta ve seçtiği surette var edendir. (İbn. Kesir)

………SVR maddesi Kur’an da oldukça az görülür. Tasvir fiilinin faili üç yerde Allah’tır. (Mü’min/64), (A’raf/11), (A. İmran/6). (Son ayette tasvir işinin ana karnında olduğu bildirilir.)

………İsim olarak sûre ve çoğulu olan suver zikredilir.

………“Allah insanı dilediği surette yaratır” (İnfitar/8)

………Ve insanların suretlerini güzel bir şekilde tasvir eder. (Mü’min/64, Tegabün(3)

………Tek sıfat örneği olan el Musavvir yalnız bir ayette eliflâmlı ve mutlak olarak Allah’ı tasvir eder.

………“O Hâlık, Bâri’, Musavvir Allah’tır.” (Haşr/24)

………Bu üç vasfın gerekleri olan halk ve takdir, azaları düzeltme ve denkleştirme ve on sureti verme arasında bir mertebelenme vardır. (Krş. Ve El Bâri’ ismi) (Prof Dr. Suat yıldırım- Kur’an da uluhiyet/273)

………*********************************************************

……...EL MUSAVVİR

………(Varlıklara şekil ve özellik veren)

………HUvelleziy yüsavviruküm fiyl erhami keyfe yeşa’* lâ ilâhe illâ HUvel Aziyz’ul Hakiym. (A. İmran/3)

………İnsanı çeşitli şekillerde yaratan bazılarını bazısından farklı şekiller, hacimler, renkler, yaratarak ayırıp birbirlerini tanımalarını sağlayan Cenâb-ı Hakkı her türlü noksanlıktan uzak tutarız. Bizi rahimlerde safha safha şekillendiren Allah, her türlü noksanlıktan münezzehtir.

………Kur’an ı kerimde kâinatta ki bu kadar varlığın ve yeryüzünde ki milyarlarca insan genellikle “halk”. “ibda”, “Fatr” gibi kelimelerle ifade edilirken bu varlıklar birbirine benzemesine rağmen arasında ince farklılıklar gösteren maddi ve manevi özellikler verilmesi “tasvir” köküyle ifade edilmiştir. (Metin Yurdagül-Esma-i Hüsna)

………Bu şekil verme atomların ve daha önce yaratılan unsurların tamamlanmasıyla meydana gelmiştir. Bu tasvir insanoğlunun “elest” bezminde Cenab-ı Hak tarafından;

…..….“Ben sizin rabbiniz değil miyim?” (A’raf/172)

………Şeklinde kendi nefislerinin şahit tutulmasıyla tamamlanmıştır.

………Şehadet; “Fizik” âleminde suretlerin terkibi Allah’ın dilemesiyle ilk yaratılışta ki “Ahsen-i takvim” durumu üzere tamamlanmıştır.

………İşte bununla ilgili olarak Necm suresinde ki şu ayetlerini şöyle bir düşünelim.

………Ve ennehu HUve emate ve ahyâ;

………Ve ennehu halekaz zevceyniz zekere vel ünsâ;

………Min nutfetin izâ tümna;

………Ve enne aleyhin neş’etel uhra. (Necm/44-45-46-47)

………“Öldüren de dirilten de O’dur. Şurası muhakkak ki (rahime) atıldığında nutfeden, erkek ve dişiden ibaret olan iki çifti o yarattı. Şüphesiz ki tekrar diriltmek te O’na aittir.

………Acaba burada ki tekrar diriltmekten maksat nedir? Konu ile ilgili olarak F. Razi,Mefatihu’l-Gayb adlı tefsirinde diyor ki; “uzun bir tefekkürden sonra bu sorunun cevabı tekrar diriltmekten maksat, insanın ruhunun kendisine üfürülmesi ve yüce olan nefsin karanlık ve kesif olan bedene karışması şeklinde olması muhtemeldir. İşte Allah ruhun bedene üfürülmesiyle insan-ı kerîm, değerli bir varlık kılmıştır.”

………Hadis-i Şeriflerde geçtiği üzere rahimlerde tasvir tamamlandığı gibi ruhun üfürülmesiyle de tasvir gerçekleşmiştir. Nitekim Nevevi’nin şerh ettiği Sahih-i Müslim’in kader vahşinde rivayet edildi ki ResulAllah;

………“Nutfeden kırkiki gece geçtikten sonra Allan bir melek gönderdi ve nutfeyi şekillendirdi ve onun kulağını, gözünü, cildini, etlerini ve kemiklerini yarattı. Sonra da melek; “Ya rabbi, bu erkek mi olsun yoksa dişi mi?” dedi. Allah’ta dilediği şekilde hüküm verdi. Melek te o hüküm üzere onu yazdı.” Buyurdu.

………Yine ResulAllah’tan gelen diğer bir sahih hadiste ResulAllah şöyle buyurmaktadır;

………“Sizden biri annesinin karnında kırk gün nutfe olarak yaratılıp toplanır. Sonra bir kan pıhtısı olur. Sonra bunun gibi bir çiğnem et parçası olur. Sonra ilgili melek gönderilir ve ona ruh üfürülür.”

………Nitekim ayetlerde ki;

……...“Sonra biz onu başka bir şekilde yaratırız.” (Mü’minûn/14)

………İfadesi nutfenin kan pıhtısı olmasından ve ete kemik giydirilmesinden  önce ruhun üfürülmesidir. Denildi. Bununla diğer bir yaratılış gerçekleşir, yahut ruh üfürülür, diğer bir yaratma meydana gelir. İnsan böylece canlılardan ayrılır.

………Sonra “en-Neşerü’l-uhra”nın üfürülmesi şeklinde anlaşılması da mümkündür. Ayrıca “en Nevşetü’lUhra” haşr için tahsis edilmiştir. (Prof İzzeddin Cemel-el-Esmaü’l-Hüsna/167-168)

………***************************************************************

         EL MUSAVVİR – TASVİR AŞAMALARI

………Doğrudan olan tasvir aşaması

………Yüce Allah şöyle buyuruyor;

………Gerçek şu ki önce sizi yarattık sonra size şekil verdik, sonra meleklere “Âdem’e secde edin” dedik. Hemen secde ettiler ancak iblis secde edenlerden olmadı. (A’raf/11)

………Ayette geçen; “Gerçek şu ki, önce sizi yarattık” cümlesi insanoğluna yöneliktir. Bunun sebebi de kendisinin yoktan var edilmiş olmasını hatırlaması içindir. Oysa kendisi yoktan var edilen biri olarak Allah’a hamd olsun ki bir başka şey olarak yaratılmıştır. Daha sonra o şey görülen heyet üzerinde beşeri bir suret olarak tasvir edilmiştir. Ki o suret de en güzel bir biçimde yaratılmıştır. Öyle ki onun için melekleri ilâhi emri gereği itaat eder kılmış ve melekler ona isteyerek ve itirafta bulunarak varlığını tanıyarak secde ile önünde eğilmişlerdir.

………Meleklerin bu itaatkâr ve secdeye varır tavrına karşılık İblis birçok varlıklara üstün bir varlık olarak yaratılan insanoğluna secde etmekten kaçınmış ve Allah’ın emrine isyan etmiştir.

………Rahimlerdeki tasvir aşaması;

………Kâinatta ki varlıkların çift olarak yaratılmasından sonra, bu defa çoğalma ile ilgili emir Allah’tan geldi. Nitekim Rabbimiz şöyle buyurmaktadır;

………“Hem Rabbin âdemoğullarının bellerinden zürriyetlerini alıp onları nefislerine karşı şahit tuttu” (A’raf/172)

………Bu ayette belirtilen husus, yaratılma ve topraktan eşleşme, çift olarak yaratılmasının tasviri aşamasından sonra bu defa rahimlerdeki aşama tasviri evresi gelmiştir. Bu evre artık neslin, kuşakların ortaya çıkarılması, meydana gelmesidir ki, bu da erkekle dişinin birleşmesinden, her ikisinden birini spermi ve diğerinin de yumurtasının birleşmesiyle yeni bir canlının meydana gelmesi aşamasıdır. İşte bu birleşme ile meydana getirme ve tasvir-şekillendirme olayı gerçekleşmiş olmaktadır. Böylece ana rahminde bu değişik aşamalar çerçevesinde canlı, gelişimini sağlamaktadır.

………Ruhi tasvir aşaması.

………Bize şekil veren Allah Teâlâ’dır Ki, O, bizi en güzel bir şekilde var edip şekillendirmiştir. Tertemiz olan helal şeylerden bize rızık vermiştir. Dirilten yani hayat veren de, öldüren de O’dur. Çünkü O her şeye kadir olandır. Yüce Allah her şeyi, erkekli ve dişili olarak çift yaratmıştır her ikisinden nesiller üretmiş, akrabalıklar oluşturmuştur.

………Ancak Yüce Allah İsa (AS)mı yaratmış ve onu babasız olarak saygın bir anneden, onun rahminde şekillendirip tasvir etmiştir.  Doğrusu Meryem’in gebe kalması bir beşer yoluyla gerçekleşmemiştir. Aksine o, Hz. Meryem’e üflenen bir ruh nefhasıyla var olmuştur. Çünkü Hz. İsa (AS) nın yaratılması adeta Hz. Âdem’in topraktan yaratılması gibidir. Burada şaşılacak bir şey yoktur. Yüce Allah şöyle buyuruyor;

………“Doğrusu Allah katında İsa’nın durumu Âdem’in durumu gibidir. Onu topraktan yarattı sonra da ona “ol” dedi o da hemen oluverdi.” (A. İmran/59)

………Burada ki örneklendirme benzerlik bakımından bundan çok daha şaşkınlık uyandıracak olan bir gerçeğe topraktan yaratılmaya benzetilmesidir. Çünkü ilk bakışta bunlar, olması mümkün olacak bir daire çerçevesinde olmayacak şeyler gibi görünmektedirler. Zira beşer aklına vurulduğunda böyle bir şeyin olması mümkün olamaz. Bu açıdan Hz. İsa’nın (AS) durumu adeta Hz. Âdem’in (AS) durumu gibidir. Yani Hz. İsa’nın babasız olarak yaratılması adeta Hz. Âdem’in topraktan yaratılması gibi bir mucizedir.

………Her şeyden münezzeh olan Yüce Allah el-Hâlık’tır, el-Bâri’dir, el Musavvir’dir. Çünkü her şeyi yaratan Allah, yarattıklarına her şeyi, şekil ve sureti de vermiştir. Allah insanı âlemlere üstün kılmış ve fakat sadece aklı sayesinde üstün kılmış değildir. Onu her şeyde, oluşturmasında, şekillendirmesinde olsun hepsinde üstün kılmıştır. Çünkü önceden hiçbir şeydi, yoktu, ne kendisi, ne spermi (Nutfesi) ne de alakası –pıhtılaşan, yapışkan- aşılamış olan yumurta da yoktu. Daha sonra Yüce Allah onu var etmesiyle var etti. Sonra da Yüce Allah onu farklı aşamalardan geçirerek şu varlık alemine gönderdi.

………Böylece Allah onu, dayanıksız bir sudan bir nutfe yaptı, sonra da o nutfeyi sağlam bir yere yerleştirdi. Daha sonra alaka (Pıhtılaşmış kan) haline getirdi. Daha sonra artık dünyaya çıkıncaya dek onu bir Mudğa haline soktu. Daha sonra da yüce Allah onu bir başka şekilde tasvir etti. O en güzeli yaratan Allah ne yücedir!

………Düşün bir kez, insan hiçbir değilken yoktan var edilmiştir. Bundan ders çıkarmak gerekir. Daha sonra da hiçbir şey beceremeyecek durumda olduğu halde değişik aşamalardan geçecek, açıkça yok olacak sonunda ortadan kalkacak olan bu varlık en güzel biçimde yaratılmıştır. Hilmi, Keremi, yumuşaklığı ne yücedir Böyle olan Rabbimi takdis ve tenzih ederim. Doğrusu Bedii olarak şekillendirdiği varlık ne kadar da şaşkınlık uyandırıyor.!

………Daha sonra Yüce Allah onu imtihan etmek ve denemek için insanda var ettiği kulağı ve gözü açıklamıştır. Yüce Allah, onun mutlak olarak yaratılışını zikrettikten sonra kâinatın hülasası, özü olduğunu da kesin olarak bildirmiştir. Çünkü o, yarattığı şeylerin sonuncusudur. Aynı zamanda bizim için bilineni tasvir etmiş, şekillendirmiş, sonra da onun yaratılış keyfiyetini, nasıllığını anlatmaya başlamıştır. Bu arada insan için yarattığı şeylerden gerekli olanları göstermiş ve onu etraflı olarak bilfiil nasıl var ettiğini bildirmiştir. Evet, fiil olarak suret, madde ve gaye olarak var edilişlerini açıklamıştır. Bu arada “Doğrusu insanı biz yarattık” ayetinde görüldüğü gibi kullarından kimilerinin de bu yüce kudreti nasıl inkâr ettiklerini de tekiden bildirmiştir.

………Yani biz bizde ki azamet ve kudret gereği olarak onları takdir ettik ve onlara şekil verdik. Yani Âdem’i topraktan yaratmamızdan sonra biz onun soyundan gelecek olanları ise bir nutfeden yani maddeden yaratılmasını takdir buyurduk. O madde de erkeğin spermi ile kadının yumurtasının birleşmesidir.

………El Musavvir; el Mübdİ’ demektir ki örnek ve modeli olmaksızın yoktan var edendir. Var edip yaratmış olduklarına da her şeyi veren ve hangi amaç için yaratılmışlarsa o yola yönlendiren demektr.

………Allah, insanı yaratıp onu görüldüğü gibi ruh ve nefis sahibi bir varlık olarak şekillendirmiştir. Oysaki o çok muazzam olan varlıklar böylesi bir özelliğe sahip değildirler. Bu ecramın, cisimlerin ve kâinatta ki şeylerin hareketleri, deveranları, gördüğümüz gibi esasen insanda ki ruh ile nefse karşılıktır. Böylece her yaratılmış kendi yaratılış suretine ve şekline uysun için var edilmiştir.

………Kur’an ı kerim de gördüğümüz tasvir üslubu şöyledir; İnsanı ve aklını, halkla meşgul olmaktan uzaklaştırıp Hakkı bilmeye ve tanımaya, O’nda kaybolmaya cezbeder, O’na çeker. Nitekim ayetler arasında olsun, sure sonlarında olsun teşvik eden, özendiren ayetler getirir. Böylece asap bozukluklarını önler, ruhu dinlendirir, kalplere şevk verir. Ayeti kerimeler yaratmanın ve bunları şekillendirmenin, tasvirinin bediiliği konusunda hikmetlerle doludur. Çünkü ayetler dikkatleri suretlerin şekil ve tabiatlarına değil, onları tasvir eden Musavvir kudrete bakıp ders çıkarmalarına yönlendirir, kesin delilleri görmeye davet eder.

………Nitekim bir şeyi almada, reddetmede ve inkârcıların şüphelerine cevap vermede söz uzayınca bu defa Allah’ın ayetleri, gönülleri harekete geçirmeye, onları etkilemeye yönelir. Bu durumda Tevhidi ve ulûhiyeti gösteren delilleri öne çıkarır. Bunları yaparken de kâinatı tasvir sırasında, tasvir etmeye be kudretine ilişkin imana davet eden ne gibi deliller varsa onları gösterir, onlara dikkat çeker. Bu kâinatın ilerisinde bir gücün ve kudretin olduğuna, hikmeti gereği onları buna göre idare ettiğine işaret eder. Bu arada bu dünya hayatından sonra bir de ahiret hayatının var olduğunu gösterir, buna işaret eder. Yüce Allah her bir hayat için ona uygun olan şekli tasvir ederek dikkatimizi onlara çeker.

………Musavvir olan Rabbimi takdis ve tenzih ederim. Çünkü Allah iman edip te imanlarının gereği olarak icazını tanımaya sevk eden sureti ve şekli kavrayan Mü’minleri güvence kılar. Yani her bir yaratılanın arkasında mutlaka bir yaratan vardır.

………Bu bakımdan bazı kimseler iman noktasından Sani’ olan yüce kudreti ve o kudretin şaşkınlık ve hayret uyandıracak derecede ki tasvirini gereğince düşündüklerinde imanları devreye girer. Bu noktada el Musavvir olan zatın gökleri, arzı ve bunların içerisinde ve ikisi arasında bulunan her şeyi tasvir eden olduğu gerçeğini görürler.

………Bu ister yoktan var etme anlamında İbda’ olsun, ister bir düzeni egemen kılmak olsun bir şeyi takdir etmenin bediiliği, bir tasvirin büyüklüğü olsun, ister gece ve gündüz ve bunların her ikisinin hassas ve dakik olarak birbirlerini izlemeleri olsun, biz bütün bunların etkilerini, izlerini kendi bedenlerimizde bir şekilde hissederiz, algılarız. Bu ya güneşin harareti, sıcaklığı ile veya gecenin soğukluğu ile kendisini bize hissettirir.

………Bunların hepsi gerçekten akıl sahibi olanlar için yüce Allah’ın varlığına, bir ve tek olduğuna, vahdaniyetine delildir. Yaratmasındaki kudretinin kâmil oluşuna, var etmesine ve şekillendirmesine hepsi birer delildirler. (Prof. Dr. A. Hüseyin Akil-Esma-i Hüsna şerhi/197-201)

………************************************************************

………EL-MUSAVVİR

………A – Musavvir isminin lügat anlamı: Musavvir Rabbimizin ismi olarak Kur’an da sadece bir kez, Haşr suresinde geçer. Musavvir; tasvir etmek, şekil, suret, özellik, nitelik, birtakım özellikler ve vasıflar vermek anlamlarına gelir.

………B – Musavvir isminin ıstılah anlamı:

………1 – Musavvir; insanların maddi (biyolojik) yapılarını güzelce yaratandır.

………2 – Musavvir; varlıkları dilediği özellik, seçtiği suret ve farklı biçimlerde yaratandır.

………3 – Musavvir; insanların manevi (ruhi, psikolojik) yapılarını en güzel bir şekilde tasvir edendir.

………C – Musavvir isminin Kur’an içinde incelenmesi:

………“Rahimlerde sizi dilediği şekilde biçimlendiren O‟dur…” (Ali İmran/6)

………Daha annelerinin karnındayken bütün insanların şekillerini, bedensel ve ruhsal özelliklerini tesviye eden Allah’tır.

………“Ey insan! Seni yaratıp sonra düzgün ve dengeli kılan, sonra seni dilediği şekilde birleştiren ihsanı bol Rabbine karşı seni aldatan nedir?” (İnfitar/6-8)

………Rabbimizin yaratması aşama aşama, tabaka tabakadır. Allah yaratmasını sadece “Hâlık” ismiyle sınırlamaz. Yaratmasının her aşamasını farklı bir isimle, farklı bir fiille nitelendirir.

………“..Sizi şekillendirdi ve şeklinizi güzel yaptı..” (Teğabun/3)

………“Andosun ki biz insanı en güzel Ģekilde yarattık.” (Tin/4)

………İnsanoğlunun yaratılışı gerçekten mükemmel bir yaratılıştır. Allah milyarlarca insanı aynı organ ve uzuvlarla yaratmasına rağmen, hepimizin sureti birbirinden farklıdır. İkizler bile birbirlerinin tıpkısı değillerdir. Her birimizin elinde beş parmak vardır. Ancak Rabbimiz bütün insanların parmak uçlarını birbirinden farklı olarak yaratmıştır. Hiçbir insanın parmak izi diğer insanın parmak izine benzemez.

………“İnsan, kendisinin kemiklerini bir araya toplayamayacağımızı mı zanneder? Evet, biz onun parmak uçlarını bie eski haline getirmeye güç yetiririz.” (Kıyamet 3-4)

………D – Musavvir isminin bize yüklediği görev ve sorumluluklar:

………1 – Rabbimiz bizi hem şekil olarak hem de ruh yapısı olarak en güzel şekilde yaratmıştır. Biyolojik yapımızla ruhî yapımız bir beraberlik ve ahenk arz eder. Çünkü insan tek bir ustanın elinden çıkmıştır.

………İnsanların maddi özelliklerinin gıdası nasıl ki, yeme, içme, nefes alma, evlenme gibi şeyler ise, ruhî yönlerinin de bir takım gıdalara ihtiyacı vardır. Ruhsal ve psikolojik yapılarımızın en temel gıdası Kur’an’dır, Allah’ın zikridir.

………“Bunlar iman edenler ve kalpleri Allah’ın zikriyle sükûnete erenlerdir. Bilesiniz ki, kalpler ancak Allah’ı anmakla huzur bulur/mutmain olur.” (Ra’d/28)

………Allah’ın en güzel şekilde yaratıp bize emanet ettiği ruhumuzu, kalbimizi O’nun istemediği şeylerle kirletmemeliyiz. Huzuru, sükûneti, tatmin olmayı, O’nun yasaklarında aramamalıyız. Allah’ı anmakla, zikretmekle, gündemde tutmakla, Allah’ın kitabını öğrenmekle, yaşamakla, öğretmekle insanlar huzura ve mutluluğa kavuşacaklardır.

………Yaratılış gayesini unutan ve Rabbinin emirlerine teslim olmayan kişi hiçbir zaman gerçek huzura ve mutluluğa ulaşamaz.

………2 – Yarattıklarına suret ve şekil veren daha sonra da onları canlandıran sadece Allah’tır. Canlı resim ve heykel yapmak Allah katında azaba sebep olan davranışlardandır. Rasulullah (s.a.v) şöyle buyurmuşlardır:

………“Her kim bir resim yaparsa Allah o kimseye yaptığı o resme ruh üfleyinceye kadar yani o resmi canlı hale getirinceye kadar azâb edecektir. Gerçekten o resme ruh verebilecek güçte değildir…” (Tirmizi)

………“Tapmak ve ibadet etmek için suret resmi yapan kimse, put ve benzeri şeyler yapan kimse gibidir. Bu kişi kâfirdir ve onun için azabın en şiddetlisi vardır.” (İmam Nevevi) (Dr. Ramazan Sönmez/El Esmaü’l-Hüsna)

………*************************************************************

         EL MUSAVVİR

………Musavvir isminin lügat anlamı: Tasvir etmek, şekil, suret, özellik, nitelik, birtakım özellikler ve vasıflar vermek anlamlarına gelir.

………El-Hattabî, bu ismi “birbirleriyle tanışmaları için varlıkları değişik suretlerde yaratan” diye tanımlamıştır. 

………1 – Musavvir; insanların maddi (biyolojik) yapılarını güzelce
yaratandır.

………2 – Musavvir; varlıkları dilediği özellik, seçtiği suret ve farklı biçimlerde yaratandır.

………3 – Musavvir; insanların manevi (ruhi, psikolojik) yapılarını
en güzel bir şekilde tasvir edendir.

………Musavvir isminin Kur’an içinde incelenmesi:

………“Rahimlerde sizi dilediği şekilde biçimlendiren O’dur…” (Ali İmran/6)

 ………“Ey insan! Seni yaratıp sonra düzgün ve dengeli kılan, sonra seni dilediği şekilde birleştiren ihsanı bol Rabbine karşı seni aldatan nedir?” (İnfitar/6-8)

 ………“..Sizi şekillendirdi ve şeklinizi güzel yaptı..” (Teğabun/3)

………“Andosun ki biz insanı en güzel şekilde yarattık.” (Tin/4)

………İnsanoğlunun yaratılışı gerçekten mükemmel bir yaratılıştır.
………Allah milyarlarca insanı aynı organ ve uzuvlarla yaratmasına rağmen, hepimizin sureti birbirinden farklıdır. İkizler bile birbirlerinin tıpkısı değillerdir. Her birimizin elinde beş parmak vardır. Ancak Rabbimiz bütün insanların parmak uçlarını birbirinden farklı olarak yaratmıştır. Hiçbir insanın parmak izi diğer insanın parmak izine benzemez.

………“İnsan, kendisinin kemiklerini bir araya toplayamayacağımızı mı zanneder? Evet, biz onun parmak uçlarını bile eski haline getirmeye güç yetiririz.” (Kıyamet/3-4)

………Bazı gafil insanların, kâinatın kendi kendine var olduğunu iddia eden  hezeyanlarının ne kadar çürük olduğunu Musavvir esmasından
çıkarabiliriz. Bir yemek kendi kendine pişmiyorsa, bir kitap kendi kendine
yazılmıyorsa, bir araba kendi kendine gidemiyorsa, dünyadaki hiçbir varlık da kendi kendine şekil, renk düzen, biçim ve görev alamaz. Kâinatın yaratıcısı olan Allah, tüm mahlûkatının biçimini, renklerini, yoğunluğunu, hacmini, ısısını, atomunu diğer maddelerle olan uygunluğunu en güzel şekilde takdir etmiştir.

………” Allah; O’dur ki, arzı size durulacak yer, göğü de bina yaptı. Sizi şekillendirdi ve sizi güzel rızklarla besledi. İşte Rabbiniz Allah budur! Bütün âlemleri yaratan Allah ne yücedir!” (Mümin/ 64)

………Örnek; suyun formülü iki hidrojen ile bir oksijen atomunun birleşmesidir. Bu formül suyu oluşturur. Siz bu yapıyı bozduğunuz zaman su yerine iki yakıcı- yanıcı madde elde edersiniz. Her ikisi de çok tehlikeli birer maddeye dönüşür. Bu kuralı koyan Allah’tır! Kimse bu kuralı bozamaz. Suyun yapısını takdir eden onun yaratıcısı olan Allah’tır. İnsanların hangi cinsiyetle doğacağı, ne renkte olacağı ne şekilde dünyaya geleceğine yine Yüce Allah karar verir.

………O, yarattıklarına şekil verirken gelişigüzel bir şekil vermedi. Hikmetle şekline göre rızk, rızkına göre hüküm, hükmüne göre ilim, ilmine göre amel, ameline göre hesap, hesaba göre adalet, adalete göre sonuç. Hiçbir şey sıradan gereksiz gelişigüzel değildir. Rabbimizi her sıfatının yanında El- Musavvir’dir. O halde biz de O’nun yaratışındaki hikmetleri tefekkür etmeliyiz.

………Bir düşünün! Kemikleri üst üste koyan, onları sinir ve damar telleriyle saran, üzerini kas ve yağ tabakasıyla donatan ve sonra hepsinin üstüne güzel bir cilt giydiren ve o vücuda canlılık veren kimdir?

………Ve siz varlıklar içerisinde özel birisiniz. Kendinize ait özel bir cildiniz, göz renginiz, sesiniz, parmak iziniz var. Özel bir kalbiniz kendinize özgü yetenekleriniz, düşünceleriniz ve karakteriniz var. Bu özel halin özel duruşunla unutma ki, özel olan sen, tek yaratıldığın gibi, tek başına da hesap vereceksin. Bir bak, hiç gereksiz bir şey yaratılmamıştır. Dur da tefekkür et! Gökkuşağına, balığın pullarına, tavus  kuşunun kuyruğuna, gülün engine, portakalın dilimine, nar tanelerine, bebeğin gamzelerine, denizin dalgalarına, yağmurun yağışına. Her şey Kadir-imutlak, El Musavvir olan Allah’ı işaret etmiyor mu?

………Ey insan! Allah sadece görünene değil, görünmeyene de şekil verdi. Şeklini korumanı istiyor senden. Bedenini bozmadığın gibi ruhi
şeklini de bozmamalısın. Allah’ın senin için yaptığı tasviri korumalısın.
Çünkü bozarsan sen Musavvir değilsin! O’ndan başka Musavvir yok! La
Musavvire illallah!

………Saniyede dört insan ve her gün 350.000 insanı kolaylıkla yaratan ve her ferdin gözbebeğinden tutun saç teline, parmak uçlarına kadar
farklı yaratan Allah, kelamında inkârcılara şöyle meydan okuyor: 

………“İnsan kendisinin kemiklerini bir araya toplayamayacağımızı zanneder. Evet, biz onun parmak uçlarını bile eski haline getirmeye güç yetiririz.” (Kıyamet/3-4) 

………Fakat ne yazık ki bizler mükemmel bir manzarayı veya herhangi güzel bir şeyi görünce tepkimiz şöyle oluyor: “Sanki tablo gibi” veya “Bir ressamın fırçasından çıkmış gibi.” Sanki insanın fırçası ve kalemi (hâşâ) Allah`ın sonsuz tasvir kudretinden daha üstünmüş gibi… 

………Hâlbuki bütün heykeltıraşlar, ressamlar, mühendisler eserlerini O`nun eserlerine benzetme çabası içindeler. Benzetirlerken de genellikle en güzel şeyleri model olarak seçerler. Benzetme ne kadar fazla ise eser o nispette güzeldir ki insana o tasvir gücünü veren yine Allah`tır. Oysa Allah`ın yarattığı her suret güzeldir. Öyle ki yol kenarlarında kendi kendine çıkmış ve ayaklar altında çiğnenen bir çiçeğe bile hayal sınırlarının ötesinde çok güzel ve mükemmel şekiller verir. 

………Acaba neden böyle çok ve her biri diğerinden farklı bu kadar sureti yaratır? Elbette ki tanınmak, sevilmek, şükredilmek kısacası hak ve rahmetin ta kendisi olan ubudiyet için… Ebediyet için halk olunan insanın temaşasına sayısız tasvir örneklerini sunarak sonsuzluk sırrını gösterir. Monotonluktan sıkılan ve sonsuzluğa âşık insanın ebedi ve değişken seyir isteğini tatmin eder. 

………Mesela bir kelebeğin kanatlarındaki kusursuz simetriyi ele alalım. Her bir kanadın üstü türlü şekiller ve etkileyici renklerle bezenmiştir. Bu şekiller ve renkler ne kadar karışık olurlarsa olsunlar, kanatlardaki benzersiz simetri asla bozulmaz. Öyle ki bütün kelebekler, bir ressamın fırçasından çıkmış gibi, göz zevkine hitap eden bir güzellik oluştururlar. Bu güzellikte tecelli eden aklın bir kaynağı olduğu açıktır. Zira basitçe çizilmiş bir resmin dahi bir ressamı vardır ve resmin kendi başına ortaya çıkması mümkün değildir. O halde kimse, böylesine kusursuz
yaratılmış ve bir sanat eseri kadar estetik olan böyle bir canlı için tesadüfen var olmuş diyemez. Bunların tümünü yaratan, tasarlayan, meydana getiren, bütün kâinatın Rabbi olan Allah’tır.

………Rabbimizin yaratıp bırakmaması, varlıkların değişken bir yapıya sahip olması daima bize müdahale ettiğini, başıboş bırakılmadığımızı hatırlatmaktadır. Yani halife olarak yeryüzüne gönderilen insanın hem zahiri, hem de bâtını güzel olmak zorundadır. Nitekim bir firma sorumlusu bile tanıtımcısı olarak görevlendirdiği insanı baştan ayağa giydirerek, onu hem zahiren, hem de ona gerekli nezâket, hitabet vs. gibi meselelerde eğitim vererek bâtınını göreve hazır hale getirir ve artık işin başarı kısmını o şahsa havale eder. Allah da kuluna dava gibi ulvi bir vazife verdiği için onu iki şekilde eğitime alır. Dolayısıyla hiçbir kul zahirinin kusursuzluğuna bakarak aldanmamalıdır. Çünkü sureti güzel yaratmak Allah’ın, kalbi güzel hâle getirmek ise kulun elindedir. Allah kendisine düşen vazifeyi en güzel şekilde ifa etmiş ve tabiri caizse artık sırayı kullarına devretmiştir. Öyleyse kul yaratılanlara bakacak ve daima Rabbinin sıfat ve güzel isimleriyle O’nu tanımaya (tefekkür) çalışacaktır.

………Öyleyse bize düşen; Rabbimizden kendisinin kusursuz güzelliğini görecek bir göz, hayranlık içinde kalarak “Maşallah- Subhanallah!”
Diyecek bir dil ve bu mükemmelliği zerrelerine kadar hissedecek bir kalp ve tüm bunların neticesinde mutmainliğe ulaşarak İslam’a adanmış bir hayatı istemektir. Rabbim tüm kullarına bu doğrultuda hayat yaşamayı ve yaşatmayı nasip etsin…

………Ve Kehf sûresi (18)’nin 109’uncu ayeti kerimesi takılır aklınıza: 

………“De ki: “Eğer Rabbimin sözlerini yazmak için deniz mürekkep olsa, Rabbimin sözleri tükenmeden önce, deniz muhakkak tükenecekti, bir mislini daha yardımcı getirsek bile.” (KEHF/109)

………Bu aciz, seni ancak bu kadar anlatabilir Rabbim! Mülkünün içinde bir “hiç” olan benim, ancak bu kadar gücüm var, seni anlatmaya!

………“Andolsun ki sizi yarattık, sonra size biçim verdik, sonra da meleklere: “Âdem’e secde edin” dedik; hepsi secde ettiler, yalnız İblis, secde edenlerden olmadı.”(A’raf/11)

………Buyuran Rabbim! Âdem’in şahsında melekler, eserin sahibine secde ederken, bir boyutta, insanlara meleklerden üstün olma yolunu
açtın!

………Musavvir isminin bize yüklediği görev ve sorumluluklar:

………1 – Rabbimiz bizi hem şekil olarak hem de ruh yapısı olarak en güzel şekilde yaratmıştır. Biyolojik yapımızla ruhî yapımız bir beraberlik ve ahenk arz eder. Çünkü insan tek bir ustanın elinden çıkmıştır. İnsanların maddi özelliklerinin gıdası nasıl ki, yeme, içme, nefes alma, evlenme gibi şeyler ise, ruhî yönlerinin de bir takım gıdalara ihtiyacı vardır. Ruhsal ve psikolojik yapılarımızın en temel gıdası Kur’an’dır, Allah’ın zikridir.

………“Bunlar iman edenler ve kalpleri Allah’ın zikriyle sükûnete erenlerdir. Bilesiniz ki, kalpler ancak Allah’ı anmakla huzur bulur/mutmain olur.” (Ra’d/28)

………Allah’ın en güzel şekilde yaratıp bize emanet ettiği ruhumuzu, kalbimizi O’nun istemediği şeylerle kirletmemeliyiz. Huzuru, sükûneti,
tatmin olmayı, O’nun yasaklarında aramamalıyız. Allah’ı anmakla, zikretmekle, gündemde tutmakla, Allah’ın kitabını öğrenmekle, yaşamakla, öğretmekle insanlar huzura ve mutluluğa kavuşacaklardır. Yaratılış gayesini unutan ve Rabbinin emirlerine teslim olmayan kişi hiçbir zaman gerçek huzura ve mutluluğa ulaşamaz.

………2 – Yarattıklarına suret ve şekil veren daha sonra da onları canlandıran sadece Allah’tır. Canlı resim ve heykel yapmak Allah katında azaba sebep olan davranışlardandır. Rasulullah (s.a.v) şöyle buyurmuştur:

………“Her kim bir resim yaparsa Allah o kimseye yaptığı o resme ruh üfleyinceye kadar yani o resmi canlı hale getirinceye kadar azâb edecektir. Gerçekten o resme ruh verebilecek güçte değildir…” (Tirmizi) (Adana siyer araştırma derneği)

………***********************************************************

………EL MUSAVVİR

………El-Musavvir; tasvir eden, şekil ve suret veren demektir. Bütün mahlûklar kendilerine verilen şekilleriyle, tasvir edilen suretleriyle Cenab-ı Hakkın Musavvir ismini göstermektedir. Yağmur damlasından, kar tanesine, papatyalardan karanfillere, parmak izinden göz bebeğine, karıncalardan semanın yıldızlarına ve zerrelerden galaksilere kadar her mevcut kendine mahsus suretiyle ve şekliyle Allah’ın Musavvir ismine aynadır.

………Şimdi bir insanı ele alarak Musavvir isminin tecellisini görmeye çalışalım; Her parçasıyla harikulade bir planlamanın neticesi olan kafayı bir kenara bıraksak bile bu hazır malzeme üzerine geçebilecek bir yüz için sayısız, milyonlarca ihtimaller vardır. Bu sayısız ihtimaller içince, bütün akılları aciz bırakacak bir şekilde en uygununu, en güzelini seçmek tam anlamıyla imkânsızdır.

………İnsanın yüzünde kullanılan malzeme son derece basit ve sadedir. Tek bir deri, bir çift göz ve birazda kıl. Buna rağmen iki aylık bir bebeğin yüzündeki o sadelik ve o basitlik içinde böyle güzel bir yüzün yaratılabileceğini, görmeseydiniz ihtimal verebilir miydiniz?

………Bir insan için bir yüz çizdikten sonra ikincisi için başka bir yüz çizmek, en azından ilki kadar imkânsızdır. Çünkü insanlar seri imalat ile yaratılmazlar. Hepsinde aynı unsurları kullanıp, her birine ayrı bir sima çizmenin zorluğunu meşhur Fransız ressam Hanry Metisse şöyle anlatıyor;

………“Bir ressam için gül resmi çizmek kadar zor bir iş yoktur. Çünkü daha evvel çizilmiş bütün gül resimlerini bir yana bırakıp öylece çizmesi gerekir.”

………Hem insan yüzü basit bir portreden ibaret de değildir. Oraya yerleştirilen her bir azanın sınırsız bir sanat kadar sınırsız bir bilgiye ihtiyaç gösteren fonksiyonları vardır. Bütün bu fonksiyonların bir kenara bıraksak bile, bu yüzdeki tebessüm, endişe, sevinç, korku, kahkaha gibi yüzlerce manayı dile getirmek yüzü yaratmak kadar imkânsız değil midir? Okyanusu bir bardağa doldurmak ne kadar zor ise, insanın ruhunu sima da temsil etmekte o kadar zordur.

………Müminin siması ruhu gibi aydınlık, kâfirin siması ise ruhu gibi karanlıktır. Bir heykeltıraşın basit bir heykele bile o simetriği verebilmesi için bazen yıllarca çalışması gerekiyor. Buna mukabil saniyede 4 insan ve her gün 350.000 insan son derece kolaylıkla yaratılıyor. Her birine farklı bir yüz veriliyor. Bizler birbirine benzeyen ikizleri veya üçüzleri gördüğümüzde hayret ederiz.

………Şimdi soruyoruz; iki yüzü birbirine benzetmek mi daha zor? Yoksa milyarlarca insanın birbirine benzetmemek mi daha zor? Birincisine hayret ederken, ikincisi neden hayret etmiyoruz? Kim birbirinden farklı bu yüzlerin yaratıcısı? En basit maddelerden bir sanat harikası yapıp, sanatında akılları hayrete düşüren sanatkâr kim? Kim o yüzde sayısız manayı ifade eden? Kim her ferde farklı bir yüz veren? Kim o yüzdeki cihazlara mükemmel iş yaptıran? Göze görmeyi, burna koklamayı, dile tatmayı kulağı işitmeyi öğreten kim?

………Bütün bu kimlerin tek bir cevabı var; Musavvir olan Allah. İnsanın yüzünü bir nebzede olsa inceledikten sonra, bütün hayvanların, bitkilerin, çiçeklerin, canlı ve cansız her şeyin tasvirini ve şeklini insana kıyas edelim. Ve Allah’ın Musavvir ismine şöylece pencereler açalım: Fiil failiz, sanat sanatkârsız, kitap kâtipsiz olamayacağı gibi suret ve şekil vermek dahi Musavvir yani bir tasvir edici olmadan olamaz ve mümkün değildir.

………Acaba kâğıttaki basit bir yüz resmi dahi bir ressamı gerektirirse, şu âlemdeki hadsiz hakiki yüzler Musavvir olan Allah’ın varlığını gerektirmez mi? Farklı bir yüz çizebilmek için, çizilmiş bütün yüzleri bilmek gerektiği gibi, farklı bir yüzü yaratmak için de, o ana kadar yaratılan bütün yüzleri bilmek lazım gelmez mi? Bu da Musavvir olan Allah’ın birliğine ve bütün yüzleri yarattığına delalet etmez mi? Her bir yüz Allah’ın Musavvir ismine delalet ettiği gibi, farklı olması cihetiyle de Allah’ın ilim, irade ve kudret gibi sıfatlarına işaret etmez mi?

………Kâinat kitabı bize Allah’ı Musavvir ismiyle tanıttığı gibi, Kuran dahi şu ayetiyle bizlere Allah’ın Musavvir ismine şöyle haber veriyor;

“Sizi rahimlerde dilediği gibi tasvir eden ve şekillendiren O’dur. Ondan başka ilah yoktur. O azizdir ve hâkimdir” (Ali imran 6) (Allah’ın İsimleri Ve Kainattaki Tecellileri)

………Ve ahiru davahüm enil hamdülillahi rabbil alemiyn

………Çağrımız ve davamız Âlemlerin Rabbi olan Allah’a hamd’adır.

………(Devam edecek)

……..Euzübillahimineşşeytanirracim,

……..Bismillahirrahmanirrahim

……..Ve kul Rabbi edhılniy müdhale sıdkın ve ahricniy muhrace sıdkın vec’al liy min ledünke sultanen nasıyra. İsra/80)

……..De ki; “Rabbim, girdiğim yere sıdk halinde girdir ve çıktığım yerden sıdk ile çıkart. Ledünnünden zafere erdirici bir kudret oluştur bende.

……..“Yâ mukallibel kulûb sebbit kalbiy alâ diynike.”

……..Ey kalpleri dilediği tarafa döndüren, kalbimi dinin üzere sâbitle!

 ……..“Rabbiy zidniy ilmen ve fehmen ve iymanen ve yakıynen sadıka.”

……..Rabbim ilmimi, anlayışımı, imanımı ve sıdk üzere yakînimi çoğalt.

……..***********************************************************

……..EL MUSAVVİR

……..Bugün hep beraber Allah’ın Musavvir ismini anlamaya çalışacağız inşallah.

……..“HUvAllâhul Hâlik’ul Bâri’ül Musavvir..” (Haşr/24)

……..Allah O’dur ki Hâlık’tır yaratandır, Bâri’ dir safha safha yaratandır, Musavvir’dir sonuç itibarıyla tasvir edip suret verendir, onu suretlendirendir. Her varlığa suretini verendir. O zaman her neye bakarsak bakalım bu sureti buna veren Allah’tır dememiz gerekir. Herhangi bir varlığı küçümsersek Allah’ın ona suret vermesini küçümsemiş oluruz. Farkında olmadan bir de bakarız ki Allah’ı beğenmemişiz, Allah’ın Musavvir ismini, tasvir etmesini beğenmemişiz. Böyle bir şeyden şiddetle sakınmak gerekir, kimse kendi kendini yaratmamıştır. Onu yaratan, onun Hâlık’ı da, Bâri’ de, onun Musavvir’i de Allah’tır çünkü. Zahiri olarak bu böyledir, manevi olarak ta bu böyledir yani onun Hâlıkı, Bâri’ i, Hallâk’ı, Bedîi, Musavvir’i Allah’tır.

……..Birde Allah kuluna irade vermiş, manevi itibarla, gönül itibarıyla, nefis itibarıyla bütün bu sıfatlarımı, isimlerimi sana teslim ettim kulum. Senin için lazım olanı sana teslim ettim. Haydi, bu sefer de sen kendi gönlünü güzelleştir.

……..Eğer biri müşrikse onun nefis hali hayvandır. Haydi, hayvanı insana çevir, Hz. İnsana döndür onu. Bu kuvveti bu manevi gücü Allah kuluna vermiştir. Kötü halleri vardır yani zahiri olarak anlarsak çirkinlikleri vardır, onu güzellikle değiştirebilir. Herkesin böyle bir imkânı vardır.

……..Burada Allah müdahale etmez ama yardım eder, ona güzelleşme imkânı tanır ama müdahale etmez. Kul kendi tercihini yapınca Allah’ta ona yardım eder. Allah’ın isimleri onun üzerinde, onunla beraberi onun için tecelli eder. Haydi, kulum yap.

……..Nefis terbiyesi bütünüyle bununla ilgilidir. Suretlendirmek. İstersen nefsini başka bir hayvanın suretine döndürebilirsin. Ne yaparsın mesela eğer biri sürekli insanları eleştiriyor, çekiştiriyor, küçümsüyorsa, onlara düşman gözüyle, insan değilmiş gibi bakıyorsa ne yapmıştır? Hayvan gibi bakmış insanlara havlamıştır. Yılan, sinsi düşman, elinden gelirse ısırıyor..

……..Kim yaptı bunu, kendisi yaptı. Oysaki Allah’ın İlâh isminin tecellisi ile Vedûd isminin tecellisi ile insanları sevebilirdi, onlara merhamet edebilirdi. Onlara ikramda bulunabilir, yardım edebilirdi. Yanlışları kusurları varsa affedebilir, mağfiret edebilirdi. Bu kişinin elinde olan bir şeydir.

……..Eğer Allah’a iman ederse, Allah’a dönerse bunu yapması lazım. Yani kendinde ki yanlışları, çirkinlikleri Allah’ın isimleri ile güzelliği ile değiştirmesi gerekir. Buna kötü ahlakı, güzel ahlakla değiştirmek dersek olur.

……..Eğer Allah’ın Musavvir ismi tecelli etmezse ne böyle bir çabamız olur, gayretimiz olur, ne de bunu anlamış oluruz. Ne deriz mesela güzel olmak isteyenler “ya rabbi beni güzel yap” derse, bunu Allah’tan istemek yanlış. Yarabbi beni cömert yap, ya rabbi beni sabırlı yap..! Olmaz, bu dua dua değildir. Bunun için senin bir çaba sarf etmen gerekiyor. Allah senin sabırlı olman için musibet verir, cömert olman için sana imkân tanır. Cömert deyince malından vermek değildir sadece, sevdiğinden vermek, merhametinden vermek, Allah’ın her bir ismini üzerinde gösterdiğinde Kerîm’liği göstermiş olursun, cömertliği göstermiş olursun. İlminden vermek, aklından vermek, her ne olursa olsun hiç fark etmiyor. Sen böyle bir çaba, gayret sarf edeceksin ki Allah’ta o güzelliğiyle, o ismiyle sana tecelli etsin. Al kulum, sen bir yaptın, al sana 10 da benden. Ondan sonra ne yapabilirsin? On kat daha fazla yapabilirsin. Yani Allah’ın o ismini on kat daha kendi üzerinde gösterebilirsin. Bu böyle katlanarak devam eder. Ne kadar? Kemale erinceye kadar, nefiste onun zıddı kalmayana kadar. Rahmet tecelli ederse gerçekten âlemlere, mahlûkata, bulunduğun yere rahmet olursun.

……..Nefsi bu şekilde terbiye etmek, teskiye etmek, güzel surete büründürmek kendi elimizdedir, kendi tercihimizledir yani. Bunun için ne lazım? Allah peygamberine dört vazife vermiştir. Sizin içinizden sizin dilinizi konuşan bir Resul gönderdik buyurur. Allah her bir resulü gönderirken mutlaka kavminin dili ile gönderir. Başka dil konuşursa olmaz zaten. Nasıl okuyup açıklayacak, ya da onu dinleyenler nasıl anlayacak. Bu kıyamete kadar böyledir. Ama onun bu vasıfları taşıması gerekir. Nedir o dört vasıf?

……..Size bir resul gönderdik ki, size Allah’ın ayetlerini okuyup açıklasın, beyan etsin, size hikmeti öğretsin. Allah’ın muradını öğretsin, yaratılışın gayesini öğretsin, imtihanı öğretsin, kazanmayı öğretsin, hayatın nasıl yaşanması gerektiğini öğretsin, Hz. İnsan olmayı öğretsin, bir de sizin nefislerinizi teskiye etsin diye, temizlesin, kötü haldeki nefsi güzellikle değiştirsin diye. Kötü ahlakınızı güzel ahlakla değiştirsin diye. Olmayan o güzelliği size tattırsın, size versin, onu üzerinizde çoğaltıp kemale erdirsin diye. Bir de size bilmediklerinizi öğretsin diye. (Bakara/151)

……..Eğer biri bu vasıfta ise o Allah’ın resulüdür. Bu vasıfların dördü onda varsa o Allah’ın resulüdür. Onu kıyamete kadar böyledir. Yoksa kendi kendimize ben bu işi yaparım, ben okurum anlarım. Sen eğer okuyup anlamaya çalışırsan kendindeki bilgiyi sadece karıştırmış olursun, o bilgi çoğalmaz, sadece bilgi karışmıştır.

……..Aynı şekilde Musavvir tasvir eden, suretlendiren. Biz de kendi aklımızla beynimizde, gönlümüzde bir tasavvur oluşturuyoruz, oluşturmuşuz. Herkesin bir tasavvuru vardır. Mesela farklı farklı inançlar vardır, her biri benim inancım doğrudur diyor. Farklı farklı partiler vardır, cemaatler vardır, örgütler vardır, ne derseniz deyin. O her bir cemaatın, o dine mensup olanların farklı farklı anlayışları, tasavvurları vardır yani. O yanlış ta olsa onu doğru diye tasavvuruna tasvir etmiş, yani onu suretlendirmiş, şekillendirmiş ki bu doğrudur diyor. Yanlışı doğru olarak kabul etmiş, yanlışa doğru muamelesi yapıyor, batıla Hak muamelesi yapıyor. Bu tasavvuru kim oluşturmuş? Etrafındakiler, o da bunu kabul etmiş yalnız. Etrafındakiler; beraber yaşadığı anası olsun babası olsun, okul olsan, çevresi olsun, arkadaşı olsun, okuduğu kitaplar olsun fark etmez. O da onu doğru olarak kabul etmiş.

……..Ama doğrunun bir tek ölçüsü vardır o da Allah’ın koyduğu ölçüdür. Kâmil insan Hz. İnsan olmanın tek bir ölçüsü vardır o da Allah’ın nebileridir, Resulleridir. Allah kuluna ben senin böyle olmanı istiyorum, yani peygamberlerim gibi olmanı istiyorum diyor. Bunlar gibi anlayışa, tasavvura sahip olmanı istiyorum. Onun için ne buyuruyordu Ayeti kerimede?

……..Kul in küntüm tuhıbbûnAllâhe fettebi’ûniy yuhbibkümullâhu ve yağfir leküm zünubeküm* vAllâhu Ğafûr’un Rahıym. (A. İmran/31)

 ……..“De ki Allah’ı seviyorsanız bana tabi olun ki Allah’ta sizi sevsin, günahlarınızı da mağfiret etsin.”

……..Eğer sen peygamberime tabi olursan, Allah’ı sevdiğini iddia ediyorsun, Allah’ı kabul ettiğini iddia ediyorsun. Bu durumda peygamberime tabi ol, onun gibi yap. Onun gibi olmaya çalış. Senin geçmişte yaptıklarını silerim, olmamış gibi sana muamele ederim. Günahlarınızı mağfiret etsin. Güzelliğinden güzellik verecek çünkü, güzelliği alıp çirkinliğin içine koymaz. Ne yapar önce? Önce orayı temizler. Temizler ki güzellik olsun. Yani bir güzel yap bir yanlış yap olmaz. Yanlışı siliyor olmamış gibi. O lekeyi bile kulunun üzerinde bırakmaz. Güzelliği üzerinde tecelli etsin diye, o da peygambere benzesin diye. Ne kadar tabi oldu o kadar onun gibi olur, ona yakın olur. Dolayısıyla Allah’a yakın olur. Aslında Allah’ın kendisine nefyettiği ruha yakın olur, kendi kendisine yakın olur.

……..Böyle bir derdi böyle bir çabası gayreti olmazsa ne olur? Kendini kaybeder, insan olmayı kaybeder, beşer olur. Allah ne buyuruyordu ayeti kerimede?

……..Em tahsebü enne ekserehüm yesme’une ev ya’kılun* in hüm illâ kel en’ami belhüm edallü sebiyla. (Furkan/44)

……..Allah’ın ayetlerini duymayanlar için, işitmeyenler için, dinlemeyenler için onlar hayvan gibidir, hatta hayvandan daha aşağıdırlar.

……..Bütün mesele rabbimizin ayetlerini dinlemektir, O ne söylemişse onu doğru olarak, Hak olarak, tek doğru olarak kabul etmektir. Eğer O’nun doğrusunun yanında Hakkın vahy ettiği hakkın yanında başka haklar da, başka doğrular da bizim için varsa onu Allah’a şirk koşmuş oluyoruz, Hakkı batılla karıştırmış oluyoruz. Sanki Allah gibi konuşan, bilen başka biri de varmış gibi. Öyle olmuş olur çünkü.

……..Tasavvurumuzu neyle tasvir etmemiz, suretlendirmemiz lazım? Allah’ın vahyi ile. Allah neye doğru demişse biz de ona doğru diyor, onu alıyoruz. Neye güzel dediyse, neye Hak dediyse onu Hak, onu doğru olarak kabul ediyor tasavvurumuzu bu şekilde suretlendiriyoruz.

……..Hak deyince aklımıza ne gelmelidir? Allah’ın vahyi, Allah’ın peygamberi başka şeyler değil. Başka şeylere Hak dediysek bu durumda hiç farkında olmadan tasavvurumuz başka bir şeyle ne olmuş? Suretlenmiş, surete bürünmüş yani. Bu takdirde güzele çirkin deriz, batıla da Hak, Hakka da batıl deriz ki farkında bile olmayız. Bu durumda herkese düşen aklını Allah’ın vahyi ile tasvir etmektir. Musavvir isminin tecellisi ile tasvir etmektir.  Bunu yaparsa doğru anlarsa bu sefer ne yapar? Kendine döner, nefsini temizler, teskiye eder, Allah’ın güzelliği ile suretlendirir tasvir eder. Allah’ın güzelliği Nûru onun üzerinde tecelli eder.

……..Allah’ın yaratması safha safha idi, nefsi tasvir etmekte, temizlemekte, güzelliğe büründürmekte safha safhadır. Onun için geçen hafta bilgi olsun diye bir kâğıt dağıtmıştık. Özellikle iman ile ilgili, iman kemâle erdikçe nefis te onunla beraber güzellikle suretlenir, Allah’ın razı olduğu kemale eren bir nefis haline gelir ki Allah’ın kulunu yaratmasında ki muradı budur. Saf insan, razı olmuş insan, razı olunmuş insan. Allah’ın zikri ile Allah ile itminana ermiş insan, mutmain olmuş insan. Allah ile sevinip Allah ile üzülen insan. Bir yanlış yaptığında Allah’tan dolayı üzülen insan, Hz. İnsan, büyük insan, kâmil insan.

……..Allah’ın Musavvir ismi ile ilgili ayetleri okuyacağız hep beraber inşallah;

……..HUvAllâhul Hâlik’ul Bâri’ül Musavviru leHUl’ Esmâ’ül Hüsnâ* yüsebbihu leHU mâ fiysSemâvâti vel’Ard* Ve HUvel’Aziyz’ul Hakiym; (Haşr/24)

 ……..“HUvAllâhul Hâlik’ul Bâri’ül Musavvir..” (Haşr/24)

……..Allah O’dur ki O Hâlık’tır yaratandır, sonra Bâri’ dir parçaları bir araya getirir başka bir yaratışla yaratır. Sonra Musavvir’dir tasvir eder suretlendirir. Sizi Allah suretlendirdi, sureti size Allah verdi, suretinizi de güzel yaptı buyurdu ayeti kerimede.

……..leHUl’ Esmâ’ül Hüsnâ.

……..Bütün güzellik Allah’a aittir.

……..Allah yaratınca, suretlendirince en güzel şekilde yaratır, en güzel sureti verir. İnsan kendi kendini kirletir. İnsan manevi olarak o güzellikten mahrum bırakır, çirkinleşir.

……..yüsebbihu leHU mâ fiysSemâvâti vel’Ard.

……..Gökte ve yerde ne varsa hepsi buna şahittir. Yusebbihu, aynı zamanda şahit demektir. Tesbih eder O’nu hâl dili ile över, görüntüsüyle över, tadıyla kokusuyla, şekliyle över. O’nun güzelliğine el Esmaü’l-Hüsna’nın bütün güzelliğin Allah’a ait olduğuna şahitlik eder, şahitlik yaptırır. Ama bunun için kulun şahit olması lazım. Yani görmek için bakması lazım, Allah’ın güzelliğini görmek için bakması lazım ki şahit olsun.

……..Ve HUvel’Aziyz’ul Hakiym

……..Bütün güç, bütün kuvvet, kudret O’na aittir, bütün şeref, bütün güzellik O’na aittir. O Hakîm’dir her ne yaparsa yapsın bir hikmeti bir muradı vardır. Hiçbir şeyi gereksiz ve boş yaratmamıştır yapmaz. Hiçbir şeyi boşuna tasvir etmemiş, suretlendirmemiştir, hiçbir şeyi boşa söylemez, hiçbir şey gereksiz değildir. Her neyi yaratmışsa Hak ile yarattı buyuruluyor. Hakkın anlaşılması için, Hakkın tanınması için, kendini tanıtmak için. Bütün varlık bir ayet, her biri ayrı bir kitap. Mesele kitabı okuyabilmek, ayeti okuyabilmek. Neyi anlatıyor? Allah’ı anlatıyor, insanı anlatıyor, imtihanı anlatıyor.

……..Halekas Semavati vel Arda Bil Hakk (Nahl/3)

……..Allah gökleri ve yerleri Hak ile yaratmıştır. Yani Hakkın tecelli etmesi için, Hakkın anlaşılması için. Hak kimdir? Hak; Allah’tır. Bir gerçeğin anlaşılması için, bir hakikatin ortaya çıkması için yaratmıştır.

……..Bununla beraber Hak nasıl tecelli eder insanın üzerinde? İnsan kendi tercihini yapar ya Hz. İnsan olur ya da beşer olarak iman etmez, rabbini dinlemez, Hakk’ı anlamaz, Hak onun üzerinde tecelli etmez, hayvan gibi, hatta hayvandan daha aşağı olur. Hak tecelli etti. Onun için Cennet te Hak’tır, cehennem de Hak’tır. Buradaki Hakk’ın tecellisinin sonucudur bu. Ne buyuruyor ResulAllah efendimiz (A.S.?

……..“Cennette nimet yoktur herkes nimetini yanında götürür, Cehennemde ateş yoktur, herkes ateşini, azabını beraberinde götürür.” Burada kazanıyorsun yani. Hakk’ı okuyan, Hakk’ı anlayan Hakk’ta olur, Hakk ile olur, Hakk’lı olur. Ama birisi Hakk’ı anlamadıysa o da zalim olur, kendine zulmeder, etrafındakilere zulmeder, varlığa zulmeder. Herhangi bir şeyi anlamadan ona bakarsak ona zulmetmiş oluruz. En çok kime yaparız? İnsan en çok zulmü kendisine yapar, insana yapar.

……..Bir insana bakarken bu Allah’ın yeryüzünde ki Halifesidir, Allah’ın bunun üzerinde bir muradı vardır, Allah bunu özel olarak kendisine abd olsun diye yaratmıştır. Hz. İnsan olsun diye, güzelliği üzerinde görünsün diye yaratmıştır. Allah bununla beraberdir, Allah buna şah damarından daha yakındır. Allah bunu çepeçevre kuşatmış, ihata etmiştir. Ben bu kula muamele edersem rabbim beni görür ve bilir. Onun rabbi benim de rabbimdir deyip bakarsa nasıl muamele eder? Titrer, ters bakamaz, yan bakamaz, hakaret edemez, onu küçümseyemez, ona zulmetmez, ona etten kemikten bir varlık olarak bakarsa ona zulmetmiş haksızlık etmiştir. Çünkü Hakk’ta durmadı, Hakk’ı anlamadı. Hakk’ın güzelliği onda tecelli etmiş, Hakk onunla beraber. Bir insan kendine böyle bakmazsa başkasına da bakamaz. Ne kadar kendine bakarsa o kadar da başkalarına öyle bakabilir.

……..Gökleri ve yeri Hakk ile yarattı

……..ve savvereküm feahsene suvereküm. (Mü’min/64)

……..Suretlendirdi, sizi özel manada suretlendirdi, feahsene suvereküm suretinizi güzel yaptı, Muhsin yaptı, en güzel şekilde yarattı, en güzel şekilde yaptı, tasvir etti.

……..Allah bir kula, insana en güzel güzel şekilde onu yaratmışım dediyse, biri de bir insana bakıp, kibirlenip sanki o insan kendi kendini yaratmış gibi onu beğenmezse sadece zahirini değil, manevi tarafını veya dilini, rengini, ırkını bu fark etmiyor. Suretlendiren, güzel yapan Allah’tır. Böyle biri Hakk ile bakmış mıdır? Bakmamıştır. Hakk’ta durmuş mudur? Durmamıştır. Böyle birine mü’min denir mi? Denmez. Müslüman denir mi? Denmez. İnsan denir mi? Hiç denmez, denemez. Bu insan olamaz. Kendisi insan olmadığı için insana bakarken insan gözü ile bakmıyor. İnsan olmadığı için karşısında kini görmüyor. Mü’min Mü’minin aynasıdır, insan, insan için aynadır. Aslında bakarken kendini görüyor, hiçbir şeye layık olmadığını görüyor Allah’ın ihsanına, ikramına, rahmetine layık olmadığı için görüyor. İnsanda ki o güzelliği görmüyor. Kendisi güzel aynaya bakıyor, kendisi güzel değil ki güzel görsün.

……..Yarın Allah bizi huzuruna aldığında rabbimizi nasıl tanıyamamışız, nasıl O’na abd olmamışız, nasıl anlamak istememişiz hep beraber bunu göreceğiz. Ne buyurdu ayeti kerimede?

……..…ve lâkin hakkal kavlü minniy leemleenne cehenneme minel cinneti venNasi ecma’ıyn. (Secde/13)

……..And olsun ki benden cehennemi cinler ve insanlardan olan kâfirlerle dolduracağım diye söz çıkmıştır.

……..Dolduracağım diyor, iş bitmiştir yani. Sakın yanlık yapmayasınız. Ben erhamerrahimim ama Allah’tan sözüne sadık daha kim vardır dedi. Bu konuda söz benden çıkmıştır dedi yalnız. Sözümü yemem. Onun için Allah zalimleri sevmez dedi. Bir insana bu gözle baktığında o karşında kine zulmediyorsun, Allah’ın sevgisini kaybediyorsun.

……..Allah’ın ayetleri üzerinde tefekkür etmez misiniz buyuruyor, düşünmez misiniz, tedebbür etmez misiniz, yani onun içinde ki arkasındaki manaya bakmaz mısınız, tefakkuh etmez misiniz, derinlemesine o ayet ne demek istiyor, Allah’ın muradı nedir bunu anlamaz mısınız buyuruyor. Allah bunları yap diyor yani. Yapmazsan bu felâket olur senin için. Önce anla diyor yani.

……..Allah eğer zalimi sevmiyorsa o zaman bizim tasavvurumuzu düzeltmemiz lazım, tasvir etmemiz lazım, Musavvir isminin bizde tecelli etmesi lazım. Karşımızdakine bakarken Hakk ile bakmamız lazım, doğruyu görmemiz lazım, Hz. İnsanı görmemiz lazım. Dünyaya, mala, eşyaya, mevkie, makama bakarken neyi görmemiz lazım? Hepsi insanın hizmetine verilmiş ki insan onunla ebedi hayatını kazanıp Hz. İnsan olsun diye, Allah’ın güzelliğini kazansın diye. O bir kazanma imkânı, güzel yapma, güzel olma imkânıdır. Yoksa mal toplamaya gelmemişiz.

……..HalekasSemavati vel’Arda BilHakkı ve savvereküm feahsene süvereküm* ve ileyHİlmasıyr. (Teğabün/3)

……..feahsene süvereküm Sizi, suretinizi güzel yaptı, güzel tasvir etti. ve ileyHİlmasıyr. Dönüşünüzde O’nadır, O’na döneceksiniz. Allah Muhsin’dir, ihsan edendir, güzel yapandır, güzelliği ihsan edendir ve ileyHİlmasıyr dönüşünüz O’nadır. Kelime manası bu. İster güzel ol, ister güzelliği kaybet çirkinleş O’na döneceksin, huzuruna varacaksın.

……..Ama ayetin başka bir manası var ki ve ileyHİlmasıyr eğer çaba ve gayretini sarf edersen seni ilk yarattığı o güzelliğe dönersin. O ilk yarattığı güzellikle güzelleşirsin. Kendi kendine, kendi hakikatine erersin. Allah’ın sana nefh ettiği ruh olursun, aşk olursun, muhabbet olursun, saf güzellik, saf Allah’ın Nuru olursun. Ve ileyHİlmasıyr Ama bu senin elindeki bir şeydir, senin tercihinle olacak olan şeydir.

……..Allâhulleziy ce’ale lekümül’Arda karâren vesSemae binaen ve savvereküm feahsene suvereküm ve razekaküm minat tayyibat* zâlikümullâhu Rabbüküm* fetebarekâllahu Rabbül ‘alemiyn. (Mü’min/64)

……..Allâhulleziy ce’ale lekümül’Arda karâren Allah yeri sizin için bir karargâh yaptı, ikamet, yaşama yeri yaptı. vesSemae binaen semayı, gökleri de sizin için bina yaptı, örtü, tavan yaptı. Gök tavandır, zahiri olarak göğün 7 katı vardır, bir de manevi olarak 7 kat gök vardır. Zahirde ki dünyayı kaplayan atmosfer de yedi tabakadır. Dünyayı koruyor, insanı koruyor. Yani uzaydan gelen zararlı ışınlardan, parçalardan, gök taşlarından koruyor, onun için size tavan yapmıştır diyor.

……..ve savvereküm ve Allah sizi tasvir etti, suretlendirdi. Musavvir ismi ile tecelli edip en güzel şekilde, uyumlu şekilde sizi tasvir edip suretlendirdi feahsene suvereküm suretinizi güzel yaptı. Allah eğer güzel dediyse ona nasıl güzel değildir denebilir? Denir mi, hiç yakışır mı böyle bir şey. Ben güzel yaptım dedi, ben seni güzel yapmışım.

……..Her bir ayet her bir kula inmiştir, her bir kul; “Allah bu kitabı bana indirmiştir” demelidir. “Rabbim bunu bana söylüyor” demelidir. Eğer böyle anlayıp böyle iman ettiyse gereğini yapabilir. O kitap O’nun kitabıdır, ona inmiştir.

……..ve razekaküm minat tayyibat sizi güzel ve temiz olan şeylerden rızıklandırdı. zâlikümullâhu Rabbüküm işte rabbiniz Allah budur, bu sizin rabbiniz olan Allah’tır. fetebarekâllahu Rabbül ‘alemiyn. Alemlerin rabbi ne mübarektir.

……..İz kale Rabbüke lil Melaiketi inniy halikun beşeran min tıyn. (Sad/71)

……..Ve iz kale Rabbüke lilmelâiketi hatırlayın dedi o zamanı ki rabbin meleklere buyurdu ki inniy halikun beşeran min tıyn. Ben çamurdan bir beşer yaratacağım.

……..Feizâ sevveytühu ve nefahtü fiyhi min ruhıy feka’u lehu sacidiyn; (Sad/72)

……..Feizâ sevveytühu ne zaman ki onu tesviye ettim, onu suretlendirdim. Beşer insan haline getirip suretlendirdim. ve nefahtü fiyhi min ruhıy bir de ona ruhumdan nefh ettiğimde feka’u lehu sacidiyn derhal hemen ona secde et. Kim bu? İnsan, her bir insan tek tek.

……..Fesecedel Melaiketü küllühüm ecme’un. (Sad/73)

……..Bazı alimlerimiz oradaki melekler secde etti, şöyle oldu, böyle oldu der. Allah ne buyuruyor? Fesecedel Melaiketü küllühüm ecme’un bütün melekler toptan, hiç ayırım yapmaksızın hepsi secde ettiler.

……..Ve lekad hâlâknaküm sümme savvernaküm sümme kulna lil melaiketiscüdu liAdeme, fesecedu illâ ibliys* lem yekün mines sacidiyn. (A’raf/11)

……..Ve lekad hâlâknaküm Sizi biz yarattık sümme savvernaküm sümme sonra sizi suretlendirdik, tasvir ettik. sümme kulna lil melaiketiscüdu liAdeme sonra meleklere Adem’e secde edin dedik. fesecedu illâ ibliys hepsi secde ettiler iblis hariç, iblis secde etmedi. lem yekün mines sacidiyn. O secde edenlerden olmadı, secde etmekten çekindi, secde etmemek için direndi …ebâ vestekbera… (Bakara/34) buyuruyor. Direndi, kibirlendi.

……..Allah neden böyle tekrar tekrar ayetlerde bize bunu hatırlatıyor?

……..…ve nefahtü fiyhi min RuhİY feka’u lehu sacidiyn. (Hicr/29)

……..ve nefahtü fiyhi min RuhİY buyurdu. Ben ona ruhumdan nefh ettiğimde ona secde et. Yani secde Allah’ın nefh ettiği ruhadır bedene değil. Beden itibarıyla Allah ona beşer dedi. Beşer yaratacağım dedi. Onu suretlendireceğim sonra ruhumdan nefh ettiğimde bütün meleklere “ona secde edin” buyurdu.

……..Allah’ın kuluna nefh ettiği ruh bütün peygamberlere peygamberlik verilirken o, onda tecelli etmiştir o Allah’ın nurudur. Allah’ın kendisine nefh ettiği ruh olmuştur. İtminan mertebesindedir önderdir. Ruhuyla Allah’a olan imanıyla aşkıyla, muhabbetiyle hareket eder ve canını ortaya koyar. Bütün insanlığa bir anda meydan okuyor.

……..Secde demek boyun bükmek demektir, başı yere koymak demektir. Secde ettiği varlığın Allah’ın nurundan olduğunu kabul etmektir. İşte müşrikler secde etmedikleri için iman etmediler, onun büyüklüğünü kabul etmedikleri için, onu Allah’ın nurundan olarak kabul etmedikleri için. Ama görülüyor, ortada. Ne dedi müşrikler; Eğer Allah peygamber gönderecek ise bir melek gönderseydi, ya da onunla beraber bir melek gönderseydi. Meleklerin secde ettiği varlığı görmüyor, meleği göndersin diyor. Kıyamete kadar bu böyledir.

……..Secde etmek demek büyüklüğünü kabul etmek demektir, Allah’a yakınlığını kabul etmek demektir. Allah’ın güzelliğinin onun ruhunun üzerinde tecelli ettiğini kabul etmek demektir. Eğer biri bakmazsa bunu göremez,

……..Bakar, görür ve anlar secde yani kabul etmezse ne olur, boyun bükmezse ne olur? O güzellik karşısında başını eğmezse ne olur?

……..Secde demek aşkını Allah’a itiraf etmek demektir.

……..Meleklerin secdesi demek Allah’ın ona nefh ettiği o ruhun güzelliğini görüp o güzelliği istemek, sevmek demektir. Secde aşktır çünkü. Aşığın maşukuna yakınlığıdır, aşkını ilanıdır.

……..Bu durumda ResulAllah efendimizi sevenler neyi sevdi aslında? Onun üzerinde ki Allah’ın güzelliğini sevdi, hakkı sevdi, hakikati sevdi. Onun Rahmeten lil alemin oluşunu sevdi. Bunların hepsi Allah’a ait yalnız, Allah’ın güzelliği tecelli etmiş. O zaman sevmeyen neyi sevmiyor? Allah’ı sevmiyor. Peygamberi sevmeyen Allah’ı sevmiyor, mü’mini sevmeyen Allah’ı sevmiyor, veliyi sevmeyen Allah’ı sevmiyor. İstediği kadar bahane üretsin.

……..İki türlü bahane varmış; İblis;…ebâ vestekbera… (Bakara/34) direndi, güzelliği gördü ama direndi. Secde etmesi gerektiğini anladı ama direndi. Neden direniyor? Kibirleniyor da ondan. Bu güzelliğe ben daha layığım, ben böyle olmalıydım.

……..Sen de öyle olabilirsin, Allah bunu senden esirgemiyor ki, sen de onun gibi güzel olasın diye onu göndermiş zaten. O sana o güzelliği öğretmek için, yaşatmak için, tattırmak için gönderilmiş. Senin onu Allah’tan bir nimet olarak görmen gerekirdi, O’na teşekkür etmen gerekirdi kıskanman değil, haset etmen değil.

……..Mutlaka o safhaya gelinceye kadar Allah onu bir çok sınavdan geçirmiş, tabi tutmuş. O güzelliği kazanabilmek için senin de o sınavlardan geçmen gerekir. Allah sana ve her kuluna bu imkânı verir, Firavuna da vermiştir. Hz. Musa’yı neden gönderiyor ona Harun’la beraber? Gidin davet edin, anlatın. Allah kulunu atmıyor firavun gibi olsa bile, ona da vahyi ulaştırır, daveti yaptırır. Onun için hiç kimse ben anlamadım, görmedim, bilmedim diyemez. Allah bir şekilde mutlaka kuluna vahyini, davetini ulaştırır, birilerinin üzerinden bunu yaptırır.

……..Davet neyedir, kimedir? Allah’a ve resulüne, Kur’an a ve sünnete. Ölçü budur. Onun için hiç kimse kendini davet edemez Allah’a davet yapılır, Resulüne davet yapılır. Aslında insanı kendi kendisine davet ediyoruz, Allah’ın sana nefh ettiği ruh oluyorsun, Allah’ın güzelliğini üzerinde göstermiyorsun.

……..Kimse dışarıdan kimseye bir şey veremez. Eğer verebilseydi peygamberler verirdi, böyle bir şey yok. Hiç kendimizi kandırmıyoruz, kimse de kimseyi kandırmasın. Bütün güzellik onda mevcut, bakınca gözün kamaşıyor. Ama örtülmüş, o kendinde ki güzelliği görmüyor. Başka şeylerle bilmeden anlamadan örtmüş ve örtülmüş.

……..Peygambere düşen nedir? O güzelliğin üzerinde ki örtüyü çekip almak, onu kaldırmak. Tozlanmışsa onu silkelemek. Kıyamete kadar mürşid-i Kâmil’in yapığı budur. Peygamber varislerinin yaptığı şey budur dışardan değil, üstündekini kaldırması gerekiyor. Bunun içinde tabi olanın ona müsaade etmesi lazım, onu dinlemesi lazım, gönlünü açması lazım, bir şeyi yaptırırken onun da onu kabul edip yapması lazım. Güzellik onda mevcut. Ondaki güzelliği büyütüp kemale erdirmesi gerekiyor. Her şey onda, herkes bu güzelliği üzerinde taşıyor, Allah her bir kuluna ruhundan nefh etmiş ki onda mevcut.

……..Kibirlenmek yerine, kıyas yapmak yerine Allah’ın sana ikram ettiğini alıp o güzelliği üzerinde açığa çıkarmaktır. O’nun güzelliklerinin tecelligâhı olmaktır, hayatı o güzellikle yaşamaktır. Sanki cehalettenmiş gibi görünür, buna cehalet denmez, Allah kullarını cahil bırakmaz çünkü. Vahyini indirmiş ve öğretiyor, her bir kula öğretir.

……..Elbette ki bir çabayı bir gayreti gerektirir bu, sahabe nasıl çaba ve gayret sarf ettiyse kıyamete kadar bu böyledir ve Allah hiç kimse için âdetini değiştirmez. Peygamberleri nasıl kazanmışsa kine buyuruyordu ayeti kerimede?

……..Em hasibtüm en tedhulül cennete ve lemmâ ye’tiküm meselülleziyne halev min kabliküm* messethümül be’sâu veddarrâu ve zülzilû hattâ yekulerRasûlü velleziyne âmenû meahû metâ nasrullah* elâ inne nasrAllâhi kariyb. (Bakara/214)

 ……..Biz peygamber ve onunla beraber olanları öyle bir sıkıntıya koyduk ki Allah’ın yardımı nerede kaldı diyecek kadar. Siz bu hali yaşamadan cennete gireceğinizi mi sandınız.

……..Yani onların yaşadığını sen de yaşayacaksın ki senin gönlün cennetlik olsun, sen cennete layık olasın. Sen de o anda o tavrı koyacaksın ki, güzel yapacaksın ki, rabbine güveneceksin ki, tevekkül edeceksin ki senin de gönlün cennet olsun, rabbinle beraber olasın, cenneti hak edesin, layık olasın.

……..Onun için cennet ucuz değildir. Çünkü ebedi bir hayat, cenneti tasvir eden, suretlendiren de Allah’tır. Ama bu cenneti neye göre suretlendiriyor? İnsana göre. Allah her bir kula cenneti yaratmıştır. Her bir kul için özel cennet yaratmıştır. Yani genel olarak cennete gitmek ayrı şey, ki cennet 8 kattır bir de dereceleri cardır. Her bir derecenin arası yer ve gök kadardır buyuruyor.

……..“Cennette yüz derece vardır. Her bir derecenin diğer derece ile arası, sema ile arz arası kadar geniştir.” Tirmizi/4-2533)

……..Cennet nasıl tecelli eder, tasvir olunur? Cennet Allah’ın kuluna olan muhabbetinin tecellisidir. Bu kelimeyi unutmayalım; “Cennet Allah’ın kuluna olan muhabbetinin tecellisidir.” Allah kulunu seviyor o sevgisinden dolayı kulunun da sevdiği gibi bir cennet yaratıyor. Öyle bir cennet ki kul burada olmayan yok diyecek. Zaten aklının almadığı, hayal edemediği, düşünemediği, duymadığı, görmediği nimetleri yaratmış orada. Ama onun için özel, kula cenneti özel yaratmış.

……..Bu tasviri Musavvir ismi ile tecelli edip cenneti yaratırken onun gönlünde ki tasviri ile tecelli ediyor. Yani kul her neyi istiyorsa onun isteğine göre Allah yaratıyor. Onun için ne buyuruyordu ayeti kerimede?

……..Ve izâ raeyte semme raeyte ne’ıymen ve mülken kebiyra; (İnsan/20)

……..Orada her istediğiniz vardır, ne yana dönersen dön yığınla nimet bitmez tükenmez bir saltanat dedi.

……..Saltanat hüküm demek, saltanat padişahın sürdüğü hüküm demektir. Oranın padişahı, sultanı sensin dedi ve sen her ne istersen vardır dedi. Neye göre? O kula göre.

……..Mesela ResulAllah efendimiz AS. Dan örnek vereyim; Bedevilerden biri; a’rab başka a’erab başkadır a’erab bedevi demek yani Arapların çölde yaşayanları demektir. Öyle bilgileri de fazla yoktur. Tabir caizse şehir görmemiş öyle kaba saba. Elbette ki arzu ve istekleri farklı olacak. Bedevilerden biri dedi ki Ya ResulAllah ben develeri çok seviyorum cennette deve var mıdır?

……..Bu soruya ResulAllah efendimiz hemen cevap vermedi, durdu. Öyle ya Cennette deve var mıdır yok mudur? Neden sonra cevap verdi. Evet vardır, çünkü Allah orada kulunun her istediği vardır buyurdu. Sen deve istiyorsan senin için orada deve yaratır, ona özel yaratıyor yalnız. Başka biri deve görse korkacak, dolayısıyla ona özel.

……..Cennette ki köşkleri anlatırken ResulAllah efendimiz buyurdu ki havada asılıdır. Yani havada duruyor köşk. Sahabenin biri soruyor. Ya ResulAllah nasıl gireceğiz oraya? Yani merdiven falan mı koyacağız. Buyurdu ki hayır, uçarak gideceksiniz. Mesela böyle at var mı diye soran vardı, evet dedi. Şimdi olsa farklı şeyler söyleyecek. Onun için özel cennet olacak ya, onun ne istediği Allah katında önemlidir, kuluna olan sevgisinin tecellisidir dedi. Kulunun gönlünde ki tasvire göre, orada tecelli edip yaratıyor. Cennette nimet yoktur, herkes nimetini beraberinde götürür demek aynı anlamda bu demektir.

……..Elbette ki bir zikrin de karşılığı vardır bunun. ResulAllah efendimiz buyurdu; Kim “SubhanAllâhi ve BiHamdihi” derse Allah cennette ona bir ağaç yaratır. Bu zikir onun için cennette bir ağaç olur. 100 sefer söylerse onun gideceği cennette 100 tane ağaç yaratmış olur. Biri Allah’ı tesbih etmek biri Allah’a hamd etmek. Bunu kelime olarak söylemek yetmez, Allah’a hamd etmek gerekir, hamd eden zaten rabbini tesbih etmiştir. Tesbih eden de rabbine hamd eder.

……..Allah hepimizi, kendi kendimizi, nefsimizi, rabbimiz nasıl seviyorsa öyle suretlendirmemizi nasip etsin inşallah. O bizi nasıl seviyorsa, nasıl razı olacaksa bizi, gönlümüzü, maneviyatımızı suretlendirsin inşallah. (Amin)

……..Ebedi hayatta da nasıl bizden razı olacaksa, nasıl bir hayata razı olacaksa cenneti de öyle tasvir etsin inşallah (Amin) Allah hepinizden tazı olsun. (P. Muhammed Hüseyin)

……..**************************************************************

……..EL MUSAVVİR

……..El-Musavvir; tasvir eden, şekil ve suret veren demektir. Bütün mahlûklar kendilerine verilen şekilleriyle, tasvir edilen suretleriyle Cenab-ı Hakkın Musavvir ismini göstermektedir. Yağmur damlasından, kar tanesine, papatyalardan karanfillere, parmak izinden göz bebeğine, karıncalardan semanın yıldızlarına ve zerrelerden galaksilere kadar her mevcut kendine mahsus suretiyle ve şekliyle Allah’ın Musavvir ismine aynadır.

……..Şimdi bir insanı ele alarak Musavvir isminin tecellisini görmeye çalışalım; Her parçasıyla harikulade bir planlamanın neticesi olan kafayı bir kenara bıraksak bile bu hazır malzeme üzerine geçebilecek bir yüz için sayısız, milyonlarca ihtimaller vardır. Bu sayısız ihtimaller içince, bütün akılları aciz bırakacak bir şekilde en uygununu, en güzelini seçmek tam anlamıyla imkânsızdır.

……..İnsanın yüzünde kullanılan malzeme son derece basit ve sadedir. Tek bir deri, bir çift göz ve birazda kıl. Buna rağmen iki aylık bir bebeğin yüzündeki o sadelik ve o basitlik içinde böyle güzel bir yüzün yaratılabileceğini, görmeseydiniz ihtimal verebilir miydiniz? Bir insan için bir yüz çizdikten sonra ikincisi için başka bir yüz çizmek, en azından ilki kadar imkânsızdır. Çünkü insanlar seri imalat ile yaratılmazlar. Hepsinde aynı unsurları kullanıp, her birine ayrı bir sima çizmenin zorluğunu meşhur Fransız ressam Henri Matisse şöyle anlatıyor;

……..“Bir ressam için gül resmi çizmek kadar zor bir iş yoktur. Çünkü daha evvel çizilmiş bütün gül resimlerini bir yana bırakıp öylece çizmesi gerekir. Hem insan yüzü basit bir portreden ibaret de değildir. Oraya yerleştirilen her bir azanın sınırsız bir sanat kadar sınırsız bir bilgiye ihtiyaç gösteren fonksiyonları vardır.

……..Bütün bu fonksiyonların bir kenara bıraksak bile, bu yüzdeki tebessüm, endişe, sevinç, korku, kahkaha gibi yüzlerce manayı dile getirmek yüzü yaratmak kadar imkânsız değil midir? Okyanusu bir bardağa doldurmak ne kadar zor ise, insanın ruhunu sima da temsil etmekte o kadar zordur. Müminin siması ruhu gibi aydınlık, kâfirin siması ise ruhu gibi karanlıktır. Bir heykeltıraşın basit bir heykele bile o simetriği verebilmesi için bazen yıllarca çalışması gerekiyor. Buna mukabil saniyede 4 insan ve her gün 350.000 insan son derece kolaylıkla yaratılıyor. Her birine farklı bir yüz veriliyor.

……..Bizler birbirine benzeyen ikizleri veya üçüzleri gördüğümüzde hayret ederiz. Şimdi soruyoruz; iki yüzü birbirine benzetmek mi daha zor? Yoksa milyarlarca insanın birbirine benzetmemek mi daha zor? Birincisine hayret ederken, ikincisi neden hayret etmiyoruz? Kim birbirinden farklı bu yüzlerin yaratıcısı? En basit maddelerden bir sanat harikası yapıp, sanatında akılları hayrete düşüren sanatkâr kim? Kim o yüzde sayısız manayı ifade eden? Kim her ferde farklı bir yüz veren? Kim o yüzdeki cihazlara mükemmel iş yaptıran? Göze görmeyi, buruna koklamayı, dile tatmayı kulağı işitmeyi öğreten kim?

……..Bütün bu kimlerin tek bir cevabı var; Musavvir olan Allah İnsanın yüzünü bir nebzede olsa inceledikten sonra, bütün hayvanların, bitkilerin, çiçeklerin, canlı ve cansız her şeyin tasvirini ve şeklini insana kıyas edelim. Ve Allah’ın Musavvir ismine şöylece pencereler açalım: Fiil failsiz, sanat sanatkârsız, kitap katipsiz olamayacağı gibi suret ve şekil vermek dahi Musavvir yani bir tasvir edici olmadan olamaz ve mümkün değildir.

……..Acaba kâğıttaki basit bir yüz resmi dahi bir ressamı gerektirirse, şu âlemdeki hadsiz hakiki yüzler Musavvir olan Allah’ın varlığını gerektirmez mi? Farklı bir yüz çizebilmek için, çizilmiş bütün yüzleri bilmek gerektiği gibi, farklı bir yüzü yaratmak için de, o ana kadar yaratılan bütün yüzleri bilmek lazım gelmez mi? Bu da Musavvir olan Allah’ın birliğine ve bütün yüzleri yarattığına delalet etmez mi? Her bir yüz Allâh’ın Musavvir ismine delalet ettiği gibi, farklı olması cihetiyle de Allah’ın ilim, irade ve kudret gibi sıfatlarına işaret etmez mi? Kâinat kitabı bize Allah’ı Musavvir ismiyle tanıttığı gibi, Kuran dahi şu ayetiyle bizlere Allah’ın Musavvir ismine şöyle haber veriyor;

……..“Sizi rahimlerde dilediği gibi tasvir eden ve şekillendiren O’dur. Ondan başka ilah yoktur. O azizdir ve hakÎm’dir” (Al-i imran/ 6)

……..http://www.herseyonuanlatiyor.com/el-musavvir

……..********************************************************************

……..El MUSAVVİR

……..Musavvir sıfatı hikmetin özü
……..Heveste hayâlde düşte arama
……..Özünde hikmeti arayan kuzu
……..Mânâ ummanını leşte arama

……..Bitkiden hayvana her şeyi yerde
……..Yaratan yaratmış binlerce türde
……..Şaşkın us olmasın gerçeğe perde
……..Bülbül nağmesini kazda arama

……..Yaratan mahlûğa imzayı atar
……..Samimi insana bu belge yeter
……..Kötü niyetliler heybeden öter
……..Doğruluğu puştta keşte arama

……..Yaratıcı ‘Ol’ der o an yaratır
……..Bin bir çeşit ayrı varlık türetir
……..O’na karşı ahmak olan diretir
……..Cennet’in yolunu başta arama

……..Musavvir sanatın şâhı anası
……..Her işte güzeli sever mânası
……..Muhsin’i eziyor nefsin enesi
……..Dünyanın tadını aşta arama

……..Muhsin Özalp

……..Ve ahiru davahüm enil hamdülillahi rabbil alemiyn

……..Çağrımız ve davamız Âlemlerin Rabbi olan Allah’a hamd’adır.

……..Devam edecek

“Euzu Billahi minesheytanir racim”

“BismillahirRahmanirRahiym”

Dear Qur’an friends, in our previous lesson, we studied the first page of Maida Chapter. In those verses our attention was pulled to the subtext of Allah-human interactions. We were reminded with examples of betraying Allah’s contract and sons of Israel who became Jewminded because of their treason against Allah were shown us as this example. In todays lesson this subtext still exist like a pattern and we will encounter several hints about this eternal contract between Allah and mankind.

In addition to our previous lessons example about sons of Israel who became Jewminded, we will see some other examples about Christians who were complaining about Jesus but their complatins haven’t reflecting aby kind of truth.

14-) Ve minelleziyne kalu inna nesara ehazna miysakahum fe nesu hazzan mimma zukkiru Bih* feagreyna beynehumul ‘adavete vel bagdae ila yevmil kiyameti, ve sevfe yunebbiuhumullahu Bi ma kanu yasne’un;

And We had taken a covenant from those who say, “We are Christians!” They also forgot to take a share from what they were reminded of… So We caused among them animosity and hatred until the period of Doomsday… Allah will show them what they produce and do. (A.Hulusi)

From those, too, who call themselves Christians, We did take a covenant, but they forgot a good part of the message that was sent them: so We stirred up enmity and hatred between the one and the other, to the Day of Judgment. And soon will Allah show them what it is they have done. (A.Yusuf Ali)

 Ve minelleziyne kalu inna nesara ehazna miysakahum And We had taken a covenant from those who say, “We are Christians!” As in we had taken a covenant from sons of Israel who became Jewminded, we had seen to that. And here we learn that our Rabb had taken a covenant from those who say, “We are Christians.”

Even I translated this part as “We are Christians.”, in fact I should say, “We are Nasara.” Because there’s a difference between Christian and Nasara (people of Nazareth).

Nasara is the name Qur’an chooses. It means helpers. Like in the verse we studied before. “kale men ensariy ilAllah” “Who helps me in this way of Allah?” asked Jesur to his apostles. “kalel Havariyyune nahnu ensarullah.” (Alu Imran/52) Apostles answered “We will help you on this way to Allah.”

So Qur’an chooses the name nasara to create a reference to that situation. Saying, “Those who say, “We are Nasara”, but lost their function as such. Those who lost the function of helping, function of being a helper to Jesus.”

Why did they lose? Because they corrupt the message Jesus brought let alone try to help spreading it. So they were just claiming it. They had claims of being a helper. But their claims are from the unprovable kind. They were the followers of Jusus. They were saying that they were helpers but in fact they weren’t. The real nasara were the people who helped Jesus to spread the message. They were also mentioned in Qur’ans the chapter of Yasin. The ambassadors sent to Antakya (Antioch). Like the apostles.

So then you may ask where this Christianism name comes from? Christianism is a given name to Jesus in the form of Hristos or Christ, a word finds its way from Aramic to Ancient Greek to Greek and eventually to Latin. In fact those who first gave this name to Jesus weren’t his friends but his enemies. The Christ name was first used by Jesus’ enemies and disbelievers both for the reason of corruption and insult.

Where was its origin? First hearers of this word is the two apostles who went to Antioch for spreading toe word of Bible in the name of their Rasul, apostles named Barnabas and Paul. This is not the same Paul who destroyed the real Christianism. No he wasn’t the Paul of Tarsos. This is the real apostle who had lived in the era of Jesus.

So the apostles Barnabas and Paul were the first people who were addressed with this name by the people of Antioch when they were there to invite them to their beliefs. Heathens, idolists and altogether the enemies of faith used this name to insult the people of Jesus. But curiously Christians chose this name to describe theirselves later. This is the meaning. Choosing a name for yourselves, a name given to you by your enemies to insult you.

So in this sense, Qur’an expression of nasara has more distinctive touch, more accurate. All names can be seperated into two. Definititive for surface and definitive for the essence. Christianism is a name of surface definition. A name which labels the person from outside. But the word nasara is a qualification. A name of feature. That’s why Qur’an chooses name to define that group.

The verse informs us that “We have taken a covenant too from those who say “We are nasara.” A contract which Allah has done with all communities that are sent revelations. Because sending and recieving the verses creates a contract. It’s about addressing that community. When this happens, it means Allah makes a contract with that specific community. This contract is about being sensitive to the words of revelations, being loyal to the cause, following Allah’s rules and treating the prophet of Allah with all the respect. If a community does the opposite of these rules, it is considered treason. This covenant situation is a matter we constantly discuss in our lessons also a topic of utmost interest from the beginning of this chapter.

fe nesu hazzan mimma zukkiru Bih They also forgot the some of the truths that they were reminded with. This sentence was also said for Jews, more specifically sons of Israel who chose the path of becoming Jewminded. They too forgot some of the truths they were familiar with before. feagreyna beynehumul ‘adavete vel bagdae ila yevmil kiyameti, So We caused among them animosity and hatred until the period of Doomsday. This is the punisment of those communities who betrayed the message that are treated with intentionally or unintentionally, the sentence of the communities who cast off the revelations from their lives, betraying the messages that Allah sent to them.

So if we ask what is this hatred and hostility among them, what is the intention of this animosity. It’s their cursed blood feud. According to one aspect, the blood feud with Jews and Christians.

What is this blood feud? Christians see Jews as the killers of their prophets. In a sense they were since slandering their own prophet, Jews were condemning Jesus. But in truth Christianity is nothing different that Jewism. That’s why all Bibles include Tora as well. That’s why ahdi cedid and ahdi atik are gathered under the name of Testaments. Old Testaments is Tora and New Testaments is Bible. So what is this blood feud then? The answer to this question is hidden between the lines of this verse.

It also have this meaning. A blood feud among Christians themselves. There are many sects in Christianism. Ortodox and Heterodox Churches have fought a lot, many conflicts have emerged over the years.

We all know churches like Nasturi, Jacobi, Syryani or Cipti had struggled to survive in early Christianic era, how they were treated out of line and religion by Catholic church. This crusade between them also happened among Orthodox and Prothestant or Prothestants and Catholic Churches. For example, remember the Bartelomeo Massacre in 16th century France, where 30000 people were massacred during the Catholic and Protestant conflict.

Even today we see the signs of this struggle. In Ireland an ongoing battle happening due to Protestand  and Catholic Chruches differences. So the teachings of this intersectal conflicts in Christianism as well as the battle between Jewism and Christianism is an ongoing and relentless teaching. Jesus was saying; “I didn’t bring something new. I only arrived to remind you what you already have. That’s why I’m not part of a new understanding.”

In this sense, it’s obvious that Jesus was sent to sons of Israel as a prophet. So one thing can be said at this point as a result of this punisments wisdom in this verse. It’s this expression of tearing their religion apart. Those who tear their religion apart, shall be condemned to conflict with each other at the end. Because there’s no unity of knowledge here. How can one mention about the unity of thought if there’s no unity in knowledge?

At this point Muslims should thank Allah as much as they can. There’s a unity of source in Islam. Qur’an is one and only. Every person from all over the World, whether he’s black, white, asian, indian, european or american; it’s always the same Qur’an read in every house in this world. How can we deny such a miracle? How can we ignore this great help of Allah fort his community. So after all this unity in knowledge, how then there are so many conflict among Muslims too, you ask; I believe we have no excuse we can give to Allah at this point for our ignorance.

Think about this. Records indicate that there were over 3000 Bibles emerged though the timeline of Christianism. 3000 Bibles. Only 300 had arrived in Council of Nicaea. 300 give or take a few. Onyl 4 Bibles came out as canonic Bibles from there. With approval. Also we have to mention that these Bibles came out despite the protests of many Christian scholars, they came because Emperor Constantine ordered them to. Even with that, there’s no excuse fort his many dissamblence among them, how they have no distinct book, no distinct path, no distinct prophet and for that no distinct excuse they can give to Allah. That’s why we should look back to this verse and see what an examplary situation is presented fort his community. Those before you tore their religion apart so their lives fell apart. Their unity and power are broken down.

So why then this community became like this despite the unity of knowledge exists? Because this community even with a single book have different interpretations. When they broke with the single book, they become broken. Every heart went its own way. Minds shattered, hearts, feelings, thoughts were broken apart. Because those hearts couldn’t be able to take light from Qur’an. Single Qur’an couldn’t be able to penetrate the thick walls of hearts. If Qur’an enters the lives of those who follow it, you can ask this question then.

So why it’s like this despite the Qur’an. But you cannot ask this now. Because Qur’an has no place in their lives. This seperation is all about lack of Qur’an in lives. If you manage to establish Qur’an in peoples lives, even they are a World distance away, one from the east an done from the West, you may see that they have the same comments on a subject. Because they have the same perspective then. Their parameters be the same. So their livestyles and visions reflect their opinions naturally.

This doesn’t mean the lack of different thoughs though. It doesn’t have a meaning of everyone should think the same, they become the same. Because this attitude becomes a destruction of another of Allah’s verse, richness of mankind. In this sense having different opinions reflect the richness of thoughs. But like I said, unity on the fundamentals. And these fundamentals, these roots should come from Qur’an.

feagreyna beynehumul ‘adavete vel bagdae ila yevmil kiyameti, So We caused among them animosity and hatred until the period of Doomsday. We translated that. ve sevfe yunebbiuhumullahu Bi ma kanu yasne’un Allah will show them what they produce and do.

15-) Ya ehlel Kitabi kad caekum Rasuluna yubeyyinu lekum kesiyren mimma kuntum tuhfune minel Kitabi ve ya’fu an kesiyr* kad caekum minAllahi nurun ve Kitabun mubiyn;

 O those to whom the knowledge of the reality has been given… There has come to you Our Rasul who informs you of the many truths you conceal pertaining to the reality and who forgives most of you (for concealing it)… Indeed, there has come to you a Nur from Allah and a Clear Book (the clear knowledge of the sunnatullah). (A.Hulusi)

O people of the Book! There hath come to you our Messenger, revealing to you much that ye used to hide in the Book, and passing over much (that is now unnecessary): There hath come to you from Allah a (new) light and a perspicuous Book,- (A.Yusuf Ali)

Ya ehlel Kitabi O people of the Book! kad caekum Rasuluna yubeyyinu lekum kesiyren mimma kuntum tuhfune minel Kitabi ve ya’fu an kesiyr There has come to you Our Rasul who informs you of the many truths you conceal pertaining to the reality and who forgives most of you for concealing it.

I told you about over 3000 Bibles just now. Remember The Nicaea Council and you understand what it means by hiding many truths sentence. Who knows what were in those Bibles? Why had they burned them? Why had they be destroyed? Som many truths were concealed by burning those Bibles. But even with all those truths may seem lost. It’s possible to recover some of them even today.

The Bible Martin Luther had used by translating it from Helenic language or ancient greek, the Bible he used in 1682; it contains some additional parts we cannot see in modern Bibles. I listened that part of the translation from the scholar who translated that part first hand. I saw that the passage translated has no sections in todays Bibles. This Bible passage is used in 1682. Think about how many truths have been revealed from that day to now. What kinds of truths can we learn from those parts that are lost to us. This is what it means by concealed truths.

kad caekum minAllahi nurun ve Kitabun mubiyn; There hath come to you from Allah a (new) light and a perspicuous Book. What is this. Last revelations named Qur’an and its light, of course.

As we all know it, Qur’ans message is above time and space. It’s above all those ages, all clans and tribes and all religions. That’s why Qur’an gathered all the essence of previous revelations within. All the constant values of humanity and its values are in Qur’an and Qur’an chooses to address all the humanity directly instead of addressing the majority.

Ya eyyuhen nas. It says. O Humanity!. This is the addressing style of Qur’an which sees everyone as a member of humanity. In this sense Qur’an reveals its secrets and messages to those who see themselves as a human being.

16-) Yehdiy Bihillahu menittebe’a ridvaneHU subules selami ve yuhricuhum minaz zulumati ilennuri Bi izniHI ve yehdiyhim ila siratin mustekiym;

Allah guides those who follow His pleasure (the faculty of realization within man’s essence) to the reality, with the qualities of the Names; the reality of Allah. Based on the appropriateness of their Name compositions, He will take them out of darkness to Nur, and guide them to a righteous life. (A.Hulusi)

Wherewith Allah guideth all who seek His good pleasure to ways of peace and safety, and leadeth them out of darkness, by His will, unto the light,- guideth them to a Path that is straight. (A.Yusuf Ali)

Yehdiy Bihillahu menittebe’a ridvaneHU subules selami Topic of previous verse continues with this one. Wherewith Allah guides all who seek His good pleasure to ways of peace and safety. subules selami ways of salvation.

Not one way, not singular. This is the meaning of richness we mentioned a while ago. Many streets may lead to the same road. That’s why telling a way holy and treating other ways as opposite might be a wrong attitude. “My path is the one and only path to salvation, close your roads and follow my path.” This type of attitude cannot lead to a safe path. That’s why it’s not mandatory or even possible for every believers who is enlightened by the light of Islam may follow the exact same path. No obligation for that. That’s why the expression of subul can be found in many verses in Qur’an.

Paths. Paths of Selam which is meaningful. Selam, a simple in literacy but hard to explain deeply. Destination is not a complete translation for it as does the peace and salvation. So we should understand them both. Both peace, happiness, salvation and destination. Both physical and spiritual. Religional and earthly. Both physical and metaphysical. Inner and outer peace. Selam is an expression that can cover them all with a single word. That’s why there’s no translationin english for this word. There might some signs for other languages but in truth no word can express the full meaning of Selam.

Paths to salvations. Path which call you to happiness, peace and success. ve yuhricuhum minaz zulumati ilennuri Bi izniHI and leads them out of darkness, by His will, unto the light.

Yes, revelations are blessings, my dear friends. Allah addresses people by them. Even without this blessing, we are also blessed with mind, will and nature. These are sufficent. But Allah’s mercy is eternal. That’s why Allah chooses to address to us with these verses. This blessing is so powerful that it can deliver everyone into the light.

minaz zulumati ilennur not from darkness. Because darkness cannot be singular. It’s many. There are many darknesses. That’s why we shouldn’t be happy to get out of a single darkness, also we should be sure that we aren’t stepping into another darkness. We have to be sure that we are following the light. You can understand it easily, Seperation from darkness from the light is simple. Darkness has no source but light has.If there’s a source, there’s light and that light for us is the revelations. If one cannot get the light of revelations, he cannot see even with a healthy set of eyes. Revelations is like a light and mind is the meaning of having eyes. One cannot lead you to salvation without the other. Seeing action can only be complete with both eyes and light. ve yehdiyhim ila siratin mustekiym; guides them to a Path that is straight.

17-) Lekad keferalleziyne kalu innAllahe HUvel Mesiyhubnu Meryem* kul femen yemliku minAllahi shey’en in erade en yuhlikel Mesiyhabne Meryeme ve ummehu ve men fiyl Ardi cemiy’a* ve Lillahi mulkus Semavati vel Ardi ve ma beynehuma* yahluku ma yesha’ * vAllahu ala kulli shey’in Kadiyr;

 Indeed, those who said, “Allah is the Messiah, the son of Mary” has denied the reality! Say, “Who has the power to prevent Allah if He chooses to destroy the Messiah, the son of Mary, his mother, and everyone else on earth?”… Everything in the heavens, the earth and in between is for Allah (for the manifestation and observation of the Names)! He creates what He wills! Allah is Qadir over all things. (A.Hulusi)

They disbelieved indeed those that say that Allah is Christ the son of Mary. Say: “Who then hath the least power against Allah, if His will were to destroy Christ the son of Mary, his mother, and every one that is on the earth? For to Allah belongeth the dominion of the heavens and the earth, and all that is between. He createth what He pleaseth. For Allah hath power over all things.” (A.Yusuf Ali)

Lekad keferalleziyne kalu innAllahe HUvel Mesiyhubnu Meryem Indeed, those who said, “Allah is the Messiah, the son of Mary” has denied the reality!

Why is that, dear friends. Because there are people who claim that. This is how old Nasarans, old muslims who were followers of Jesus had become Christians. They deitify a human being and became as today. Deitifying a human being is one of humanities oldest weaknesses. If a person cannot find a right address to be a worshipper for, he loses no time to fall for a wrong address to worship. Because worshipping is in humans nature. Seeking support from a higher being is in humanities nature. Worshipping something is coded to humans nature. And just because a person couldn’t be able to find the right path and Allah in first place, it doesn’t mean that he won’t worship for someone or something else. That’s why Allah saves a persons honor by inviting him to worship Allah. Otherwise, humanity has a weak sense of honor. It craves to worship someone else, even to his own kind. There are some people even who are willing to worship something less than them.

Sometimes they overvalue something. Overvaluing his own kind. This person might be prophet to being with. But that doesn’t change anything. If you choose to deitify a human being, that persons identity as a prophet doesn’t mean you are excusable. No excuse can be presented for deitifying a human being. Prophet or the person who is overvalued has no guilt in this scenario. Jesus had never said, “I’m a god, worship me.” But those who give the position of god, haven’t only slandered them, but slandered to the being who has the actual title. That’s why the ideology of trinity, treating Jesus as the son of God is one of the biggest insults to Jeus. Tyrany is the name of relocating something by force. If youy choose to give a man the position of the creator, that not only you take the humanity from that person but by doing that you oppress him, because you force him to become something else.

Other signs are there too. If you want to shut someone out from life, if you want to throw him and his teachings from life, there are two ways.

1-Insulting him. You undervalue him, slander him. This is the way of Jewminded ideology. They humiliated their prophets, stoned them, murdered them.

2-Glorifying him. Christians did that. They deitify their prophet. The common ground for both actions is this. They didn’t carry their prophets into their lives. They shut them off. They didn’t see them as an exampler individual. That’s why in Islam, the prophet of this community by looking two sides actions said this; “La tutruni kema etriyepne Meryem. Don’t make me flying lihe they did to Jesus, son of Mary. Don’t make me a supernatural being. Fein nema ene abdun. I’m just a man. Fe kulu Abdullahi ve resuluhu For me say this. “He is the worshipper and prophet of Allah.”

This great will, this call of prophet is the call of not becmoing Jewminded or Christianminded. You don’t insult me like the Jews did their prophets because I am a prophet and Rasul. Don’t undervalue me to a position of a mere cable. I’m an example for your lives. Because I’m a worshipper and prophet of Allah. But don’t overvalue me either like the Christians did to their prophets. Don’t make me fly, don’t turn me into something that I’m not. Because Abdullah, I’m a worshipper of Allah. This passage is all about balance, staying away from both ends of the deviousness roads.

kul femen yemliku minAllahi shey’en in erade en yuhlikel Mesiyhabne Meryeme ve ummehu ve men fiyl Ardi cemiy’a Say: “Who then has the least power against Allah, if His will were to destroy Christ the son of Mary, his mother, and every one that is on the earth? Sentence is obvious. It’s clear that further translation is unnecessary.

Maybe the only thing we should point out is this. Presenting the addressed group the logical proofs. The message doesn’t say, “I’m Allah, whatever I say, it does.” No, the minds are addressed here by saying this. “Don’t you think this when you overvalues a person to a degree of a deity, if Allah chooses to damage the person you put in that position, who has the power to deny it, cancel it? ve Lillahi mulkus Semavati vel Ardi ve ma beynehuma For to Allah belongeth the dominion of the heavens and the earth, and all that is between.

This is also a logical proof. What significance is a person against Allah who has the dominion of heavens and earth. So how can you give this title to a mere person when you witness Allah’s existence. yahluku ma yesha’  Allah creates what He pleases. vAllahu ala kulli shey’in Kadiyr; For Allah has power over all things.

18-) Ve kaletil yehudu vennesara nahnu ebnaullahi ve ehibbauHU, kul felime yuazzibukum Bi zunubikum* bel entum besherun mimmen haleka, yagfiru limen yeshau ve yuazzibu men yesha’* ve Lillahi mulkus Semavati vel Ardi ve ma beynehuma* ve ileyhil mesiyr;

 The Jews and the Christians say, “We are the sons and the beloveds of Allah”… Say, “Then why does He punish you for your mistakes?”… No, you are also humans created by Him… He forgives whom He wills and abandons whom He wills to suffering… The dominion of the heavens, the earth and everything in between is for Allah… To Him is the return! (A.Hulusi)

(Both) the Jews and the Christians say: “We are sons of Allah, and his beloved.” Say: “Why then doth He punish you for your sins? Nay, ye are but men,- of the men He hath created: He forgiveth whom He pleaseth, and He punisheth whom He pleaseth: and to Allah belongeth the dominion of the heavens and the earth, and all that is between: and unto Him is the final goal (of all)” (A.Yusuf Ali)

Ve kaletil yehudu vennesara nahnu ebnaullahi ve ehibbauHU (Both) the Jews and the Christians say: “We are sons of Allah, and his beloved.

Greed, in one word. This claim which is huge and impactful and dangerously sensitive for Allah can only be made by a community that is blinded by greed. A community blinded by this kind of greed begins to think that they are chosen. But in fact Qur’an draws the line over fort his types of claims.

That’s why throuhgout the history one of the most typical and advanced example of this kind of greed is in fact the sons of Israel who became Jewminded. Their greed reached a level that they took the constant values of Allah and converted Islam into a national concept. They took Moses’ religion something national. They emptied it and filled it with their racial notions. That’s why even today they have been looking being a Jew as equal of being Ben-i Israel, being a born member of Israel clan. They matched race with religion.

More that that, they nationalize the Book. They made Allah’s revelations, Allah’s message into a national book.

They didn’t stay there. They made Moses, the prophet of Allah and other prophets into a national leaders, figureheads. Even they were the ones responsible for many of that prophets deaths. And lastly they turn Jehova as in God their national God. Like Allah only belongs tos ons of Israel. I should quote a line from the Book of Jeremiah here. “Israel is the son of Me and I am the father of Israel.” They went so far to claim that Allah said these. So how can that be, how can they blessed themselves. Easy, you ignore everyone else. If you put yourselves as the measurement of truth, you begin to close yourselves. You create a circle and close yourselves to any alternative and in the end this is what happens. You being to bless yourselves and shut everyone else. You are the chosen and everyone else are goim.This is the Hebrew expression in Tora. It has two meanings, both outsider and blasphemer.

Also an interesting turn. You can give usury to a goim in Tora. You can give an outsider money that you can later take with interest. Youy can act as a loanshark to an outsider. But you cannot do that to a fellow Jew. They seperate their ethics like that. Even in their moral codes they developed two distinct standards. Double standards. That’s what greed does.

All types of nationalism is a for of Jewminded behaviours. Nation, race or any other seperation is wrong literally since the word nation comes from religious roots. It has the meaning of believers of a particular way. Qur’an gives us an example by saying Abraham’s nation. But today we use this word wrongfully. That’s why being a part of a land is used as this word. So in this sense we can also say first wrong nationalist is the satan.

How he did that? “I’m superior.” He said. “ene hayrun minhum.” His superiority claim wasn’t coming from an action oriented situation but a structural, material value. We learnt this from Qur’an as well. “You created me from fire, him from clay. Fire is superior from clay. Hence I’m superior from him.” This is primitive materializm. Taking material as a means to value the superiority. In this sense Satan is the first nationalist.

But a man cannot brag about something that he doesn’t have control over. You cannot brag about being a male. Because the choice wasn’t yours. You don’t feel undervalued because you are a woman. Bragging about being a white or feeling sorry of being a black. One cannot brag about his race or nation whether he’s American, English, Arabic or Turkish. You shouldn’t feel bad about it either. If there’s one thing to be proud of in this World, it’s your responsibility and your awareness of it for Allah. Takwa in one word according to Qur’an.

Qur’an brings universal prudness principles. These principles are the values you may and should gain. Then you can feel really proud. Because you have a saying in this matter. You are the one who won. Then you can brag. If you try to brag about something that you don’t have control over, that’s when the conflicts begin to surface. That’s when you put primitive material values over superior constant values of universe.

kul felime yuazzibukum Bi zunubikum* Say: “Why then doth He punish you for your sins?” Why indeed if you are really the friends of Allah , sons of Allah.” bel entum besherun mimmen haleka, No, you are but men,- of the men Allah hath created yagfiru limen yeshau ve yuazzibu men yesha’* He forgives whom He pleases, and He punishes whom He pleases ve Lillahi mulkus Semavati vel Ardi ve ma beynehuma* and to Allah belongeth the dominion of the heavens and the earth, and all that is between ve ileyhil mesiyr and unto Him is the final goal of all.”

19-) Ya ehlel Kitabi kad caekum Rasuluna yubeyyinu lekum ala fetretin miner Rusuli en tekulu ma caena min beshiyrin ve la neziyr* fekad caekum beshiyrun veneziyr* vAllahu ala kulli shey’in Kadiyr;

 O those to whom the knowledge of the reality has been given… There has come to you a Rasul informing you of the truth, in a period of suspension between Rasuls… So that you don’t say, “A bringer of tidings and a warner has not come to us”… Here is the bringer of tidings and warner… Allah is Qadir over all things. (A.Hulusi)

O People of the Book! Now hath come unto you, making (things) clear unto you, Our Messenger, after the break in (the series of) our messengers, lest ye should say: “There came unto us no bringer of glad tidings and no warner (from evil)”: But now hath come unto you a bringer of glad tidings and a warner (from evil). And Allah hath power over all things. (A.Yusuf Ali)

Ya ehlel Kitabi O People of the Book! kad caekum Rasuluna yubeyyinu lekum ala fetretin miner Rusuli en tekulu ma caena min beshiyrin ve la neziyr* fekad caekum beshiyrun veneziyr Now has come unto you, making things clear unto you, Our Messenger, after the break in the series of our messengers, lest you should say: “There came unto us no bringer of glad tidings and no warner from evil”: But now has come unto you a bringer of glad tidings and a warner from evil. There he came to you. By this expression you shouldn’t think that you are not among th addressed group of this verse. This last message is also coming to you.

Another expression is above. After a long while. ala fetretin miner Rusul a long period without prophet. This period mentioned here is the timeline between Jesus and Rasulallah. Although Ibn Arabi says that another Rasul named Halit bin Sinan and Jesus and the time between can also be mentioned here in his book Fusus ul Hikem, but since there are no other source the support this claim for us we should look for the obvious course here. vAllahu ala kulli shey’in Kadiyr; since Allah has power over all things.

Dear Qur’an friends, by this addressing method of Qur’an we understand that the targeted group for these verses are everyone, true. We also understand that every clan, tribe and unions were blessed with their prophets. For example another verse in Qur’an we see, ve in min ummetin illa hala fiyha neziyr; There is no community to whom a warner has not come. At this point Qur’ans message is pretty clear. All communities have met their own prophets. Ve lekad beasna fiy kulli ummetin Rasulen.. Nahl/36 also support this claim. Indeed, we have disclosed a Rasul within every community. So all people on earth should recieve his or her message at this point. What about the ones who cannot recieve it. Qur’ans answer for it also exists. ve uhiye ileyye hazel Kur’anu liunzirakum Bihi ve men belaga.. En’am/19 This Quran was revealed to me so that I may warn you and whomever it reaches… ve men belaga whomever it reaches. So what about those who cannot get the message. Qur’an puts the responsibility on those who recieve the message.Just like we cannot judge anyone who cannot recieve the message of Qur’an, Allah too doesn’t hold them responsible for the things they cannot get. So who are the ones responsible? Those who recieve the message of Qur’an. Who are the ones get punished? Those who recieve the message of Qur’an and don’t fulfill their duties accordingly. They are the ones. Moving on.

20-) Ve iz kale Musa li kavmihi ya kavmizkuru ni’metAllahi aleykum iz ceale fiykum enbiyae ve ceallekum muluken, ve atakum ma lem yu’ti ehaden minel alemiyn;

Moses once said to his people, “My people, remember the favor of Allah upon you, He disclosed Nabis from within you and appointed you as rulers, He gave to you what He did not give to anyone else in the worlds (the knowledge pertaining to vicegerency upon earth).” (A.Hulusi)

Remember Moses said to his people: “O my people! Call in remembrance the favor of Allah unto you, when He produced prophets among you, made you kings, and gave you what He had not given to any other among the peoples. (A.Yusuf Ali)

Ve iz kale Musa li kavmihi Remember Moses said to his people ya kavmizkuru ni’metAllahi aleykum iz ceale fiykum enbiyae ve ceallekum muluken “O my people! Call in remembrance the favor of Allah unto you, when He produced prophets among you, made you kings.”

Actually the expression ve ceallekum muluken here; giving it the meaning of freedom isn’t just me. For example Razi delivers the same meaning from Suddi as did many translators in various records all the way from the first community. The literal meaning is making them kings but in this case it can be taken as making them rules over themselves, hence the concept of freedom.

ve atakum ma lem yu’ti ehaden minel alemiyn and gave you what He had not given to any other among the peoples. Indeed Allah had given a special position to sons of Israel over the earth. This choice is also been reminded us in Baqarah/47 Ya beni israilezkuru ni’metiyelleti en’amtu aleykum. O sons of Israel, remember the blessing I bestowed upon you. I gave multiple of My blessings, drowned you with them. ve enniy faddaltukum alel alemiyn; and I chose you among humanity,exalted you. That’s how it was. They survived a massacre, holocaust. Allah delivered them to salvation and appoint them leaders over earth. But that didn’t stop them from betrayal which Qur’an also points out.

21-) Ya kavmidhulul Ardal mukaddesetelletiy ketebAllahu lekum ve la terteddu ala edbarikum fetenkalibu hasiriyn;

 “My people, enter the Holy Land that Allah has assigned to you and do not turn back to the past, lest you turn back as losers.” (A.Hulusi)

“O my people! Enter the holy land which Allah hath assigned unto you, and turn not back ignominiously, for then will ye be overthrown, to your own ruin.” (A.Yusuf Ali)

Ya kavmidhulul Ardal “O my people! mukaddesetelletiy ketebAllahu lekum Enter the holy land which Allah has assigned unto you. This is the land of Palastine ve la terteddu ala edbarikum and do not turn back to the past. We can also use the literal meaning here and say, “Don’t turn your backs to your beliefs.” fetenkalibu hasiriyn; or you turn back as losers.

22-) Kalu ya Musa inne fiyha kavmen cebbariyn* ve inna len nedhuleha hatta yahrucu minha* fein yahrucu minha feinna dahilun;

They said, “O Moses, indeed a despot community lives there… Until they abandon this place we will not enter it… If they leave with their own will, then we will enter it.” (A.Hulusi)

They said: “O Moses! In this land are a people of exceeding strength: Never shall we enter it until they leave it: if (once) they leave, then shall we enter.” (A.Yusuf Ali)

Kalu ya Musa inne fiyha kavmen cebbariyn so what did they do for this call of Moses, this call of Allah. They were about to enter the lands which they had left, the country they had left during the prophet Josephs era. They became slaves in pharaoh era after that. They endured countless tortures, massacres and genocides. But now they are turning into their own lands. A prophet in front of them, they were about to enter the ancient lands of theirs; all those scattered clans of Israel and they wera about to have a real identity. A personality. A community which lost their purpose as slaves under a pharaoh community was about to gain a unique personality.

So what did they do? This was their attitude. Kalu ya Musa inne fiyha kavmen cebbariyn They said: “O Moses! In this land are a people of exceeding strength. ve inna len nedhuleha hatta yahrucu minha Never shall we enter it until they leave it. fein yahrucu minha feinna dahilun; but if (once) they leave, then shall we enter.

23-) Kale raculani minelleziyne yehafune en’amAllahu aleyhimedhulu aleyhimul bab* fe iza dehaltumuhu feinnekum galibune ve alellahi fetevekkelu in kuntum mu’miniyn;

 Two men, upon whom Allah had bestowed His blessings, from the community they feared, said, “Enter upon them through the gate, for when you enter, you will prevail… If you are believers then place your trust in Allah (believe the Name Wakil in your essence will fulfill its function).” (A.Hulusi)

(But) among (their) God-fearing men were two on whom Allah had bestowed His grace: They said: “Assault them at the (proper) Gate: when once ye are in, victory will be yours; But on Allah put your trust if ye have faith.” (A.Yusuf Ali)

Kale raculani minelleziyne yehafune en’amAllahu aleyhimedhulu aleyhimul bab But among their God-fearing men were two on whom Allah had bestowed His grace. Two people from the city who have the fear of Allah in their hearts. They said: “Enter upon them through the gate.”

According to the records and the explanations in Tora, sons of Israel had the intention of entering the city via back fields and by pillaging. If you possess a community with a ethical scar, you finish them without their knowing. You cannot deliver any message there because their safety within is already severed. There’s no trust among them and to others as well.

This is the message wanted us for the notice. You deliver a message, you are the community of a mission. You have a mission. So you are not there to pillage the villages, you cannot go to city from the back. You should enter the city from the front door. This also has this meaning too. fe iza dehaltumuhu feinnekum galibune for when you enter, you will prevail.

Those two people. In Tora their names are given to us as Yeshu (Joshua) and Kalep (Caleb) These were the only decent individuals among the entire group of sons of Israel. Rest, they all backed down.

Their identities, their personalities disappeared because of the slavery under the pharaoh. That’s why Moses couldn’t be able to build up an identity, he couldn’t make them come to their senses. This is the problem of being a nameless, proudless and honorless community under pharaohs rule.

fe iza dehaltumuhu feinnekum galibune “Enter upon them through the gate, for when you enter, you will prevail. ve alellahi fetevekkelu in kuntum mu’miniyn; But on Allah put your trust if ye have faith.” These are the words of those two people to the entire community. So what was their response? What was the attitude fort his call of sense. Fort his beautiful advice of being a honorable person, being a person of identity?

24-) Kalu ya Musa inna len nedhuleha ebeden ma damu fiyha fezheb ente ve Rabbuke fe katila inna hahuna ka’idun;

They said, “O Moses, as long as they are there, we will never enter it… Go, you and your Rabb, and fight! Indeed we are sitting right here.” (A.Hulusi)

They said: “O Moses! while they remain there, never shall we be able to enter, to the end of time. Go thou, and thy Lord, and fight ye two, while we sit here (and watch).” (A.Yusuf Ali)

Kalu ya Musa inna len nedhuleha ebeden ma damu They said: “O Moses! while they remain there, never shall we be able to enter, fiyha fezheb ente ve Rabbuke fe katila Go, you and your Rabb, and fight! Classic sign of becoming a Jewminded person. You go with your Rabb and fight. inna hahuna ka’idun; Indeed we are sitting right here.

This was their answer. I want to remind you the difference between flies and bees. They were signing up to be flies, not the bees. They had no intention of making honey. In order to make honey, you should travel through all sorts of flowers. It need working, running and sweating. But they were like, “You go ahead and do the honey so we may eat it.” They were pillagers. Their intentions were to usurp the honey  others made. That’s why they were carrying a disease inside them. Their germs were spreading from there.

Remember, flies don’t touch just honey. They are attracted by all sorts of filthy things. Because they have no identity and personality. This is the difference between honey bees and flies. And that’s how they were content with being a fly, not a bee. This was their answer.

25-) Kale Rabbi inniy la emliku illa nefsiy ve ehiy fefruk beynena ve beynel kavmil fasikiyn;

 (Moses) said, “My Rabb… Indeed, my word has no bearing on anyone other than myself and my brother, so part us from the people (whose faith is) corrupt.” (A.Hulusi)

He said: “O my Lord! I have power only over myself and my brother: so separate us from this rebellious people!” (A.Yusuf Ali)

Kale Rabbi inniy la emliku illa nefsiy ve ehiy Moses said: “O my Lord! I have power only over myself and my brother. This was a reproof. fefruk beynena ve beynel kavmil fasikiyn so separate us from this rebellious people. And this was the call for help.

26-) Kale feinneha muharremetun aleyhim erbe’iyne seneten, yetiyhune fiyl Ardi fela te’se alel kavmil fasikiyn;

He said, “Indeed, that place has been forbidden to them for forty years, they will wander the earth confused… So do not grieve over those (whose faith is) corrupt.” (A.Hulusi)

Allah said: “Therefore will the land be out of their reach for forty years: In distraction will they wander through the land: But sorrow thou not over these rebellious people. (A.Yusuf Ali)

Kale feinneha muharremetun aleyhim erbe’iyne seneten And now Allah’s response for this reaction.

Dear Qur’an friends, this section represents an interesting example regarding the education of a society, a living proof from the history. But also shows us a law of Allah. Let’s read the rest now. Allah gave this response for their reaction. “Therefore will the land be out of their reach for forty years.” yetiyhune fiyl Ard yes, yetiyhune fiyl Ard. they will wander the earth confused. fela te’se alel kavmil fasikiyn; So do not grieve over those whose faith is corrupt.

Yes my precious friends this is the sociological rule here. As you can see sons of Israel were condemned to wander around the desert for forty years. Almost like the punishment of Allah, recieving Allah’s curse. yetiyhune fiyl Ard they will wander the earth confused like wild horses.

So now the reason. Why? Because through the forty years, that generation, all those corrupted grownups, those lack of identity and personality, those without hope met their demise, they died in that desert. And a new generation emerged. Moses left dads which turned to hopeless causes and began to raise a brand new generaion. From ground, from the core, new bloods whose souls weren’t corrupted, nerves healthy, a generation which still carry their identities and proud enough not to imitate their enemies. Because the old one was a generation that worship their enemies gods.

They were the ones who build the cow gods statue, the god of pharaoh who was also the person made them slaves by collecting their jeweleries when Moses was away from them to meet his Rabb. This was the action of that generation.

They were also the ones who were willing to sacrifice their freedom form ere onions and garlics. They had said, “O Moses, we don’t want to have men and selva all the time, bring us some onions, garlics and such too.” Moses showed the path to Egypt to them and said, ihbitu misran feinne lekum ma seeltum.. Baqarah/61 Then go back to Egypt, back to slavery. Give up your freedoms and become slaves again to get them. Since they are there.

Those fathers, those hopeless generation and naturally Moses gave up hope on them. He began to raise a new generation. In forty years a new generation from the point zero to enter the lands and build their old faith city. A new generation began to work to establish Allah’s message on earth and build a new society under that light. People who were unbound from their shackles, uncorrupted faiths, unsold freedoms and a generation unique, without the hint of imitation like mere monkeys.

27-) Vetlu aleyhim nebeebney Ademe BilHakk* iz karreba kurbanen fetukubbile min ehadihima ve lem yutekabbel minel ahar* kale leaktulenneke, kale innema yetekabbelullahu minel muttekiyn;

Tell them the truth about the two sons of Adam… How they had both offered a sacrifice, where one was accepted and the other wasn’t… (Cain, whose sacrifice was not accepted) said, “I will surely kill you”… (Abel, whose sacrifice was accepted) said, “Allah accepts only from the muttaqeen (those who live in line with their essential reality).” (A.Hulusi)

Recite to them the truth of the story of the two sons of Adam. Behold! they each presented a sacrifice (to Allah): It was accepted from one, but not from the other. Said the latter: “Be sure I will slay thee.” “Surely,” said the former, “Allah doth accept of the sacrifice of those who are righteous. (A.Yusuf Ali)

Vetlu aleyhim nebeebney Ademe BilHakk By this verse Qur’an enters a new passage. But naturally it’s not unrelated to the passage before it. Tell them the truth about the two sons of Adam.

BilHakk With Hakk, to show them the truth. It has two meanings as one showing the truth, two explaining the story. In Tora’s The Book of Genesis, the passages 1 to 16 explains some of the points about this fact.

This Cain and Abel story was argued among many scholars that they weren’t Adam’s sons. Even Hasan Basri and Dahhak, translators from the first generation suggested that the sons of Adam should or can be taken as son of man. So they might not the sons of Adam the Prophet but they were just two individuals from the community of Israel. They took the meaning like that and translated the rest of the passage under this light. But the informations in following verses are clear about their funeral arrangements, more specifically lack there of. These two men had no information about burying a dead person properly but even the early generations of Israel had that information. So there’s no further comments on this topic is necessary. It’s a great chance that these two men, Cain and Abel were indeeed the sons of Adam the First Prophet.

iz karreba kurbanen Behold! they each presented a sacrifice (to Allah). fetukubbile min ehadihima ve lem yutekabbel minel ahar* It was accepted from one, but not from the other. kale leaktulenneke, Said the latter: “Be sure I will slay you.”  kale innema yetekabbelullahu minel muttekiyn; “Surely,” said the former, “Allah doth accept of the sacrifice of those who are righteous.

An interesting and dramatic dialog between two brothers. Abel’s sacrifice was accepted. By further informations we learnt that he had presented his best animal from the hers, most valuable one. But the other one, Cain had chosen the most simple and wortless animal for sacrifice to Allah. There’s a perspective here. Points of view of Cain and Abel’s behaviours, all seperated in their visions of Allah.

Abel sacrificed the most valuable animal to Allah since he was aware that his offerings will return to him multiplying. But Cain didn’t trust Allah, because he didn’t trust himself. He didn’t take anyone seriously, didn’t take his worshippings seriously. So naturally he chose the most wortless offering to Allah. Because he had no intention of anything.

This was the difference, because of this basic difference he began to hold grudge against his brother. He hold grudge against Abel and tried to murder him since Abels’ offering was accepted but his offering wasn’t.

28-) Lein besatte ileyye yedeke li taktuleniy ma ene Bi basitin yediye ileyke li aktulek* inniy ehafullahe Rabbel alemiyn;

“If you raise your hand to kill me, I promise I shall not raise my hand to kill you! For, I fear Allah, the Rabb of the worlds!” (A.Hulusi)

“If thou dost stretch thy hand against me, to slay me, it is not for me to stretch my hand against thee to slay thee: for I do fear Allah, the Cherisher of the worlds. (A.Yusuf Ali)

Lein besatte ileyye yedeke li taktuleniy ma ene Bi basitin yediye ileyke li aktulek* “If you raise your hand to kill me, I promise I shall not raise my hand to kill you!” says Abel.  inniy ehafullahe Rabbel alemiyn; Why? I fear Allah, the Rabb of the worlds.

The moral code he applied when he chose the sacrificial animal is the same moral code he replied to his brother when he said he had the intention of killing him. Based on that same principle he said; “If you raise your hand to kill me, I promise I shall not raise my hand to kill you!” Why? Because I put Allah in the center of my all actions. You are driven by your instincts, I with my faith. This is the difference. Those who follow their instincts act like Cain and those who listen to their faiths act like Abel.

29-) Inniy uriydu en tebue Bi ismiy ve ismike fetekune min ashabinnar* ve zalike cezauz zalimiyn;

“I want you to take on my sin and your own sin so you will be among the companions of the fire… This is the consequence of the wrongdoers!” (A.Hulusi)

“For me, I intend to let thee draw on thyself my sin as well as thine, for thou wilt be among the companions of the fire, and that is the reward of those who do wrong.” (A.Yusuf Ali)

Inniy uriydu en tebue Bi ismiy ve ismike fetekune min ashabinnar “I want you to take on my sin and your own sin so you will be among the companions of the fire.” Abel continued his response with these words.

Mujahid brings a wonderful explanation fort his response. Student of Ibn Abbas, one of the early translator; Muhahid says, “If victim would be alive and willing to make amends or repent for any reason but cannot be able to due to the circumstances of getting killed, all the sins he had committed are going to transfer to the murderer. It’s a nice explanation. The murderer not only suffers the sin of murder but the sins of his victim as well. ve zalike cezauz zalimiyn; This is the consequence of the wrongdoers!”

Here Abel speaks like a person from two worlds. Cain is an individual of one world. Difference between these two on the matter of perspective is astounding. One sees gain where other sees loss. One sees success where the other sees failure. One commits to this World and live fully on his life where other is willing to work for his afterlife. So different perspective. Their mentalities were completely different. Speaking the same language but talking about different worlds.

30-) Fe tavve’at lehu nefsuhu katle ehiyhi fekatelehu feasbeha minel hasiriyn;

Finally, the ambition and jealousy driven by his ego made it easy for him (Cain) to kill his brother (Abel), so he killed him… Thus he became of the losers. (A.Hulusi)

The (selfish) soul of the other led him to the murder of his brother: he murdered him, and became (himself) one of the lost ones. (A.Yusuf Ali)

Fe tavve’at lehu nefsuhu katle ehiyhi Finally, the ambition and jealousy driven by his ego made it easy for Cain to kill his brother Abel fekatelehu so he killed him. feasbeha minel hasiriyn. Thus he became of the losers.

31-) Febe’asellahu guraben yebhasu fiyl Ardi li yuriyehu keyfe yuvariy sev’ete ehiyh* kale ya veyleta e’aceztu en ekune misle hazel gurabi feuvariye sev’ete ehiy* fe asbeha minen nadimiyn;

Then Allah disclosed a crow to him, grubbing the earth, showing him how to bury his brother’s corpse… Cain said to himself, “Woe unto me! I am not even like this crow to know how to bury the corpse of my brother!” And he became of the regretful. (A.Hulusi)

Then Allah sent a raven, who scratched the ground, to show him how to hide the shame of his brother. “Woe is me!” said he; “Was I not even able to be as this raven, and to hide the shame of my brother?” then he became full of regrets-(A.Yusuf Ali)

Febe’asellahu guraben yebhasu fiyl Ardi li yuriyehu keyfe yuvariy sev’ete ehiyh* Then Allah sent a raven, who scratched the ground, to show him how to hide the shame of his brother. kale ya veyleta “Woe is me!” said Cain e’aceztu en ekune misle hazel gurabi feuvariye sev’ete ehiy “Was I not even able to be as this raven, and to hide the shame of my brother?”

That’s when he realised his weakness. His inability and his pitifulness, how he became one of the fallens when he committed that action. That weakness haunted him. fe asbeha minen nadimiyn; then he became full of regrets.

32-) Min ecli zalik* ketebna ala beni israiyle ennehu men katele nefsen Bi gayri nefsin ev fesadin fiyl Ardi fe keennema katelen Nase cemiy’a* ve men ahyaha fekeennema ahyenNase cemiy’a* ve lekad caethum Rusuluna Bil beyyinat* summe inne kesiyren minhum ba’de zalike fiyl Ardi lemusrifun;

This is why we decreed upon the Children of Israel, “Whoever kills a person except (as retribution) for a (murdered) person or for spreading corruption in the land, it is as if he has killed the whole of mankind… And whoever saves a person’s life, it is as if he has saved the whole of mankind…” Indeed, there has come to them our Rasuls as clear proofs; but after this most of them still squander on earth (do not evaluate what We have given them). (A.Hulusi)

On that account: We ordained for the Children of Israel that if any one slew a person – unless it be for murder or for spreading mischief in the land – it would be as if he slew the whole people: and if any one saved a life, it would be as if he saved the life of the whole people. Then although there came to them Our messengers with clear signs, yet, even after that, many of them continued to commit excesses in the land. (A.Yusuf Ali)

Min ecli zalik* ketebna ala beni israiyle This is why we decreed upon the Children of Israel, ennehu men katele nefsen Bi gayri nefsin ev fesadin fiyl Ardi “Whoever kills a person except (as retribution) for a (murdered) person or for spreading corruption in the land fe keennema katelen Nase cemiy’a* it is as if he has killed the whole of mankind. ve men ahyaha fekeennema ahyenNase cemiy’a And whoever saves a person’s life, it is as if he has saved the whole of mankind.

This is the universal moral truth dear friends. How can you describe this universal moral truth better than that? Isn’t this proof for these codes, Qur’ans miracle nature. What more can a person want from Qur’an? Is there any place on earth that cannot benefit from this universal code. These rules are not in possession of east or West, Jew or Christian. These are the rules that should be followed by everyone.

These rules, is it possible to think that only muslims should follow? Is it only possible to save the entire humanity if only the person who save lives is muslim. No, these rules ar efor all humanity. Whoever takes these rules in heart are among the ones who deserve the prize. Also the opposite is valid too. He’s a muslim but he kills someone. Qur’an says he is like a murderer of entire humanity. His claim of being a muslim cannot defend him from the agony of being the one who break the these universal moral code.

So why is Cain and Abel example needed here then? It’s put there to show us that murder is a universal crime and these rules are applied to everyone regardless of their place, race, color or nation.

ve lekad caethum Rusuluna Bil beyyinat* Indeed, there has come to them our Rasuls as clear proofs; summe inne kesiyren minhum ba’de zalike fiyl Ardi lemusrifun; but after this most of them still squander on earth. This part is to describe the Jews. There were prophets sent for them. But they chose to path of mischief and misery anyway.

33-) Innema cezaulleziyne yuharibunAllahe ve RasuleHU ve yes’avne fiyl Ardi fesaden en yukattelu ev yusallebu ev tukattaa eydiyhim ve erculuhum min hilafin ev yunfev minel Ard* zalike lehum hizyun fiyd dunya ve lehum fiyl ahireti azabun aziym; 

 The retribution for those who fight with Allah and His Rasul, and strive to spread corruption on earth, is to be killed, or hung, or have their hands and feet cut crosswise, or to be prisoned. This is a disgrace for them in this world… And there is great suffering for them in the eternal life to come. (A.Hulusi)

The punishment of those who wage war against Allah and His Messenger, and strive with might and main for mischief through the land is: execution, or crucifixion, or the cutting off of hands and feet from opposite sides, or exile from the land: that is their disgrace in this world, and a heavy punishment is theirs in the Hereafter; (A.Yusuf Ali)

Innema cezaulleziyne yuharibunAllahe ve RasuleHU for those who fight with Allah and His Rasul we should say. Open war against Allah and His Rasul, what an awful and creepy expression. Qur’an informs us that opening war against Allah and Rasul is a crime of humanity. Why? Because it leads to preventing humanities happiness. Allah wants humans to be happy. Those who wage war against Allah, wage war against humanity as well. To peoples happiness. Prophets are people who lay their lives to establish happiness in humans lives. That’s why if one opens war against prophets deliberately opens war against humanity and that is a crime of humanity. So if we someone wages war against Allah and His Rasul we should treat him as an enemy of mankind.

Verse continues,Those who open war against Allah and Rasul ve yes’avne fiyl Ardi fesaden and those who try to create mischief on earth. This expression comes right after the previous crime. If one opens war against Allah and Rasul brings destruction and dissolution in humanity. That’s why we call it mischief and chaos. Because they fight against Allah and Rasul that means they fight agains goodness, the beautiful, against all ethical rules.

So with whom, who they choose as ally? They fight side by side with satan. Not even that. Because Satan never opened war against Allah. That means if someone takes on Allah and Rasul as rivals that makes him an individual worse that Satan. Because he fights with crime not against it, he fights with tyrany, not against it. He defends murder, stands next to killers, takes indeceny as his morals, fights to create corruption, fights to create social dissolution. He becomes the very thing that corrupt the entire society. This is what it means to wage war against Allah and Rasul, this is the definition of creating mischief on earth.

en yukattelu is to be killed ev yusallebu or hung, ev tukattaa eydiyhim ve erculuhum min hilafin or have their hands and feet cut crosswise. This part can be translated like this. Have their hands and feet cut because of their cross actions, because of their warped behaviours. min hilafin means becoming opposition which causes another problem. We will get on that later. Now we finish the verse first. ev yunfev minel Ard or to be prisoned or exiled.

Back to the beginning again. Innema ceza this is only the response. zalike lehum hizyun fiyd dunya This is a disgrace for them in this world. ve lehum fiyl ahireti azabun aziym And there is great suffering for them in the eternal life to come.

Dear friends, I chose the version of translation that Muhammad Esed used here. Taking the verse not like the form of a verdict or a building rule or a coomans but as a news, a measurement indicator. I find this approach much accurate. At this point I should give my proofs as well as Esed’s proofs to support our claims. The verbs in the verse, hanging, cutting or getting exciled comes in to form of simple and passive tense. This doesn’t create any future tense or command actions.

Secondly the form yukattelu doesn’t only have the meaning of murdering. It can be translated as, “Most of them executed.” Not all of them. So how can a distinguishing be made? How can we let some live and execute the most?

Thirdly, if we say exiled from earth since the classic translation gives us this form, how can this order be met. Exiled from earth. Abu Caniph takes this part as carceration, putting someone prison also means exiling someone from earth since he has no contacts in society after that point.

Another thing is, this shows us a massive punishment from the beginning of an action that leads to the worst possible reaction. The actions of pharaoh is informed to us, believers as threat. Araf/124, Taha/71, Shuara/49. Verses. So how can Allah commands such an action that is named as the punisment of pharaoh. The answer is, this is not an order but an information. This has the meaning of, “Those wo commit these deeds shall be hung, killed or met worse consequences in the end.”

34-) Illelleziyne tabu min kabli en takdiru aleyhim* fa’lemu ennAllahe Gafurun Rahiym; 

Except for those who repent before you seize them… Know well that Allah is the Ghafur, the Rahim. (A.Hulusi)

Except for those who repent before they fall into your power: in that case, know that Allah is Oft-forgiving, Most Merciful. (A.Yusuf Ali)

Illelleziyne tabu min kabli en takdiru aleyhim* Except for those who repent before they fall into your power. fa’lemu ennAllahe Gafurun Rahiym know that Allah is Oftenly Forgiving, Most Merciful.  At this point we beg for Allah’s blessing and mercy and take shelter in Allah’s forgiveness. I pray for all of us to live a life under the shelter of Qur’an, the greatest blessing given to mankind.

“Ve ahiru davana velil hamdulillahi rabbil alemiyn” (Jonah/10) “Praise be to Allah, the Cherisher and Sustainer of the Worlds!” All products of our claims, causes and lives are for Allah and our last word to our Allah is “Hamd”.

“Esselamu aleykum.”

………Euzübillahimineşşeytanirracim,

………Bismillahirrahmanirrahim

………Ve kul Rabbi edhılniy müdhale sıdkın ve ahricniy muhrace sıdkın vec’al liy min ledünke sultanen nasıyra. İsra/80)

………De ki; “Rabbim, girdiğim yere sıdk halinde girdir ve çıktığım yerden sıdk ile çıkart. Ledünnünden zafere erdirici bir kudret oluştur bende.

………“Yâ mukallibel kulûb sebbit kalbiy alâ diynike.”

………Ey kalpleri dilediği tarafa döndüren, kalbimi dinin üzere sâbitle!

 ………“Rabbiy zidniy ilmen ve fehmen ve iymanen ve yakıynen sadıka.”

………Rabbim ilmimi, anlayışımı, imanımı ve sıdk üzere yakînimi çoğalt.

………*****************************************************

………(İLGİNÇ BİR DETAY; Yaratılan her varlığın belirli bir ölçü ve oranda suretlendirildiğinin bilimsel kabulü olarak değerlendirdim.)

………ALTIN ORAN

………Altın oran, matematik ve sanatta, bir bütünün parçaları arasında gözlemlenen, uyum açısından en yetkin boyutları verdiği sanılan geometrik ve sayısal bir oran bağıntısıdır.  

………İlk olarak kimler tarafından keşfedildiği bilinmese de, Mısırlıların ve Yunanlıların bu konu üzerinde yapmış oldukları bazı çalışmalar olduğu görülmektedir. Öklid, milattan önce 300′lü yıllarda yazdığı “elementler” adlı tezinde “ekstrem ve önemli oranda bölmek” olarak altın oranı ifade etmiştir. Mısırlıların Keops Piramidinde, Leonardo da Vinci’nin “İlahi Oran” adlı çalışmada sunduğu resimlerde  kullanıldığı bilinen “altın oran” , “Fibonacci Sayıları” olarak da bilinmektedir.

………Orta Çağ’ın en ünlü matematikçisi olan İtalyan kökenli Leonardo Fibonacci, birbiri arasında ardışık ilişki ve olağanüstü bir oran bulunduğunu iddia ettiği sayıları keşfetmiş ya da diğer bir görüşe göre de Hint-Arap medeniyetinden öğrenmiş ve Avrupa’ya taşımıştır. Evrendeki muhteşem düzenle birebir örtüşen bu sayıları keşfetmesi nedeniyle, altın orana da adının ilk iki harfi olan “Fi” (Φ) sayısı denilmiştir. 

………Bir yapı ya da sanat eserinin altın orana yakınlığı, onun aynı zamanda estetik olarak güzelliğinin bir ölçüsü olarak kabul görmüştür.

………Bir doğru parçasının (AC) Altın Oran’a uygun biçimde iki parçaya bölünmesi gerektiğinde, bu doğru öyle bir noktadan (B) bölünmelidir ki;  küçük parçanın (AB) büyük parçaya (BC) oranı, büyük parçanın (BC) bütün doğruya (AC) oranına eşit olsun. 

………Bildiğimiz gibi matematikte 3.14 sayısına karşılık gelen ve bir dairenin çevresinin çapına bölünmesiyle elde edilen sayıya Pİ (∏) sayısı denir. Aynı Pİ sayısı gibi altın oran da matematikte 1.618 e eşit olan sayıya denir ve Fi(φ) simgesiyle gösterilir ve ondalık sistemde yazılışı; 1,618033988749894…’tür. 

………Bu oranın kısaca gösterimi:          şeklindedir….. (devam ediyor.) (Altın oran derneği)

………************************************************************************

………El MUSAVVİR İLE İLGİLİ TEFEKKÜR ÇALIŞMASI  – 1

………Ahseni takvim sırrı

………Ahsen-i Takvim terkibinde yer alan kelimelerden “Ahsen”, en güzel, en sevimli; “Takvim” ise; biçim, suret, endam anlamına gelir. Buna göre, ahsen-i takvim; insanın en güzel bir mahiyette ve surette yaratılması demektir.

………İnsan her şeyden önce kendi mahiyetini hakkıyla tahkik ve tetkik ederse, ahsen-i takvim üzere yaratılmış olduğunu yakinen anlar. Zira insan hem beden hem de ruh bakımından en mükemmeldir, varlıkların en güzelidir. Beden güzelliği, her azanın vücudunda en münasip bir yere konulması ve böyle harika bir vücudun başka hiçbir varlığa verilmemesidir. Ruhuna gelince, onun ruhunda her biri dünyadan daha değerli nice hisler, duygular ve latifeler mevcuttur.

………Mesela, Tat alma duyusu, dil, tatlı ve acı, bütün lezzetleri zevk ettiği cihetle güzel olduğu gibi, Cenab-ı Hakkı zikir, tazim ve hamd ettiğinden dolayı da ahsendir ve değeri âlidir.

………Koku alma duyusuna gelince, o da bütün güzel kokuları aldığı ve insanı mesrur ettiği için güzeldir.

………Göz, Rengârenk çiçeklerin letafet ve zarafetini temaşa edip ibret alan bir göze paha biçilemez. Evet, insan, bu marifetli gözü ile bütün âlemi seyreder, kâinattaki nizam ve ahengi görür ve bunun bir sahibi olduğunu bilir ve O’na iman eder. Göz güzel olduğu gibi, onun muhafazası için yaratılan ve insanın yüz güzelliğini süsleyen kirpikler ve terlerin gözün içine girmesine mani olan kaşlar da ahsendir, güzeldir.

………Ruhunun güzelliği, Allah’a iman, marifetullah ve muhabbetullah yolunda dereceler kazanılmasına vesile olan akıl ve kalp gibi âli meziyetlerie sahip olması cihetiyledir.

………Mesela, akıl, Cenab-ı Hakkın sonsuz azamet ve kudretini tefekküre vesile olduğu gibi, hak ve batılı, hayır ve şerri, faydalıyı ve zararlıyı tefrik eden Rabbânî bir mürşittir. Bu bakımdan aklın güzelliğine ve değerine paha biçilemez. Böyle bir aklın insana verilişinin en büyük gayesi; onun ebedi saadet ve sürurları kazanmasına vesile olması içindir.

………İnsanın gözü ile göremediği hakikatleri inkâra kalkışması aklın kârı değildir. Zira gözün müşahede ettiği şeyler sınırlı ve akla göre sahası çok dar olduğundan insan her şeyi gözü ile göremez. Öyle ise, “Her şeyi maddede arayanların akılları gözlerindedir, göz ise manevîyatta kördür.

………İnsan göremediği birçok hakikati, aklı ile keşfetmiş ve hâlâ da etmektedir. İnsan okyanusların derinliklerinden fezanın enginlerine kadar olan varlık sahifesini ve mevcudat satırlarını fikir ve akıl sayesinde mütalâa edebilir.

………İnsan eserden müessire akıl ve basiret gözüyle intikal eder. Semadaki acîb yıldızları, yerdeki müzeyyen çiçekleri, denizlerdeki envai çeşit balıkları ve son derecede intizam ve ihtişam içinde olan bu muhteşem kâinatı ibretle mütalaa ederek; ilim, irade ve kudret sahibi bir yaratıcısının olduğunu akıl gözüyle görür, hakikatini anlar.

………Bir köyün muhtarsız, bir iğnenin ustasız ve bir harfin kâtipsiz olmayacağını bilen bir insan, eserden müessirini görür ki; buna bürhan-ı innî denilir.

………Akıl için müessirden esere intikal yolu da vardır. Bir mimarda bulunan mimarlık sanatı onu bir eser yapmaya sevk edecektir. O sanat, o eserin vücut bulacağına bir delildir. İşte bu delile de bürhan-ı limmî denilir. Cenab-ı Hakkın Rezzak olması rızkın yaratılmasına, keza Muhyi olması hayatı vermesine, Hâlık olması da mahlûkatı yaratmasına bir delidir.

………Kalbin değeri, her türlü tasavvurun fevkindedir. Zira o imanın mahalli, marifet ve muhabbetin tecellîgâhı ve bütün feyizlerin kaynağıdır.
İnsanın vicdanı da güzeldir. Zira o hayrı kabul ve şerri reddeden ve haksızlığı kabul etmeyen emin bir mürşittir. Bu gibi âli meziyetlere mazhar olan bir insan, elbette Ahsen-i Takvîm üzere yaratılmış ve hârika güzelliklere sahip olmuştur. İnsanın bütün azaları, akıl, kalp ve vicdan gibi bütün latifeleri birden nazara alındığında, onun Ahsen-i takvimde yaratıldığı açıkça anlaşılır. (MEHMET KIRKINCI HOCAEFENDİ)

………****************************************************************************

………EL MUSAVVİR İLE İLGİLİ TEFEKKÜR ÇALIŞMASI – 2

………Allah’ın Mahlukâtı Hakkında Tefekkür

………Varlıkta Allah’tan başka her ne varsa o Allah’ın fiili ve mahlûkudur. Zerrelerin her biri, ister cevher, ister araz olsun, ister sıfat olsun, ister mevsuf, onun içinde öyle acaip ve garip şeyler vardır ki onlarla Allah’ın hikmeti, kudreti, celâl ve azameti görünür. Onları saymak mümkün değildir. Çünkü bunları yazmak için eğer deniz mürekkep olsa bile onların binde biri bitmeden deniz biter. Fakat biz başkasına misal gibi olsun diye bunun bir kısmına işaret edeceğiz.

………Varlıkların bir kısmı vardır ki aslı bilinmediği için onun hakkında düşünmek imkânına sahip değilizdir. Varlıklardan niceleri vardır ki biz onları bilemeyiz. Nitekim Allah Teâlâ şöyle buyurmuştur:

………Sizin bilmediğiniz nice şeyler yaratmaktadır. (Nahl/8)

………Ne yücedir O (Allah) ki arzın bitirdiklerinden ve kendilerinden ve daha bilmedikleri nice şeylerden olan bütün çiftleri yaratmıştır.(Yâsin/36)

………(Size böyle ölümü takdir ettik) ki sizin yerinize benzerlerinizi getirelim ve sizi bilmediğiniz bir biçimde yeniden inşâ edelim.(Vakıa/61)

………Aslı bilinen fakat tafsilatı bilinmeyen diğer bir kısmı vardır. O kısmın tafsilatı hakkında düşünme imkânına sahibiz. Bu ikinci kısım da, gözümüzle idrak ettiğimiz ve gözümüzle idrak etmediğimiz kısımlara ayrılır:

………Gözümüzle idrak etmediğimiz şeyler melekler, cinler, şeytanlar, arş, kürsî ve benzerleridir. Bunlar hakkında tefekkür mecâli pek yoktur. Bu bakımdan zihinlere en yakın olan ve gözle idrak edilen şeylere geçelim. Onlar yedi kat gök, yer ve bu ikisinin arasında bulunanlardır. Gökler, yıldızlarıyla, güneş, ay, hareket, doğuş ve batışındaki dolaşmasıyla görünür. Yer de dağlarıyla, maden, ırmak, deniz, hayvanlar ve bitkileriyle müşahede edilir. Gök ile yer arasında olan boşluk bulutlarıyla, yağmur, kar, şimşek, gök gürültüsü, yıldırımlar, ateş ve şiddetli rüzgârlarıyla müşahede edilmektedir.

………İşte göklerde, yerde ve aralarında müşahede edilen şeyler bunlardır. Bunların her biri birçok nevilere ayrılır. Her çeşidi de birçok kısımlara ayrılır. Bunlar da birçok sınıflara ayrılır. Bunun, şube ve kısımlarının, sıfat, heyet, zâhir ve bâtın manalarındaki değişikliklerinin sonu gelmez. Bütün bunlar tefekkürün merkezidirler. Bu bakımdan göklerde ve yerde cemadât, bitkiler, hayvan, felek ve yıldızlardan bir zerre kendi başına kıpırdamaz. Ancak Allah’ın izniyle kıpırdayabilir. Onun kıpırdatılmasında sayısız hikmet vardır. Bütün bunlar Allah’ın vahdâniyetine şahid, O’nun celâl ve kibriyasına delâlet eden ayetlerdir.

………Kur’an-ı Hâkim, bu ayetlerle insanları düşünmeye teşvik etmiştir.

………Göklerin ve yerin yaratılışında, gece ile gündüzün birbiri ardınca gelişinde elbette sağduyu sahipleri için ibretler vardır.(Âlu İmran/190)

………Allah Teâlâ, Kur’an’ın başından sonuna kadar birçok ayette ‘O’nun ayetlerindendir’ tabirini kullanmıştır. Bu bakımdan biz bir kısım ayetlerin (alâmetlerin) hakkındaki tefekkürü zikredelim:

………Öyleyse Allah’ın ayetlerinden biri, meniden yaratılmış olan insandır. Sana en yakın olan şey nefsindir. Sende Allah’ın azametine delâlet eden o kadar acayiplikler vardır ki ömürler boyunca söylense, onun binde biri ancak biter. Oysa sen bundan gafilsin! Ey nefsinden gafil ve nefsini bilmeyen cahil! O halde başkasının bilgisine nasıl tamahkârlık edersin? Oysa Allah Teâlâ sana, aziz kitabında nefsini düşünmeyi emrederek şöyle buyurmuştur:

………Kendi canlarınızda da öyle! Görmüyor musunuz? (Zâriyât/21)

………Allah Teâlâ senin necis bir damla meniden yaratıldığını zikrederek şöyle buyurmuştur:

………Kahrolası insan ne kadar da nankördür! (Allah) Onu hangi şeyden yarattı? Bir nutfeden (meniden). Onu yarattı, ona biçim verdi. Sonra ona yolu kolaylaştırdı. Sonra onu öldürdü, kabre gömdürdü. Sonra dilediği vakit onu tekrar diriltecek!(Abese/17-22)

………O’nun alametlerinden biri sizi topraktan yaratmasıdır. Sonra siz (yeryüzüne) yayılan insanlar oluverdiniz. (Rum/20)

………İnsan başıboş bırakılacağını mı sanır? Kendisi dökülen meniden bir nutfe değil miydi? Sonra kan pıhtısı oldu da (Allah onu) yarattı. Ona şekil verdi. (Kıyâmet/36-38)

………Sizi âdi bir sudan (meniden) yaratmadık mı? Sonra o suyu sağlam bir yerde (rahimde) sakladık. Belirli bir vakte kadar!. (Mürselât/20-22)

………İnsan, bizim kendisini nasıl nutfeden yarattığımızı görmedi mi ki şimdi açık bir hasım kesildi?(Yâsin/77)

………Doğrusu biz insanı imtihan etmek için karışık bir nutfeden yarattık.(İnsan/2)

………Sonra Allah Teâlâ, meniyi nasıl kan pıhtısı, kan pıhtısını nasıl et çiğnemi ve kemik yaptığını zikrederek şöyle buyurmuştur:

………Andolsun biz insanı çamurun özünden yarattık. Sonra onu bir nutfe olarak sağlam bir karar yerine koyduk. Sonra o nutfeyi kan pıhtısı haline getirdik. Ondan sonra kan pıhtısını bir parça et yaptık. O et parçasını da kemikler haline çevirdik. Kemiklere de et giydirdik. Sonra onu bambaşka bir yaratık yaptık.(Mü’minûn/12-14)

………Nutfe kelimesinin tekrar tekrar Kur’an’da zikredilmesinin hikmeti, manası düşünülmeden sadece bilinsin diye değildir! Bu bakımdan nutfeye dikkat et! Necis bir su olan nutfeyi eğer bir saat dışarıda bırakırsan kokar. Rabb’ul-erbâb’ın onu nasıl erkeğin sulbü ile kadının göğüs kemiklerinin arasından çıkardığına, erkek ile dişiyi nasıl bir araya getirdiğine, ülfiyet ve muhabbeti onların kalbine nasıl ilka ettiğine dikkat et! Onları muhabbet ve şehvet zinciriyle cinsî münasebette bulunmaya nasıl sevk etmiş, cima ile erkekten meniyi nasıl çıkartmış? Damarların derinliklerinden hayız kanını nasıl celbetmiş ve ana rahminde toplamıştır?

………Sonra düşün ki cenini meni damlasından nasıl yaratmış, hayız suyu ile onu nasıl sulamış, nasıl gıdalandırmıştır? Cenin, bununla nasıl büyümüştür? Beyaz ve parlak olduğu halde meni damlasını nasıl kıpkızıl bir kan pıhtısına çevirdiğine, sonra o kanı nasıl bir et parçası yaptığına, sonra meninin parçalarını ki birbirlerine benzer ve eşittirler nasıl kemik, sinir, damar ve ete ayırdığına dikkat et!

………Sonra et, sinir ve damarlardan azaları nasıl düzenlediğini düşün! Başı yuvarlak yapmış, kulak, göz, burun, ağız ve diğer menfezleri yarmış, el ve ayağı uzun yaratmış, uçlarını parmaklara, parmakları da büklümlere ayırmıştır. Sonra kalp, mide, ciğer, dalak, kalın bağırsak, rahim, mesane ve bağırsaklardan ibaret olan iç azaları nasıl terkip etmiştir? Onların her biri özel bir şekil, özel bir miktarda ve özel bir iş için yaratılmıştır.

………Sonra bu azalardan her birini nasıl başka kısımlara ayırmıştır? (Mesela) gözü yedi tabakadan terkip etmiştir ki her tabakanın özel bir vasfı ve özel bir şekli vardır. Eğer onlardan bir tabaka yok olursa veya sıfatlardan biri yerinden giderse, göz, görmez hâle gelir. Bu bakımdan eğer biz, bu azalardaki acayiplikleri ve ayetleri saymaya kalkışırsak, ömürler biter, yine de onlar bitmez.

………En azından kemiklere dikkat et! Kemikler katı ve kuvvetli cisimlerdir. Allah onları nasıl ince ve zayıf bir damla meniden yaratmıştır? Sonra onları bedene nasıl direk ve duvar kılmıştır? Sonra onları değişik miktar ve şekillerde nasıl şekillendirip takdir etmiştir! Kimisi küçük, kimisi büyük, kimisi uzun, kimisi yuvar-lak, kimisi içli, kimisi dolu, kimisi enli, kimisi incedir.

………İnsan beden ve azalarının bir kısmıyla harekete muhtaç ve ihtiyaçlarının peşinde gidip gelmeye mecbur olduğundan ötürü, tek parça bir kemikten meydana gelmedi. Aksine aralarında mafsallar bulunan birçok kemiklerden meydana geldi ki o kemikten hareket etmek kolaylaşsın. Onların her birinin şekli onlardan istenilen hareketin isteğine göre düzenlenmiştir. Sonra onların mafsallarının biri diğerine, kemiğin bir tarafında bitirdiği ve ip gibi diğer kemiğe yapıştırdığı iplerle bağlanmıştır. Sonra kemiğin bir tarafında çıkıklar yaratılmıştır.

………Diğer kemikte o çıkığı istiab edecek ve şekline uygun çukurlar yaratılmıştır ki çıkıklar o çukurlara yerleşip onların üzerini kapatsınlar. Bu bakımdan kul, öyle bir vaziyete geldi ki eğer bedeninin bir parçasını hareketlendirmek isterse, bu kendisi için zor değildir. Eğer mafsallar olmasaydı, böyle bir hareketlendirme kendisi için imkânsız olurdu. Sonra dikkat et ki Allah Teâlâ, başın kemiğini nasıl yaratmış, nasıl terkip etmiştir. Onu şekil ve suretleri değişik elli beş kemikten meydana getirmiştir. Gördüğün gibi onların bazısını diğerine başı kendisiyle düz kılacak şekilde bağlamıştır.

………Bu bakımdan o kemiklerin altısı beyni kapsayan cimcime kemiğine mahsustur. On dördü üst çeneye, ikisi alt çeneye, diğeri dişlere aittir. Dişlerin bazısı yassı ve öğütmeye elverişlidir. Bazısı keskindir, kesmeye elverişlidir. Onlar da kesici, öğütücü ve ön dişlerdir. Sonra boynu kafaya kaide (temel) kılmıştır. Boynu da içi boş ve yuvarlak yedi halkadan terkip etmiştir. O halkalarda girintiler, çıkıntılar ve eksiklikler vardır.

………Bu da bazısı diğerine intibak etsin diye olmuştur. Buradaki hikmetin illetini zikretmek, oldukça uzun sürer. Sonra boynu sırt kaidesi üzerine bindirmiş, sırtı da boynun en altından kuyruk sokumuna kadar yirmi dört halkadan terkip etmiştir. Kuyruk sokumunu değişik üç parçadan terkip etmiştir ki ona en alttan kuyruk kemiği bitişir. Kuyruk kemiği de üç parçadan mürekkeptir. Sonra bel kemiğini, göğüs kemiği ile omuz kemiklerini ellerin kemiğini, kasık kemiği, kuyruk, baldırlar, ayak bileğinin kemikleri ve ayakların parmaklarıyla bitiştirdi.

………Bu bakımdan biz bunun adedini zikretmekle kitabı uzatmayacağız. İnsan bedenindeki kemiklerin toplamı iki yüz kırk sekizdir. Mafsalların boşluklarını örten küçük kemikler bu sayının haricindedir. Bu bakımdan Allah Teâlâ’nın, bütün bu kemikleri nasıl ince ve zayıf bir damla meniden yarattığını iyi düşün!

………Kemikleri zikretmekten gayemiz; kemik sayısını bildirmek değildir; zira bu basit bir ilimdir. Doktorlar ve cerrahlar bunu bilirler. Gayemiz; bu kemiklerden, onları tedbir edip yaratanı görmektir. O yaratan bu kemikleri nasıl takdir ve tedbir etmiştir, şekiller ve miktarları arasında nasıl değişiklik yapmıştır? Onları bu özel sayıya nasıl tahsis buyurmuştur, bunu müşahede etmektir; zira Allah Teâlâ, bu kemikleri bir tane fazla yapsaydı, o insan için sökülüp atılması gereken bir felâket olurdu. Eğer bu kemiklerden bir tanesini eksik yapsaydı, onu telafi etmeye mecbur olacak bir eksiklik olurdu. Doktor kemiklere, sadece tedavi yolunu öğrenmek için bakar. Basiret sahipleri ise kemiklere, yaratanının ve suret vereninin celâl ve azametine istidlal etmek için bakar. Öyleyse iki bakış arasında derin bir fark vardır.

………Allah Teâlâ’nın, kemikleri harekete geçirmek için adaleleri nasıl alet olarak yarattığını düşün! İnsan bedeninde 529 adale yaratmıştır. Adale, et, asab, bağlar ve kılıftan ibarettir. Adalelerin miktar ve şekilleri, yerlerine ve ihtiyaçlarına göre değişiktir. Onlardan yirmi dördü göz yuvarlağını ve etrafındaki kirpikleri harekete geçirmek içindir. Eğer bu adalelerden biri eksik olursa, gözün durumu bozulur. İşte böylece her azanın özel sayı ve miktarda adaleleri vardır.

………Asab, damar, şahdamarları, kalp damarları, adaleleri, bittikleri yerler ve şubelerinin durumu bütün bunlardan daha acayiptir. İzahı oldukça uzun sürer, Bu parçaların kısımları hakkında tefekkür etme imkânı vardır. Sonra azalar, sonra bütün beden hakkında tefekkür imkânı vardır.

………Bütün bunlar beden cisimlerinin acayipliklerine bakmaktır. Oysa beş duyu ile idrak olunmayan sıfatlar ve manaların acayiplikleri daha büyüktür. Bu bakımdan şimdilik insanın zâhir ve bâtınına, beden ve sıfatlarına bakarak, hayretini gerektiren sanat ve acayiplikleri görebilirsin. Bütün bunlar Allah’ın, necis olan bir damla sudaki sanatıdır! Sen bunda Allah’ın bir damla sudaki sanatını görürsün, acaba göklerin melekûtunda, yıldızlarındaki sanatı nasıldır? Bunları koymakta, şekillerinde, miktarlarında, adetlerinde, bazısının diğeriyle bir arada bulundurulmasında, birbirlerinden ayırt edilmesinde, suretlerinin değişik olmasında, doğuş ve batışlarının farklı olmasındaki hikmet nedir?

………Sakın sanma ki göklerin bir zerresi dahi hikmetten ve birçok maharetlerden boş olarak yaratılmıştır. Aksine o, yaratılış bakımından daha kuvvetli, sanat yönünden daha ince, insan bedeninden daha fazla acayipleri derleyicidir. Hatta yeryüzündeki bütün şeyler göklerin acayipliklerine nispet edilirse pek küçük kalır.

………“Yaradılışça siz mi daha çetinsiniz, yoksa gök mü? (Allah) onu yaptı. Kalınlığını (tavanını) yükseltti onu düzenledi. Gecesini örtüp kararttı, kuşluğunu (gündüzünü) açığa çıkardı.(Nâziat/29)

………Şimdilik meninin tahliline dönelim! Önce onun halini, sonra vardığı durumu düşün ve düşün ki cinler ve insanlar bir araya gelip bir damla meniye kulak veya göz veya akıl veya kudret, ilim veya ruh vermeye veya o damlanın içindeki kemik veya damar veya asab veya deri veya tüy yaratmaya çalışsalar, acaba buna güçleri yeter mi? Hatta onun künhünü, hakikatini, Allah Teâlâ’nın onu nasıl yarattığını çözmeye çalışsalar, bunu çözmekten bile aciz kalırlar! Bu bakımdan senin durumuna hayret etmemek mümkün değildir. Zira eğer ressamın insan suretine yaklaşacak derecede maharet gösterip yaptığı resme bakarsan, nakkaşın sanatına maharet ve el çabukluğuna, zekasına hayret edersin. Kalbinde onun kıymeti büyüdükçe büyür. Bununla beraber o suretin sadece mürekkep, kalem, el, duvar, kudret, ilim ve irade ile tamam olduğunu bilirsin. Oysa bunların hiçbiri nakkaşın fiili ve yarattığı değildir. Bunların her biri başkasının yarattığıdır. Nakkaşın yaptığı mürekkep ile duvarı özel bir tertip üzerinde bir araya getirmektir.

………Bu bakımdan ona hayret eder, gözünde büyütürsün. Oysa necis olan meni damlasının daha önce olmadığını biliyorsun. Allah daha sonra babaların bellerinde ve annelerin göğüs kemiklerinde onu yarattı. Sonra oradan çıkardı. Ona şekil verdi. Onun şeklini güzel yaptı. Onu takdir etti. Takdir ve tasvirini güzel yaptı. Benzer cüzlerini değişik cüzlere böldü. Onun etrafında kemikleri kuvvetli yaptı. Azalarının şekillerini güzelleştirdi. Zâhir ve bâtınını süsledi. Damarlar ve asabları tertip edip bekasının sebebi olsun diye gıdaya mecra kıldı. O damlayı işitir, görür, bilir, konuşur bir insan yaptı. Ona bedeninin direği olsun diye sırtı yarattı. Yemekleri toplaması için mideyi yarattı. Duyuları kendinde toplaması için başı yarattı. Bu bakımdan iki gözü açtı. Tabakalarını tertipli kıldı. Şeklini, rengini, heyetini güzelleştirdi. Sonra onu örtsün, korusun, temizlesin ve ondan pislikleri uzaklaştırsın diye koruyucu kirpikleri yarattı. Sonra göz merceğinde, göğün geniş olmasına, aktarlarının birbirinden uzak olmasına rağmen, göklerin suretlerini belirtti. Bu bakımdan insan onlara bakar.

………Sonra kulaklarını yardı. Onlara acı bir su koydu ki duymasını muhafaza etsin, zarar verici hayvanları ondan uzaklaştırsın. Sesleri toplayıp kulak zarlarına vermesi için kulağı sedefiyle çevirdi. Kulağa kasteden zararlı hayvanların yürüyüşünü hissetsin diye kulakta virajlar yarattı. Kulağa girmek için uzun bir yol meydana getirdi ki uyku halinde herhangi bir hayvan kulağa girmek isterse sahibi uyansın diye kulağı virajlı yaptı. Sonra yüzün ortasında burnu yükseltti. Onun şeklini güzel yaptı. Burun deliklerini açtı. Oraya koklama özelliğini koydu ki koklamak suretiyle gıdaları ayırsın. Kalbine gıda ve iç hararetini soğutması ve havayı teneffüs etmesi için burun deliklerini yarattı.

………Sonra ağzı açtı. Onun içinde dili, konuşkan, kalbin tercümanı ve kalpteki mânâyı belirtici olarak yerleştirdi. Ağzı dişlerle süsledi ki dişler öğütmenin, kırmak ve kesmenin aleti olsunlar. Onların temellerini kuvvetli yaptı. Başlarını keskinleştirdi. Renklerini beyaz, saflarını tertipli yaptı. İpten geçirilmiş birer inci tanesi gibi başlarını eşit ve intizamlı olarak dizdi.

………İki dudağı yarattı. Renk ve şekillerini güzel yaptı ki ağız üzerine kapanıp mideye giden deliği örtmüş olsun. Onlarla konuşma tamamlansın. Sonra hançereyi yaratıp seslerin çıkışı hatırlattı. Dil için hareket ve kesiş kudretini yarattı. Konuşma yolu genişlesin diye harflerin değişmesine sebep olan çeşitli mahreçlerde kıvrılmasını sağladı.

………Sonra hançereleri darlık, genişlik, sertlik, kayganlık, cevherinin katılığı, gevşekliği, uzunluğu ve kısalığı hususunda değişik şekiller üzerinde yarattı. Öyle ki onları vasıtasıyla sesler değişir. İki sesin biri diğerine benzemez, her iki sesin arasında bir fark vardır. Dolayısıyla insanlar sadece sesiyle, karanlıkta bile bir insanı diğer insandan ayırt eder.

………Sonra başı saç ve zülüflerle süsledi. Yüzü de sakal ve kaşlarla süsledi. Kaşları da kıllarının inceliği, şeklinin kavisliliğiyle süsledi. Gözleri kirpiklerle güzelleştirdi. Sonra iç azaları yarattı. Onların her birini özel bir fiil için musahhar kıldı. Mesela mideyi gıdanın oluşması için, ciğeri gıdayı kana tahvil etmek için, dalağı, ödü ve böbreği ciğere hizmet etmek için musahhar kıldı. Dalak siyah maddeyi ciğerden çekmek suretiyle ona hizmet eder. Öd safrayı, böbrek mayi maddeleri çekmek suretiyle hizmet eder. Mesane de böbrekten gelen suyu kabul etmek suretiyle böbreğe hizmet eder. Sonra o suyu tenasül uzvu yoluyla dışarı çıkarır. Damarlar kanı bedenin diğer taraflarına yetiştirmek hususunda dalağa hizmet ederler. Sonra elleri yarattı. Hedeflere uzansın diye uzun yaptı. İçini yassı yaptı. Beş parmağı ayırdı. Her parmağı üç boğuma taksim etti. Dört parmağı bir tarafa, diğer parmağı da bir tarafa koydu ki başparmak bütün parmakların yardımına koşabilsin. Eğer geçmiş ve geleceklerin hepsi bir araya gelip, ince fikirleriyle beş parmağın birbirinden uzaklığını değiştirerek mevcut şeklin ve dört parmağın uzunluktaki farklılığının ve aynı safta tertip edilmesinin yerine başka bir şekil vermeye çalışsalar buna güç yetiremezler.

………Zira bu tertiple el, almaya ve vermeye yatkın olmuştur. Eğer eli açarsa, kendisi için bir tabaka olur. Onun üzerine istediğini koyabilir. Eğer kapatırsa kendisi için kepçe olur. Eğer eli açar, parmakları birbirine bitiştirirse, kendisi için kürek olur. Sonra parmak boğumlarına süs olsun diye parmakların başında tırnakları yarattı. Tırnaklar kopmasın diye destek direkler yarattı ki parmak boğumlarının yapamadığı ince işleri tırnaklarla yapabilsin. Onlarla ihtiyaç anında bedenini kaşısın. Bu bakımdan eğer insan azaların en kıymetsizi olan tırnağı kaybeder ve bedeninde kaşıntı olursa insan, mahlûkatın en âcizi ve zayıfı olur. Kimse onun bedenini kaşımakta onun yerini dolduramaz.

………Sonra eli kaşınan yeri bilecek ve ulaşacak şekilde yarattı. Hatta uyku ve gaflet halinde olsa bile aramaya ihtiyaç olmaksızın o, kendiliğinden kaşınan yere uzanıp orayı bulur. Eğer başkasından bu hususta yardım isterse, başkası ancak uzun bir yorgunluktan sonra kaşınan yeri bulabilir.

………Sonra bütün bunları, rahmin içinde olan ve üç karanlığa gömülü bulunan meni damlasından yaratmıştır. Eğer perde kalkıp da insanoğlu gözünü oraya uzatabilseydi, oradaki hatların ve şekillendirmenin yavaş yavaş o meni damlasının üzerinde cereyan ettiğini görürdü. Fakat ne sureti yapanı, ne de aletini göremez. Acaba aletine ve yaptığı şeye dokunmadan onda tasarruf edip çalıştıran bir sûret yapıcı veya bir fail gördün mü? Öyleyse Allah ortaktan münezzehtir. O’nun şanı pek büyük, O’nun burhanı pek açıktır.

………Sonra kudretinin kemâliyle beraber rahmetinin tamamına dikkat et! Zira ana rahmi çocuk için dar gelip çocuk büyüyünce onu nasıl çıkış yoluna hidayet etmiş ki o başını eğip harekete geçer, oradan çıkış yerini arar. Sanki akıllı ve muhtaç olduğunu bilen bir kimsedir. Sonra çocuk çıkıp gıdaya muhtaç olunca, çocuğu memeyi emmeye nasıl hidayet etti? Sonra çocuğun bedeni zayıf olduğu ve diğer gıdalara tahammül edemediği için ince sütü yaratarak çocuğa göre nasıl hazırladığına dikkat et! Sütü fers ile kan arasından, katıksız ve lezzetli olarak nasıl çıkarttı. İki memeyi nasıl yarattı? Onlarda sütü nasıl derledi! O memelerin başlarını çocuğun ağzına sığacak kadar nasıl halk etti. Sonra memenin başında oldukça ince delikleri açtı ki o deliklerden süt ancak emdikten sonra tedricî bir şekilde çıkar; zira çocuk ancak sütün azını hazmedebilir. Sonra fazlasıyla acıktığı zaman o daracık deliklerden fazla süt çıkarmaya gücü yetsin diye çocuğu emmeye nasıl hidayet ettiğine dikkat et!

………Sonra onun rahmet ve şefkatine bak! Nasıl dişlerin yaratılışını, iki senenin tamamlanmasına tehir etmiştir; zira çocuk iki senede sütten başka bir şeyle tam manasıyla gıdalanamaz. Bu bakımdan dişe ihtiyacı yoktur. Çocuk büyüyünce zayıf süt ona uygun düşmez. Bu sefer kuvvetli yemeğe muhtaç olur. Yemek de çiğnemeye ve yutmaya muhtaçtır. Bu bakımdan çocuk için, daha önce ve daha sonra değil, tam ihtiyaç anında dişleri bitirdi. Öyleyse O, eksikliklerden münezzehtir. O kaskatı kemikleri, o yumuşacık diş etlerinden nasıl çıkardığına bir bak!

………Sonra anne babada, çocuk kendine bakmaktan aciz olduğunda ona bakmaları için çocuğa karşı şefkati yarattı. Eğer Allah, rahmetini, anne ve babanın kalplerine yerleştirmeseydi, çocuk kendini yönetmek hususunda mahlûkların en acizi olurdu. Sonra çocuğa kudret, ayırt etme kabiliyeti, akıl ve hidayeti nasıl peyderpey ihsan ettiğini dikkatle izle! Böylece, çocuk baliğ olup tekâmül etti. Sonra genç, sonra orta yaşlı, sonra ihtiyar oldu! O zaman ya şiddetle nankör kesiliverdi veya çokça şükredici! Ya muti veya asi! Ya mü’min veya kâfir oldu. Bu da şu ayet-i celîlenin tasdikidir.

………“İnsanın üzerinden, henüz kendisinin anılan bir şey olmadığı uzun bir süre geçmedi mi? Doğrusu biz insanı imtihan etmek için karışık bir nutfeden yarattık da onu işitici ve görücü yaptık. Biz ona yolu gösterdik. (O) ister şükredici, ister nankör olur.” (İnsan/1-3)

………Allah’ın lütuf ve keremine, sonra kudret ve hikmetine dikkatle bak ki rabbanî huzurun acayiplikleri seni hayrete ve dehşete düşürsün! O kimsenin durumuna hayret etmek gerekir ki güzel bir hattı (yazıyı) veya güzel bir nakışı bir duvar üzerinde gördüğünde, onu güzel kabul eder. Bütün himmetini nakkaş (nakışçı) ve hattat hakkında düşünmeye sarf eder: ‘Acaba bunu nasıl nakşetmiş, nasıl yazmış, nasıl güç yetirmiş’ diye düşünür. Durmadan nefsinde onu büyütür ve ‘O ne kadar da zeki imiş! Sanatı ne kadar da mükemmel, kudreti ne kadar da güzel imiş’ der. Sonra nefsinde ve nefsinin dışında olan acayipliklere bakar da yaratanın azametini takdir etmekten gafil kalır! Oysa ustasının azameti onu dehşete, celâl ve hikmeti onu hayrete düşürmez!

………İşte buraya kadar söylediklerimiz bedeninin acayipliklerinden bir nebzeciktir. Onun acayipliklerini tamamen saymak mümkün değildir. Bu bakımdan beden, tefekkür için en basit sahadır. Yaratanın azametine en bariz şahittir. Oysa sen bundan gafil, miden ve tenasül uzvunla meşgulsün. Nefsinden ancak acıkıp yemeyi, doyup uyumayı, iştahın çekip cinsî münasebette bulunmayı, öfkelenip öldürmeyi biliyorsun. Oysa hayvanların hepsi bu işlerde seninle ortaktır. İnsanı hayvanlardan ayıran özelliği, ancak göklerin ve yerin melekûtuna bakmak, kainatın ve nefislerin acayipliklerini mütalaa etmek suretiyle elde edilen ilâhî marifettir; zira bu marifetle kul mukarreb meleklerin zümresine (cemaatine) dahil olur.

………Peygamberler ve sıddîkların cemaatinde Allah’ın huzuruna yakın olduğu halde haşr olunur. Bu derece, hayvanlar ve hayvanlar gibi şehvetlerine uyan insan için söz konusu değildir; zira bu insan hayvanlardan çok daha şerirdir. Çünkü hayvanın buna gücü yetmez. İnsana gelince, Allah ona bu gücü vermiştir. Sonra o gücünü çalışmaz hale getirip o hususta Allah’ın nimetini inkâr etmiştir. Bu bakımdan o nankörler hayvanlar gibidir. Hatta hayvanlardan daha fazla şaşkındır.

………Nefsin hakkında düşünme yolunu öğrendiğinde; yer hakkında, sonra ırmak, deniz, dağ ve madenler hakkında düşün! Sonra oradan göklerin melekûtuna yüksel!

………Yer’e gelince, Allah’ın ayetlerinden biri de yeri yaygı ve beşik olarak yaratması, orada geniş yollar ve geçitler yapması, üzerinde yürümek için onu yumuşak bir vaziyette ve dağlarda yeri sallantıdan koruyucu kazıklar olarak, insanların her tarafına ulaşamayacakları şekilde etrafını geniş yaratmasıdır. Ömürleri uzun olsa ve devamlı seyahat etseler bile yine de her tarafına ulaşamazlar.

………“Göğü sağlam yaptık, biz genişleticiyiz. Yeri biz döşedik. (Biz) ne güzel döşeyiciyiz!” (Zariyat/47-48)

………“O size yeri boyun eğer yaptı. Haydi, onun omuzlarında yürüyün ve Allah’ın rızkından yiyin!” (Mülk/15)

………“O (Allah) ki yeryüzünü sizin için döşek, göğü de bina yaptı.” (Bakara/22)

………“Allah Teâlâ aziz kitabında yeryüzünden çok bahsetmiştir ki arzın acayiplikleri hakkında insanoğlu düşünsün. Bu bakımdan arzın üstü dirilerin, içi ise ölülerin yeridir! Arzı toplanma yeri yapmadık mı diriler ve ölüler için!” (Mürselât/25-26)

………Yer ölüyken ona dikkatle bak! Onun üzerine su indirildiğinde canlanır, gelişir ve yeşerir. Acayip bitkiler bitirir. Çeşitli hayvanlar ondan çıkar. Sonra yerin etraflarını kocaman dağlarla nasıl sağlamlaştırdığına dikkat et! Suları dağların altında nasıl depo etti? Pınarları fışkırtıp yeryüzünde ırmakları nasıl akıttı? Kupkuru taştan ve bulanık topraktan ince, tatlı ve tertemiz suyu nasıl çıkardı? O su ile her şeyi nasıl meydana getirdi? Onunla ağaç ve bitkilerin çeşitlerini, buğday, üzüm, yonca, zeytin, hurma, nar ve sayılmayacak kadar çok meyveleri nasıl çıkardı? Bu meyvelerin hepsi değişik şekilli, değişik renkli, değişik tat, sıfat ve kokuludurlar. Bazıları yemek hususunda diğerinden üstündür. Oysa hepsi bir su ile sulanmakta, bir yerden çıkmaktadır.

………Eğer ‘meyvelerin değişikliği, tohum ve köklerinin değişikliğine dayanmaktadır’ dersen, bu takdirde sorarız, acaba hurma çekirdeğinde hurma salkımlarını gerdanlık gibi boynuna takan bir hurma ağacı ne zaman vardı? Acaba bir tek buğday tanesinde ne zaman her birinde yüz tane olan yedi başak mevcut olabilir?

………Sonra çöllere bak! Üst ve altlarını tetkik et! Onları birbirine benzer toprak olarak görürsün. Ne zaman ki su onların üzerine inerse gelişir. Her güzel çiftten çeşitli renklerde, birbirine benzer benzemez bitkiler çıkarır. O bitkilerin her birinin tadı, kokusu, renk ve şekli öbürüne muhaliftir.

………Bitkilerin çokluğuna, türlerinin çeşitli oluşuna ve şekillerine (dikkatle) bak! Sonra bitkilerin değişikliğine, faydalarının çokluğuna dikkat et. Dikkat et ki Allah, garip ve faydalı ilâçları nasıl bitkilere emanet etmiştir. İşte şu bitki gıda, öbürü kuvvet verir. Şu bitki diriltir, başka bir bitki öldürür. Biri soğutur, biri hararet verir. Şu bitki mideye girerse safrayı damarların derinliğinden söker, şu bitki safraya inkılâb eder. Öbür bitki balgamı, sevda denilen maddeyi söker. Şu bitki yenildiğinde bu iki maddeye inkılâb eder. Filan bitki kanı tasfiye eder. Filanın kanı olur. Şu bitki neşe verir, öbür bitki uyutur. Bu bitki kuvvet verir. Biri zâfiyet verir.

………Kısacası, yerden biten hiçbir yaprak ve hiçbir saman çöpü yoktur ki onda beşerin birçok faydası bulunmasın! Öyle ki beşerin takatinde o faydaların künhüne vâkıf olmak gücü yoktur. Bu bitkilerin her birinin yetişmesi özel bir çalışmaya muhtaçtır. Mesela hurma aşılanır, üzüm bağı budanır; ekin yabani ve zararlı otlardan ayıklanır. O bitkilerin bir kısmının bitmesi tohumu yere ekmek suretiyle olur. Bazısı fidanları yere dikmekle, bazısı ağacı aşılamakla! Eğer bitki cinslerinin değişikliğini, çeşitlerini, faydalarını, hallerini ve acayipliklerini anlatmak istesek, birçok gün, bunun vasfını yapmakla tükenir. Bu bakımdan her cinsten seni tefekkür yoluna sevk edecek kadar zikretmek yeterlidir. İşte bu söylediklerimiz bitkilerin acayiplikleridir.

………Allah Teâlâ’nın ayetlerinden biri de dağların altına yerleştirilmiş cevherler ve yerden elde edilen madenlerdir. Yerde komşu birbirine değişik kıtalar vardır. Öyleyse dağlara dikkatle bak! Onlardan kıymetli cevherleri, altın, gümüş, firûze, inci ve benzerlerini nasıl çıkartmıştır? Bazıları altın, gümüş, bakır, kalay ve demir gibi, çekiçler altında istenilen şekle sokulur. Bazıları da firûz ve inci gibi dövmeyi kabul etmez. Allah’ın insanları bu madenleri çıkarmaya, temizlemeye, onlardan kaplar, aletler, paralar ve süs eşyaları yapmaya nasıl hidayet ettiğine dikkat et!

………Sonra petrol, kükürt, katran ve benzerleri gibi, yerden çıkan (sıvı) madenlere dikkatle bak! Onların en azı tuzdur. İnsan tuza yemeği daha leziz hâle getirmek için muhtaç olur. Eğer bir memleket tuzsuz kalırsa, o memlekete süratle felâket gelir!! Bu bakımdan Allah’ın rahmetini dikkatle izle ki bazı arazileri tabiî olarak nasıl çorak ve tuzlu yaratmıştır. Orada yağmurlardan gelen saf sular toplanır ve yakıcı bir tuza dönüşür. Öyle ki ondan bir miskal yemek dahi mümkün değildir. Onu sadece yemeğe tad vermesi ve dolayısıyla maişeti düzeltmek için yaratmıştır.

………Canlı cansız hiçbir şey yoktur ki şu saymış olduğumuz hikmetlerden onda bir veya birkaç tane bulunmasın. Bu bakımdan Allah hiçbir şeyi boşuna yaratmamış ve her yarattığını ciddi olarak yaratmıştır. Her şeyi gerektiği gibi hak olarak gereken vecih üzerine, celâline, kerem ve lütfuna uygun düştüğü şekilde yaratmıştır.

………“Biz gökleri, yeri ve bunlar arasında bulunanları eğlenmek için yaratmadık. Onları sadece gerçek bir sebeple yarattık” (Duhân/38-39)

………Hayvanları uçan ve yürüyen, yürüyenleri de iki, dört, on ve bir kısım haşaratta görüldüğü gibi yüz ayaklı olarak yaratması, sonra faydalarını, şekillerini ve tabiatlarını yaratması Allah’ın alâmetlerindendir. (Mesela) göklerde uçan kuşlara, evcil ve yabani hayvanlara dikkatle bak! Onlarda öyle acayiplikler görürsün ki o acayiplikleri3 gördüğünde onları yaratanın azameti, kudreti ve hikmeti hakkında tereddüt ve şüphe kalmaz! Bunları saymak nasıl mümkün olur? Bilakis biz sivrisineğin veya karıncanın veya arının veya evini yapmak, gıdasını derlemek, eşine ülfiyet vermek, nefsi için azıklanmak ve evinin şeklini yapmak maharetinde ve ihtiyaçlarını elde etmek hususundaki hidayetinde hayvanların küçüklerinden
olan örümceğin acayipliklerini belirtmek istersek buna gücümüz yetmez.

………Örümceğin evini bir nehir kıyısında yaptığını görürsün. Önce dokuduğu iple iki tarafa varmak imkânını elde etmek için aralarında bir zira veya daha az bir mesafe bulunan birbirine yakın iki yer arar. Sonra ipi olan tükürüğünü yapışması için bir tarafın üzerine atar. Sonra öbür tarafa geçer. İpin öbür tarafını sağlamlaştırır. Böylece iki üç defa gidip gelir. İplerin arasındaki uzaklığı geometrik bir uygunlukla inşa eder. Sonra uzatılan ipin düğümlerini sağlamlaştırdığında ve ipleri dizdiğinde, bu sefer, duvar yerine geçen ipleri dizmekle meşgul olur. Duvarı temel üzerine koyar. Bir kısmını diğerine ekler. Duvar mesabesindeki ipin temel mesabesindeki iple temas ettiği noktayı sağlamlaştırır.

………Bütün bunlarda geometrik bir uygunluk gözetir. İçine sivrisinek ve karasineğin düşeceği bir ağ yapar ve bir köşede oturup avının ağa düşmesini bekler. Av ağa düştüğünde acelece onu tutup yer. Eğer avlanmaktan aciz kalırsa, böylece bir duvarda kendi nefsi için bir zaviye arar. Zaviyenin iki tarafı arasında ip ile birleştirme yapar. Sonra kendisini başka bir iple oraya asar. Başı aşağıya inik olarak havada uçan bir sineği bekler. Sinek uçtuğunda kendisini ona ok gibi atar. Onu tutup ipini onun ayağına dolar. Kuvvetlice bağlar ve yer.

………Küçük ve büyük hiçbir hayvan yoktur ki onda sayılmayacak kadar acayiplikler bulunmasın! Acaba o hayvan, bu sanatı kendiliğinden öğrendiğini veya kendi kendisini meydana getirdiğini veyahut onu bir insanın yaptığını ve ona bu sanatı öğrettiğini veya onu hidayet edip öğreten hiçbir kuvvetin olmadığını mı zannediyorsun? Acaba basiret sahibi bir kimse örümcek denilen hayvanın miskin, zayıf ve aciz olduğundan şüphe eder mi?

………Hatta cüssesi büyük, kuvvetli görünen fil bile kendi işini idare etmekten acizdir. Bu zayıf hayvan nasıl aciz olmayacaktır? Acaba bu hayvan şekliyle, suretiyle, hareketiyle, hidayet oluşuyla, sanatındaki acayipliklerle, hikmet sahibi bir yaratanın, âlim ve kâdir bir yaratanın olduğuna şahitlik etmez mi? Basiret sahibi şu küçücük hayvanda, tedbir edici yaratanın azametinden, celâl, kudret ve hikmetinin kemâlinden öyle bir şey görür ki onun hakkında akıl sahipleri şaşakalırlar. Acaba diğer hayvanlarda neler vardır?

………Bu da sayılmayacak kadar çoktur. Çünkü hayvanların şekilleri, huyları ve tabiatları sayılı değildir. Kalplerin hayvanlara hayret etmemesi, onları görmektendir. Evet! İnsanoğlu garip bir hayvan velev ki bir böcek olsa dahi görse, hayretini mucip olur ve “Suphanallah! Bu ne acayip bir şeydir’ der. Oysa insan hayvanların en acayibidir. Buna rağmen kendi nefsine hayret etmez.

………İnsanoğlu alıştığı hayvanlara, o hayvanların şekil ve suretlerine dikkatle baksa, sonra dönüp onlardan sağlanan deri, yün ve kıllar gibi faydalara baksa, öyle faydalar ki Allah onları mahlûkları için elbise, göç etme ve yerleşmelerinde çadır olarak yaratmıştır. İçecek ve gıda maddelerini yerleştirmek için kaplarını ve ayaklarını koruyucu pabuçlarını onlardan yaratmıştır. O hayvanların sütlerini, etlerini insanlara gıda kılmıştır. Sonra onların bir kısmını binmek için süs yapmış, bir kısmını da yükleri taşıyıp uzak çölleri kat etmek için yaratmıştır.

………Evet, insan bunlara baksa, bunların yaratanının hikmetine çokça hayret eder. Çünkü o yaratan bunların bütün faydalarını derleyici ve bunların yaratılışından daha önce mevcut olan bir ilimle bunları yaratmıştır. Bütün işler düşünmeksizin, herhangi bir vezir veya müsteşardan yardım istemeksizin O’nun ilminde apaçıktır. O, ortaktan ve eksiklikten münezzehtir. Öyle ise bilen, sezen, hikmet ve kudret sahibi O’dur. O, yaratmış olduğunun en azı ile âriflerin kalplerinden tevhidi hakkındaki şehadetin doğruluğunu çıkarttı! Bu bakımdan halk için, O’nun kahrına ve kudretine baş eğmek, O’nun rab ligini kabul etmek, O’nun celâl ve azametinin marifetinden aciz olduğunu ikrar etmekten başka bir çıkar yol yoktur! Bu bakımdan hiç kimse O’na gereği gibi, O’nun kendi nefsini övdüğü gibi O’nu övemez. Bizim marifetimizin en son noktası O’nun marifetinden aciz kaldığımızı itiraf etmektir. Bu bakımdan Allah Teâlâ’dan minnet ve şefkatiyle bizi hidayetle şereflendirmesini talep ederiz!

………O’nun yüce kudretine delâlet eden ayetlerinden biri de yeryüzü kaplayan büyük Okyanus’un bir parçası olan ve yerin kıtalarını içine alan engin denizlerdir. Hatta karalar, denizlere nispeten kocaman bir denizin içindeki küçücük bir ada gibidirler.

………Yeryüzünün diğer bir kısmı ise su ile kaplıdır. Nitekim Hz.Peygamber (s.a) şöyle buyurmuştur:

………“Yeryüzü bir (ağılın veya ahırın) yeryüzündeki yeri kadardır.” (Irâkî aslını görmediğini söylemiştir.)

………Bu bakımdan bir ağılı (ahırı) bütün kürre-i arza nispet et (ve ne kadarcık olduğunu anla!) Yeryüzü, denize nispeten bir ağıl kadardır. Oysa sen yeryüzünün acayipliklerini ve onda bulunanları müşahede ettin. Şimdi denizin acayipliklerini düşün! Zira denizin genişliği yerin genişliğinin birkaç misli olduğu gibi, orada bulunan hayvan ve cevherlerin acayiplikleri de yeryüzünde gördüğün acayipliklerden kat kat daha fazladır.

………Deniz o kadar büyüktür ki onun içinde bulunan büyük hayvanların sırtları denizin dışında göründüğünde görünen hayvanlar birer ada zannedilir. Gemi yolcuları onun üzerine inerler. Bazı kereler o hayvanlar üstlerinde yakılan ateşleri hisseder, harekete geçer ve böylece onun sırtına inen insanlar onun hayvan olduğunu anlarlar. Kara hayvanlarından gerek at, gerek kuş, gerek sığır, gerek insan olsun, mutlaka denizde onların benzerleri ve birkaç katı mevcuttur. Denizde öyle cins hayvanlar vardır ki karada onların benzerleri bilinmemektedir. Deniz hayvanlarının sıfatları birkaç cilt kitapta zikredilmiştir. Deniz seyahatlerini ve acayipliklerini derlemekle meşgul olan kimseler bu konularda birçok kitaplar telif etmişlerdir.

………Sonra Allah Teâlâ’nın inciyi nasıl yaratıp su altında kabuğunda onu muhafaza ettiğine dikkat et! Allah’ın mercanı su altında, sağır taşlarda nasıl bitirdiğine dikkat et! Oysa mercan, ağaç şeklinde bir bitkidir, taşta biter. Sonra denizden çıkarılan çeşitli nefis şeyleri düşün!

………Sonra gemilerin acayipliklerine dikkat et! Allah onları su üzerinde nasıl tutmuş, insanlara gemilerde seyretmeyi nasıl müyesser kılmıştır? Yüklerini başka yerlere götürmek için gemileri onlara nasıl musahhar kılmış, sonra gemileri yürütmek için rüzgârları nasıl salıvermiş, sonra gemicilere rüzgârların esinti istikametlerini, vakitlerini ve varacakları noktaları nasıl bildirmiştir? Kısacası; Allah Teâlâ’nın denizdeki sanatının acayiplikleri birkaç cilt kitaba sığmaz.

………Bütün bundan daha acayip olan şey, su damlasının keyfiyetidir. Su, ince, lâtif, seyyal, ıslatıcı ve parçaları birbirine bitişik bir cisimdir. Sanki bir şeydir. Terkibi ince, sanki bitişik değilmiş gibi parçalanmayı gayet süratle kabul eder. Tasarrufa musahhar kılınmış, ayrılma ve bitişmeye kabiliyetlidir. Yeryüzünde bulunan hayvan bitki her şeyin hayatı ona bağlıdır. Eğer kul, su içmeye muhtaç olur da ondan menedilirse, eğer yeryüzünün bütün hazineleri malı olsa, suyu elde etmek için, tereddütsüz feda eder. Sonra insan suyu içtiğinde dışarı çıkarmaktan menedilirse yine yeryüzünün bütün hazinelerini ve bütün dünya mülkünü sarf etmekte tereddüt etmez. Âdemoğluna hayret etmek gerek! Nasıl dinar, dirhem ve cevherleri gözünde büyütür de Allah Teâlâ’nın bir yudum sudaki nimetinden gafil kalır! Oysa o bir yudum suyun içilmesine veya dışarı atılmasına muhtaç olduğunda bütün dünyayı o yolda verir! Sular; nehirler, kuyular ve denizlerin acayiplikleri hakkında derin derin düşün! Bu hususlarda tefekkür için geniş bir alan ve imkân vardır.

………Bütün bunlar belirgin deliller ve birbirini takviye eden burhanlar, hâl diliyle konuşup kendilerini yoktan var edenin celâlini izah eden, kendileri hakkındaki kemâl-i hikmetini belirten hüccetlerdir. Bu hüccetler basiret sahiplerini nağmeleriyle çağırarak her akıl sahibine şöyle haykırmaktadır: ‘Beni görmez misin? Suretimi, terkibimi, sıfatımı, faydalarımı, hallerimin değişikliğini, faydalarımın çokluğunu görmez misin? Ben kendiliğimden böyle olduğumu veya cinsimden olan birinin beni yarattığını mı zannediyorsun? Üç harften yazılı bir kelimeye bakıp bu kelimenin âlim, kudretli, iradeli ve konuşkan bir insanın sanatı olduğuna inanmaktan utanmıyor musun?’ Sonra yeryüzünün sahifeleri üzerinde ilâhî hatların yazılmış acayipliklerine bakar ki bu acayiplikler, zatı ve hareketi gözlerle görülmeyen ve yazı yeriyle birleşmesi bulunmayan ilâhî kalemle yazılmıştır. Kalp o hatların yaratıcısının celâlinden ayrılır.

………O (insanî) damla sağırlara değil, kulak ve kalp sahiplerine şöyle haykırıyor: Beni iç organların karanlığında, hayız kanına gömülmüş sanıyorsun! O vakit yüzümün üzerinde hatlar ve suret belirir ve ezelî nakkaş gözbebeğimi, kirpiklerimi, alnımı, yanak ve dudağımı nakşeder. Bu bakımdan kaşlarımın tedricî olarak, kavisli bir duruma geldiğini görürsün.

………Oysa nutfenin içinde ve dışında nakşeden birini göremezsin. Rahme gireni veya rahimden çıkanı müşahede etmezsin! Bundan ne annenin, ne babanın, ne meni damlasının ve ne de anne rahminin haberi vardır. Acaba bu nakkaş, kalem ile hayret verici bir sureti çizen ressamdan daha hayret verici değil midir?!

………Eğer bir veya iki defa (dikkatle) buna bakarsan muhakkak anlarsın! Acaba nutfenin zâhirini, bâtınını ve bütün cüzlerini nutfe ile herhangi bir teması olmadığı halde kapsayan, dâhil ve hariçten herhangi bir ittisali olmayan, suretlendirme ve nakıştan ibaret olan bu cinsi öğrenmeye gücün yetmez mi? Eğer bu acayipliklere hayret etmiyorsan ve bu sureti veren, bu nakışın nakkaşı ve bu takdirin sahibi olan zatın nakış ve sanatına hiçbir nakış ve sanatın müsavi olmadığı gibi kendisinin de benzeri olmadığını, hiçbir nakkaş ve suret vericinin ona eşit ve müsavi bulunmadığını, iki fail arasındaki mübayenet ve uzaklığın, iki fiilin arasındaki uzaklık oranında olduğunu anlayıp hayret etmiyorsan, hiç olmazsa hayret etmediğine hayret et! Çünkü buna rağmen hayret etmeyişin, her hayret verici şeyden daha hayret vericidir; zira bu açıklığa rağmen basiretini körelten, bu izaha rağmen seni bunları ayırmaktan menedenin durumuna hayret etmen gerekir. Bu bakımdan hidayet eden ve saptıran, delâlete ve inkâra götüren, şakî ve saîd yapan, dostlarının basiretlerini açıp âlemin bütün zerre ve parçalarında kendisini müşahede etmeye muvaffak kılan, düşmanlarının kalplerini köreltip izzet ve yüceliği ile onlardan cemâlini perdeleyen Allah ortaktan münezzehtir. Yaratmak, emir, minnet etmek, lütufta bulunmak, kahretmek O’na mahsustur. O’nun hükmünü geriye çeviren olmadığı gibi, kaza ve kaderini geciktiren de yoktur.

………O’nun kudretine delâlet eden ayetlerinden biri de yeryüzünün elips oluşu ve göğün derinliği arasında hapsedilen lâtif bir havadır. Rüzgârlar estiğinde ne dokunmak suretiyle cismi ve ne de bakmak suretiyle şahsı görülmeyen hava! Havanın tamamı, tek deniz gibidir.

………Kuşlar gök boşluğunda halka tutmuş, kanatlarını yapıştırmış, deniz hayvanlarının suda yüzmesi gibi kanatlarıyla orada yüzmektedirler. Deniz dalgalarının coştuğu gibi, rüzgâr estiğinde hava dalgalanmakta ve etraf sallanmaktadır. Allah Teâlâ havayı hareketlendirdiğinde ve onu şiddetle esen bir rüzgâr kıldığında, eğer dilerse, onu rahmetinin önünde gönderilen bir müjdeci yapar.

………“Rüzgârları aşılayıcı olarak gönderdik de gökten su indirdik, böylece sizi suladık.”(Hicr/22)

………Onun hareketiyle havanın ruhu hayvan ve bitkilere yetişir. Onlar da gelişirler. Eğer dilerse o esen rüzgârı, mahlûkatın günahkârlarına azap kılar. Nitekim şöyle buyurmuştur:

………“Biz onların üstüne uğursuz mu uğursuz bir günde uğultulu bir kasırga saldık. İnsanları sanki köklerinden sökülmüş hurma kütükleri imişler gibi koparıp deviriyordu.” (Kamer/19-20)

………Sonra havanın letafetine, şiddetine ve suda tazyik yaptıkça kuvvetine bak! Üfürülmüş tulumun üzerine kuvvetli kişi var kuvvetiyle, onu suya daldırmak için basar, fakat onu suya batırmaktan aciz kalır. Oysa katı demiri suyun üzerine koysan derhal batar. Havanın, letafetine rağmen, kuvvetiyle nasıl suya dalmaktan korunduğuna dikkat et! Bu hikmete binaen Allah Teâlâ, su üzerinde gemileri durdurmuştur.

………Böylece içi boş ve içinde hava bulunan şeyler suya batmaz. Çünkü hava onu batmaktan meneder. Geminin ise, iç sathından hava ayrılmaz. Bu bakımdan ağır gemi, kuvvet ve katılığına rağmen, tıpkı kuyuya yuvarlanmaktan menedici ve kuvvetli bir kişinin eteğine asılan bir kimse gibi latif hava ile asılı kalır. Gemi, iç boşluğundan ötürü kuvvetli havanın eteklerine sarılır, yatmaktan ve batmaktan korunur. Öyle ise ağır gemiyi latif gözle görülen bir ip ve bağlanan bir düğüm olmaksızın havada tutan Allah eksikliklerden münezzehtir.

………Sonra hava boşluğunun acayipliklerine, orada beliren bulutlara, işitilen gürültülere, şimşeklere, yağmurlara, karlara, yıldızlardan kopan ateş parçalarına ve yıldırımlara bak! Bunlar gök ile yer arasındaki acayipliklerdir. Kur’an bunların cümlesine şu ayetiyle işaret etmiştir:

………“Biz gökleri, yeri ve ikisi arasında bulunanları eğlenmek için yaratmadık!” (Duhân/38)

………İşte gökler ile yer arasında olan bu havadır. Kur’an bunun tafsiline, çeşitli yerlerde işaret ederek şöyle buyurmuştur:

………“O arzda her türlü canlıyı yaymasında, rüzgârları ve yer ile gök arasında emre hazır bekleyen bulutları evirip çevirmesinde elbette düşünen bir topluluk için deliller vardır.”  (Bakara/164)

………Nitekim gök gürültüsünü, şimşeği, bulutu, yağmuru her ele alışında bunun tafsilatına işaret etmiştir! Eğer bu cümleden nasibin yoksa sadece yağmuru görüyor, gürültüyü işitiyorsan, bu durumda hayvan da seninle ortaktır. Öyle ise, hayvanlar âleminin düşüklüğünden en yüce âleme yüksel! Gözlerinle onların zâhirini idrak etmiş oldun. O halde, zâhir gözünü kapat, bâtınî basiretinle bak ki onların acayibini ve sırlarının garibini görebilesin. Bu da hakkında tefekkürün uzadığı bir bahistir. Bunu teker teker saymak mümkün değildir.

………Kapkaranlık ve kesif bulutu düşün! Bulutlar saf saf bir boşlukta toplanır. Allah dilediği zamanda onu yaratır. O bulut, yumuşaklığına rağmen, ağır suyu taşıyıp, Allah Teâlâ ona suyu indirmek, yağmur tanelerini irade ettiği miktarda yağdırmak ve istediği şekilde göndermek iznini verinceye kadar göğün boşluğunda durur. Allah ona izin verince suyu yeryüzüne serper. Onu ayrı damlalar halinde gönderir ki damlaların biri diğerine yetişmez.

………Biri diğeriyle birleşmez. Her damla, kendisi için çizilmiş yoldan gelir ve o yoldan ayrılmaz. Ne gecikir, ne de arkadan gelen acele eder, yere tane tane düşer. Eğer geçmiş ve gelecekler bir damla su yaratmak hususunda veya bir memlekete, bir köye inen yağmur damlalarının sayısını bilmek hususunda birleşseler, cinler ve insanlar bunun hesabını yapmaktan aciz kalırlar.

………Bu bakımdan o damlaların adedini ancak onları icad eden Allah bilir. Sonra onların her damlası yeryüzünün bir yerine ve kürre-i arzda bulunan kuş, vahşi hayvan, haşereler ve yürüyen canlılar için tayin edilmiştir. O damla üzerine ilâhî zâhirî gözle idrak edilmeyen bir hat (yazı ile) ‘Filan dağın filan yerinde bulunan falanca böceğin rızkıdır. Bu su filan zamanda o böcek susadığında ona yetişecektir’ yazılmıştır.

………Bununla beraber latif sudan kaskatı dondurulmuş doluda ve atılmış pamuk gibi yağan kar tanelerinde sayılmayacak kadar acayiplikler mevcuttur.

………Bütün bunlar Kâdir ve Cebbâr olan Allah’ın fazlı, kahir ve Yaratan’ın kahrıdır. Yaratılmışlardan hiçbirinin burada dahli yoktur. Aksine O’nun mahlûkuna O’nun celâl ve azameti altında baş eğip zillet göstermekten başka bir şey düşmez. İnkârcı körler ise bunun keyfiyetini bilmemekten ve sebep ile illetini zikretmekten dolayı zanlarının oklarını atmaktan başka bir şey yapamazlar. Bu bakımdan mağrur cahil der ki: ‘Su, tabiatıyla ağır olduğundan aşağı iniyor! Suyun iniş sebebi ancak budur!’

………Cahil, bu bilginin sadece kendisine ait olduğunu zanneder ve bu bilgiyle sevinir. Oysa eğer kendisine ‘Tabiatın manası nedir? Tabiatı yaratan kimdir? Suyun tabiatını ağır olarak yaratan kimdir? Ağacın diplerine dökülen suyu ağır olmasına rağmen inceltip oradan en üst dallara çıkartan kimdir? Su nasıl önce alta sızdı, sonra damarların boşluklarından, yavaş yavaş, üste yükseldi?’ diye sorsak ne diyecek? Öyle ki su yaprakların bütün taraflarına yayılır, fakat görülmez. Ancak her yaprağın her cüzü ondan gıdalanır. Su, o yapraklara küçücük ve kılcal damarların boşluklarından girer. Yaprağın aslı olan damar, ondan kana kana içer. Sonra o büyük ve yaprağın uzunluğunda yayılmış damardan küçücük damarlar yayılır. Sanki büyük damar bir nehir gibidir, ondan yayılan küçük isale boruları ayrılır.

………Büyük damar bir nehir gibidir, ondan yayılan küçük damarlar ise, arklar gibidir. Sonra o arklardan onlardan daha küçük isale boruları ayrılır. Sonra onlardan da örümcek ağına benzer ince ve gözün görmediği ipler (damarlar) yaprağın bütün yassılığına yayılır.

………Dolayısıyla gıdalandırmak, geliştirmek, sulandırmak, tazeliği ve yeşilliği muhafaza etmek için su o damarlardan yaprağın diğer parçalarına ve meyvelerin diğer cüzlerine ulaşır. Eğer (tabiat çının dediği gibi) su, tabiatıyla daima aşağıya doğru hareket ediyorsa, acaba nasıl yukarıya çıkıyor? Eğer bu çıkış, bir çekenin çekmesiyle oluyorsa acaba onu teshîr eden kimdir? Eğer sonunda göklerin ve yerin yaratanına mülk (dünya) ve melekût (ahiret) Cebbâr’ına dayanır ve varırsa acaba başlangıçta neden ona havale edilmiyor? Bu bakımdan cahilin en son varacağı nokta, akıllının başlangıç noktasıdır.

………O’nun (büyük kudretinin) ayetlerinden biri de göklerin, yerin ve göklerde bulunan yıldızların melekûtudur. Bu, emrin tamamıdır. O halde kim her şeyi idrak edip, göklerin acayiplerini elinden kaçırırsa, her şey onun elinden kaçmış demektir. Yer, denizler, hava, göklerden başka her cisim, göklere oranla, denizde bir damla, hatta bir damladan daha küçüktür. Sonra dikkat et ki Allah Teâlâ göklerin ve yıldızların durumunu Kur’an’da nasıl büyütmüştür? Kur’an’ın hiçbir sûresi yoktur ki çeşitli ayetlerinde bu husustan söz edilmesin. Bunlara yapılan nice yeminler vardır; Kur’an’daki şu ayetler gibi:

………“Burçlara sahip göğe andolsun!” (Burûc/1)

………“Göğe ve târıka andolsun!” (Târık/1)

………“(Çeşitli) yolları bulunan göğe andolsun ki!” (Zâriyat/7)

………“Göğe ve onu bina edene kasem olsun!” (Şems/5)

………“Güneşe ve onun aydınlığına, ona tâbi olduğu zaman ay’a andolsun!” (Şems/1-2)

………“Yoo, yemin ederim o geri kalıp gizlenenlere, geri dönüp (ışık) verenlere!” (Tekvîr/15)

………“İnmekte olan yıldıza andolsun ki!” (Necm/l)

………“Yoo, yıldızların yerlerine yemin ederim! Eğer bilirseniz, bu büyük bir yemindir.” (Vâkıa/75-76)

………Böylece anlaşıldı ki necis bir damlanın acayipliklerinin marifetinden geçmiş ve gelecekler aciz kalmıştır. Allah’ın kendileriyle yemin ettikleri şeylerin marifetinden de aciz kalmışlardır. Allah’ın kendisiyle yemin ettiği şeylere rızıkları havale ve izafe etmesi hakkında ne zannediyorsun?

………“Semada rızkınız da var, uyarıldığınız (azap) da var.” (Zâriyat/22)

………Bu hususta düşünenleri överek şöyle buyurmuştur:

………“Onlar ayakta iken, otururken ve yatarken Allah’ı anarlar. Göklerin ve yerin yaratılışı hakkında düşünürler!” (Âlu İmran/191)

………Hz. Peygamber (s.a) bu ayetle ilgili olarak şöyle demiştir:

………“Bu ayeti okuyup sonra bıyığını bükene (aldırmayana) azap olsun!” (Deylemi)

………Allah Teâlâ, bunlardan yüz çevirenleri kötüleyerek şöyle buyurmuştur:

………“Göğü (düşmekten) korunmuş bir tavan yaptık. Onlarsa hâlâ O’nun ayetlerinden yüz çeviriyorlar.” (Enbiyâ/32)

………Acaba bütün deniz ve yerlerin göklere nispeti ne olabilir? Oysa onlar yakında değişirler. Gökler ise sağlam, kuvvetli ve kıyamete kadar değişmekten korunmuştur. Onun için Allah Teâlâ göklere ‘korunmuş’ diye ad vererek şöyle buyurmuştur:

………“Göğü korunmuş bir tavan yaptık.” (Enbiya/32)

………“Üstünüze yedi sağlam (gök) bina ettik.” (Nebe/12)

………“Yaratılışca siz mi daha çetinsiniz, yoksa gök mü? (Allah) onu yaptı. Kalınlığını (tavanını) yükseltti, onu düzenledi” .(Naziat/27-28)

………İzzet ve ceberrût’un acayipliklerini görmen için melekûta dikkatle bak! Zannetme ki melekûta bakışının manası gözünü oraya uzatman ve dolayısıyla göğün maviliğini, yıldızların ışık ve ayrılığını görmendir. Çünkü hayvanlar da bu bakışta seninle ortaktır. Eğer böyle bir bakış kastedilseydi Allah Teâlâ şu sözü ile Hz. İbrahim’i övmezdi:

………“Böylece biz İbrahim’e göklerin ve yerin melekûtunu gösteriyorduk ki kesin inananlardan olsun!” (En’âm/75)

………Kur’an, göz ile idrak edilen şeyleri Mülk ve Şehadet tabiriyle ifade ediyor. Gözün görmediği şeyleri ise Gayb ve Melekût’la ifade ediyor. Allah Teâlâ gayb ve şehadetin âlimidir. Mülk ve melekûtun Cebbâr’ıdır. Hiç kimse O’nun ilminden, dileğinden başka bir şeyi ihâta edemez. O, gaybın âlimidir. Razı olduğu peygamberden başka hiç kimseyi gaybına muttali kılmaz. (Bunlar Kur’an’ın hükümleridir).

………Ey akıllı insan! Tefekkürünü melekûtta gezdir. Böylece göklerin kapısının senin için açılması ümit edilir. Dolayısıyla kalben göklerin etrafında, kalbinle arşın huzurunda duruncaya kadar devam et! İşte o zaman Hz. Ömer’in rütbesine ulaşman ümit edilir; zira o şöyle demiştir: ‘Kalbim rabbimi gördü!’

………En uzağa varmak ancak en yakını geçtikten sonra mümkündür. Sana en yakın olan şey nefsindir. Sonra merkezin olan kürre-i arzdır. Sonra seni kapsayan havadır. Sonra bitki hayvan ve yeryüzündeki şeylerdir. Sonra fezanın acayiplikleridir. O da gök ile semanın arasındaki şeylerdir. Sonra yıldızlarıyla beraber yedi göktür. Sonra kürsî sonra arş, sonra arş’ın hameleleri ve göklerin idarecileri olan meleklerdir. Sonra ondan arş, kürsî, gök, yer ve aralarındakinin sahibi olana bakmaya geçersin! Bu bakımdan seninle bunlar arasında büyük sahralar, uzun mesafeler, yüce ve geçilmesi zor geçitler vardır. Oysa sen daha diğerlerine nispeten düşük ve yakın olan geçidi bile geçmiş değilsin. O da nefsini bilmendir. Nefsini bilmediğin halde rabbinin marifetini iddia ederek ‘Rabbimi tanıdım. Kullarını tanıdım. O halde neyin hakkında düşüneyim? Neye bakayım?’ diyorsun.

………Şimdi başını kaldır göğe bak. Göğe, onun yıldızlarına, onların deveranına, doğuşuna, batışına, güneşine ve ayına bak. Doğuşların ve batışların değişik oluşuna, seyrinden herhangi bir değişiklik ve hareketinde herhangi bir gevşeme olmaksızın, daima hareket edişine bak! Bütün bunlar mukadder bir hesaba göre tertip edilmiş konaklarda cereyan ederler. Allah Teâlâ onları, Kitab’ı dürmek gibi, duruncaya kadar ne arttırır, ne de eksiltir. Yıldızların çokluğunu ve renklerinin değişikliğini düşün! Bunların bir kısmı kırmızılığa, bir kısmı da beyazlığa meyleder! Bir kısmı kurşunî renge kaymaktadır. Sonra şekillerinin değişikliğine bak! Bazıları akrep, bazıları koç, bazıları öküz, bazısı aslan, bazısı insan suretindedir. Yeryüzünde hiçbir suret yoktur ki onun misali gökte bulunmasın. Sonra güneşin bir senelik müddeti içinde feleğin etrafında dönüşüne bak! Sonra o güneş her gün doğar ve Allah Teâlâ’nın kendisi için musahhar kıldığı başka bir seyir ile batar. Eğer onun doğuş ve batışı olmasaydı gece ile gündüz oluşmaz ve zamanlar bilinmezdi.

………Kâinatı devamlı olarak ya karanlık veya aydınlık kaplardı. Dolayısıyla çalışma vakti, istirahat vaktinden ayırt edilemezdi. Allah Teâlâ’nın, geceyi nasıl örtü, uykuyu istirahat, gündüzü geçim vasıtası kıldığına dikkat et! Allah Teâlâ’nın geceyi gündüze, gündüzü geceye idhâl etmesine ve onların üzerine özel bir tertipte fazlalık ve eksikliği sokmasına dikkat et! Güneşin seyrini göğün ortasından kaydırmasına bak! Öyle ki güneşin kayışı sebebiyle, yaz, kış, bahar ve güz mevsimleri meydana geldi.

………Bu bakımdan güneş, göğün ortasındaki yolundan birazcık inse hava soğur, kış meydana gelir. Göğün ortasında bulunduğunda hararet şiddetlenir. İkisinin arasında olduğunda mevsim normale döner. Göklerin acayibinin cüzlerinden birinin binde birini saymaya dahi imkân yoktur. Bu ancak tefekkür yolu için bir uyarmadır. Kısacası, yıldızlardan hiçbiri yoktur ki yaratılışında, miktarında, şeklinde, renginde, göğe konmasında, göğün ortasına yakın ve uzak oluşunda, yanındaki yıldızlara yakınlık ve uzaklığında Allah Teâlâ’nın birçok hikmeti olmasın!

………Bedenin azalarını da bunlara kıyas et! Zira hiçbir cüz yoktur ki onda bir veya birkaç hikmet bulunmasın. Fakat göğün işi daha büyüktür. Hatta yer âlemi ile gök âlemi arasında nispet yoktur. Ne cisminin büyüklüğünde, ne de manalarının çokluğunda nispet vardır. Manaların çokluğundaki ve aralarındaki farklılığı, yerin büyüklüğündeki ve aralarındaki farklılığa kıyas et! Zira yerin büyüklüğünü ve etrafının genişliğini ve hiçbir insanın onun etraflarını dolaşmaya gücünün yetmediğini bilirsin. Oysa düşünürler ittifak etmişlerdir ki güneş, yüz altmış küsur defa yeryüzünden büyüktür. Haberlerde de güneşin büyüklüğüne delâlet eden manalar vardır. (İmam. Ahmed)

………Sonra gözünle gördüğün yıldızların en küçüğü dünyadan sekiz kat büyüktür. En büyükleri ise dünyadan yaklaşık olarak yüz yirmi kat daha büyüktür. İşte bununla yıldızların yüksekliği ve uzaklığı anlaşıldı; zira uzaklığından dolayı küçük görünmektedirler. Bunun için Allah Teâlâ onların uzaklığına işaret ederek şöyle buyurmuştur:

………“Kalınlığını (tavanını) yükseltti, onu düzenledi.” (Naziat/28)

………Haberlerde vârid olmuştur ki iki göğün arası be şyüz senelik mesafedir. (Tirmizi)

………Madem ki bir yıldız dünyadan birkaç defa daha büyüktür. O halde yıldızların çokluğuna, sonra yıldızların toplandığı göğe ve onun azametine bak! Sonra hareketinin süratine bak ki hareket ettiğini bile hissetmemektesin! Nerde kaldı ki süratini hissedesin. Fakat şüphe etme ki gök, bir anda bir yıldızın enliliği kadar mesafe kat eder; zira bir yıldızın ilk parçasının doğuşundan tamamına kadar az bir zaman vardır. Oysa o yıldız, yüz defa belki daha fazla dünyadan büyüktür. Bu bakımdan bu azıcık lâhzada, felek yüz defa yeryüzü kadar hareket etmiştir. İşte böylece, daimî olarak deveran etmektedir. Oysa sen bundan gafilsin!..

………Cebrail’in (a.s) onun hareketinin süratini nasıl ifade ettiğine dikkat et! Zira Hz. Peygamber (s.a) Cebrâil’e ‘Güneş zâil oldu mu?’ dedi. Cebrâil ‘Hayır! Evet!’ dedi, Bunun üzerine Hz. Peygamber ‘Sen nasıl hem hayır, hem evet dersin?’ dedi. Cebrâil dedi ki: ‘Hayır dememle, evet demem arasında güneş beş yüz senelik bir mesafe kat etti’.

………Bu bakımdan güneşin büyüklüğüne bak! Sonra hareketinin süratine, sonra hakîm ve yaratıcının kudretine bak! Güneşin genişliğine rağmen onu nasıl küçücük gözbebeğine sığdırmıştır? Hatta yerde oturup, gözlerini güneşe doğru açar, kürsünün hepsini görürsün.

………Bu bakımdan büyüklüğüne, yıldızların çokluğuna rağmen bu göğe değil, onun yaratanına bak ki onu nasıl yaratmış? Onu gözle görülecek bir direk olmaksızın ve askı bulunmaksızın nasıl durdurmuş? Bütün âlem bir ev gibidir, gök de onun tavanı! Bu bakımdan hayret etmen gerek. Çünkü bir zenginin evine girdiğinde o evi boyalarla, altın yaldızlarla süslenmiş görürsün. O ev hakkındaki hayretinin sonu gelmez. Durmadan onu hatırlar, hayat boyunca onun güzelliğini anlatırsın. Oysa daima şu büyük eve (kâinata), onun arzına, tavanına, havasına, mobilyasına, acayipliklerine, hayvanlarının garipliklerine, nakışlarının hayret vericiliğine bakarsın. Sonra bunun hakkında konuşmaz, kalbinle buna iltifat etmezsin! Oysa bu ev, durmadan anlattığın evden daha aşağı değildir. Oysa o anlattığın ev şu kâinat evinin en kıymetsiz parçası olan yeryüzünün bir parçasıdır. Buna rağmen kâinat evine bakmazsın. Oysa bu bakmayışın sebebi; ancak onun rabbinin evi olmasıdır. Öyle ev ki rabbin tek başına onu bina ederek tertip etmiştir. Oysa nefsini, rabbini ve rabbinin evini unutmuş, işkemben ve tenasül uzvunla meşgul olmaktasın! Senin şehvet ve haşmetinden başka bir hedefin yoktur. Bütün isteğin mideni doldurmandır. Oysa hayvanın yediğinin onda birini yemeğe muktedir değilsin.

………Bu duruma göre hayvan senden on derece üstündür. Senin haşmetten amacın da insanların sana yönelip huzurunda münafıklık yapıp aleyhindeki pis inançlarını gizlemeleridir. Eğer onlar, seni sevdiklerinde doğru söylerlerse, ne senin için, ne kendileri için fayda veya zarar vermeye, ölümü defedip hayatı celp etmeye ve kabirden kalkmaya güçleri yetmez. Bazen memleketinde Yahudi ve Hristiyanların zenginlerinden dünyevî mertebesi senin mertebenden daha fazla olanı olur. Buna rağmen sen bu gurur ile meşgul olmuş, göklerin ve yerin melekûtunun güzelliğine bakmaktan gafil olmuşsun.

………Sonra melekût ve mülkün sahibinin celâline bakmaktan alınan zevkten gafil olmuşsun. O halde senin ve aklının misali, karıncanın misali gibidir ki karınca padişahın, yüksek duvarlı, temelleri kuvvetli, cariye ve gılmanlarla süslenmiş, zahire ve güzel eşyalarla donatılmış köşklerinin birinde yapmış olduğu hücresinden çıkar. Yuvasından çıkıp arkadaşına rastladığında eğer konuşmaya gücü yetiyorsa yuvasından, gıdasından ve gıdasını nasıl depo ettiğinden başka bir şeyden konuşmaz. İçinde bulunduğu köşkün ve o köşkte bulunan padişahın haline gelince, o karınca bundan uzak ve bu hususta düşünmekten pek ırak bulunur. Zaten karınca nefsine, gıdasına ve yuvasına bakmayı bırakıp başka şeyleri düşünmeye güç yetiremez. Nasıl ki karınca, içinde bulunduğu köşkten, o köşkün taban ve tavanından, duvarlarından ve odalarından gafil ise, o köşkte duranlardan da gafildin Öyleyse sen de Allah’ın beytinden, göklerin sakinleri olan meleklerinden gafilsin. Senin göklerden bildiğin, ancak karıncanın evinin tavanından bildiği kadardır. Gök meleklerinden, ancak karıncanın senden ve evinin sakinlerinden bildiğini bilmektesin! Evet! Karıncanın seni, köşkünü ve o köşkteki sanatkârın sanatındaki garâibi bilme imkânı yoktur.

………Sen ise melekût âleminde tefekküren cevelân etmeye ve acayibini bilmeye güç yetirir ve halkın gafil kaldığı noktalara dalabilirsin. Bu bakımdan biz bu tarz incelemeden konuşma dizginini çekelim. Çünkü bu, sonu gelmez bir meydandır. Eğer biz, uzun ömürler boyunca, bunu saymaya devam etsek, Allah Teâlâ’nın bir lütuf olarak bize vermiş olduklarının izahına gücümüz yetmez.

………Bizim bütün bildiğimiz, âlimler ile velîlerin bildiğine nispeten az ve kıymetsizdir. Onların da bildikleri peygamberlerin (a.s) bildiğine nispeten az ve kıymetsizdir. Peygamberlerin de bildiğinin tamamı Hz. Peygamber’in bildiğine nispeten azdır. Bütün peygamberlerin bildikleri İsrâfil, Cebrâil ve ikisine benzer, mukarreb meleklerin bildiğine nispeten azdır.

………Sonra meleklerin, cinlerin ve insanların bütün ilimleri. Allah’ın ilmine izafe edildiğinde ona ilim adını vermeye bile müstahak değildir. Hatta ona dehşet, hayret, kusur ve acizlik demek daha uygun olur. Bu bakımdan kullarına bildiklerini öğreten Allah, sonra hepsine hitap ederek şöyle buyurmuştur:

………“Ve size ilimden pek az bir şey verilmiştir.” (İsrâ/85)

………İşte bunlar, Allah’ın mahlûku hakkında düşünenlerin tefekkürünün cereyan ettiği cümlelerin düğümlerinin manasıdır. Bunların içinde Allah’ın zatı hakkında tefekkür yoktur. Fakat şüphesiz ki mahlûk hakkındaki tefekkürden yaratıcının marifeti, azameti, celâl ve kudreti öğretilir. Allah’ın sanatının acayipliğinin marifetini ne kadar fazla elde edersen, O’nun celâl ve azameti hakkındaki marifetin daha fazla tamamlanır. Nitekim ilmini bildiğinden ötürü bir âlimi tâzim edip, onun telif veya şiirinden garip ve acayip olan şeylere muttali olursan onun hakkındaki bilgin artar. Onun güzelliğinden ötürü ona olan hürmetin çoğalır. Hatta onun kelimelerinden her kelime, onun şiirlerinden her fıkra, senin kalbinde onun derecesini artırır. Öyle ki bu onu nefsinde büyütmeyi gerektirir.

………İşte böylece Allah’ın mahlûku, tasnif ve telifi hakkında düşün! Varlıkta her ne var ise, hepsi Allah’ın mahlûkundan ve tasnifindendir. Bunlar hakkında düşünmenin sonu gelmez. Ancak her kul için bunlardan rızık olunduğu kadarı vardır. Bu bakımdan söylediklerimizle yetinip kısa keselim. Şükür bahsinde tafsilatlı olarak bahsettiğimizi hatırlatalım. Çünkü orada Allah’ın fiiline, bize ihsan ve nimet olması hasebiyle bakmıştık.

………Bu bahiste ise, sadece Allah’ın fiili olması hasebiyle baktık. Hakkında düşündüğümüz her şeye tabiatçı bir kimse de bakar ve düşünür. Tabiatçının bakışı dalâlet ve şekavedinin sebebi olur. Muvaffak olan bir kimsenin bakışı ise hidayet ve saadetine sebep olur. Gökte ve yerde hiçbir zerre yoktur ki Allah onunla dilediği kulunu sapıtmasın ve dilediği kuluna hidayet etmesin. Bu bakımdan bu şeylere Allah’ın fiil ve sanatı olması itibarıyla bakan bir kimse, bu bakışından Allah’ın celâl ve azametinin marifetini öğrenir ve bununla hidayet olunur. Çünkü sebeplerin müsebbibine bağlanmaları bakımından değil, sadece bazısının bazısına tesir etmesi bakımından bunlara bakan bir kimse sapıtır ve helâk olur. Bu bakımdan sapıklıktan Allah’a sığınır, minnet, kerem, fazilet, cömertlik ve rahmetiyle bizi cahillerin ayaklarının kayışından korumasını dileriz. (Imam Gazali eserler ve ihya)

………Ve ahiru davahüm enil hamdülillahi rabbil alemiyn

………Çağrımız ve davamız Âlemlerin Rabbi olan Allah’a hamd’adır.

Formun Altı

……… “Euzü Billahi mineş şeytanir racim”

……… “BismillahirRahmanirRahıym”

……… Kovulmuş, taşlanmış, matrud ve mel’un öteki olan şeytanın şerrinden hayrın kaynağı, rahmetin kaynağı, şefkatin kaynağı, varlığın kaynağı, muhabbetin kaynağı Olan Allah’a sığınırım.       

……… El Ğaffar, daima bağışlayan, bağışlamaktan bıkıp usanmayan, bağışlamayı kendisine meslek olarak seçen, ama özellikle de tekrarlanan günahları bağışlayan. Bağışladığı günahın kaç kere olduğunu hesap etmeyen, sen 40 ceviz kırdın bu 41. Si demeyen. 40 ceviz kırdın değil 41. cisini kırmadığın için seni ödüllendiren ve 40 değil 40.000 ci cevizi kırsan 40.001 ci cevizine yine de acaba döner mi bana diye senden umut kesmeyen demektir El Ğaffar.

……… El Ğaffar ismi esma ül hüsna dan olduğu Kur’an la sabit isimlerden biri. Ğafr, dilde örtmek, kapatmak manasına geliyor ama bu sadece örtmek değil, korumak için örtmek. Bunun en tipik karşılığı miğferdir, miğfer askerin başına taktığı koruyucu şapka, kask. Neden takar? Kafasını örter fakat sırf örtsün diye değil korumak için. İşte Ğafr, mağfiret budur korumak için örter. Kulunu korumak için günahını örter, kulunu korumak için hatasını, ayıbını örten, Ğaffar budur.

……… Daha önce Ğafur ismini işlemiştik hatırlayacak olursanız, sanırım 8. İsimdi esma ül hüsna listemizde. Onun için Ğafur ismini işlerken özellikle lügavi ve nazari çerçeveyi de orada çizmiştik. Ben oraya atıf yapıyorum sadece bir değinip lügavi ve nazari çerçeveyi geçmek istiyorum.

……… Kur’an da 3 kelime kullanılır demiştim Allah’ın bağışı için af, safh, ğafr. Afv cezasından vazgeçmek fakat azarından değil. Bunu yaptın, bir daha yaparsan şöyle olur, bir daha yapma, bu sefer seni affediyorum, budur afv. Safh; cezasından da azarından da vazgeçmektir. Yapma olmaz mı, bu kadar. Ğafr, mağfiret ise yapmamış gibi muamele etmektir. Yüzünü kızartmamak için hiç hissettirmemek. Rabbimizden biz mağfiret dileriz, beni yapmamış say ya rabbi..! öyle örtki günahlarımı, hatalarımı, isyanlarımı, gafletlerimi, aldırmazlıklarımı, aymazlıklarımı, sürçmelerimi öyle örtki ya rabbi ne olur yüzüme vurma yüzüm kızarır. İşte biz bunu isteriz Allah’tan. Bizim Allah’tan istediğimiz bağışlanma çeşidi afv ve safh değil Ğafr dır, mağfirettir.

……… Kur’ani çerçevesine bakalım, Kur’an da bu kökten 3 isim geliyor. Ğafir, Ğafûr, Ğaffar. Ğafur’u işlemiştik, Ğafir Ğafûr’a mülhak olduğu için esma listemizde müstakil bir isim olarak gelmez. Çünkü Ğafûr olan zaten Ğafir olur. Bağışlayan hep ve sonsuzca bağışlayan dediğinizde bağışlayanı zaten demiş olursunuz. Onun için müstakil olarak gelen bir isim varsa, öteki de müstakil olarak gelmeyip hep terkip olarak geliyorsa, hiç müstakil olarak gelmiyorsa ismi failleri diğer vezinlere yani mübalağa vezinlerine mülhak sayıyoruz ilkemiz, prensibimiz bu. Dolayısıyla şimdi Ğaffar ismindeyiz.

……… Bu üç isim boşuna değil Ğafir, Ğafûr, Ğaffar. Kur’an da zulüm hakkında 3 fiil kullanılır; Zalim, zalûm, zallâm. Zalimin zulmünün panzehiri Ğafirdir. Zalûm un zulmünün panzehiri Ğafûrdur,i Zallâm ın zulmünün panzehiri Ğaffardır. Adeta zulmünüz hangi çeşit olursa olsun onun her çeşidine bir ismim vardır dercesine rabbimiz böyle bir isim silsilesi koymuş.

……… Ğaffar ismi sadece Azîz ismi ile geliyor Kur’an da. Neden acaba? Hikmeti şu olsa gerek Ğaffar tekrar tekrar bağışlamak özellikle niceliğe delalet eder niteliğe değil. Bağışlanan günahın büyüklüğünü küçüklüğünü dikkate alan bir isim değil bu, bağışlamanın tekrarını, kaç kere yapmış? 5.000 kere mi? Ben yine affederim. Bunu diyor bu isim yani niceliğini.

……… Peki, böyle bir isim Azîz olmasaydı ne olurdu? Kim daha çok affedecek yarışına girdiği için affederdi. Yani Allah’ın daha çok sayıda affetmesi, ben Allah’ım en büyük benim, en çok sayıda da ben affedeyim, bunun için affediyorum. Ama Azîz olunca en üstün ve en yüce olunca herhangi biriyle bir yarışa girmesi söz konusu değil. Dolayısıyla rabbimizin sonsuzca bağışlaması yine şefkat ve merhametindendir.

……… Burada bir anektodumu nakledeyim. İbn. Teymiye okumalarım sırasında İbn. Teymiyenin bir yerde Allah muhabbettir dediğine şahit oldum ve şaşırdım. Aslında şaşırmamak lazım, İbn. Teymiye gibi sert, celâlli, azametli bir alimin Allah muhabbettir demesi beni şaşırttı doğrusu. Ama hiçte şaşırtmaması lazım, ömrünü böyle Allah için böyle büyük bedeller ödeyebilmek için de zaten Allah’ın muhabbet olduğunu bilmek lazım. Böyle bir anektodu nakletmiş olayım dedim.

……… Kafirlere karşı Ğaffar dır Allah, Kur’an da 5 yerde kullanılıyor ve bu beş yerin üçü kâfirlere karşı Ğaffar olduğunu açıklıyor. Aman Allah’ım, ne diyeceksiniz? Ayete bakın Sad/65-66. Ayetleri;

……… Kul innema ene münzir* ve ma min ilâhin illAllâhul Vâhid’ül Kahhâr; (Sâd/65)

……… Rabbüs Semavati vel Ardı ve ma beynehümel ‘Aziyzul Ğaffar (Sâd/66)

……… O rab ki göklerin ve yerin, daha doğrusu göklerin ve yerlerin, yer birazda söyleyişin kolaylığı için öyle gelir Kur’an da ve ma beynehümel ve bu ikisi arasındakilerin rabbidir. O kimdir biliyor musunuz El Azîz, el Ğaffar. O yücedir, Ğaffar’dır.

……… Bu ayet ne zaman nazil oldu? 9. Yılda Kur’an ın nüzulünün 9. Yılında. Müşrik Mekke’nin uyguladığı her zulüm uygulanmış. 9. Yıl nedir? Boykotun en azılı olduğu 3. Dönemi, son yılı. Müslümanlara boykot uygulanıyor, her türlü acı çektiriliyor. İşkence var, sürgün var, boykot var, tecrit var, ıstırap var, hakaret var, iftira var hatta yok etme var böyle bir ortamdayız.  Ancak bir de ne var? Müşrikler diyoruz da biz hep müşrikleri blok zannediyoruz. Müşriklerin içinde vicdansız müşrikler olduğu gibi vicdanlı müşrikler de var. Yani iman ehli oluşlar, o İslamlaşmalar nereden geliyor, bu bir süreçtir böyle, keskin bir biçimde geçmiyor insanlar. Önce içlerinde bir savaş veriyorlar, mücadele yapıyorlar.

……… İşte vicdanlı müşriklerin içinde bir muhasebe başladı, biz ne yapıyoruz ya..’ Şu çektirdiğimiz eziyetlere bak, ne yaptı bu insanlar bize? Hiçbir şey yapmadı. Bu insanlar bir şeye inanıyorlar, inandıklarının da hakk olduğunu söylüyorlar, biz ise bu insanlara şiddet uyguluyoruz, aç bırakıyoruz, öldürüyoruz, bebelerini açlıktan ölüme mahkûm ediyoruz ki Şib-i Ebi Talib’te boykotta öyle oldu. 3 günde bir bebe cenazesi çıkıyordu biliyor musunuz Müslümanların. Yani şimdi demesi kolay, anneler dillerini yavrularının ağzına veriyor muş ki em de biraz susuzluğun gitsin. Su vermiyorlar su. İlk kerbela aslında boykottu.

……… Dolayısıyla bu ayet o zaman iniyor. Ne diyor bakınız? Müşriklere iniyor üstelik te. Kul innema ene münzirun de ki ben sadece bir uyarıcıyım ve ma min ilâhin illAllâhul Vâhid’ül Kahhâr Vâhid ve Kahhâr olan Allah’tan başka hiçbir ilâh yok, bunu söylüyorum size. Ne söylüyorum ki niye bu kadar şiddet gösteriyorsunuz ki. Rabbüs Semavati vel Ard Allah size muhtaç olduğu için değil ey Mekke’nin müşrikleri. Siz hep gâvur olsanız Allah’ın neyi eksilir. Göklerin yerin ve ikisi arasındakilerin rabbi o. Kâinatta üzerinde iradeli varlığın yaşadığı başka kaç tane gezegen var, kim ne biliyor ki. İnsan eşrefiyeti yeryüzü ölçeğinde geçerlidir, kâinat için konuşmak çok iddialı bir şeydir o da insanın guruna girer.

……… Niye insan bu kadar gururlanır? Durun bakalım daha güneş sistemimizin dışını bilmiyoruz. Bu manada insan biricik mi zannediyor kendisini. Bu manada insan kendisinden Allah’ın vaz geçemeyeceğini mi düşünüyor? Hayır İn yeşe’ yüzhibküm ve ye’ti Bi halkın cediyd. (Fatır/16) eğer dilerse sizin kökünüzü siler yerinize yepyeni bir tür getirir diyor. Oradaki Bi halkın cediyd yepyeni bir tür manasına gelir. Getirir mi? Getirir. men yertedde minküm an diynihı fesevfe ye’tillâhu Bi kavm. (Maide/54) kim O’nun dininden yüz çevirirse O, onun yerine yepyeni bir toplum getirir. Dolayısıyla Allah için imkânsız mı var.

……… O zaman Mekke ve genelde tüm yarımada müşrikleri Allah’a inanırlardı, Müşriklerin Allah tasavvurunda ilahi esma ve sıfat diye bir şey yoktu yalnız çok ilginçtir. Müşrikler ilâhi esma ve sıfat diye bir şey gündemlerinde yok. Hatta put perestliğin özünde biraz da bu var. Eğer esma olsaydı muhtemelen puta ihtiyaç duymayacaklardı. Çünkü putlara verdikleri işlev esmanın işlevi biraz da. Onun için el menat koydular. Aslında Allah’ın Mennan ismini O’na koydular.

……… İsaf ve naile ye giderlerdi aşk problemlerini çözmek için. Problem çözmek için 2 puta gidiyorlar bunlar aşk putu idi biri erkek biri dişi. Dolayısıyla biri safa biri mervede konuşlanmıştı bu iki putun. Yani her puta yönelik bir işlev vardı, her putun duası farklıydı. Yani Allah’ın esmasının işlevini onlar putlarına yüklediler. Ah esma tasavvurları gelişseydi keşke bu kadar putperest olmazlardı en azından.

……… Allah’ın esma ül hüsnası olabileceği fikri ilk defa Kur’an la gündemlerine girdi. Allah’ın Ğaffar sıfatına sahip olduğu bu keskinlikte hiç duymamıştılar. Aklını kullanan vicdanını tüketmemiş, iradesi aktif olan müşrikler işte bu isimlerle dank etti. Bu çok önemli yani bu ayetleri duyuyorlar, zaten Allah ile bir ilişkileri yok, Allah onlar için kâinatın dışında, uzakta, putlar da aracı yani arada postalar var. Postacıları tutmuşlar çok uzak olan Allah onları ne görür, ne gözetir, ne anında müdahil olur, ne hayatlarına karışır. Böyle bir Allah inançları var, böyle bir tasavvurları var. Şah damarından daha yakın olduğunu söylemesi bu yüzden. ve nahnu akrebu ileyhi min hablil veriyd. (Kaf/16) ve şah damarı ile insan rabbi arasına bir şeyi sokarsa ne olur? Şah damarını kesmiş olur değil mi? Şah damarı kesilen yaşar mı? Ölür, şah damarınızı kesmeyin diyor, benimle aranıza bir başkasını sokup ta imanınızın şah damarını, ruhunuzun şah damarını kesmeyin, yoksa ruhunuz ölür diyor, beslenmez olur daha ne desin. İşte bu çerçeve de Ğaffar ismini görünce şaşırdılar diye düşünüyorum. Kur’an bu manada söylüyor.

……… 10 yılda iniyor şu ayetler Hz. Nûh’un dilinden, Hz. Nûh Kahraman, Nûh kavmi de olumsuz kahraman. Öyle mi zannediyorsunuz? Değil, Hz. Nûh’un çağdaşı, çağdaş Nûh Hz. Muhammed AS. efendimiz. Peki karşıt kahraman kim? Mekke müşrikleri. Şimdi okuyun öyle Sümme inniy de’avtühüm cihara. (Nûh/8) sonra ben sizi açıktan açığa çok davet ettim. Sümme inniy a’lentu lehüm ve esrertu lehüm israra. (Nûh/9) sonra davetimi ilan ettim, gizliden gizliye de davet ettim, yani davetin her türünü ben size yaptım, her çeşidini denedim.

……… Ne oldu. Fekultüstağfiru Rabbeküm inneHU kâne Ğeffara. (Nûh/10) ve dedim ki size rabbinize istiğfar edin, rabbinizden mağfiret dileyin ey zalim kavim, zira rabbiniz Ğaffar’dır. Dedi Hz. Nûh, o mübarek peygamber, nasıl yormuşlar mübareği.

……… Onun için Allah resulüne burada inşa var, bak diyor senden evvel ki Nûh’un çabasını gör. Müşriklere de uyarı var, seçin yolunuzu. Nûh kavmi gibi mi olsun akıbetiniz istiyorsunuz yoksa adam gibi mi ve Ğaffar olduğunu hatırlatarak yapıyor bunu yalnız. Gelin diyor bana affedeyim sizi. Bu kadar yaptınız değil mi? Peygamberime bu kadar eziyet ettiniz, ona iman edenlere bu kadar eziyet ettiniz, suskunluğa mahkûm ettiniz yetinmediniz, iftiraya mahkûm ettiniz yetinmediniz, alaya mahkûm ettiniz yetinmediniz, işkenceye mahkûm ettiniz yetinmediniz şimdi bir de fiili yok etmeye kalkıyorsunuz. Ama ben hepsini affedeceğim gelin diyor, daha ne desin?

……… Yine Firavunu Ğaffar’ın Ğufran’ına çağırıyor ayet bakın. Mekke döneminin 11. Yılındayız. 1. Akabe beyatı 11. Yılda. Son çare olarak Allah resulünün varlığını ortadan kaldırmaya yemin etmişler, artık ciddi ciddi düşünüyorlar, çünkü menfez açıldı. Me’hadas açıldı, yani Yesrip göründü. Şimdi bunu elimizden kaçırırsak ne yapacağız telaşı başlamış Mekke kodamanlarında.

……… İşte bu hengâmede Mü’min suresi nazil oluyor. Mü’min suresi müthiş sure, ismini veren ayetler, pasaj neden bahsediyor? Firavunun sarayında kendi imanını gizleyen bir mü’minden bahsediyor. Bu Mü’min firavunun yakın çevresinde görevli yüksek bir yönetici, fakat o güne kadar imanını gizlemiş, yani gününü bekliyor tabir caizse, rolünü oynamayı bekliyor, büyük bir rol oynayacak onu bekliyor ve işte o gün gelmiş. O gün ne zaman gelmiş? Hz. Musa’yı firavun öldürmeyi istişare ediyor. Tam işte o gün kendini açığa vuruyor bu mü’min.

……… Ne diyor? İnnemes sebiylü alelleziyne yazlimunenNase ve yebğune fiyl Ardı Bi ğayril hakk* ülaike lehüm azâbün eliym (Şûrâ/42) siz beni hem Allah’ı inkâr etmeye, hem de hakkında hiçbir bilgim olmayan şeyleri O’na ortak koşmaya çağırırken ben sizleri Azîz ve Ğaffar olan Allah’a çağırıyorum diyor o Mü’min. Firavuna da diyor, etrafına da diyor ve siz rabbim Allah’tır dediği için bir kulu öldürecek misiniz diyor.

……… Aslında olayın kahramanı firavun ve o mü’min gibi geliyor değil mi? Yok aslında, Mekke de birileri var o Mü’min gibi, müşriklerin arasında duruyor, ama siz rabbim Allah’tır dediği için Muhammed’i öldürecek misiniz diyen birileri var. Tam kime karşılık geliyor biz onu bilmiyoruz, ahirette öğreneceğiz inşaAllah, ama birileri var. İşte bu ayet bundan bahsediyor.

……… Rabbimiz sadece kâfirlere karşı Ğaffar değilmiş, Müslümanlara, mü’minlere karşı da Ğaffar mış. Niye Mü’minlere karşı Ğaffar? Çünkü Mü’minin de bazen kırdığı ceviz kırkı geçer. Bakınız kullarının günahının sayısına bakmayan Allah bağışını sayıya göre mi bahşeder? Cevabı 6. Yılda indirilen ilk Ğaffar isminin geçtiği ayette.

……… Ve inniy le Ğaffarun limen tabe ve amene ve amile salihan sümmehteda. (Tâhâ/82) Ben sınırsız affedenim diyor, kime diyor bunu? İsrail oğullarına. İsrail oğulları bunu dediğinde ne yapmışlar? Hz. Musa Sina’ya çıkmış İsrail oğullarının içinde bir kuyumcu sanatkâr var Sâmiri. Aslında İsrail oğulları ırkından değil farklı bir ırktan, Samiriyeli yani İsrail oğullarından olmayan bir grup onlara katıldı çıkarken. Ve İsrail oğulları kavmi Mısır da kuyumculukla iştigal ettikleri için Mısırlılar takılarını, şunu bilezik yap, şunu kolye yap, şunu şu yap diye getirdikleri altınları da çıkarken alıp getirmişlerdi. Yani düşmanları da olsa çalmışlar. imdi hırsızlıkla alınan altınların yani günahla alınan altınların nelere neden oluyor aslında onu da gösteriyor, haramdan helal sudur etmez diyor yani.

……… Ne olmuş? O altınları toplamış Samiri Hz. Musa Sina’da vahy alırken, bir buzağı yapmış. Buzağıyı öyle yapmış ki adam, iyi sanatkâr, rüzgâra ağzını koyduğunda içinden ses çıkaran bir sistem yapmış düzenek yapmış yani bir flüt gibi. Rüzgâra ağzını koyduğunda böğürüyormuş. Millette onun etrafında başlamış tapınmaya. Niye buzağı yapmış? Çünkü İnek Mısır firavununun ve etrafında ki insanların tanrılarından biri Hator tanrısı. O kadar köleleşmişler ki, o kadar ruhlarına sinmiş ki kölelik, kendilerine bunca eziyeti, soy kırımı uygulayan firavunun tanrısına tapmaya layık görmemişler kendilerini. Yani biz anasına değil danasına layıkız demişler. Efendilerimiz anasına tapar biz de danasına taparız.

……… Dolayısıyla Hz. Musa’ya Rabbimiz bildiriyor “Sen burada iken kavmin nelere düştü.” Ve dönünce bakıyor ki iş çok kötü. İşte orada Hz. Harun’un sakalına yapışıyor, seni ben bunların başına bırakmadım mı diyor abisi olur oysa ki. O da mülayim bir insan, ben çok uyardım diyor, bırak anamın oğlu sakalımı tutma diyor. Fakat bunlar adam değil.

……… Hz. Musa çok celalli bir peygamber, tabii izale ediyor gerekeni yapıyor, cezalandırılması gerekenleri cezalandırıyor. Ama rabbimiz Ğaffar oluşunu bu durumda onlara beyan ediyor. Yani bu kadar ceviz kırdınız İsrail oğulları, ben size şu kadar, şu kadar, şu kadar mucizevi nimetler gönderdim daha ne olsun. Ama şu halinize bakın, daha çıkar çıkmaz hani bunun soğanı sarmısağı dediniz. Ben size tevhid ve özgürlük verdim, siz soğan ve sarımsak istediniz. Mısırda ki evlerinin bahçelerinde soğan sarımsak ekiliymiş.

……… Hani biz de yapıyoruz ya bazen Müslümanı buluyoruz, olmasa da taşa düşersiniz. Buldunuz değil mi, imanı var elhamdülillâh. Ameli var elhamdülillâh, yani sadakati var elhamdülillâh. Allah’a, peygamberine sadık, Kur’an a sadık. Eee? Şu kusuru da var, biz de bizim mezhepten olsaydı, yani hani bunun soğanı dercesine. Bir de bizim tarikattan olsaydı, hani bunun sarımsağı dercesine. Allah’tan kork yahu bu kadar var yetmedi mi sana. İşte bu da soğan sarımsak isteyen İsrail oğullarına benziyor. Yani Yahudileşme temayülü dediğim şeyde bu.

……… Dolayısıyla Büyük imanı varsa onu gör, yani Tevhid ve özgürlüğü görmedin de soğan ve sarımsağın yokluğunu mu düşünüyorsun İsrail oğulları gibi. Evet işe tam orada Ğaffar ismi hatırlatılıyor.

……… Allah’ın Ğaffar isminin tecellisine mazhar olan kul, kullara karşı bağışlayıcı olur. Ğaffar isminin bizdeki tecellisi budur. Rabbinin sana ne muamele etmesini istiyorsan formül bu. Allah sana nasıl davransın istiyorsan sen de kullarına öyle davran bu kadar basit.

……… Soru? Kendilerine karşı yapılan hataları bağışlamakta zorlanan insanların sorunu nedir? Bazı insanlar bağışlamakta çok cimriler, nedir sorunu bu insanların? Temel sorunu söyleyeyim mi haddini bilmezlik. Ne alakası var diyeceksiniz haddini bilmezliğin? Bağışlamakta cimri davranmanın haddini bilmezlikle? Evet, haddini bilmezliktir. Eğer bu bana yapılır mıydı havalarındaysa diye düşünüyorsa haddini aşıyor demektir. Sen kendini ne sanıyorsun. Sana neden yapılmasın? Peygamberlere bile yapılmış, sana neden yapılmasın, sen kendini ne zannediyorsun. Allah’a yapılıyor sana neden yapılmasın. Yani Allah yüceler yücesi O’na yapılıyor O affediyor da sen kimsin?

……… Ben bunu hakaret kastıyla değil gerçekten de aynanın karşısına geçip insanın bazen düşünmesi lazım. Bazen insan kendini tanrı falan zannediyor ha..! Öyle tanrıyım demiyor tabii, bu kadar uçuk kaçık değil, bu o kadar deli değil. Ama mesela dünyayı değiştirmek istiyor, alın size bir tanrılık. Mesela bakıyorsunuz her şey mükemmel olsun, mesela bakıyorsunuz izliyor, Allah’ın Hafî ismini çalmış, çalamaz da adım adım izliyor, kocasını adım adım izleyecek, kocasının hafiyesi, Hafî ismini çalmış. Mümkin mi? Mümkin değil, onu izlettiğini neyle izleteceksin.

……… Çocuğunu adım adım izleyecek, nereye gidiyorsun, nereye çıkıyorsun..! yorar seni, yorulduğun da yanına kalır baş edemezsin. Ha bırak koy ver gitsin diyen yok tabii, ama Hafî ismini çalmaya kalkma, Allah’a havale et. Ama önce içine bir Allah’ın korkusunu koy, bilincini koy daha doğrusu, Allah şuurunu koy. Şah damarından yakın olanı fark ettir ondan sonra ısmarla Allah’a, sipariş ver Allah’a. Ya rabbi sana evladımı sipariş veriyorum, bir gör bakalım.

……… Yapamazsın, kendini Ganî zannediyor El Ganî ismini çalmış. Onun içinde bakıyorsunuz herkesi memnun etmeye çalışıyor. Edemezsin herkesi memnun etmeye çalıştıkça bir yerlerden kırar. Bir kendini bil hele, Ganî sen değilsin, ben bana yeterim havalarında, kimseden bir şey istemeyeceğim..! Haydi canım sen de. Olur mu..!

……… Aynı şey uygarlıklar için de geçerli, aynı şey milletler, kavimler içinde geçerli,  aynı şey şirketler için de geçerli, aynı şey aileler için de geçerli, ne yapıyor olursanız olun. Onun için Allah’tan rol çalmaya kalkmayın. Esmanın tecellisine medar olmak başka şey, Allah’tan rol çalmak başka bir şey.

……… Dolayısıyla bu bana yapılır mıydı? Sen kimsin ki? Sana da yapılır senden çok daha büyüklerine de yapılır. Onun için burada özellikle insanın bağışlama konusunda; Ya rabbi bu bana hata yaptı. Hani Hz. Ebu Bekir Hz. Aişe’ye iftira hadisesinde olduğu gibi. Adamı ömür boyu beslemiş, Mıstah Bin Usase, akrabası olur. Yok yoksul kimsesiz biri geçimi her şeyi hz. Ebu Bekir’in üzerine ama Hz. Aişe’ye yapılan iftirayı Medine’de en çok yayanlardan biri o. Yani boğazını beslediği Mıstah Bin Usase. Ne olacak şimdi? Ve Hz. Ebu Bekir’in çok canı yanmış bir daha ona lokma yok demiş benden çalışmaz. Çünkü aynı zamanda da haksız, iftirayı yayıyor.

……… Ayeti kerime indi Allah’ın sizi bağışlaması sizin hoşunuza gitmez mi? ResulAllah ayet inince Hz. Ebu Bekir’i çağırdı ayeti ona okudu. Hz. Ebu Bekir’in omuzları düştü, döküle döküle Ya Rabbi senin beni bağışlaman benim çok hoşuma gider, bundan sonra Mıstah Bin Usase’ye bu güne kadar verdiğimin iki katını vereceğim. Bitti…! Budur yiğitlik, yoksa size karşı yapılmayan hataları zaten bağışlasanız ne olur bağışlamasanız ne olur. Ağa kesesinden mal bağışlasanız sizin neyiniz eksilir. Size karşı yapılan hataları bağışlayacaksınız. Allah bize bu liyakati versin, kolay değil tabii, kolay değil, canı yanmış. Ha diyorsunuz ki Allah’ın Mustafa kulu sen bu dediğini böyle tam yapıyor musun? Vallahi yapamıyorum. Bazılarını bağışlayamıyorum çok zoruma gidiyor. İnşaAllah ben de bağışlayacak noktaya gelirim, amin.

……… Ya Ğaffar ya Allah sen kullarını daima bağışlayansın, bağışlamaktan bıkıp usanmayansın. Kullar birbirinin kusurunu saysa da sen kullarının kusurunu saymayansın.

……… Ya Ğaffar ya Allah, zalim olana Ğafir olan sensin, zalûm olana Ğafur olan sensin, zallâm olana Ğaffar olan sensin, bizi mağfiretine gark et ya Rahman.

……… Ya Ğaffar ya Allah, sonsuz bağışından bir damla yeter günah kirlerini temizlemeye. Sen yetmezsen eğer kula kim yeter. Ğaffar sensin bizi affet ya Ğaffar. Amin..! ya Mu’in ve selâmün alel murselîn ve selâmetün alel hazırın vel ğaibin ilâ yevmiddîn, velhamdülillâhi rabbil âlemîn..! Amin.

………Euzübillahimineşşeytanirracim,

………Euzübillahimineşşeytanirracim,

………Bismillahirrahmanirrahim

………Ve kul Rabbi edhılniy müdhale sıdkın ve ahricniy muhrace sıdkın vec’al liy min ledünke sultanen nasıyra. İsra/80)

………De ki; “Rabbim, girdiğim yere sıdk halinde girdir ve çıktığım yerden sıdk ile çıkart. Ledünnünden zafere erdirici bir kudret oluştur bende.

………“Yâ mukallibel kulûb sebbit kalbiy alâ diynike.”

………Ey kalpleri dilediği tarafa döndüren, kalbimi dinin üzere sâbitle!

 ………“Rabbiy zidniy ilmen ve fehmen ve iymanen ve yakıynen sadıka.”

………Rabbim ilmimi, anlayışımı, imanımı ve sıdk üzere yakînimi çoğalt.

………******************************************************

………EL ĞAFFAR

………el-Ğaffâr, ayıpları örten demektir. Hak, örtme fiilinin kendisine nispet edilmesiyle örten anlamında el-Ğafir ’dir; var olanların veya başka şeylerin perdelerini örtmesi ile de el-Gafûr ’dur.

………O, her bir günahı bakanların gözlerinden gizler ve kendisine yakın meleklerin sayfalarından siler.

………Bilinmelidir ki:

………Bu ismin hükümlerinden bazıları, korumak, kıskançlık ve muhafaza etmektir. Çünkü bu mertebede örtülenler, üç tabakada bulunurlar:

………Birincisi, günah işledikten sonra cezalandırmadan korunanlardır. Bu kısım, mağfiret edilenlerdir.

………İkinci gurup ise, günaha arzu duymadığı için günah işlemekten korunanlardır. Bu gurup, korunan kimselerdir.

………Üçüncü gurup ise, sıfatların dalgalarının coşkunluğunda boğulan, Zât nûrlarının şualarında kendini yitiren, günah ve itaatleri görmeyen kimselerdir. Bunlar ise, “masum “kimselerdir.

………Bu sınıflama, özel hakkındadır; genel hakkında ise, her şey birbirine örtüdür.

………Bunların en üstünü, Hakkın zâhirliğinin örtmesidir, şöyle ki:

………Fertler ve kevn mertebelerinin şahısları, bütünüyle, iki isim ile birliktedirler. Bu iki isim, ez-Zâhir ve el-Bâtın isimleridir. Buna göre, rüyet ve müşahede halinde el-Bâtın ismiyle birlikte olan kimsenin müşahedesinde el-Bâtın ismi ez-Zâhir ismine perde olur; ez-Zâhir ismi de, saltanatı mahallinde hükümde bulunduğu hal üzere değişmeksizin kalır.

………Aynı şekilde, müşahede ve rüyetinde ez-Zâhir ismi ile birlikte olan kimsede de ez-Zâhir ismi el- Bâtın ismine bir perde olur.

………Buna göre, el-Bâtın ismini müşahede edenler için ez-Zâhir gayb, el-Bâtın ise, onların şehadetleri; aynı şekilde, el-Bâtın ismi de zâhir ehli için gayb’dir. Binaenaleyh, zâhir ehlinin gaybı, bâtın ehlinin şehadetleri; bâtın ehlinin gaybleri ise, zâhir ehlinin şehadetidir.

………Bunların dışındakiler ise, sebep ve vasıtaların perdeleri; yaratıkların birbirlerine perde olmalarıdır. (Sadreddin Konevi-Esma-i Hüsna şerhi/67-68)

………********************************************************************

………EL GAFFÂR 

………O, iyilik yapan ve çirkini örtendir. Günahlar, Allah’ın dünyada örttüğü ve ahirette cezalandırmaktan (Kullar)  hakkında vaz geçtiği çirkinliklerdendir.

………El-Gafr, örtmek manasındadır. Allah’ın kullar hakkında birinci örttüğü ve meydana çıkarmadığı şey, bedeninin, insan gözleri tarafından tiksinilecek ayıplarıdır. O ayıplar içeri de gizlenmiş ve yüzüne vurulmamıştır. İnsanın iç yüzü ile dış yüzü arasındaki fark cidden büyüktür.

………İkincisi; bütün çirkin duygu ve temayüllerin karargâhı olarak kimse görmesin diye kalbi seçmiştir.

………Eğer kulun hatırından geçen kötü duygularına, kalbindeki çirkefliklerine başkaları muttali olacak olsalar ona hücum edip helak ederler. Allah onu bu durumdan da kurtarmıştır. İçindekileri dışa vurdurmamıştır.

………Üçüncüsü, kullar arasında rezil olmasına sebep olacak günahlarını da örtüvermesidir. Sırf günahlarının çirkinliklerini örtmek için, imanda sebat ettiği müddetçe, günahlarını sevaplara tebdil edeceğini bile vaad etmistir.

………TENBÎH :

………Kulun bu isimden alacağı ilham şudur: O’da başkalarından sadır olan hataları örter. Kimsenin ayıbını yüzüne vurmaz.

………Allah’ın elçisi bunu Allah’ın kullarına öğretmişlerdir:

………«- Her kim bir müminin ayıbını örterse, Allah’ da kıyamette onun ayıbını örter..»

………Gıybet eden, mütecessis olan, intikam seven, uğradığı cezayı mutlaka ödetmek isteyenler tabiî ki bu vasıftan uzaktırlar. Bu güzel vasıfla bezenecekler hiç şüphe yok ki, ayıpları ifşa etmeyen, kulun ayıplarını araştırmak için arkası sıra gitmeyendir.

………Hiç kimse kusurdan hali değildir. İnsanlar arasında kemale ermiş olgun kimseler olduğu gibi zayıf karakterli kimselerde vardır.

………Çirkinliklere göz yumup da ayıbına muttali olduğu kişinin iyiliklerinden bahseden kimse bu vasfa lâyıktır. Aşağıdaki rivayet bizim bu görüşümüze ne güzel ışık tutmaktadır:

………Bir defasında’ İsa (Aleyhisselâm) havarileri ile birlikte ölmüş bir köpeğin yanından geçerler. Havariler dayanamaz:

………– Bu leş ne fena kokuyor. Derler. Hazreti İsa (A.S.) bu sözü duyunca: (Bu gibi hallerde insanların iyi taraflarını anlatmak gerektiğini öğretmek için) şöyle mukabelede bulunur:

………«Zavallı hayvanın ve güzel dişleri var..» (İ. Gazalî-Esma-i Hüsna/88-89)

………**************************************************************

………ĞAFFAR

………TAALLUK

………Kul kendisini ebedi huzursuzluğa götürecek her türlü düşünce ve hareketten korumak ve korunmak amacıyla bu isme ihtiyacını hisseder.

………TAHAKKUK

………Ğaffar, mahlûkatın yaratılışı (İcad) noktasında onların fenaya (yokluğa) düşmelerini engelleyen ve her türlü zarardan koruyandır.

………TAHALLUK

………Kul Allah’ın gizlemesini istediği şeyleri başkasından gizler. Zahiri ve batıni olarak rıza örtüsüyle nefsi muhalefetten perdeler. Sahip olduğu manevi makamın keşfinin hakikatini yerinde tutup izhar etmez. Ki böyle bir tahalluk bilinmez bir surette her şeyin ayan beyan açık olacağı ahiret yurdunda kendisini gösterecektir. İnsan böyle bir makamı fark ettiğinde bunu gerektiği yerde tutup edebe riayet edip, o manevi makamın boyutuna dikkatleri çekmemesi gerekir. Ancak Allah’ın iradesi muvafakat edip izhar ederse o başkadır. (İbn. Arabi- Allah’ın isimlerinin sırları ve manalarının keşfi/62)

………********************************************************************

………GÂFİR – GAFFÂR – GAFÛR

………Yüce Allah şöyle buyurmaktadır:

………“Bu Kitabın indirilmesi, Azîz ve ‘Alîm olan Allah’tandır; günahı bağışla­yan, tevbeyi kabul eden, cezası pek şiddetli olan ve lütuf sahibi (Allah’tan). O’ndan başka ilâh yoktur.” (Mü’min/3)

………“Haberin olsun; üstün ve güçlü olan, bağışlayan O’dur.” (Zümer/5)

………“Haber ver kullarıma; şüphesiz ben, ben bağışlayanım, esirgeyenim.” (Hicr/49

………Gâfir, Gaffâr ve Gafûr isimleri, “ga-fe-re” kökünden türemektedir. Bu kelimenin aslı örtmek, perdelemek anlamına gelir. Bu yüzden savaşta başı darbelerden korumak için giyilen şeye miğfer denilmiştir. Yine şu cümlede “Câe’l-kavmu cemmen gafirâ” (Topluluk, büyük bir kalabalık halinde ‘top­luca’ geldi) kullanıldığı gibi büyük kalabalık anlamında kullanılır. Başı örten bez parçasına da “Gaffâre” denilir. Bu kelimesinin, yaraların üzerine sürülen ve yaraların iyileşmesini sağlayan bir bitki adından geldiği de söylenmiştir. (Kurtubi)

………el-Halîmî der ki: “Gâfir, günahkarların günahını örten ve onları ceza­landırmayıp insanların önünde rezil etmeyen ve aşağılamayandır.” (Beyhaki)

………Bu anlamıyla bu isimler Allah’ın fiilî sıfatlarından sayılmaktadır. Gafr, dü­zeltmek, ıslah etmek anlamına da gelebilir. Bu yüzden “Gafertu’z-zenb” (gü­nahı bağışladım) cümlesinin “onu olabilecek şekilde düzelttim” anlamında olduğu söylenmiştir. Dolaysıyla kişinin söylediği “Allahüme’ğ-fir lî” (Allah’ım beni bağışla) sözü “Allah’ım beni ıslah et, düzelt” anlamındadır. Özetle bu isim, anlam olarak Allah’ın Afüv isminin anlamına yakındır. Afv, günahın silinmesini; ğafr, ise silinen günahın yerine nuru yerleştirmek ve kulun kusur­larını örtmek anlamını hissettirmektedir. Bu yüzden Kur’an-ı Kerîm’de birçok yerde, şu âyette olduğu gibi birlikte zikredilmiştir. (Kurtubi)

………“Hiç şüphe yok ki, Allah, Afüv’dür (affedicidir), Gafûr’dur (bağışlayıcıdır).” (Hac/60)

………el-Halîmî, Gaffâr hakkında ise şunları söyler: “Kulların günahlarını örtmede mübalağa edendir. Öyle ki, bu günahları ne dünyada ne de âhirette ortaya çıkarmaz.” (Beyhaki)

………Allah, mutlak anlamda Gâfir, Gaffâr ve Gafûr’dur. Bütün bu isimler, örtmeye, cezalandırmamaya ve aceleciliği terk etmeye delalet eder. Mağfiret, günahları örtmek demektir. Örtmek ise şimdiki zamanda ve mal üzerinde gerçekleşir. Örtmek iki türlüdür. Birisi, hakkından vazgeçmek ve günahları bağışlamaktır. Diğeri, fenalıkların üzerini örtüp başkalarının onları görmesine mani olmaktır. Dolaysıyla mağfiret (örtmek), sabır, yumuşak dav­ranma, cezalandırmada acele etmeme, ihsan ve bağış gibi Allah’ın sıfatlarını kapsadığı gibi bu sıfatların zıddı olan bütün sıfatların Allah’ta bulunmadığını da gösterir. (Kurtubi)

………ez-Züccâcî Gafûr ismi hakkında der ki: “Gafûr, çok bağışlayan, örten anlamında mübalağa ifade eder. Çünkü Allah, kullarını sadece bir kere değil defalarca bağışlar. Öyle ki, O’nun bağışlaması sayılamaz. Ancak bu müba­lağa, zatî bir sıfat değil fiili bir sıfattır.”

………el-Halîmî ise bu ismi şöyle açıklar: “Kullarının günahlarını çok örten, on­ları cezalandırmayan ve bağışı bol olandır.” (Kurtubi)

………Ebû Hüreyre anlatıyor. Hz. Peygamber’in şöyle dediğini işittim:

………“Bir kul günah işlediğinde: “Ya Rabb’i! Bir günah işledim, beni bağışla” derse Rabb’i:  “Demek kulum, günahları bağışlayan ve cezalandırmayan bir Rabb’i oldu­ğunu bildi? O halde kulumu bağışladım” der. Sonra Allah’ın dilediği kadar bir süre geçer. Kul yine bir günah işler ve: “Rabb’im! Bir günah daha işledim, beni bağışla” der. Rabb’i yine: “Demek kulum, günahları bağışlayan ve ceza­landırmayan bir Rabb’i olduğunu bildi? O halde kulumu bağışladım” der. Sonra tekrar Allah’ın dilediği kadar bir süre geçer. Kul yine bir günah işler ve: “Rabb’im! Bir günah daha işledim, beni bağışla” der. Rabb’i üç defa: ““De­mek kulum, günahları bağışlayan ve cezalandırmayan bir Rabb’i olduğunu bildi? O halde kulumu bağışladım” der ve şöyle söyler: ”Artık o, dilediğini işlesin” (Buhari- Müslim)

………Kulun Günahtan türeyen üç ismi vardır;

………1 – Zalim. Bu isim şu âyette geçer:

………“Artık onlardan kimi kendi nefsine zulmeder..” (Fatır/32)

………2 – Zalûm. Bu isim ise şu âyette geçer:

………“Çünkü o (insan), çok zalim, çok cahildir.” (Ahzab/72)

………3 – Zallâm. Bu da şu âyette geçer:

………“Ey kendilerine kötülük edip aşırı giden kullarım!” (Zümer/53)

………Günah işlemede aşırı giden kimse “Zallâm”dır. Sanki Allah şöyle söyle­mektedir: “Ey kulum! Zulmetme ve günah işlemede senin üç adın vardır. Buna karşı benim de günahları bağışlama da üç adım vardır. Eğer sen günah işleyerek ve zulmederek “zalim” olursan, tevbe ettiğinde ben de “gâfir” olu­rum. Eğer “zalûm” olursan ben de “gafûr” olurum. Eğer daha aşırı gider ve “zallâm” olursan, ben de “gaffâr” olurum. Bil ki, senin sıfatların ve günahla­rın sana yakıştığı gibi sonlu ve sınırlıdır. Oysa benim sıfatlarım ve bağışla­mam, bana yakıştığı gibi sınırsız ve sonsuzdur. Sınırsız ve sonsuz olan daima sınırlı ve sonlu olana galip gelir. Bu yüzden, ne kadar günahın olursa olsun asla bizden ümidini kesme. İçtenlikle tevbe edersen, kabul ederiz.

………“Dedi ki: “Sapıklar dışında Rabb’inin rahmetinden kim umut keser?” (Hicr/56)

………Kur’an da Mağfiret ile ilgili bazı ayetler

………Kur’anı Kerimde mağfiret ile ilgili birçok ayet bulunmaktadır Kelime bu ayetlerde geçmiş zaman, gelecek zaman ve mastar olarak geçer.

………Geçmiş zaman lafzıyla Hz. Davud’ın kıssasının anlatıldığı şu ayette geçer;

………“Davud gerçekten bizim onu denemeden geçirdiğimizi sandı. Böylece Rabbinden bağışlanma diledi ve rükû ederek yere kapandı ve (bize gönülden) yönelip-döndü. Böylece onu bağışladık” (Sad/24-25)

………Bu ayet Allah’tan mağfiret talebinde bulunup O’na yönelen herkesin mağfirete kavuşacağına işaret etmektedir.

………Gelecek zaman lafzıyla şu ayetlerde geçer;

………“Gerçekten Allah kendisine şirk koşulmasını bağışlamaz. Bunun dışında kalanı ise dilediğini bağışlar” (Nisa/48)

………“Şüphesiz Allah bütün günahları bağışlar Çünkü O bağışlayandır, esirgeyendir.” (Zümer/53)

………Emir kipiyle şu ayetlerde geçer;

………“Bizi affet, bizi bağışla bize merhamet et.” (Bakara/286)

………Mastar olarak ta şu ayetlerde geçer;

………“Rabbimiz bağışlamanı dileriz” (Bakara/285)

………“Şüphesiz senin Rabbin, zulümlerine karşılık insanlar için bağışlama sahibidir.” (Ra’d/6)

………Özetle yüce Allah bu dünyada güzellikleri ortaya çıkaran çirkinlikleri ve günahları örten ahirette ise bu çirkinlikleri cezalandırmaktan vazgeçip onları bağışlayandır.  O’nun günahları bağışlaması tam ve eksizdir. Öyle ki bağışlamanın en üst derecesinde O’nun mağfireti vardır. (Gazzali)

………Bu İsimleri Bilmenin Faydaları;

………Her Müslüman, Yüce Allah’ın mağfiret sahibi olduğunu ve yalnız O’nun bunu hak ettiğini bilmelidir. O’ndan başka kulların günahlarını bağış­layan kimse yoktur. Allah’ın bağışlamasının, günah işledikten sonra Tevbe eden kullar için geçerli olduğu Kur’an’da bizzat belirtilmektedir. Bu konuda âlimler arasında bir ihtilaf bulunmamaktadır. Zira bu hususta Kur’an’da geçen ifadeler hususî (özel) değil, umumî (genel) anlam ifade etmektedir. Bu yüz­den günah işlemeyi terk edip Tevbe eden ve samimiyetle Rabbine yönelen kimselerin tövbesini Allah kabul eder, günahlarını bağışlar ve bu yüzden ahirette onları cezalandırmaz. İçtenlikle tevbe eden, sanki hiç günah işleme­miş gibidir. Yüce Allah şöyle buyurur:

………“Eğer vazgeçerlerse geçmişte (yaptık­ları) şeyler bağışlanacaktır.” (Enfal/38)

………“Gerçekten ben, tevbe eden, inanan, salih amellerde bulunup sonra da doğru yola erişen kimseyi şüphesiz bağışlayıcı­yım.” (Tâhâ/82)

………Allah, günah işlemeyi terk edip samimiyetle tevbe edenin tevbesini kabul edeceğini Kur’an-ı Kerîm’in pek çok âyetinde defalarca tekrarlar. Bu konudaki nakli deliller kesinlik ifade etmektedir.

………Ancak bununla birlikte bu isimleri yalnız Ehlisünnet kabul etmekte, Kaderiyye gibi bazı bid’at ehli fırkalar, kul tevbe etmedikçe Allah’ın günahları bağışlamayacağını, tevbe etmeden ölenlerin cehennemde ebedi olarak kala­caklarını ileri sürmektedirler. Mutezile mezhebine bağlı olanlar da, bu görüşe aklın Hâkimiyetini ilave etmekte; tevbe eden kulu affetmenin ve günahını bağışlamanın Allah için bir zorunluluk olduğunu iddia etmektedirler.

………Oysa Ehlisünnet inancına göre hiçbir varlığın ve hiçbir şeyin Allah üze­rinde bir zorunluluğu yoktur. Kullar için vacip (zorunlu) olan, bağışlaması pek geniş olan Allah’tan günahlarının bağışlanmasını talep etmek ve hiçbir zaman O’ndan ümit kesmemektir. Yüce Allah birçok âyette kendisinden bağışlanma dileyenleri methetmekte ve onlardan büyük bir övgüyle söz etmektedir. Allah bu kullarını şöyle övmektedir:

………“Ki onlar, seher vakitlerinde bağışlanma dileyenlerdir.” (A. İmran/17)

………“Gece-boyunca da pek az uyurlardı. Onlar, seher vakitlerinde istiğfar ederlerdi.” (Zariyat/17-18)

………“Ve ‘çirkin bir hayâsızlık’ işledikleri ya da nefislerine zulmettikleri zaman, Allah’ı hatırlayıp hemen günahlarından dolayı bağışlanma isteyenlerdir. Al­lah’tan başka günahları bağışlayan kimdir?”  (A. İmran/135)

………Her Müslüman, bir günah işlediğinde onu insanlardan gizlemeli ve asla açığa vurmamalıdır. Günahını yalnızca Allah’a itiraf etmeli ve O’ndan bağış­lanma dilemelidir.

………Hz. Aişe anlatıyor. Hz. Peygamber şöyle buyurdu:

………“Kul, günahını itiraf eder ve tevbe ederse, Allah tevbesini kabul eder.” (Buhari-Müslim)

………Bir başka hadiste Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur:

 ………“Açıktan günah işleyenler dışında ümmetimin tamamı affedilir.” (Buhari-Müslim)

………Bu isimleri bilen her Müslüman, kendi günahını örtüp gizlediği gibi, baş­kalarının da günahlarını örtüp gizlemeli ve açığa vurmamalıdır.

………Ebû Hüreyre’nin rivayet ettiği bir hadiste Hz. Peygamber şöyle buyurmuştur:

………“Kim bir müslümanın (hata ve günahını) örterse, Allah da dünyada ve âhirette o kimsenin (hata ve günahını) örter.” (Müslim)

………Hz. Peygamber bir başka hadislerinde ise şöyle buyurur:

………“Bir kul, dünyada bir kulun (ayıbını) örterse, Allah da kıyamet günü mutlaka o kulun (ayıbını) örter.” (Müslim)

………Müslüman, Allah’tan bağışlanma dilediği gibi, kendisi de başkalarının ku­sur ve hatalarını bağışlamalı ve Yüce Allah’ın şu âyetini daima hatırlamalı­dır:

………“Allah’ın sizi bağışlamasını sevmez misiniz?” (Nûr/22) (İbn. Kesir-Kurtubî-Beyhakî-Es Sadi-İbn.Kayyim el CevziyyeEsmaü’l-Hüsna/253-258)

………*****************************************************************

………EL ĞAFFAR

        (DAİMA AFFEDEN, TEKRAREN BAĞIŞLAYAN)

………“El Ğafru” ve “el Ğufran” lügatta “örtmek, gizlemek” anlamına gelmektedir. Çok bağışlayıcı olan Sübhanehu Teâlâ güzellikleri ortaya çıkaran ve çirkinlikleri örtendir. Günahlar Allah Teâlâ’nın örttüğü çirkinlikler cümlesindendir. İşte bundan dolayıdır ki Allah Teâlâ günahları örtendir.

………El Esmaü’l-Hüsna ves’-sıfat adlı Allah’ın güzel isimlerini ihtiva eden kitaplarda “el Ğaffar” ismi çok çok örten manasında mübalağa ile ifade edilip “Settar” günahları örten anlmında Allah’ı vasıflar. Günahları ne dünyada ne de ahirette yüze vurur. Bir sahabeye ResulAllah’ın fısıldaşmak hakkında ne buyurduğu, neler işittiği sorulduğunda Sahabi;

………“Ben ResulAllah’ı şöyle derken işittim, “Allah mü’mine yaklaşır,, onu rahmetiyle kuşatır ayıplarını insanlardan gizler. Kendisine şöyle bir günahtan haberin var mı? Şöyle bir günahı biliyor musun? Der. Bu durum Kul günahını ikrar edinceye kadar devam eder. Artık ölünceye kadar kendi nefsinde günahını görür. Sonra Cenab-ı Hak; “Dünyada günahını örtmüştüm, bu günde de senin günahını bağışlıyorum” der ve iyilikleri verir.” Buyurdu.

………Bu durum mü’minler içindir Kâfirler ve münafıklar için tam tersi durum söz konusudur.

………Ğaffar kelimesi Kur’an ı kerimde beş ayette, beş kere şu şekilde zikredilmiştir;

………1 – Ve inniy le Ğaffarun limen tabe ve amene ve amile salihan sümmehteda. (Tâhâ/82)

………“Şu da muhakkak ki ben, tevbe eden inanan ve yararlı iş yapan, sonra (böylece) doğru yolda giden kimseyi bağışlarım.”

………2 – Rabbüs Semavati vel Ardı ve ma beynehümel ‘Aziyzul Ğaffar. (Sad/66)

………“Göklerin, yerin ve ikisi arasında bulunanların Rabbi (olan) Allah üstündür, bağışlayıcıdır”.

………3 – Halekas Semavati vel Arda Bil hakk* yükevvirulleyle alennehari ve yükevvirun nehare alelleyli ve sahhareşŞemse vel Kamer* küllün yecriy li ecelin müsemma* ela HUvel ‘Aziyzül Ğaffar. (Zümer/5)

………“Allah, gökleri ve yeri Hak ile yarattı geceyi gündüzün üzerine örtüyor, gündüzü de gecenin üstüne sarıyor. Güneşi ve ayı emri altına almıştır her biri belli bir süreye kadar akıp gider. Dikkat et O, ‘Azîz’dir ve çok bağışlayandır.”

………4 – Ted’uneniy li ekfüre Billâhi ve üşrike Bihi ma leyse liy Bihi ‘ılmun ve ene ed’uküm ilel ‘Aziyzil Ğaffar. (Mü’min/42)

………“Siz beni, Allah’ı inkâr etmeye ve hiç tanımadığım nesneleri O’na ortak koşmaya çağırıyorsunuz. Ben ise sizi ‘Azîz ve çok bağışlayan Allah’a davet ediyorum.”

………5 – Fekultüstağfiru Rabbeküm inneHU kâne Ğeffara. (Nûh/10)

………“Dedim ki; Rabbinizden mağfiret dileyin çünkü O çok bağışlayandır.”

………Bu mübarek ismin çokça zikredilmesini tavsiye ediyoruz. Çünkü bu isimde Allah’a sığınma ve ona rücu vardır.

………Bütün bunlarla birlikte Ğafir, Ğufran, Ğafur, Ğaffar; “Ğafr” Mağfiret kökünden gelmiş olup Allah hakkında kullanıldığında, Allah’ın kullarının günah ve hatalarını örtmesi ve onları azap görmekten koruması anlamına gelmektedir.

………Allah merhametlilerin en merhametlisi olup, günahta tevbe etmek ekseri ulemaya göre vaciptir. Eğer günah kul hakkında taalluk etmiyorsa bu gibi günahtan tevbenin üç şartı vardır;

………1 – O günahı yapmamak üzere azmetmek,

………2 – Günahı terk etmek,

………3 – Günahı işlediğinde içtenlikle pişman olmak.

………(Prof. İzzettin Cemel-El-Esmaü’l Hüsna/169-172)

………**********************************************************************

         EL ĞAFFAR

………El Ğaffar; Rahman ve Rahim olan Allah demektir. O, her şeyin emri ve işi elinde olan Allah’tır, çünkü O’nun yüce sıfatlarından birisi de Rahmet sıfatıdır. O, Rahîm’dir. Bunun içindir ki mağfiret O’nun bir sıfatı olup kapsamında rahmet sıfatı da bulunmaktadır. Eğer, Ğaffar olan Allah Rahman ve Rahim olmasaydı, o takdirde Ğafûr da, Ğaffar’de olamazdı.

………Lisanü-l Arap da şöyle deniliyor; “El Ğafr ve el Mağfiretuhu, günahların üzerini kapatıp örtmektir. Onları affetmek, görmezden gelmektir. Bu kökten olan El Ğaffar isminin manası ise Kullarının günahlarını örten, hatalarını ve günahlarını görmezden gelen, affeden demektir.

………Aslında Mağfiret; örtmek, üzerini kapatmak, perdelemek demektir. Allah günahlarını mağfiret etti demek, onları örttü, onlardan geçti, görmezden geldi, onların yerine daha güzel olanına, daha iyi ve daha değerli olanına baktı demektir.

………Bir yerde mağfiretten söz ediliyorsa orada her zaman ya fiili olarak veya sözlü olarak meydana gelmiş olan bir hata, bir yanlış var ki, hemen onun arkasından mağfiretten söz ediliyordur. Evet, böyle bir durum meydana gelince hatayı yapan kişi çok daha olumlu ve iyi bir iş yapmış olmalı ki o hatadan geçilmiş olsun. Her örttüğün şey onu bağışlamış olduğun manasına gelir. Günahların mağfireti demek onların örtülmesi demektir. Geçmiş olan yanlışlara karşılık işlenen ve güzel görülen bir şey sebebiyle geçmişte işleneni affetmektir, örtmektir, görmemektir. Allah Teâlâ Ğafûr’dur yani tam olarak mağfiret sahibidir demektir.

………El Ğaffar; Hatalarının çokluğuna rağmen kişiyi mutlak manada mağfiret etmekten ve bağışlamaktan hiç bıkmadan, usanmadan çok çok mağfiret eden, hep bağışlayan demektir. Çünkü bu, Rahman ve Rahîm olan Allah yeryüzünde halifeliğe aday kıldığı kullarını, fazlı ve ihsanı gereği hep ikram edendir. Zira O bağışlar, yine bağışlar. Böylece ta kıyamete dek kullarını hep bağışlar durur. Bunun sebebi mağfiretin yüce Rabbimizin güzel olan sıfatlarından olmasıdır. Bu bakımdan O, mutlak olarak Ğaffar’dır. Çünkü mağfiretinin bolluğu ve genişliği sebebiyle yeryüzünde bir halife yaratmıştır ki bu güzel sıfata uysunlar istemiştir. Zira bu, özellik ona bir damga olarak vurulmuştur. Zaten Yüce Allah’ın şu ayeti de bunu doğrulamaktadır;

………Lekad halaknel’İnsane fiy ahseni takviym. (Tiyn/4)

………Biz insanı en güzel biçimde yarattık.

………Bu bakımdan el-Ğaffar, tekrar yoluyla çokluğa işaret eder. Bağışlar, arkasından yine mağfiret edip bağışlar. Böylece kulun tüm günahlarından arınana dek hep bağışlar durur. Bundan dolayı âlemlerin Rabbi olan Allah’a hamd ederim.

………El-Ğaffar; Allah’ın güzel isimlerindendir, nefislerden umutsuzluğu kaldırır, o nefislere hep umut bahşeder ve onu Baki kılar. Bu bakımdam Ğaffar’a sarılmak, Rahan be Rahîm olan zata, Allah’a sarılmaktır, O’na bağlanmaktır. Yüce Allah şöyle buyurur;

………Kul ya ‘ıbadiyelleziyne esrefu alâ enfüsihim lâ taknetu min rahmetillâh* innAllâhe yağfiruzzünube cemiy’a* inneHU HUvel ĞafûrurRahıym. (Zümer/53)

………De ki; “Ey kendi aleyhlerine haddi aşmış kullarım, Allah’ın rahmetinden ümit kesmeyin. Çünkü Allah bütün günahları bağışlar. Şüphesiz ki O, çok bağışlayıcıdır, çok merhamet edicidir.”

………Bu açıklamalar çerçevesinde gördüğümüz o ki; Bu isimle alakalı olarak gelen tanımların büyük bir çoğunluğu el-Ğaffar kelimesinin es-Settar manasında olduğunu teyit etmektedirler. Bu da çokça örten kapatan manasına gelir. Ancak bununla birlikte el Ğaffar kelimesinin tam olarak bu manaya geldiğinde müttefik değiliz. Çünkü burada delalet bakımından en önemli fark el Ğaffar isminin ve es-Settar’ın manaları aşağıda görüleceği gibidir. Şöyle ki;

………El Ğaffar; Yüce Allah’ın en güzel isimlerinden biridir, O, günahları sınırlar, onlara sınır koyar ve ortaya çıkarır. O günahlar için bir de ceza veya sevap koyar. Bunlardan dolayı her şey de bu hüküm ortaya koyar, tahakküm eder. Bununla beraber O dilediklerini dilediği zaman ve dilediği şekilde affeder. Çünkü el Ğaffar günahları haram kılar onu kabul etmez. Aynı zamanda onu bağışlamaz da. Ancak suç işleyenin günahını ya ondan ötürü cezalandırır veya onu mağfiret etmek suretiyle bağışlar.

………Es Settar; Bu isim üzerinde Allah’ın esmaü’l-Hüsna’sındandır diye üzerinde ittifak olunmayan bir isimdir. Yani bunun Allah’ın ismi olduğu zikredilmekle birlikte, bu ismin Yüce Allah’ın esmaü’lş Hüsna’sından olmadığı görüşü ağırlık kazanmaktadır. Çünkü Kur’an da buna dair herhangi bir nas yoktur. Bu sıfatla kastedilen ise, günahın saklanması, gizlenmesi ve inkârıdır. Bunun sebebi de işlenen günah yüzünden bir zarara uğramamak veya ceza çekilmesini önlemektir. Çünkü bu günahın üzerinin örtülmesi ya da saklı tutulması, o günahı tamamen ortadan kaldıramaz. Sadece onu gizlemiş olur sadece gizlemiş olur. Bununla birlikte işlenen o günah aynen yerinde durur, böylece işlediği suçun açığa çıkmamasını sağlamış olur.

………İşte bu üstünü kapatma veya gizleme olayı, ola ki halkın güzünden kaçırılmış ve olayın ortaya çıkması önlenmiş olabilir. Ancak asla uyumayan yüce Allah’ın gözünden kişinin gizledikleri saklı kalmaz. Eğer bir ceza gerekiyorsa er veya geç Allah onu verir. Çünkü işlenen suçu (Günahı) gizlemek demek onu düzeltme, ıslah etme ve bir daha işlememe yerine daha çok onu inkâra yönlendirir.

………Oysaki el Ğaffar; günahı tamamen silmektir, ebedi olarak onu ortadan kaldırmaktır. Hâlbuki ki Settar ise Allah teâlâ’nın Esma-i Hüsna’sından değildir. Böylece bu isim hakikati gizlemektedir. Ortaya çıkmaması için perdelemektir. Böylece yasalara veya örfe ya da şeriata uygun cezalandırılmaktan kurtulsun istemektedir.

………Bu kapatma veya üstünü örtme olayı insanlarla suçu işleyenler arasında ki bir durumdur. İnsanlar bilmesin istenmektedir. Bu durum tıpkı elbise giyinerek avret yerini kapatmaya benzer. Giyilen elbiseler evet, avret yerini kapatır ama onu yok edemez, ortadan kaldıramaz. Çünkü onlar yerli yerinde durmaktadır. Aksine sadece avret yerini üstünü kapatıp öylece yerinde tutmaktadır. Yoksa elbise giymele avret yerini o sayede ortadan kaldırmak gibi bir şey yoktur ya da durumu değiştirecek değildir. İşte günah ve suçun üzerinin örtülmesi de aynen böyledir. Günah veya suç üzeri örtülse bile yerli yerinde kalmış olacaktır.

………El Ğaffar ismine gelince; Bu sayede gelen mağfiret sayesinde günahtan eser kalmaz. Sicile geçen her şey tamamen bağışlanmış olur. Kişi tertemiz bir hale gelir. Mağfiret edilmesi demek aksine suç ya da günah işlemiş olan bir kimsenin o eski olumsuz olan hal ve gidişatının tamamen değişerek olumluya dönüşmesi demektir. Yani cezalandırma halinden arındırılarak bu defa sevap ile ödüllendirilecek bir konuma getirilmesi demektir.

………Bu durumda es Settar; işlenen suç ya da günahı olduğu gibi yerinde bırakan, tutan, sicilden silmeyen demektir ki böylece durumu hakkında iş tevatür derecesine varılmasın istenmiştir. Oysa ki Ğaffar kişinin durumu ıslah ederek yaptıklarına son verdirilmesi veya cezalandırılması gereken suçu, günahı silip bağışlaması demektir.

………El Ğaffar; Cezalandırma, mağfiret ve sevap işleri elinde olan demektir. Bu konuda hiçbir kimse ve güç O’nun yerine geçemez, vekâlet edemez, emri konusunda ona ortak olamaz. Bu bakımdan günahları mağfiret işi sadece bu hususlar elinde bulunan zatın işidir. O’ndan başkası bağışlayamaz. O da gerçek ortaya çıkmasından ve adaletin gerçekleşmesinden sonra olur.

………Mağfiret; affetme fiiline dayalı bir sıfattır. Nitekim affetmeye dayalı olan bir fiil de tevbe etmeye bağlıdır. Zaten rabbimizin şu ayeti de bu gerçeği bildirmektedir.

………Ve HUvelleziy yakbelüt tevbete ‘an ‘ıbadiHİ ve ya’fu ‘anis seyyiati ve ya’lemu ma tef’alun. (Şûra/25)

………Kullarının tevbesini kabul ede, kötülükleri affeden ve bütün yaptıklarımızı bilen O’dur.

………Bu demektir ki bir kul, suç veya günah işledikten sonra eğer rabbine döner ve tevbe ederse Allah onun tevbesini kabul eder. Çünkü Allah’ın rahmet kapıları hem geniştir ve hem açıktır. Kişinin işlemiş olduğu günah sebebiyle kabul edilmeye değer ve rabbini memnun edecek şekilde bir tevbe ederse, tevbe kapısı onun yüzüne kapatılmaz. Çünkü tevbe etmek demek Yüce Allah’a dönüş demektir. Bundan dolayı Allah suçunu ve günahını itiraf edenleri affeder, yüce Allah’a yönelmesi durumunda Allah onu bağışlar.

………Tevbeye dayalı olan affetme, bağışlama ve ıslah olayı mağfirete bağlıdır. Buna göre kim Allah’tan mağfiret/bağışlanma istiyorsa şu hususlara dikkat etmelidir.

………İSTİĞFAR;

………İman etmiş olan bir kimsenin fikirleri sebebiyle ya da uygun olmayacak bir amel yahut ta işlediği bir günah yüzünden mü’minler için hazırlanan mağfiret, bağışlama ve affetme gerçeğidir. Kişi tüm yaptıklarından ötürü yeniden Allah’a döner ve sığınırsa, imana aykırı olan fiillerinden vazgeçerek onlarda ısrarcı olmayarak tevbe ederse Allah Teâlâ da onun için hazırladıklarını ona ihsan eder.

………TEVBE ETMEK;

………Tevbe etmek demek, hatalarını düzeltip Allah’ı memnun edecek olan doğru işlere tutunmak ve onları işlemek demektir. Çünkü tevbe bir haktır ve bu bütün mü’minlere de farzdır.

………DOĞRU YOLA TABİ OLMAK;

………Bu Allah’ın emirlerine tutunmak yoluyla hak olan yolda yürümek, yasaklarından da uzak kalmaktır. Bir de o soylu Resulün sünnetine tabi olmaktır. Bir Müslüman çok günahkar bile olsa mutlaka kalbinin bir köşesinde Allah’a yönelme ve O’na sığınma isteği olan ve uykuda bulunan bir yönü vardır. O Allah’tan mağfiret beklemektedir, O’ndan af istemektedir.

………Bu bakımdan Müslümana düşen görev kalbinin bir köşesinde uykuda bulunan o bölümü uyandırıp harekete geçirmesidir. Evet, bunu yapmalıdır ki, o kötülüklerden ve fenalıklardan uyanmış olsun. Böylece dinimiz ve dünyamızla ilgili hassas olan konularda ki gaflet sebebiyle İslam toplumu bu gaflette olanlarla savaşsın ve onları uyandırmaya çalışmış olsunlar.

………İMAN; Delile dayalı olarak Allah’ın birliğini, O’nun ortağının olmadığını tasdik edip doğrulamaktır. O’nun bie dengi ve benzeri yoktur. O zanna dayalı bir varlık değildir Allah Teâlâ’nın indirdiği ilâhi vahiyde asla şüphe ve kuşkuya yer yoktur.

………AFFETMEK;

………Affetmek toplum arasında var olan ahlaki bir değerdir. Bu toplum arasında ki erdemliliği ortaya çıkarır. Böylece aralarında sevgi ve muhabbet oluşsun ister.

………SALİH AMEL;

………Yeryüzünde fesada ve bozgunculuğa yer bırakmayan, yanan fitne ateşini söndüren amel demektir. Böylece insanlar arasında ki ilişkiler güç kazanır ve yeryüzünde halifeliğe aday olacaklar arasında sevgi ve muhabbet tohumlarının ekilmesine hizmet eder.

………İHTİDA;

………Doğru yolu bulma ve Hak olan yola yönelmek, sırat-ı Müstakıme girmektir. Dalaletten ve doğruyu kaybettikten sonra bulduğu o doğru yolda yürümektir.

………BAĞIŞLAMAK (safh);

………Lisanü’l-Arap ta safh kelimesi; bir şeyden kaçınmak, uzak durmak olarak geçer. Bu bakımdan safh kelimesi hatalardan dönmek, hata ve suç işleyenlere karşı müsamahakâr davranmak, iradeye dayalı olarak ve kişinin yapmasına gücü yettiği takdirde, o şeyi işlemesi, halinde yapılan o yanlıştan ötürü kişiyi bağışlamaktır. Burada kişiyi bağışlamanın arkasında bir amaç bulunur. O da dünya hayatında işlenen suçun üzerinin örtülmesi ve ahiret hayatında da rahmet beklenmesidir.

………Kimileri “kişi ne diye mağfiret olunsun” diye sorarlar. Bu kimseler şunu bilsinler ki bağışlayıp temize çıkaranlar şu gerçeklere dikkat etmelidirler.

………* Mü’minlerin yüce Allah ile olan alanları oldukça geniştir.

………* Böylece asi olanlar isyanlarına devam etmesinler istenmektedir.

………* Yüce Allah kullarının hata ve kusurlarını bilmektedir ve onların bu türden yanlışlar yapacaklarını bildiğinden onları hata, masiyet ve günah işlemekten korumak istemektedir.

………* Yüce Allah yarattığı kullarını bilmektedir ve onların en güzel bir biçimde yaratılmasını ve en güzel bir şekilde olmalarını murat etmiştir.

………* Yüce Allah kimi kullarının ister istemez hata işleyeceklerini biliyor, bu durumda kullarından bazıları bu gibi şeylerde günah olmayacağını sanırlar. Biz ise bir kötü fiilin işlenmesi halinde bununla beraber mağfiret sebeplerine sarılma konusunda ittifak içindeyiz.

………* Yüce Allah biliyor ki kullarından kimileri de icbar karşısında günah işleyecekler, hata yapacaklar. İşte bu türden günahlar sebebiyle de mağfiret yolu açıktır.

………* İlâhi meşiet kanunu, esasen bağışlama kuralı üzerine kurulmuştur. Bundan istisna edilenler ise azapları kesinleşenlerdir. Allah Teâlâ şöyle buyuruyor;

………Yevme nekulu li cehenneme helimtele’ti ve tekulu hel min meziyd. (Kaf/30)

………İşte o gün cehenneme “Doldun mu” diyeceğiz. O da; “Daha ziyade (fazla) var mı” diyecek.

………Kul innema ene münzir* ve ma min ilâhin illAllâhul Vâhid’ül Kahhâr.

………Rabbüs Semavati vel Ardı ve ma beynehümel ‘Aziyzul Ğaffar. (Sad/65-66)

………De ki; ”Ben ancak korkuyu haber veren bir peygamberim. O, tek kahredici Allah’tan başka hiçbir ilâh yoktur. O göklerin, yerin ve ikisi arasındakilerin de çok güçlü (el ‘Azîz) çok bağışlayan (El Ğaffar) rabbidir.”

………Burada; “Ben ancak korkuyu haber veren bir peygamberim.” Şeklinde geçen bu ibare ile denmek istenen gerçek şudur; Kullarının kendisinden mağfiret dilemeleri ve bağışlanma istemeleri için onlara fırsat verir ve onları bu sayede bağışlamış olur. Bu arada onları uyarıp ikaz ediyor, gafletten uyansınlar istiyor. Sonlarını idrak etmelerini ve bunu kavramalarını isteyerek onları korkutuyor ki gelecek olan azabın hak olduğunu anlasınlar. Böylece kendisine emirlerine bağlanmalarını diliyor.

………Kaldı ki ibadet edilmeye ve kulluk yapılmaya O’ndan başka hiçbir ilâh yoktur. Buna lâyık olan da bir ve tek olan, Kahhar olan, mülkünde ve emrinde şeriki ve ortağı olmayan sadece O’dur. Çünkü O Ğaffar’dır ve O her fiili işlemeye kadir olandır. Kim hidayet istiyorsa O’nun gösterdiği yola yönelsin. Bir ve tek olan, şeriki de olmayan bir rab olarak sadece O’na tevbe etsin Çünkü Yüce Allah’ın; çok güçlü (el ‘Azîz) çok bağışlayan (El Ğaffar) rabbidir” kavli şu gerçeği dişle getiriyor.

………Hakkı aziz ve güçlü kılan kendisidir. Bu itibarla hakka yardım eder ve onu zafere erdirir. Nitekim halifeyi de güçlendirip aziz kılar, hak olan her söz ve fiil konularında da ona zafer verir, yardımda bulunur. Şirk içermeyen bir hata yaptığında ise onu bağışlar. Çünkü Allah Vahid ve Ahad’dır ortağı yoktur Allah onların vasfettiklerinden münezzehtir.

………“O göklerin, yerin ve ikisi arasındakilerin de çok güçlü (el ‘Azîz) çok bağışlayan (El Ğaffar) rabbidir.” Kavline gelince, ayette geçen Rab ifadesi her şeyin sahibi ve maliki demektir. Çünkü; “O göklerin, yerin ve ikisi arasındakilerin de çok güçlü (el ‘Azîz) çok bağışlayan (El Ğaffar) rabbidir.” Kavli ile denemek istenen günahların ve hataların bağışlayıcısı, yani Ğaffaruzzunub vel-hataya olan Allah’tır. Allah her türlü eksiklikten beridir, münezzehtir.

………Çünkü el- Ğaffar olan Allah, aynı zamanda el-‘Alîm’dir. Bu bakımdan ezeli ilminde geçtiği gibi mağfirete hak kazanmış olanlar, mağfiret ve bağışlanmayı, affı O’ndan isterler. Aziz ve Celil olan yaratanın ilmi mutlaktır, sınırsızdır. İşte bu sınırsız olan ilim ile mağfiretinde ve bağışlamasında hayır olduğunu idrak eder.

………İnsanlardan öyleleri de vardır ki zulüm ve haksızlıkta ısrarcıdırlar. Günah işlemekten geri durmazlar. Kimileri de var ki bazen terk ederler sonra yeniden o yanlışa dönerler. Kimisi de bilgisizce o hataları işler durur. Allah kullarından ilmi gereği kendilerinde hayır gördüklerini yine ilmine uygun olarak mağfiret eder.

………Nebiler olsun, Resuller olsun onlar da tıpkı Allah’ın diğer kulları gibi Yüce Allah’tan mağfiret talebinde bulunurlar. Bu da gösteriyor ki insanlar hem muhtaçtırlar hem de zayıftırlar. Bu bakımdan Ğaffau’l-Kerîm olan Allah’a muhtaç olmaları kesindir. Yüce Allah şöyle buyurmaktadır.

………Kale lekad zalemeke Bi süali na’cetike ila ni’acih* ve inne kesiyren minel huletai leyebğıy ba’duhüm alâ ba’dın ilelleziyne amenû ve amilüs salihati ve kaliylün mahüm* ve zanne Davudu ennema fetennahu festağfere Rabbehu ve harre raki’an ve enab.

………Feğaferna lehu zâlik* ve inne lehu ‘ındeNA lezülfa ve husne meab. (Sad/24-25)

………(Davud) Dedi ki; “Doğrusu senin bir koyununu kendi koyunlarına katmak istemesiyle sana zulmetmiştir. Gerçekten karışıkların (bir toplum içinde yaşayanların) çoğu birbirlerine haksızlık ediyorlar. Ancak iman edipte salih amel işleyenler başka Ama onlar da pek az. Davud kendisini imtihan ettiğimizi sanmıştı, hemen rabbinden mağfiret diledi, rükû ederek secdeye kapandı. Tevbe ederek (Allah’a) yöneldi. Biz de bu hatasını kendisine bağışladık. Gerçekten ona yanımızda bir yakınlık ve akıbet (dönüş) güzelliği vardır.”

………Kulların en faziletlilerinin ve en üstün olanlarının yapageldikleri bir görev yapmaktan biz büyüklük ve üstünlük mü taslayalım? Çünkü onlar Allah’tan mağfiret dilediler ve O’na tevbe ettiler. Biz neden yapmayalım ki?

………Müslümanlar, işledikleri ve içine daldıkları günahlar yüzünden suçlarını kabul etme konusunda hep farklı durumlar sergilediler. Uyanmaları bakımından farklılık göstermeleri de bir gerçektir. Oysa ki her Müslümanın bu konuda içine düştüğü bataklıktan uyanması ve ayıkması gerekmektedir. Çünkü bu uyanma sayesinde Müslüman Allah’tan mağfirete hak kazanmış olur. Bu da onun için o uyanma konusunda etkili azık haline gelir ki Bu durum ya işin daha da ertelemesine veya öne alınmasına da etki edebilir.

………Bu durum adeta şuna bireyin üstlendiği bir hata veya günahı tedavi konusunda izlediği yola ve uygulamaya benzer. Nitekim toplumun bakış açısı da böyledir. Öğrenim görmüş kültürlü kimselerin bulunması, çevrelerinde ki insanların ellerinden tutmaları, onları doğruya yönlendirmeleri bu konularda akıllarında ve kalplerinde var olan yıkıcı düşünmeleri onlardan ayıklamaları da böyledir.

………Bir de yaratanın içimizde var ettiği bir vicdan bulunuyor. Ki vicdanımız her insanın içinde adil bir yargıç olmasını diliyor. Bu durumda kimi insan var ki hemen vicdanının sesini duyar, bazen bir başkasının duymasından çok daha hızlı bir şekilde gerçeği kavrar. İşte bu vicdan onu dinlememiz ve ona kulak vermemiz halinde o, bizim atacağımız adımlarımızı düzeltir, bu onun görevidir. (Prof. A. Hüseyin Akil/ Esma-i Hüsna şerhi-202/210)

………*******************************************************

………EL ĞAFFAR

………“Mağfireti, bağışlaması pek çok olan.”

………“Kullarının günahlarını affetmekle örten.” Taberî

………“Tekrar tekrar affeden.” (Gazâlî)

………“Rabbinizden mağfiret isteyin; çünkü gerçekten O, çok bağışlayandır.” (Nuh/10)

………Günahlarına aldırış etmeksizin, Cennete gireceğinden emin bir halde yaşamak, büyük bir gaflet olduğu gibi, isyanlarına bakarak ‘ben artık mağfiret olunmam’ demek de büyük bir hatadır.

………Birinci hal Allah’ın gazabından emin olmak, ikincisi ise rahmetinden ümit kesmekle yeise düşmektir. İşte Ğaffar ismi, insanı yeisten kurtaran en büyük bir ümit kaynağıdır.

………İmam Gazâlî Hazretleri, Ğaffar isminin ‘kötüyü, çirkini örten’ mânâsına geldiğini zikrettikten sonra, önemli bir noktaya dikkatimizi çeker:

………“Allah, insanın yüzünü, gözünü, elini açığa çıkardığı halde; midesini, bağırsaklarını ve sair görünmesi hoş olmayan organlarını içeride yaratmıştır. Onları böylece örten Allah, kulunun günahlarını da örter”

………Yine o büyük İmam, Ğaffar ismine, ‘tekrar tekrar affeden’ mânâsı vermiştir. Bu mânâyı düşünürken, Hazreti Mevlâna’nın, bazı haddini bilmezlerce tenkit konusu yapılan bir mısrası hatırıma geldi:

………“Bin defa tövbe şişesini kırmış olsan yine gel!”

………‘Tövbe şişesini kırmak,’ günahkâr Müslümanlar için söz konusudur. Bu söz, o büyük insanın Ğaffar isminin inceliklerini çok iyi kavradığının işareti iken, maalesef çok yanlış şekilde ele alındı ve o muhterem zâta cahilce hücum edildi. Tövbesini defalarca bozan bir kul, pişman olarak Allah’ın dergâhına sığınsa ve affını dilese, Ğaffar ismi gereği, Allah bu kulu affeder. Allah’ın affettiğini kulların etmemesi, işin içine nefsin, hissin ve dar görüşlülüğün girdiğini gösterir.

………Kendisine yapılan bir kötülüğü yıllarca unutamayıp, mü’min kardeşini affetmeye yanaşmayan bir insanın, Hazreti Mevlâna’nın bu sözünü kavraması oldukça zordur.

………Ğaffar isminden nasiplenmenin birinci şartı, pişmanlık duymak, tövbe ve istiğfar ile mağfiret kapısını çalmaktır. Bir diğer şartı da, başkalarını affetmek, kusurlarını örtmektir. Affedenin, mağfiret olunması kuvvetle umulur. (Alaaddin Başar)

………******************************************************************

………EL ĞAFFAR

………el-Ğaffâr, daima affedici olup, mağfireti, bağışlaması sonsuz olan, yeniden işlenen günahları örten, setreden ve affeden demektir!

………Bu ism-i şerif, örtmek, gizlemek, kirlerden korumak için bir şeyin üstünü örtmek” anlamına gelen “ğafr” kökünden türemiştir.

………“Kim bir kötülük işler, yahut nefsine zulmeder, sonra da Allah’tan bağışlanmasını dilerse, Allah’ı bağışlayıcı ve esirgeyici bulur.” (Nisâ/110)

………Peygamber Efendimiz Muhammed Mustafa (S.A.), yeryüzüne Allah’ın engin rahmetini anlatmak için gönderilen o “rahmet elçisi” şöyle buyurdular:

………“Canımı, kudretiyle elinde tutan Allah’a yemin ederim ki, siz hiç günah işlemeseydiniz, Allah sizi yok eder, yerinize günah işledikten sonra af dileyecek bir millet getirir ve onları affederdi.” (Müslim, Tevbe, 11.)

………Allah insanı bir melek olsun diye yaratmadı dostlar! Bizlere verilen nefis ile hata işlemek, günah işlemek, kusurlu, noksan olmak gibi özellikler işlendi fıtratımıza! Kulunu çok iyi bilen Cenâb-ı Hakk da bizden “melek” olmamızı istemiyor zaten. Sadece acziyetimizi bilmemizi, kibre kapılmadan, kusur işledikten sonra, af dilememizi bekliyor. İnsanı, insan yapan da işin bu tarafı zaten.

………Nefis mücadelesi ile geçecek bir ömür verilmiş elimize. Şeytan da bizi aldatmaya hazır her an! Yaradılışımızda, hırs, nefsî arzular, kıskançlık vs. hepsi var! Marifet, bunlarla savaşıp, bunları yenerek, meleklerden de üste çıkmak! Asla, “melekleşmek” değil!

………Marifet, çırpına çırpına, cehennemî ateşlerde yüreğini yaka yaka, acz içinde ağlaya ağlaya “Seni kaybetmek üzere miyim Rabbim?” diye inleye inleye “savaşmak” dostlar! İnsanlığın tâcı, Tebük seferinden dönerken, boşuna mı; ?

………“Küçük cihattan büyük cihada döndük.” (Kenzu’l-Ummal, IV, 430, Hadis No: 11260.) demişti?

………O, “Ğaffar” olandır dostlar! Yarattığı kulunun bütün acziyetini bilen, şeytanın tuzaklarını gören ve kulunu bu savaşta hiç, ama hiç yalnız bırakmayandır.

………el-Ğaffâr ve er-Rahîm isimleriyle tecelli ederek, kullarına yüce kelâmıyla seslenen, binlerce ümit kapısını ardına kadar açandır O!

………Tüm peygamberlere, en büyük ihsanının mağfiret olduğunu anlattıran, onlar vasıtasıyla kullarını “af dilemeye” çağıran “Yüce Dost”tur O!

………Kur’ân-ı Kerîm’de her sûreyi besmele-i şerifeyle başlatarak, kullarına, kâinatta her noktaya, her zerreye kadar tüm evreni Rahmeti ile kuşattığını hissettiren, “Her güzel işe besmele ile başla” emri ile de, her işin rahmetle olduğunu anlatan, tek “af” ve “mağfiret kapısı”dır O, dostlar!

………Bir hadîs-i kudsîde;

………“Ey Âdemoğlu! Sen yeryüzünü dolduracak kadar günahla huzuruma gelsen, fakat Bana hiçbir şeyi ortak tutmamış olsan Ben de seni yeryüzü dolusu mağfiretle karşılarım.” (Tirmizî, Deavât, 106.) buyuran, “el-Ğaffâr’dır O!

………“O, gökleri ve yeri hak ile yarattı, geceyi gündüzün üstüne sarıyor, gündüzü de gecenin üstüne sarıyor. Güneşi ve ay’ı emrine âmâde kılmış, her biri belli bir süreye kadar akıp gitmektedir. İyi bil ki O, Azîz (çok güçlü olan)dir Ğaffâr (çok bağışlayıcı olan)dır.” (Zümer/5)

………“Kâinat kitabını” okuyun dostlarım! Her olayın bir “âyet” olduğunu göreceksiniz.

………Geceyi, gündüzün üstüne örten, gündüzü gecenin üstüne sarmalayan Allah “Settâr”dır dostlar!

………Kullarının günahlarını da örter, kapatır, gizler ve affeder, kendine inananı rezil etmez, düşmanlarını ona güldürmez.

………Gecelere de “Settâr” ismini işlemiştir O Yüce Yaradan!

………Geceler, bağrında, yanık yüreklilerin gözyaşlarıyla yakarışlarını gizler.

………Geceler, “af ve mağfiret” dilencilerinin göklere uzanan ellerini gizler.

………Geceler, bağrında sevdalı yüreklerin seccadelerdeki “vuslatı”nı gizler.

………Geceler, öyle bir saate şahit olarak, bağrında, Yüceler Yücesi’nin, arza rahmetiyle indiği ve

………“Af dileyen yok mu affedeyim, isteyen yok mu vereyim” Buhârî, Teheccüd, 14; Müslim, Müsâfirîn, 168-170.)

………Buyurduğu “mağfiret zamanı” nı gizler.

………“el-Ğaffâr”dır O! “el-Settâr”dır O!

………Toprağa da Settâr isminin tecellilerini işlemiş, onu “örtmek”le vazifelendirmiştir. İnsan toprağı ayakları altında çiğner, toprak ise tevazu ile kucak açar onun bedenine, ana kucağı gibi sarmalar, ebedî yolculuğuna hazırlar. Çöp gömersiniz toprağa, “Settâr” ismimin tecellisiyle, çöplerin olduğu noktadan sümbüller, güller başını uzatır dostlar! “Settâr”dır O!

………Siz, dağlar kadar günahlarla da yüklenseniz, O’nu “bir” bilir, şirksiz ibadet ederseniz -ama acziyetinizle de günahlar işleseniz de- O, sizi, toprağa “çöp” gibi girseniz bile, kıyamete bir “gül” gibi uyandırır dostlarım.

………Hem Rahmân’dır, hem Rahîm..

………Hem Ğaffâr’dır, hem Halîm…

………Hem Tevvâb’dır, hem Afüvv…

………Hem Sabûr’dur, hem de Nûr…

………“Ey inananlar! Allah’tan korkun, O’nun Resûlü’ne inanın ki size rahmetinden iki pay versin, sizin için ışığında yürüyeceğiniz bir nur yaratsın ve sizi bağışlasın. Allah çok bağışlayan, çok merhamet edendir.” (Hadîd/28)

………“De ki: “Ey haddi aşarak nefislerine karşı israf etmiş olan kullarım! Allah’ın rahmetinden ümid kesmeyin. Çünkü Allah, bütün günahları bağışlar. Şüphesiz ki O, çok bağışlayıcıdır, çok merhamet edicidir.” (Zümer/53)

………Ey Rabbim! Ey tek kapım, Ey Yaradanım! Ey beni benden iyi bilenim! “Ğaffâr” ismine sığınıyorum.

………(Tâ-Hâ/82) de: “Muhakkak ki Ben, tevbe eden, iman eden, Salih amel işleyen, böylece doğru yolda devam eden kimseyi bağışlarım.” buyuran Rabbim! Hâlık’ım, Nûr’um… Ğaffâr ismine sığınıyorum.

………(Nahl/119) da: “Sonra şüphe yok ki Rabbin, bir cahillikle günah işleyip ardından tevbe eden ve durumunu düzelten kimseleri bağışlar. Şüphesiz ki Rabbin, bu tevbeden sonra Ğafûr’dur, Rahîm’dir (çok bağışlayıcıdır, çok merhametlidir).” buyuran Rabbim! Yüreğimin, beynimin, gönlümün sahibi! “Malik-e’l-mülk” olanım! Ğaffâr ismine sığınıyorum. Dilimde “istiğfâr”, Ğaffâr ismine sığınıyorum!

………İki Cihan Serveri, gönüllerimizin Sultanı Muhammed Mustafa (S.A.) şöyle buyurdu:

………“Bir kimse, istiğfarı dilinden düşürmezse, Allah Teâlâ ona her darlıktan bir çıkış, her üzüntüden bir kurtuluş yolu gösterir ve ona beklemediği yerden rızk verir.” (Ebû Dâvûd, Salât, 361.Hadis no: 1518; İbn Mâce, Edeb, 57. Hadis no: 3819.)

………Dilimde seyyidü’l-istiğfar duası ile Ğaffâr ismine sığınıyorum.

………Rahmân ve Rahîm isminle, Ğaffâr ve Ğafûr isminle, Tevvâb ve Afüvv isminle bağışla; mağfiret eyle yâ Rabb. Âmîn. (İbrahim Ethem Gören)

………**************************************************

         EL ĞAFFAR;

………Allah her hayırlı ve güzeli ızhar, her şerli ve çirkini de setredendir. Günah çirkindir, tevbe ise başkalarına olduğu kadar kendimize karşı da bir cürüm olan bire çirkinliğin farkına vararak onu değiştirmeye, en azından gizlemeye gayret etmektir.

………Allah tevbeleri kabul edip affedendir. Kendimizde ki ve etrafımızda ki ahengin bozulmasından suçluysak –ki bu belki de en büyük günahtır- bu günahı fark ettiysek ve onun için tekrarlamamak için azmederek Allah’ın yardımını dilenirsek, bu dilenmeyi de mahcubiyet gözyaşları ile O’nun Ğaffar isminden af isteyip yaparsak Allah bizi affeder ve belki de günahlarımızı sevaba, hasenata tebdil eder.

………Günah işleyen bir kimse lağıma düşmüş zavallı bir adama benzer. İlk yapması gereken şey nedir? Bu haldeyken başkalarıyla görüşemeyeceği gibi kendisine tahammül dahi edemez. Bu iğrenç, eza verici halini fark etmeyecek bir deli değilse, koşa koşa gidip kendini yıkayıp temizleyecektir. Derunumuzu temizlemek için gereken sabunla su; Tevbedir. İçini doldurmuş olan rezil kokuyu duyamayan, pisliği göremeyenlere yazıklar olsun.

………Tevbe sadece kul ile Allah arasındadır, başka bir kimse bilmek durumunda değildir. Ağızla dahi söylenmesi şart değildir. Allah kalplerden geçeni de bilir. Ancak tevbeye, o masiyeti tekrar işlememek için sağlam bir niyet de eşlik etmelidir. Tevbemizin kabulünün alameti ve el Ğaffar olan Allah’ın affından sonra celbetmiş olmamız gereken hal, Allah’ın o günahı tekrar etmemize müsaade etmeyişidir.

………Abdülğaffar o kuldur ki kendisine hataları affetme ve başkalarının kusurlarını örtme, gizleme vasfı, ayrıca bir hatayı hata olarak görmeme merhamet verilmiştir. Böyle bir kimse Ğaffar olan Allah’ın af buyurduğu insanlara karşı ve bu affın zuhur ettiği durumlarda bahsettiğimiz şekilde davranır. Allah resulü buyuruyor ki;

………“Her kim başkasının hatasını affeder ve gizlerse Allah’ta kıyamet gününde onu affedip günahlarını örter.”

………Bir kimsenin kalbinde, etrafında gördüğü beşeri zaaflara karşı merhamet varsa ve Cuma günü Cuma namazından sonra 100 kere “Ya Ğaffar” çekerse, bir evvelki hafta içinde işlediği günahları affonulur.

………Bir kişinin kalbinde öfke ateşi parladığında hemen ya Ğaffar ı hatırlayıp zikrederse bu ateş Allah’ın izni ile sönebilir.  (T. Bekir Bayraktaroğlu- Esma-i Hüsna/64-65)

………Ve ahıru da’vahüm enil Hamdu Lillâhi Rabbil alemiyn; (Yûnus/10)

………Dualarının sonu da “Âlemlerin Rabbi Allah’a hamdolsun.” diye şükretmek olacaktır.

………Euzübillahimineşşeytanirracim,

………Bismillahirrahmanirrahim

………Ve kul Rabbi edhılniy müdhale sıdkın ve ahricniy muhrace sıdkın vec’al liy min ledünke sultanen nasıyra. İsra/80)

………De ki; “Rabbim, girdiğim yere sıdk halinde girdir ve çıktığım yerden sıdk ile çıkart. Ledünnünden zafere erdirici bir kudret oluştur bende.

………“Yâ mukallibel kulûb sebbit kalbiy alâ diynike.”

………Ey kalpleri dilediği tarafa döndüren, kalbimi dinin üzere sâbitle!

 ………“Rabbiy zidniy ilmen ve fehmen ve iymanen ve yakıynen sadıka.”

………Rabbim ilmimi, anlayışımı, imanımı ve sıdk üzere yakînimi çoğalt.

………*******************************************************************

         EL ĞAFFAR (Risale-i Nur’dan)

………Allah Ğaffar’dır, Ğafir’dir, Ğafûr’dur, yani Cenab-ı Hak hataları örten, günahları bağışlayan, kulunun tevbesine mağfiretle mukabele etmeyi seven ve kulunun gizli hallerini açığa vurmayan, ayıplarını gizleyen, hataları affedendir. Ğaffar-ı Rahim olan Allah kulunun günahlardan arınmasını ister. Ve kendisine bir adım bile olsa yönelişinden razı olur, mağfiret ve rahmet yollarını açar.

………Peygamber efendimizin bir hadislerinde;

………“Eğer siz günah işlemeseydiniz, Allah sizin yerinize günah işleyip te hemen Allah’u Teâlâ’dan mağfiret isteyen ve Allah’ın da kendilerini bağışlayacağı bir kavim yaratırdı.” (Müslim-Tevbe)

………Buyurmak suretiyle Cenab-ı Allah’ın kulun istiğfar etmesine verdiği ehemmiyeti bildirir.

………Kul bilerek veya bilmeyerek hata eder, yanılır, sürçer, ayağı kayar, günah işler. Bu günahlarından pişman olduğu anda Cenab-ı Hakkı Ğafîr, Ğafûr, ve Ğaffar, yani hadsiz mağfiret sahibi ve bağışlayıcı bulur. Her üç isimde Kur’an da tevbe eden, iman eden ve amel-i salih içinde bulunan kullar için günahlara karşı eşsiz bir şemsiye ve bir siper hüviyetinde gelmiştir. Cenâb-ı Hak kullarının da bir birlerini bağışlamalarını ister ve affı tavsiye eder.

………Gerek Ğâfir ismi, gerekse bu ismin iki mübalağalı şekli olan Gaffâr ve Ğafûr isimleri hem Resûlullah Efendimiz tarafından bildirilmiş, hem de Kur’an da yer almıştır. Her üç isim Cevşenü?l-Kebîr’de de zikredilmiştir.

………Ayetleri inceleyelim;

………“Göklerde olanlar ve yerde olanlar Allah’ındır. O, kötülük yapanlara işlerinin karşılığını verir. İyi davrananlara ve küçük kabahatler bir yana, büyük günahlardan ve hayasızlıklardan kaçınanlara işlediklerinden daha iyisiyle karşılığını verir. Muhakkak rabbin mağrireti geniş olandır.” (Necm/31-32)

………“Muhakkak ben tevbe eden, iman eden, amel-i salih işleyen ve hidayet üzere olan için Ğaffâr’ım.” (Taha/82)

………“Göklerin, yerin ve ikisi arasında bulunanların Rabbi Azîz’dir, Ğaffâr’dır.” (Sad/23)

………“Ben sizi Azîz ve Ğaffâr olana çağırıyorum.” (Mü’min/42)

………“Kitabın indirilmesi Azîz ve ‘Alîm olan Allah katındandır. O Ğafûrü’z zenbdir. (Günahları bağışlayandır), tevbeleri kabul edendir, cezası şiddetli olandır, lütfu bol olandır. O’ndan başka İlâh yoktur, dönüş O’nadır.” (Mü’min/2-3)

………“De ki; Ey günahlara aşırı giderek nefislerine zulmetmiş kullarım, Allah’ın rahmetinden ümidinizi kesmeyiniz. Muhakkak ki Allah bütün günahları bağışlar. Şüphesi O Ğafûr’dur, Rahîm’dir. (Çok bağışlayan, çok acıyan)” (Zümer/53)

………İnsanın ömür ve gençliğinde bir çok yanlış ve batıl tercihlere girdiğini, sonunda ise elinde elem verici günahlar, zillet verici elemler ve dalâlet verici vesveselerden başka bir şey kalmadığını hatırlatan (Said Nursi) Ğaffar isminin günahların vücudunu istediğini, fakat bağışlanmak isteyen günahkâr kulun Fâtır-ı Zülcelâlin rahmetine karşı kusurunu itiraf etmesinin önemli bulunduğunu, kusurunu itiraf ederek istiğfar edenin şeytanın şerrinden kurtulacağını, Allah’a sığınacağını ve affa müstehak olacağını, Ğaffâr, Settâr, Tevvâb, ve Vehhâb isimlerinin tevbeyi ve affı istediklerini kaydeder.

………Bediüzzaman’a göre, Rahîm ismi Ğaffâr mânâsındadır. Cenâb-ı Hak mağfiret isteyen tövbe ehli kullarına çok müşfik ve çok merhametlidir. Enâniyeti bırakıp, şerden, tahripten ve nefse itimattan vazgeçerek istiğfar eden, hayır ve vücudu tevfîk-i İlâhiyeden isteyen ve tam abd olan bir kul,

………“Allah kötülükleri iyiliklere tebdil eder” (Furkan Sûresi: 70)

………Sırrına mazhar olur. Bu durumda insandaki nihâyetsiz şer kabiliyeti, nihâyetsiz hayır kabiliyetine döner ve böylece insan ahsen-i takvîm kıymetini alarak âlâ-yı illiyyîn makâmına çıkar.

………Müzminleşmiş hastalığının şiddetinden yaralarına kurt düşmüş olan Hz. Eyyüb’ün (a.s.),

………”Rabbim, zarar bana dokundu. Sen merhametlilerin en merhametlisisin” (Enbiya/ 83)

………Şeklindeki makbul duasıyla şifa bulduğunu beyan eden, Hz. Eyyüb’ün (a.s.) bedenî yaralarının mukabili olarak bizim de iç dünyamızda rûhî ve kalbî yaralarımızın bulunduğunu kaydeder.

………Bediüzzaman’a göre, işlediğimiz her bir günah, kafamıza giren her bir şüphe kalp ve ruhumuzda yaralar açar. Hz. Eyyüb’ün (a.s.) yaraları kısacık dünya hayatını tehdit ederken; bizim mânevî yaralarımız pek uzun ebedî hayatımızı tehdit etmektedir. Hz. Eyyüb’ün (a.s.) yaptığı duaya, ondan bin defa daha muhtacız.

………Her günahı bir manevi yılan olarak niteleyen Bedîüzzaman, imanın selâmeti için bu yılanların imha edilmesinin şart olduğunu, aksi takdirde imanın mahalli olan kalbimizi mütemadiyen ısıracağını haber verir. Bu yılanı imha etmenin tek yolu da, Allah’ın mağfiretine sığınmak, yani istiğfâr etmektir. Çünkü biz günahkârız; Cenâb-ı Hak ise Ğâfirü’z-Zenbdir, yani günahları bağışlayandır.

………Yine Bediüzzaman’a göre salih amele muvaffak olamayan insan muhakkak tevbe etmeli Allah’ın mağfiretine sığınmalıdır. Yoksa Allah’ın azabından korkar ve ümitsizliğe düşer, ümitsizlik içinde bocalarken küfür lehine küçük bir işaret ve zayıf bir emare, gözüne büyük bir delil gibi görünür. Böyle birkaç emareyi elde eder etmez, diğer emarelerinde şevkiyle isyan eder. İslâm dairesinden çıkar ve şeytanın ordusuna iltihak eder. Binaenaleyh salih amellere muvaffak olamayanlar, ümitsizliğe düşmemek için Allah’ın Ğafûr ve Rahîm olduğunu asla aklından çıkarmamalı ve muhakkak günahlardan Allah’a sığınmalıdır.

………Yine Beziüzzaman’a göre en küçük bir yaratık, küçüklüğü ile beraber taşıdığı nakışların ve niteliklerin işaretiyle pek çok ilâhi isimleri üzerinde göstermekte, Cenab-ı Hakkı tesbih etmekte ve birliğine şehadet etmektedir.  Bütün Kâinat birden tek bir dil ile, topluca Cenab-ı Hakkı n noksanlıklardan Berî olduğunu teslim etmekte ve Allah’ın birliğine işaret etmektedir. Her bir şey kendi seviyesi nispetinde yapmakla yükümlü olduğu ibadet vazifesini tam bir itaatle yerine getirmektedir.

………Şu kâinatın özü, özeti, neticesi, nazdâr bir halifesi ve nazlı bir meyvesi olan insana gelince elbette insan bütün kâinatın ubudiyetinin aksine küfür ve şirk içine girdiğinde fevkalade çirkin görünmekte, hadsiz bir cezayı hak etmektedir. Bununla beraber Kur’an insanlığı bütünüyle ümitsizliğe atmak istememektedir. Küfür gibi hadsiz bir cinayete ve nihayetsiz çirkin bir isyana Kahhâr-ı Zülcelal’in nasıl meydan verip kâinatı insanın başına harap etmediğinin hikmetini göstermek için Kur’an;

………“Şüphesiz Allah Halîm’dir, Ğafûr’dur. (ceza vermekte acele etmeyen ve çok bağışlayan)” (İsra/44)

………Ayetiyle insana bir rica ve ümit kapısı açmıştır. Rahîm ismi, Ğafûr burcunda doğarak insanın içinde ki karanlık âlemleri ışıklandırmıştır. (Süleyman Kösmene- Risale-i Nur da esma-i Hüsna/141-144)

………************************************************************************

………EL ĞAFFAR

………Ğaffar; tekrar tekrar affeden, tekrar tekrar işlenen günahları mağfiret eden demektir, Affedip onu koruyan, onu muhafaza eden demektir. Onun güzelliğini, Hz. İnsan oluşunu muhafaza eden demektir. Miğfer; başa takılan koruyucu demektir o da oradan geliyor, kök manası aynıdır. Allah koruyor ki insanlığı bozulmasın. Ne zaman; “Ya rabbi ben sana döndüm, ben sana geliyorum, ben sende yok olmak istiyorum, ben Hz. İnsan olmak istiyorum, ben senin nurun olmak istiyorum, ben senin güzelliğinle güzel olmak istiyorum” dediğinde kapı ona açık olsun hemen kulum işi yapabilsin diye.

………Allah’ın Ğaffar ismi Kur’an da beş yerde geliyor, 3 yerde de Aziyzul Ğaffar diye gelir. Allah ‘Aziyz’dir ve Ğaffar’dır.

………Ne demek? Allah ’Aziyz’dir; bütün güç, bütün kuvvet, bütün kudret, bütün şeref Allah’a aittir. Allah seni böyle tekrar tekrar mağfiret ediyorsa sana muhtaç olduğu için değildir.  Sen ne günahınla Allah’a bir zarar verebilirsin, ne de kulluğunla Allah’a bir fayda verebilirsin, Allah’ın seni mağfiret etmesi senin içindir. Seni ‘Aziz kılmak için, şerefli kılmak için, kendinden sana şeref vermesi içindir. Onun için Aziyzul Ğaffar diye gelir.

………Bu konu ile ilgili ayetleri hep beraber alamaya çalışalım;

………Euzübillahimineşşeytanirracim,

………Bismillahirrahmanirrahim

………Hitap peygamber efendimizedir;

………Kul innema ene münzir * ve ma min ilâhin illAllâhul Vâhid’ül Kahhâr. (Sâd/65)

………De ki ben bir nezirim, ben bir uyarıcıyım sizi uyarıyorum, Allah beni sizi uyarmak için göndermiş. ve ma min ilâhin illAllâh sizin Allah’tan başka ilâhınız yoktur, sizin ilâhınız Allah’tır, sizi bununla uyarıyor. İlâh deyince bütün isimleriyle beraber, Rahman olan O’dur, Kerîm olan O’dur, ‘Afûv olan O’dur, Vekîl olan O’dur.. bütün isimleri böyle. Bu isimleri başkalarına vermeyin. el Vâhid’ül Kahhâr.  Allah Vâhid ve Kahhâr’dır. Bütün isimler O’na aittir. Ehad zatında tek olandır, Vâhid sıfatlarında, isimlerinde tek olandır. Bütün isimler Allah’a aittir dedi.

………Bununla beraber Allah Kahhâr’dır. Ne demek? Vâhid’den sonra Kahhâr’ın gelmesi ne demek? Eğer biri bu isimlerinden birine sahip çıkmaya kalkışırsa, bir başkasına verirse onu kahrederim. Nasıl kahreder? O ismi alarak, o ismin Allah’a ait olduğunu göstererek onu kahrederim dedi.

………İnsan Allah’ın isimlerine sahip çıkıyor mu? Evet, sahip çıkıyor. Ben İlah’ım demez, ben Allah’ım demez ama diğer isimlerinden bilmeden, farkına varmadan bakıyorsun ki sahip çıkmış. Ben anlatayım bakalım sahip çıkıyor mu çıkmıyor mu? Mesela der ki ben bütün insanlara rahmet edeceğim, herkese merhametimle muamele edeceğim, herkesi rahmetin içine koyacağım. Sen Allah değilsin Rahman ve Rahim olan Allah’tır.

………Herkes Rahat etsin herkese yardım edeceğim. Kim benden yardım isterse ben ona yardım edeceğim. Sen Kerîm olamazsın, bu sıfat Allah’a ait Allah’ın sana ikram ettiği kadarıyla bu ikramı yaparsın, bir kul olarak, bir abd olarak bu ismi üzerinde gösterebilirsin ama ben herkese yardım ederim dediğinde Allah’ın ismine sahip çıkmış oldun.

………Ben herkesi doyurayım, sen Rezzâk değilsin bunu böyle söylemeye hakkın yoktur. Gücün kadar, Allah sana ne kadar ikram etmişse bir kul olarak bunu yapmaya çalışman lazım hepsi bu.

………Ya da ben Hâdi’yim, hidayeti ben veririm. Sen Hâdi değilsin Hâdi Allah’tır. Allah kime dilerse hidayeti onunla verir. Sen kulluğunu yapmaya bak hidayete vesile olmaya çalış, ama sen Hâdi değilsin, senin böyle bir sıfatın yoktur, bu sıfat Allah’a ait bir sıfattır.

………Ya da biz dünyayı cennete çevireceğiz, sen İlah’lık iddia ediyorsun, böyle bir şey var mıdır? Söylediğinin farkında değildir.

………Ya da Mehdi gelecek hepimizi kurtaracak dünyayı cennet yapacak. Ne bu? Medine’dir. Haydi bakalım. Ayıp denen bir şey vardır, önce iman etmeye çalışmak lazım, önce mü’min olmak lazım, haddini bilmek lazım önce, Allah’ın hakkını Allah’a teslim etmek lazım.

………Kim böyle yaparsa onu kahrederim, rezil ederim dedi. Öyle olmadığını ona gösteririm onu kahrederim dedi. Devam ediyor;

………Rabbüs Semavati vel Ardı ve ma beynehümel ‘Aziyzul Ğaffar. (Sâd/66)

………Rabbüs Semavati vel Ard O Allah göklerin ve yerlerin rabbidir, sahibidir, terbiye edicisidir, koruyucusudur, gerektiğinde muameleyi yapan O’dur. ve ma beynehüme ikisi arasında her ne varsa hepsinin rabbi O’dur. Mülkün sahibi benim dedi. Yerin, göğün, ikisi arasında ne varsa hepsinin sahibi benim dedi. Kimse böyle bir yanlışa kalkışmasın, böyle bir şeyi aklından, gönlünden, nefsinden geçirmesin, bu saygısızlığı yapmasın dedi. Kulluğunu bilsin, acziyetini bilsin. el ‘Aziyzul Ğaffar. Bununla beraber O ‘Aziz ve Ğaffâr’dır. Bütün kuvvet, bütün güç bütün şeref, bütün izzet O’na aittir. Bunula beraber O Ğaffar’dır dedi. Yanlışınızı, tekrar tekrar yaptığınız yanlışları affeder, siler, olmamış gibi muamele eder. O’nun hiçbir şekilde size ihtiyacı yoktur sizin O’na ihtiyacınız vardır. Eğer haddinizi bilirseniz o sizi şereflendirir, izzetlendirir, mağfiret eder. Bu mağfiretiyle beraber size şerefi, izzeti ikram eder, sizi şerefli kılar. Neye karşılık? Ona hiçbir şeyi şirk koşmamaya karşılık. Yerin, göğün, ikisi arasındakilerin rabbi olduğuna iman etmeye karşılık, kabul etmeye karşılık, boyun bükmeye karşılık. Lâ ilâhe illallah demeye karşılık, O’nun Vâhid ve Kahhar olduğunu bilip iman etmeye karşılık, O’ndan haşyet duymaya karşılık.

………Ve inniy le Ğaffarun limen tabe ve amene ve amile salihan sümmehteda. (Taha/82)

………Ve inniy le Ğaffarun limen tabe bununla beraber dedi ben Ğaffar’ım. Allah kendini Ğaffar diye takdim etti. Tekrar tekrar yaptığınız yanlışları, günahları affederim, olmamış gibi silerim. Yeter ki siz benim Ğaffar olduğumu kabul edin. Ya rabbi beni Mağfiret et deyin, ben Ğaffar’ım dedi.

………Limen tabe; Kimin için? Tevbe edenler bana dönenler için, ya Rabbi sana döndüm. Tevbe dönmek demek, sana döndüm bana mağfiret et. Artık bu yanlışları yapmayacağım, yapmak istemiyorum, düşmek istemiyorum bana mağfiret et.

………ve amene ve amile salihan bununla beraber iman edip eğer salih amel işlerse sümmehteda. Sonra hidayette olursa onun için Ğaffar ismimle tecelli edeceğim. Tevbe eder dönerse, mağfiretimi isterse, iman edip salih amel işler hidayette durursa, sırat-ı Müstakım de durursa, hidayetiyle beraber yolu takip ederse onun işlediği günah ne olursa olsun Ğaffar olarak ben Ğaffar’ım, onun için tecelli edeceğim.

………Halekas Semavati vel Arda Bil hakk* yükevvirulleyle alennehari ve yükevvirun nehare alelleyli ve sahhareşŞemse vel Kamer* küllün yecriy li ecelin müsemma* ela HUvel ‘Aziyzül Ğaffar. (Zümer/5)

………Halekas Semavati vel Arda Bil hakk Gökleri, yeri Allah Hak ile yaratmıştır, hepsinin bir vazifesi, hepsinde Allah’ın bir muradı vardır. yükevvirulleyle alennehar O geceyi gündüzün üzerine sarıyor, gündüzü gece ile örtüyor. ve yükevvirun nehare alelleyli Gündüzü de gece ile sarıyor, gece ile örtüyor. Yani gece ile gündüzü peş peşe getiriyor, biri gelip ötekini örtüyor, kapatıyor. ve sahhareşŞemse vel Kamer Güneşi ve ayı musahhar kılmıştır, O’nun emrinde, O’nun hükmündedir. küllün yecriy li ecelin müsemma her birinin, hepsinin Allah’ın kendisine tayin ettiği zamana kadar, ecelleri gelinceye kadar her biri bir yolda akarlar, hareket ederler. ela HUvel ‘Aziyzül Ğaffar Dikkat edin dedi, aklınızı başınıza toplayın Allah ‘Azîz ve Ğaffar’dır, Allah mülkün sahibidir, her şeyi yapan O’dur. Geceyi gündüzün gündüzü gecenin üzerine saran O’dur.

………Ne demek bu? Bir zahiri olarak bu böyledir, bir de insan denen kâinat vardır. Onun gönlünde gece ve gündüz vardır. Kim aydınlanmak isterse Allah onu aydınlatır, gönlünü gündüze çevirir. Ama kim de karanlıkta kalmak isterse Allah’ın nurundan mahrum kalır, gönlü geceye döner. Bunu yapan Allah’tır. Neye göre? Kulun dilemesine, istemesine göredir. Eğer sen gönlünü günahlarla geceye çevirmişsen, karartmışsan yapman gereken şey Ğaffar olan Allah’tan mağfiret dilemektir. Aydınlanmasını gündüze dönmesini istiyorsan ne yapman lazım? Ğaffar olan Allah’tan mağfiret dilemen lazım. ‘Azîz olan Allah’tan izzet dilemen lazım.

………Men ‘amile seyyieten fela yücza illâ misleha* ve men ‘amile salihan min zekerin ev ünsâ ve huve mu’minun feülaike yedhulunel cennete yurzekune fiyha Bi ğayri hisab. (Mü’min/40)

………Men ‘amile seyyieten fela yücza illâ misleha Her kim ki bir kötülük bir yanlış, bir günah yaparsa, onun karşılığı ancak onun misli gibi bir cezadır. Bir günaha misliyle karşılık ceza verilir. ve men ‘amile salihan her kim de salih bir amel işlerse min zekerin ev ünsâ ister erkek olsun ister kadın olsun salih amel işlerse ve huve mu’minun yalnız şart koydu oraya ve o eğer mü’minse, mü’min olarak salih amel işlerse feülaike yedhulunel cenneh onlar cennete girer, Allah onları cennete koyar. Mü’minse ve salih amel işliyorsa bu salih amelinin karşılığı cennettir, onlar cennete girer. yurzekune fiyha Bi ğayri hisab Allah orada onlara hesapsız, sınırsız rızık verir, rızıklandırır, ikram eder onlara,

………Ve ya kavmi maliy ed’uküm ilennecati ve ted’uneniy ilen nar. (Mü’min/41)

………Ve ya kavmi maliy ed’uküm ilennecat Peygamberin hitabıdır bu ey kavmim ben sizi necad’a kurtuluşa davet ediyorum ve ted’uneniy ilen nar siz de beni ateşe davet ediyorsunuz. Allah kurtuluşa davet ediyor, peygamberi kurtuluşa davet ediyor, peygamberlerle beraber olanlar kurtuluşa davet ediyorlar, karşısındakilerde ateşe davet ediyor.

………Ted’uneniy li ekfüre Billâhi ve üşrike Bihi ma leyse liy Bihi ‘ılmun ve ene ed’uküm ilel ‘Aziyzil Ğaffar. (Mü’min/42)

………Ted’uneniy li ekfüre Billâhi ve üşrike Bih siz beni Allah’ı inkâr etmeye, Allah’a şirk koşmaya davet ediyorsunuz. ma leyse liy Bihi ‘ılmun Hem de hiçbir şeyi olmayan bir şeyi Allah’a şirk koşmaya davet ediyorsunuz beni. Yani bir zanla ilimden hiçbir şeyi olmayan, akla mantığa uymayan bir şeyle beni Allah’a şirk koşmaya davet ediyorsunuz. ve ene ed’uküm ilel ‘Aziyzil Ğaffar Ben de sizi ‘Azîz ve Ğaffar olan Allah’a davet ediyorum, Allah’ın mağfiretine, Allah ile şerefli olmaya davet ediyorum, izzetine şerefine davet ediyorum.

………Bakacağız, birbirimizi ‘Azîz ve Ğaffar olana mı davet ediyoruz, yoksa Allah’a şirk koşmaya mı davet ediyoruz. Her birimiz kendi hesabımızı kendimiz yapacağız, hükmü de kendimiz vereceğiz.

………Ve inniy küllema de’avtühüm litağfire lehüm ce’alu esabi’ahüm fiy azânihim vestağşev siyabehüm ve esarru vestekberustikbâra. (Nûh/7)

………Ve inniy küllema de’avtühüm litağfire lehüm Yine Allah peygamberden naklediyor. Ne diyor Hz. Nûh AS.; Ben onları senin onları mağfiret etmen için davet ettim ama onlar ce’alu esabi’ahüm fiy azânihim onlar parmaklarını kendi kulaklarına tıkadılar. vestağşev siyabehüm elbiselerine büründüler. Zahiri elbise değil, manevi elbiselerine büründüler, o daveti işitmemek için küfür elbiselerine, şirk elbiselerine, nefis elbiselerine, benlik elbiseleri ne büründüler. ve esarru vestekberustikbâra direndiler, iman etmemek için, davetimi duymamak işitmemek için direndiler, kibirlendikçe kibirlendiler, büyüklendikçe büyüklendiler.

………Sümme inniy de’avtühüm cihara. (Nûh/8)

………Sonra ben onları açıktan, yüksek sesle davet ettim.

………Sümme inniy a’lentu lehüm ve esrertu lehüm israra; (Nûh/9)

………Sonra onlara ilan ederek söyledim. Hem onları gizliden davet ettim.

………Fekultüstağfiru Rabbeküm inneHU kâne Ğeffara. (Nûh/10)

………Fekultü onlara dedim ki ıstağfiru Rabbeküm Rabbinize istiğfar edin dedim inneHU kâne Ğeffara Muhakkak ki O Ğaffar’dır, günahları affedendir, tekrar tekrar işlenen günahları affeden, mağfiret edendir. Kime söylüyor bunu? Kâfirlere söylüyor. Gelin Allah sizi affedecek diyor.

………Rabbimizi el Esmaü’l Hüsna’sından, güzel isimlerinden tanıyıp öyle iman etmemiz lazım ki Rabbimizi sevebilelim, rabbimize iman etmiş olalım, rabbimize âşık olmuş olalım, rabbimize abd olmuş olalım. Yoksa dağ gibi bir benlikle Allah’ı kendi kulu gibi görüp konuşan, Allah’ı kölesi gibi görüp konuşan gibi mi görüyoruz? Öyle görmeseydik öyle söylemeyiz.

………Nasıl görüyoruz, ne diyor? Allah bunu böyle yapsın, ben dua edince duamı kabul etsin, beddua ettiğimde de bunu kabul etsin..! Habire istiyor. Niye? Allah senin hizmetçin midir, kölen midir? Böyle kulluk olur mu? Ben isteyeceğim o yapacak, yapmayınca ona kızacağım, küseceğim, darılacağım. Nasıl yapmazsın, o kimdir ki yapmasın. Niye? Rabbini kölesi gibi, hizmetçisi gibi görüyor. Allah’a böyle iman olur mu? Bir sıkıntı gelir, niye bu sıkıntı beni buldu, bula bula beni mi buldu, Allah niye bana böyle muamele etti?

………Mü’min bu değildir, isterse gece gündüz elini açsın cenneti istesin, güzel şeyler istesin, rahmeti istesin o fark etmiyor. Kul bu değildir bir kere, önce kulluğu, abdiyeti anlamak lazım. Seni yaratan Allah’ın, senin rabbinin, senin üzerinde bir muradı var. Senin Hz. İnsan olmanı istiyor, kendisine halife olmanı istiyor. Sana baktığında kendi güzelliğini görmek istiyor. En Kâmil manada bu güzelliği üzerinde gösteren kimdir? Peygamberler, onunla beraber olanlar. Kul, abd; Ya rabbi şunu şöyle yap, bunu böyle yap, senden şunu istiyorum, bunu istiyorum diyen değildir. Kimdir Abd; Ya rabbi sen benden ne istiyorsun, senin benden istediğin nedir?

………Allah senden gönlünü istiyor başka bir şey değil, istediği şey budur. Senin gönlün bana ait olsun, benim muhabbetimle dolsun, iman ile dolsun. Bunu istiyor senden. Benim muhabbetim senin için her şeyin önünde ve üzerinde olsun. Hiç kimseyi beni sever gibi sevme, bunu kabul etmem, edemem dedi, bir tek kabul etmediğim budur. Hiç kimsenin sözünü benim sözümün üzerine koyma, beni ciddiye aldığın gibi kimseyi ciddiye alma dedi. Benim hesabımı yaptığın gibi, kimsenin hesabını da benim hesabım gibi yapma dedi. Hepsi bu. Nerede olursan ol ne durumda olduğunu unutma dedi, beni isimlerimle kabul et, müşrikler gibi değil. Ben Allah’ı kabul ediyorum deyip beni tanımadan anlamadan ben iman etmişim deme. Ben sana kendimi tanıtıyorum. Nerede tanıtıyorum? Kur’an da.

………Nüzul sırasına göre Allah’ın isimlerini anlatmaya çalışıyoruz. Niye bu kadar feryad ediyoruz, ne sorun var ki feryat ediyoruz. Ben mü’minin diyor, ben Müslümanım diyor, gece gündüz ibadet yapıyor, namaz kılıyor, oruç tutuyor, zikir yapıyor, hacca gidiyor. Bakıyorsunuz onun imanı yok. Ben şeyhim diyor, bir sürü insan peşinde gidiyor adamın imanı yok, iman etmemiş. Allah’ın isimlerine iman etmemiş, hatta iman nedir onu bile bilmiyor. İman Allah’a inanmaktır der. Müşriğin Allah’a inancı yok muydu? Vardı. İblisin Allah’a inancı yok mudur, iblis Allah’ı biliyor muydu? Biliyor, Allah ile konuşuyor. Ama Allah ona Kâfir demiyor.

………Her birimiz mutlaka imanımızı Allah’ın kitabı Kur’an a arz etmemiz lazım, Allah’ın kitabına göre imanımız var mıdır yok mudur? Allah’ın kitabı Kur’an a göre biz mü’min miyiz değil miyiz? Kur’an a göre biz Müslüman mıyız değil miyiz? Kur’an a göre namaz nedir, Kur’an a göre oruç nedir, Kur’an a göre hac nedir, zekât nedir, infak nedir?

………Dinimizi imanımızı, ibadetimizi, hayatımızı Allah’ın kitabına arz etmek zorundayız. Kulaktan dolma bir bilgiyle iman olmaz, İslam olmaz, ihsan olmaz, Müslümanlık olmaz, Mü’minlik olmaz. Kıyamet günü Allah bizi kitabından sorumlu tutar, bizi bu kitabıyla hesaba çekecek, seni bu kitabın ölçüsüne vuracak, seni peygamberinin ölçüsüne vuracak. Onun gibi iman etmiş olman lazım, onun gibi Allah’a teslim olmuş olman lazım, kulluğunu onun gibi yapmış olman lazım ki Allah kabul etsin. Yoksa o Allah’ın dini olmaz, senin kendi kendine ürettiğin din olur, ya da bir başkasının sana takdim ettiği, dayattığı din olur. Senin atalarının dini olur o.

………Ayeti kerimede Allah Yahudiler için, Hıristiyanlar için iman etmeyenler için ne buyuruyor?

………Ve izâ kıyle lehümüttebi’û mâ enzellAllâhu kalû bel nettebi’u mâ elfeyna aleyhi abâena* evelev kâne abâühüm lâ ya’kılune şey’en ve lâ yehtedûn. (Bakara/170)

………Onlar dediler ki; biz atalarımızın dinine uyarız. Allah onlara cevap verdi; “Ya ataları bir şey bilmiyor, akıllarını kullanmamış idiyseler de mi onlara uyacaklar.”

………Bir şey bilmiyorlardı, akıllarını da kullanmadılar, siz de mi aklınızı kullanmayacaksınız. İşte sana Allah’ın kitabı, işte sana Allah’ın peygamberi. Onun için İman; inanmak değildir. İman; Allah ve resulünü her şeyden çok, canından çok sevmektir.

………Bunun ölçüsü nasıldır? Bunun ölçüsü Allah için feda ettiklerinle ölçülür. Yoksa herkes ben Allah’ı seviyorum diyebilir. Ben seni çok seviyorum ama senin için bir şey yapamam. Bu sevgiyi biz kabul edebilir miyiz? Etmeyiz. Ne buyuruyordu ayeti kerimede;

………İnnAllâheştera minel mu’miniyne enfüsehüm ve emvalehüm Bienne lehümül cennete.. (Tevbe/111)

………Allah cennet karşılığında mü’minlerden mallarını ve canlarını satın almıştır.

………Allah cenneti satıyormuş. Kime? Mü’mine satıyormuş. Ne karşılığında? Malı ve canı karşılığında. Onun için herkes önce imanını kontrol etmelidir. Malını ve canını Allah yolunda feda edecek durumda mıdır? Ahireti dünyaya tercih etmiş midir? Dünyasını ahireti için feda edebiliyor mu? Hayatını, vaktini, zamanını Allah yolunda harcaya biliyor mu? Allah için affedebiliyor mu, Allah için hoş görebiliyor mu, ikram edebiliyor mu bakmalıdır. Bakmalıdır ki Allah için ne yapıyor, neler yapabilir.

………Yapamadık, anlamadık, ne yapmamız gerekir? İşte böyle bir zamanda Allah’a dönmek lazım. Ya rabbi sana döndüm. Kur’an a iman budur. Birisi; “Ben Allah’ın kitabına, Kur’an a iman ettim” dediğinde Allah bu imanı kabul eder mi? Eder. Ama bu kadar değil, bunun devamı da vardır. Sonra bir ayet okudu veya bir ayet dinledi. Ha okumuş ha dinlemiş bu fark etmiyor. Gidip kontrol etti, anladı ki Allah bir konuda bir şey söylemiş ama kendisi daha önce başka türlü anlatmışlar ona. Eğer o anladığını bırakıp Kur’an da kini almıyorsa onun imanı gitti. İnkâr etmiş oldu. Dili ile inkâr etmedi, fiiliyle tavrıyla, haliyle onu yalanlamış oldu ayni. Dili ile doğrudur diyor ama fiiliyle, gönlüyle ne yapıyor? Yalanlıyor. Allah yalanlayanı da inkâr edeni de bir tuttu, ikisine de kâfir dedi. Açıktan inkâr edene kâfir dedi, ötekine de münafık dedi. Dili ile söylüyor, kalbi tasdik etmiyor.

………Bu Allah’ın isimleri için de böyledir. Dili ile Allah Rahman’dır dedi, ama bakıyorsun ki rahmetine iman etmemiş. Allah Kerîm’dir diyor, Keremine iman etmemiş. Allah Afûv’dur Ğafur’dur diyor, mağfiretine affına iman etmemiş. Dili ile bunu söylüyor, gönlü bunu tasdik etmiyor.

………Ne yapmak lazım? Oturup ağlamak lazım. Ben sana iman edememişim, imanım dilimdeymiş. Gönlüm, kalbim tasdik etmiyor. Ne buyuruyordu ayeti kerimede?

………Ve Lillâhil Esmâül Husna fed’uHU Biha.. (A’raf/180)

………El Esmaü’l-Hüsna Allah’a aittir. Dedi ve Allah isimlerini bir bir beyan etti Kur’an ı kerimde.

………İman etmeyince ne olur? Kâfir olur, müşriklerden bir farkı olmaz. Biraz önce başlarken müşriki anlattım, Allah’a inanıyordu hepsi. Yerin sahibi, göğün sahibi, yaratıcısı, kendisini yaratan, rızık verenin O olduğuna da inanıyordu.

………Arada ki fark nedir? Hiçbir fark yoktur arada, onlar da Allah’ın isimlerini inkâr ediyordu kabul etmiyordu, biz de kendi gönlümüzde yalanladığımızda onların daha da aşağısında oluyoruz. Çünkü Allah ayeti Kerimede buyurdu ki;

………İnnel münafikıyne fidderkil’ esfeli minennar… (Nisa/145)

………Münafıklar cehennemin en alt tabakasındadır. Dedi, Onun üzerinde müşrikler var, dili ile söylüyor kalbi tasdik etmiyor.

………Belki genel olarak bilmediğimizden, anlamadığımızdan dolayıdır. Böyle iman etmek yeterlidir denmiştir bize. Kıl namazını, tut orucunu tamamdır demişlerdir bize ondan dolayıdır.

………Allah kitabında hiçbir şeyi eksik bırakmamıştır. Hatta yolda nasıl yürümemiz gerektiğini, nasıl konuşmamız gerektiğini bile anlatmıştır. ResulAllah efendimiz de bunların hepsini uygulamıştır. Bütün hayatıyla bize örnek olmuştur. Dolayısıyla bizim için örnek ResulAllah efendimizdir. Dolayısıyla herkes, her mü’min, ben Allah’ın Resulüne iman ettim diyen herkes onu örnek olarak, önder olarak kabul etmelidir, sevmelidir. Onun gibi olmaya, onun gibi yapmaya çalışmalıdır. Örneklik budur zaten. Ne kadar ona benzediyse o kadar peygambere yakın olur, o kadar Allah’a yakın olur. Ama zahiri olarak taklit etmek değildir, onun yaptığını yaşamak gerekiyor, tatmak gerekiyor.

………Âmener Rasûlü Bi mâ ünzile ileyhi min Rabbihî vel mu’minûn.. (Bakara/285)

………Allah’ın resulü kendisine indirilene iman etti, mü’minler de onun iman ettiği gibi iman edin. Kendi kafasına göre değil, kendisine indirilene iman eti. Allah neyi indirmişse ona iman ediyor. Allah kendisini nasıl tanıtmışsa öyle iman ediyor. Allah hepimizi Resulünün iman ettiği gibi iman edenlerden eylesin. Bütün isimlerine kâmil derecede, kâmil manada iman etmeyi nasip etsin inşallah.

………Allah bizi kendisine şirk koşanlardan eylemesin, kendi nefsini, başka nefisleri, başka şeyleri. O’nunla eş tutup O’na şirk koşanlardan eylemesin. Allah bizi müşriklerden eylemesin, dili ile iman ettiğini söyleyip kalbi inkâr eden kullarından eylemesin, münafıklardan eylemesin. Allah hepimize kâmil iman nasip eylesin inşallah. Allah’ı her şeyden çok seven, her şeyin önünde, üzerinde tutan, hesabını yapan kullarından eylesin. Allah hepinizden razı olsun. (Muhammed Hüseyin Ders videolarından alıntıdır)

………******************************************************************

………El-GAFFÂR

………Allah insanı, bir melek olsun diye yaratmadı dostlar! Bizlere verilen nefis ile hata işlemek, günah işlemek, kusurlu, noksan olmak gibi özellikler işlendi fıtratımıza! Kulunu çok iyi bilen Cenâb-ı Hakk da bizden “melek” olmamızı istemiyor zaten. Sadece, acziyetimizi bilmemizi, kibre kapılmadan, kusur işledikten sonra, af dilememizi bekliyor. İnsanı insan yapan da işin bu tarafı zaten.

………Nefis mücadelesi ile geçecek bir ömür verilmiş elimize. Şeytan da bizi aldatmaya hazır her an! Yaradılışımızda, hırs, nefsî arzular, kıskançlık vs. hepsi var!

………Marifet, bunlarla savaşıp, bunları yenerek, meleklerden de üste çıkmak! Asla, “melekleşmek” değil!

………Marifet, çırpına çırpına, cehennemî ateşlerde yüreğini yaka yaka, acz içinde ağlaya ağlaya “Seni kaybetmek üzere miyim Rabbim?” diye inleye inleye “savaşmak” dostlar!

………İnsanlığın tâcı, Tebük seferinden dönerken, boşuna mı “Küçük cihattan büyük cihada döndük.” (Kenzu’l-Ummal, IV, 430, Hadis No: 11260.) demişti?

………Kur’ân-ı Kerîm’de her sureyi besmele-i şerifeyle başlatarak, kullarına, kâinatta her noktaya, her zerreye kadar tüm evreni Rahmeti ile kuşattığını hissettiren, “Her güzel işe besmele ile başla” emri ile de, her işin rahmetle olduğunu anlatan, tek “af” ve “mağfiret kapısı”dır O, dostlar!

………Allah, kendisine şirk koşmanın dışındaki bütün günahlara mağfiret edeceğini bildirmektedir:

………“Şüphesiz ki Allah, kendisine şirk koşulan günahı bağışlamaz. Şirkin dışındaki günahları, dilediği kimse için mağfiret eder. Kim Allah’a şirk koşarsa muhakkak ki o, uzak bir sapıklıkla sapmıştır” (Nisâ/116).

………Mümin, tövbe ve mağfiret ile ilgili olarak daima korku ile ümid arasında bulunmalıdır. Müslüman, ne kadar ibadet ederse etsin, Allah’ın azabından güven içerisinde olamaz; ne kadar günahkâr olursa olsun Allah’ın mağfiretinden ve bağışlamasından ümidini kesemez. Bundan dolayıdır ki; vitir namazının son rekâtında okunması vacib olan kunut dualarının sonunda “Ya Rabb; rahmetini umar, azabından korkarız” diye dua edilmektedir. Yani Müslüman cennetle müjdelenmiş, cehennemle korkutulmuştur.

………Bu korku; Allah’ın sevgisinden, O’nun mağfiretinden ve rahmetinden mahrum olma korkusu ve endişesidir. Korku ile ümid arasındaki dengenin korunması İslâmî akîde gereğidir. Zira Gaffâr olan yüce Allah aynı zamanda Kahhâr’dır.

………Arapça -ğafere- örttü, perdeledi, bağışladı gizlemek, kirlerden korumak için bir şeyin üstünü örtmek” anlamına gelen “ğafr” kökünden türemiştir.

………EL-Ğaffâr, daima affedici olup, mağfireti, bağışlaması sonsuz olan, yeniden işlenen günahları örten, setreden ve affeden demektir!

………El-Gaffar; Çok mağfiret ve merhamet eden, suçları en çok affeden, çirkinlikleri örten ve ayıpları gizleyen manalarına gelir.

………Bu ismi el-Afuv’ isminden ayıran fark şudur; el-Afuv isminde sadece günahı affetmek ve günaha ceza vermemek vardır.

 ………El-Gaffar isminde ise günaha ceza vermemekle birlikte, günahı yüze vurmamak ve kulu rezil etmemekte vardır. 

………Mesela birisi size karşı bir kusur işlese, eğer siz onun bu kusuruna karşı ona ceza vermeyip, sadece kusurunu ve hatasını yüzüne vursanız, sizde el-Afuv ismi tecelli etmiş olur. Eğer ceza vermeyi terk etmekle birlikte, işlediği hatayı yüzüne de vurmayıp tamamen vazgeçseniz, sizde el-Gaffar ismi tecelli etmiş olur.

………İşte Allah suçlara ceza vermeyip, suçu kuluna hatırlatmakla el-Afuvdur. Ve Allah hatayı bütün bütün silerek, kulun yüzüne vurmayıp onu mahcup etmemekle de el-Gaffardır.

………Bu yüzden dualarımızda “Allah’ım bizi af ve mağfiret et” deriz ki, bu duada af dileyip, günahlarımıza ceza vermemesini istemekle el-Afuv ismine, mağfiret dileyip, günahlarımızı yüzümüze vurarak bizi rezil etmemesini istemekle de el-Gaffar ismine sığınırız.

………“Tövbe ve iman edip, salih amel işleyenlere gelince; Allah onların kötülüklerini iyiliklere çevirir. Allah çok bağışlayıcıdır ve çok merhamet edicidir. Ve her kim tövbe edip Salih amel işlerse, şüphesiz o, tövbesi kabul edilmiş olarak Allah’a döner. (Furkan /70-71)

………Nasıl ki Allah Gaffar ismiyle hatalarımızı örtüyor, ayıbımızı yüzümüze vurmuyor. Aynen bunun gibi, biz de Gaffar ismini ahlak edinerek başkalarının hatalarını örtmeli ve kimsenin ayıbını yüzüne vurmamalıyız. Her kim, bir müminin ayıbını dünyada örterse, Allah’ta onun ayıbını hem dünyada hem de ahirette örter.

………Resulullah (s.a.s.) şöyle buyurur:

………“Hayatım kudret elinde olan Allah’a yemin olsun ki, siz günah işlemezseniz. Allah sizi dünya sahnesinden giderir ve (sizin yerinize) başka bir ümmet getirir: Onlar, günah işlerler sonra Allah’tan bağışlanmalarını isterler. Allah da onları mağfiret eder, bağışlar” (Müslim, Tevbe,1 1 ; Tirmiî, Cennet, 3).

………Meşhur bir hadîs-i kutsîde şöyle buyurulmaktadır:

………“Ey kullarım, hiç şüphesiz ki siz, gece-gündüz hata işliyorsunuz. Ben ise bütün günahları mağfiret ederim. O halde benden bağışlanmanızı isteyiniz sizi bağışlayayım”(et-Tâc, V,148).

………Bir hadis-i şerifte Peygamberimiz (sav) şöyle buyurmuştur;

………“Melekler kulun günahını yazarlar ve daha sonra semaya yükselirler. Semaya yükseldiklerinde kulun amel defterinde bu günahın yazılı olmadığını, buna mukabil işlemediği sevapların yazılı olduğunu görünce Allah Teala’ya şöyle derler:”

………“Ey Rabbimiz biz kuluna zulmetmedik. Ancak onun işlediğini yazdık.” Buna karşı Allah meleklere şöyle buyurur:

………“Evet doğru söylediniz. Kulum o günahları işlemiş ve defterindeki sevapları işlememişti. Lakin kulum günahına tövbe etti ve gözyaşlarıyla benden af diledi. Bende onun günahlarını mağfiret ettim ve ona karşı cömertçe muamele ederek günahlarını sevaba çevirdim. Ben ikram edenlerin en çok ikram edeniyim.”

………Allah Teâla, Gaffar olduğunu Kur’an’daki şu ayetlerle de bize haber vermektedir:

 ………“Tövbe ve iman edip, salih amel işleyenlere gelince; Allah onların kötülüklerini iyiliklere çevirir. Allah çok bağışlayıcıdır ve çok merhamet edicidir. Ve her kim tövbe edip salih amel işlerse, şüphesiz o, tövbesi kabul edilmiş olarak Allah’a döner.” (Furkan//70-71)

 ………“Kim bir kötülük işler, yahut nefsine zulmeder, sonra da Allah’tan bağışlanmasını dilerse, Allah’ı bağışlayıcı ve esirgeyici bulur.” (Nisâ/110)

………Bir hadîs-i kudsîde,

“Ey Âdemoğlu! Sen yeryüzünü dolduracak kadar günahla huzuruma gelsen, fakat Bana hiçbir şeyi ortak tutmamış olsan Ben de seni yeryüzü dolusu mağfiretle karşılarım.” buyuran, “el-Ğaffâr’dır O! (Tirmizî, Deavât, 106.)

 ………“O, gökleri ve yeri hak ile yarattı, geceyi gündüzün üstüne sarıyor, gündüzü de gecenin üstüne sarıyor. Güneşi ve ay’ı emrine âmâde kılmış, her biri belli bir süreye kadar akıp gitmektedir. İyi bil ki O, Azîz (çok güçlü olan)dir Ğaffâr (çok bağışlayıcı olan)dır.” (Zümer sûresi/5)

………“Geceyi, gündüzün üstüne örten, gündüzü gecenin üstüne sarmalayan Allah (cc) “Settâr”dır dostlar!

………Kullarının günahlarını da örter, kapatır, gizler ve affeder, kendine inananı rezil etmez, düşmanlarını ona güldürmez.

………Geceler, bağrında, yanık yüreklilerin gözyaşlarıyla yakarışlarını gizler.

………Geceler, “af ve mağfiret” dilencilerinin göklere uzanan ellerini gizler.

………Geceler, bağrında sevdalı yüreklerin seccadelerdeki “vuslatı”nı gizler.

………Geceler, öyle bir saate şahit olarak, bağrında, Yüceler Yücesi’nin, arza rahmetiyle indiği ve “Af dileyen yok mu affedeyim, isteyen yok mu vereyim” Buhârî, Teheccüd, 14; Müslim, Müsâfirîn, 168-170.) buyurduğu “mağfiret zamanı” nı gizler.

 ………“Ey inananlar! Allah’tan korkun, O’nun Resûlü’ne inanın ki size rahmetinden iki pay versin, sizin için ışığında yürüyeceğiniz bir nur yaratsın ve sizi bağışlasın. Allah çok bağışlayan, çok merhamet edendir.” (Hadîd/28)

 ………“Sonra şüphe yok ki Rabbin, bir cahillikle günah işleyip ardından tevbe eden ve durumunu düzelten kimseleri bağışlar. Şüphesiz ki Rabbin, bu tevbeden sonra Ğafûr’dur, Rahîm’dir (çok bağışlayıcıdır, çok merhametlidir).” (Nahl/119):

………İki Cihan Serveri, gönüllerimizin Sultanı Muhammed Mustafa (s.a.s.) şöyle buyurdu:

………“Bir kimse, istiğfarı dilinden düşürmezse, Allah Teâlâ ona her darlıktan bir çıkış, her üzüntüden bir kurtuluş yolu gösterir ve ona beklemediği yerden rızk verir.” (Ebû Dâvûd, Salât, 361.Hadis no: 1518; İbn Mâce, Edeb, 57. Hadis no: 3819.)

………Peygamber sav ve bağışlama

………“(Ey Rasûlüm!) Affedici ol! İyi ve güzel olan şeyleri emret! (Delil kabul etmeyen ısrarcı)câhillerden yüz çevir.” (A’râf/199)

………Rasûlullah -sas- Efendimiz:

………“…Kul başkalarının hatâlarını affettikçe Allah da onun şerefini ziyâdeleştirir…” buyurmuştur. (Müslim, Birr, 69; Tirmizî, Birr, 82)

………Allah Resulü şöyle buyurmuştur:

………“Kim arkadaşının ayıbını örterse, Allah da kıyamet günü onun ayıbını örter. Kim ki Müslüman kardeşinin ayıbını açığa vurursa, Allah da onun ayıbını açığa vurur. Hattâ evinin içinde bile olsa onu ayıbıyla rezil eder.” (İbn-i Mâce, Hudûd, 5)

………Yine Resûlallah (S.A), ayıp örtmenin faziletini beyan ederek şöyle buyurmuştur:

………“Kim bir mü ‘minin ayıbını örterse, sanki diri diri toprağa gömülmüş bir kız çocuğunu kabrinden çıkararak diriltmiş gibi olur.” (Ahmed, IV, 153, 158; Ebû Dâvûd, Edeb, 38/4891)

………İnsan, başkalarının ayıbıyla uğraşmaktansa, kendi kusurlarını düzeltmeye çalışmalıdır. İbn-i Abbâs -radıyallâhu anhümâ- şu tavsiyede bulunur:

………“Arkadaşının ayıplarını söylemek istediğinde, hemen kendi ayıplarını hatırla!” (Buhârî, el-Edebü’l-Müfred, no: 328)

………Ebû Hüreyre’nin (RA.) hikmet dolu nasihatlerinden biri şöyledir:

………“Sizden biri, kardeşinin gözündeki çöpü görür de kendi gözündeki koca kütüğü unutur.” (Buhârî,el-Edebü’l-Müfred, no: 592)

………Diğer taraftan bir kişi, hasbe’l-beşer işlediği bir hatayı kesinlikle açığa vurmamalı, onu örtme yoluna gitmelidir. Zîrâ Rasûlullah (A.S.) şöyle buyurmuştur:

………“İşlediği günahları açığa vuranlar dışında, ümmetimin tamamı affedilmiştir. Bir adamın, gece kötü bir iş yapıp, Allah onu örttüğü hâlde, sabahleyin kalkıp; «–Ey falan! Ben dün gece şöyle şöyle yaptım.» demesi, açık günahlardandır. Oysa, Rabbi geceleyin onun kötülüğünü örtmüştü. Fakat o, sabaha çıktığında Allâh’ın örttüğünü açığa vuruyor.” (Buhârî, Edeb, 60; Müslim, Zühd, 52) (Sinan Konuk)

………Ve ahiru davahüm enil hamdülillahi rabbil alemiyn

………Çağrımız ve davamız Âlemlerin Rabbi olan Allah’a hamd’adır.

………“Euzü Billahi mineş şeytanir racim”

………“BismillahirRahmanirRahıym”

………El Hamdu Lillahi Rabbil’Alemiyn Vesselatü Vesselâmü alâ Resulüna Muhammedin ve alâ alihi ve ashabihi ve etba’ıhi ecmaiyn.

………Rabbişrah liy sadriy;

………Ve yessirliy emriy;

………Vahlül ukdeten min lisaniy;

………Yefkahu kavliy; (Tâhâ 25-26-27-28)

………Rabbeneftah bil hayr, vahtim bil hayr, Rabbi yessir ve lâ tüassir, Rabbi temmim bil hayr. Amin, amin.

………Değerli dostlar bugün 22. Esma dersimize başlıyoruz. Rabbimden hayırlar diliyorum. Anlayan tutan, yaşayan ve yaşatanlardan olmamızı nasip etmemizi niyaz ediyorum. Malûmunuz bir önceki dersimizde Ğafûr ismi şerifini işlemiştik. Lügavi delâletleri, lafzi delaleti, manevi delaleti, ıstılahi delaleti ve nazari çerçeve ve Kur’anî çerçeveyi işlemiştik. Bugün Ğafûr ismi şerifinin 2. Dersi İnşaAllah işleyeceğiz. Mağfiretin tecellisi için kul ne yapmalı.

………El Ğafûr olan Allah’ın mağfireti sonsuz, bağışı sonsuz, affı sonsuz. Rabbi mütealimiz sonsuz bağış sahibi bir Rab. Bağışın sonsuz olması aslında kulun hata yapabilme ihtimal ve imkânının önünün açık olmasının bir sonucu. Adeta Kulun hatası nasıl sayısız ve sınırsız olabilirse rabbin bağışı da sayısız ve sınırsız. Buna bir mukabele, yani böyle bir kulu, böyle bir türü varlıklar içinde böylesine hata yapabilme potansiyeli olan bir varlığı neden yarattın ya rabbi diyecek olan varsa eğer, sanki Ğafûr olduğum için yarattım der gibi bir nükte var.

………İşte sonsuz ilahi mağfiretten nasıl pay almak lazım, pay almanın yolları neler. Allah’ın mağfireti sonsuzdur da b u mağfiretten kulun pay alması için kanunlar, yasalar var, şartlar var, erkân var, adap var. Zira isim Ğafûr, Ğafûr; Fe’ûl vezninden, tıpkı fail ve faîyl vezni gibi mutlaka 2 yönlü, yani hem fail hem mef’ul. Fail olan tarafında Allah özne bunu anladık, yani Allah sonsuzca bağışlayan. Peki, Ğafûr kalıbının mef’ûl yanı ne demeli, nasıl izah edeceğiz? Allah hem bağışlayandır hem bağışlanandır olmayacağına göre. Çok bağışlar çok ta bağışlanmayı ister olmayacağına göre o zaman nasıl izah edeceğiz? Şöyle izah edeceğiz, bağışlamak için Ğafûr isminin tecellisi için bağışlamanın mef’ûlü olan insandan bir teşebbüs bekler. Yani Failin fiili için mef’ûlün hareketi lazım. Failin fiilinin tecellisi için mef’ûlün talebi lazım.

………İşte tam bu noktada istiğfar önümüze çıkıyor. İstiğfar; İstif’al babından. Arap dilinde bu kalıp 3 ziyade harf ile yapılır. Elif, sin, te. Arkasından fiilin asli harfleri gelir. İst. Bu üç ziyade baştaki talep bildirir, talep içindir, bazen çok ender olarak yalnız de mübalağa içindir, ama çoğu zaman talep içindir. Nedir? İstiğfar mağfiret talebi, mağfiret isteği, mağfiret arzusu. Estağfirullah dediğinizde bağışlanma talep ederim demiş olursunuz. Mesela istismar, semerelendirme arzusu, meyvelendirme arzusu. Tüm bu kalıptan fiilleri yan yana dizebilirsiniz. Onun için istiğfar, mağfiret talebi mağfiret arzusu manasına gelir.

………Peki, mağfiret talebinin bir şartı var mıdır? Vardır, mağfiret talebinin bir şartı, tek şartı samimi olmasıdır. Yani dil ile beni affet derken gönülden o günahtan vazgeçmeme gibi bir niyet varsa burada samimiyet yoktur. Yani affedilme isteğinize medar olan şeyden vazgeçmeyecekseniz af istemenizde samimi değilsiniz demektir. Mağfiret talebinin şartı budur. Peki, edebi, adabı var mıdır? Vardır, o da o hataya bir daha dönmemektir. Dolayısıyla istiğfar mağfiret talebi, samimiyet ve geri dönmeme gibi şartı ve edebi vardır.

………Allah’a dönük yaşamak istiğfarı hayat tarzı haline getirmektir. İstiğfar hayat tarzı haline gelir mi? Gelir, istiğfar hayat tarzı haline gelirse eğer sadece estağfirullah el Azîm’i dil söylemez. Zihnin istiğfarı vardır, aklın istiğfarı vardır, kalbin istiğfarı vardır, bedenin istiğfarı vardır, organların istiğfarı vardır. Mesela haramı görünce gözün kapanması, gözün istiğfarıdır. Haramı duyunca kulağın sağır kesilmesi kulağın istiğfarıdır. Hatta bu istiğfarda ileri giderse sadece haramı değil, karşıdakinin hoşlanmadığı bir şeyi duymaktan geri kalması kulağın istiğfarı olur.

………Hâtimi Esam aslında sağır değildi, bu âlimimizin, arifimizin adını sağır hatem koymuşlardı, oysaki sağır değildi ama esam denir. Ömrünün sonunda Esam dendi ona, sağır Hatem denmesinin sebebi ise kendisine sual sormak için gelen bir hanımefendi yanında gayri ihtiyari bir kabahat işliyor ve mahcup olmasın sual sahibi diye sorusunu duymazlıktan geliyor. Ne demiştin? Duymadım bir daha söyler misin? Aslında hiç alakası yok, ama onu mahcup etmemek için ondan sonra her gelene sanki işitmiyormuş numarası çekerek ölünceye kadar sağır numarası oymuyor o hanım efendi mahcup olmasın diye, onun için adı Hatemi esam kalıyor sağır Hatem. İncelik, ama büyük bir incelik. Ahlak ama büyük bir ahlak. Alicenaplık ama büyük bir alicenaplık.

………İstiğfarı hayat tarzı haline getiren insan her anını istiğfara medar eder. Sadece istiğfar etmek için günah işlemeyi beklemez, sevap işlediğinde de istiğfar eder. Allah Resulü öyle idi. İbadet ettiğinde de istiğfar ederdi. Onun için namazların önünde ve arkasından Allah resulü estağfirullah derdi. Namaz kılıyorsunuz, namaz ibadettir, ibadeti sanki ayıp, sanki günah, sanki hata, sanki suç mudur ki estağfirullah diyorsunuz?

………Bu Allah’a karşı edeptir. Ya rabbi sana kulluktan bile acizim anlamına gelir. Yani sana kulluk iddiasıyla önüne geldim ama kulluğum kusurlu, kusursuz bir kulluk yapamıyorum, kulluktan bile acizim. Onun için hem namaza durur, hem estağfirullah der. Tıpkı Hz. Meryem’in annesi gibi. Hem karnında ki doğmamış yavrusunu Allah’a adar, Rabbi inniy nezertü leKE ma fiy batniy muharreren fetekabbel minniy. (A. İmran/35) Ya rabbi karnımda olanı sana adadım, hem de döner der ki fetekabbel minniy. İn tetekabbel evlâ ister kabul et, intekabbel evlâ ister kabul etme demiyor. Ne olur kabul et.

………Bu bir edeptir, en değerli varlığınızı verirsiniz bir de üstüne ne olur kabul et dersiniz. Bu işte fiili istiğfardır. Zekatı verirsiniz zekatı verdiğiniz kimseye bir de teşekkür edersiniz. Bir de Allah’a döner şükredersiniz bana zekat verme imkanı verdi, benim zekat vereceğim fakirleri var ettiğin için dersiniz. Bu ibadeti tatlandırmaktır. Hani cennette cennet içeceklerinin tatlandırılacakları ifade edilir cennetle ilgili ayeti kerimelerde. Yani karışımlar sunulacağı ifade edilir. İşte o karışım Kâfûra. Kâfur karışımlı bir içecek, meşrubat ikram edilir. Hani, cennet şarabı diyorlar ya, o kelimeyi andım mı hemen ayyaşların aklına bir şeyler gelmesin diye bu kelimeyi pek anmak istemiyorum, ama bu bambaşka bir şey. Mutlaka karışımlısını da zikreder Kur’an yani tatlandırılmış olanını, çok özel olanını. Orada ki Kâfûr aslında aynı isimli bir ağacın kabuğu altında ki bir zar imiş. Fakat o zar öylece konmazmış üstünden 200 yıl geçmesi lazım. 200 yıl geçtikten sonra içkinin içine karıştırılınca harikulade bir lezzet, bir tat, bir koku verirmiş. Rabbimiz dünyada ki şeyler üzerinden cenneti tarif ediyor. Yani meşrubatınıza kâfur atmak için 200 yıl bekleyeceksiniz, torununuzun, torununuzun torunu ancak görecek, siz göremeyeceksiniz böyle bir şey ancak cennette olacak bir şey bu dünyada olmaz. Yani kişi kendi kotardığı kâfuru kendi içeceğine katamaz ancak cennette, ahirette olabilecek bir şey.

………Amellerde tatlandırılır onun için. Aslında dünyadakine karşılıktır cennette vaad edilenler, dünyada amellerini tatlandıranlara cennette sunulacak meşrubatta tatlandırılmış olarak sunulacaktır. Amellerin tatlandırılması nedir? Namazı kılarsınız ve istiğfar edersiniz, namazı kılar bir de gözyaşı dökersiniz işte namaz tatlanır. Karışımlı namaz. Zekatı, infakı, sadakayı verirsiniz bir de teşekkür edersiniz. Verdim ya daha ne istiyorsunuz demezsiniz, bir de teşekkür edersiniz. Yani tatlandırmak budur amelleri. Ameller tatlanırsa eğer bunun karşılığı da çok farklı olacaktır.

………Onun için bunlar fiili istiğfar sayılmalıdır esasında. Çünkü İstiğfarı hayat tarzı edinmek demiştik Allah’tan bağışlanma dilemenin gerekçesi günah işlemek değildir. Öyle mi zannediyorduk? Allah’tan bağışlanma dilemenin gerekçesi günah işlemek değildir. Ya nedir? Kul olmak, kul olmak yeterli gerekçedir Allah’tan mağfiret dilemek için. Çünkü zaten kul olmak kusurlu olmaktır. Onun için Allah’tan bağışlanma dilemek için ille de hata etmek, günah işlemek gerekmez. Kul olmak yeterlidir. Kula kulluk yaraşır, kul istiğfar eder. Rabbe rablik yaraşır rab de mağfiret eder. Ama kul önce istiğfar eder.

………Kul olmak o demektir zaten, kul olmak haddini bilmektir, kul olmak yetersiz olduğunu bilmektir, kul olmak müstağni olmamaktır, kul olmak muhtaç olmaktır, kul olmak nakıs olmaktır. Kemâl eksiksiz olana değil eksiğini bilene denir. Kâmil diye noksansız olana değil noksanını bilene denir. Kul mükemmel olmaz, sadece kâmil olabilir. Mükemmel olan Allah’tır. Mükemmel sürecin tamamlanmasını ve son noktasını ifade eder. Hiçbir kul süreci tamamlamaz, peygamberler peygamberi de dahil. Alemlere rahmet olsa da süreci tamamlanmaz. Va’bud Rabbeke hatta ye’tiyekel yekıyn. (Hicr/99) eğer öyle olmamış olsaydı bu ayet inmezdi. Ölüm gelinceye kadar Rabbine kulluk etmeyi sürdür. Öyledir, dolayısıyla kul olmak budur, noksanını bilmektir. Çünkü kendi kendine yeten Allah’tır, sadece Allah’tır kendi kendine yeten. Kullar ise kendi kendine yetmez. Kendi kendine yetme iddiası şirktir. Söyler misiniz  insanoğlu kendi kendisine yetebilir mi? Canlılar içerisinde bakınız diğer canlılar annesinden doğarlar 3. 5 saat içinde kalkarlar ve yürürler. İnsanoğlunun bebeği annesinden doğar ama ayağa kalkması için ortalama 1 yıl geçmesi lazım. Bu kadar acizdir aslında. Acziyetinin diğer unsurlarını saymaya gerek var mı? Kendi yüreğine güç yetiremez., ferman dinletemez, kalbi dursa çalış diyemez. Dolayısıyla insan nesine böbürlenir. Ya eyyühel’İnsanu ma ğarreke BiRabbikelkeriym. (İnfitar/6) bu kadar cömert olan rabbine karşı seni böyle gururlandıran ne ey insanoğlu. Seni böyle küstahça bir gurura sürükleyen ne.

………İnsan olmak bu demektir, kul olmak bu demektir. Dolayısıyla istiğfar etmenin gerekçesi günah işlemek değildir, kul olmaktır, kul olmak yeterlidir. Niye istiğfar ediyorsun? Kulum da ondan., bitti. Rabbimiz bundan memnun oluyor yalnız. Düşünün Allah’ın sonsuzca bir mağfiret etme sıfatı var bu sıfatın tecellisi için siz O’na mektup yazıyorsunuz, davetiye gönderiyorsunuz. Rabbiniz sevinmez mi? Kulum neni davet etti, dua da budur zaten. Dolayısıyla o sıfat tecelli ediyor. Yani rabbimizin tabir caizse sıfatını göstermesine vesile oluyorsunuz. Onun için böyle bakmak lazım.

………Müzzemmil/20 bu söylediklerime delil. Müzzemmil suresi 20 ayetlik bir sure, namazı emrediyor. Malumunuz fakirin tertibine göre de 2. Nazil olan sure. Namaz emri var, zekât emri var son ayette. Son ayet her ne kadar ilk 19 ayetten bir miktar sonra nazil olmuşsa da aynı zaman diliminde olmamışsa da yine de sure 2. Sure. Namaz emri var, zekât emri var. Zaten zekat emri de gösteriyor ki son ayet önceki ayetlerden daha muahhar bir zamanda nazil olmuş ve arkasından ne geliyor?

………ve ma tukaddimu lienfüsiküm min hayrin tecidûhu ‘indAllâh i huve hayren ve a’zame ecra. (Müzzemmil/20) Siz hayırdan ne yaparsanız, ne hayır yaparsanız Allah katında onu aynen bulursunuz. Hem de huve hayren ve a’zame ecra öyle bulursunuz ki yani onu, yaptığınız kadar bulmazsınız en hayırlı karşılığıyla ve en büyük ecir olarak bulursunuz. Yani siz kul kadar yaparsınız Allah’ta Allah kadar karşılık verir.

………Arkası nasıl geliyor ayetin? vestağfirullah* innAllâhe Ğafûrun Rahıym surenin bitiş ayetinin bitiş cümlesi. O halde Allah’a istiğfar edin. Allah’tan mağfiret dileyin zira O sonsuz bağış sahibi, sonsuz merhamet sahibidir. Niye böyle biter? Zekâtı emreder, namazı emreder arkasından estağfirullah der istiğfar edin diyor. İşte söylediğim şey bu. Yani ibadet ederiz arkasından istiğfar ederiz, bağışlanma dileriz. Niye dileriz? Çünkü Kullukta ne kadar keMâl sahibi olursak olalım kulluğumuz noksansız değildir. Allah’ın Allah’lığı karşısında kulun kulluğu daima noksandır onun için istiğfar edersiniz

………Kâbe nedir derseniz bana, Kâbe istiğfarın taş halidir derim. Yer yüzünde anıt yapılar içerisinde daha sade bir yapı gösterebilir misiniz bana, daha süssüz, daha tezyinatsız, daha gösterişsiz. Örtüsünü sıyırın altından lav taşlarından yapılmış hiçbir nakışı olmayan dümdüz kare küp bir bina çıkar. Neden? Hz. İbrahim onu dağın tepesine yapamaz mıydı? Çok süslü püslü yapamaz mıydı. Dünyanın en güzel tezyinatları yapılamaz mıydı? Neden istiğfarın taş hali. Çünkü ben sana kulluktan acizim itirafıdır kulun. Asna teşekkür etmek istedim ya rabbi, teşekkürden aciz olduğumu böyle ifade ettim. Budur.

………İbadet et dön bir de istiğfar et. Hikmeti nedir bunun? Bir soru sormak lazım burada Allah bağışlayacaksa istiğfar gibi bir gönül protokolüne ne gerek var, rabbimiz gönülleri bilmiyor mu? Biliyor, istiğfar gibi bir protokole gerek var mı? Cevap; Bu bir protokol değildir, istiğfarın kendisi bir duadır. Hem icabettir, hem duadır. İstiğfar etmek mağfirete nail olmanın ta kendisidir. Bağışlanmak ayrıca mağfirettir. Bilmem anlaşıldı mı? Tıpkı dua gibi Duanın kendisi kabul olmuş bir duadır, duanın kabul olması ekstra bir şeydir. Allah’tan istiyorsun ya, Allah’a döndün ya, bu bir ödüldür, istediğinin verilmesi tali bir şeydir. Sen istediğinin verilip verilmediğine değil isteyip istemediğine bak.

………Bir daha söyleyeyim mi? Ey kul sen istediğinin verilip verilmediğine değil isteyip istemediğine bak. Çünkü sana istemek verilmişse verilmiştir, istediğinin verilmesinin ne kıymeti var, kaldı ki istediğinin verilmesi belanı bulmandır, insana bela olarak istediğine kavuşması yeter. Sen istediklerinin hep kendi lehine olduğunu mu sanırsın. O zaman aldanırsın ey kul. Ne diyordu Seyyidinâ Ali; Ben onun Allah olduğunu her istediğimi vermemesinden anladım. Her istediğimi verseydi belamı verirdi. İstediklerinizi bir sıraya dizsenize, çocukluktan bu tarafa neler istemişsiniz siz bile unuttunuz. Ondan sonra dönüp hele ki vermemişsin ya rabbi diyorsun. Bazılarını burada görüyoruz, bazılarını ahirette göreceğiz. Göreceğiz ve ne büyüksün ya rabbi diyeceğiz, hele ki beni bana bırakmamışsın, hele ki benim ağzıma bakmamışsın ya rabbi. Benim halime bakmışsın, benim yüreğime bakmışsın ama ağzıma bakmamışsın hele ki ya rabbi. Halime değil de ağzıma baksaydın kendi belamı kendi ellerimle isteyecektim ya rabbi.

………Dolayısıyla ben onun Allah olduğunu her istediğimi vermemesinden anladım diyen Hz. Ali neyi anlamıştı aslında? İstiğfar etmenin aslında affedilmekten daha önemli olduğunu anlamıştı. Budur, istiğfarın kendisi affedilmekten önemlidir. Çünkü O’na dönüyorsun, O’ndan istiyorsun, vazgeçiyorsun, O’nun Ğafûr olduğunu biliyorsun, Ğafûr isminden bir pay istiyorsun. Bu kadar şey yapıyorsun, bakınız daha af yok, daha bağışlanma yok, daha sonuç almış değilsin. Çünkü kendisi bir sonuçtur. O nedenle istiğfar edip etmediğin istiğfarın sonucundan daha önemlidir. Böyle baktığımızda zaten ya rabbi sana dönük yaşayayım da sonucunda ne olursa olsun demektir bu.

………Allah sadece istiğfar eden kullarına mı Ğafûr isminden bir pay verir, bir biçimde veyahut ta şöyle diyelim istiğfar için sadece mü’min kullarını mı davet eder, diğer kullarını davet etmez mi? Aslında imana davet te bir istiğfara davet değil mi? Bu sorunun cevabını Kur’an da görüyoruz, şirk koşan kullarını istiğfara davet ediyor.

………Efela yetubune ilAllâhi ve yestağfiruneHU, vAllâhu Ğafûrun Rahıym. (Maide/74) onlar Allah’a dönmeyecekler mi? Ve O’ndan mağfiret talep etmeyecekler mi? Eğer böyle yaparlarsa iyi bilsinler ki Allah Ğafûrdur, Rahîmdir. İşte bu. Dolayısıyla bu ayetin bağlamına baktığımızda şirk koşan kullara bir istiğfar çağrısı olduğunu görüyoruz. Demek ki sadece istiğfar çağrısı aslında Mü’min olup ta günahkârlara değil, mü’min olmayanlara da bir çağrı. İmana koşmak istiğfardır, iman etmek istiğfardır.

………Bir soru gelebilir burada Ğafûr’un sonsuz mağfiretinden bu çağrı kendisine ulaşmayanlar yararlanmayacak mı? Diyelim ki bu çağrı kendisine ulaşmadı, ama Ğafûr olan Allah’ın sonsuz mağfireti var onlar faydalanmayacaklar mı, pay almayacaklar mı?

………Cevabı isterseniz Şûrâ /5 ayetiyle verelim: vel Melaiketü yüsebbihüne Bi Hamdi Rabbihim ve yestağfirune limen fiyl Ard. (Şûrâ) bir biçimde istiğfar etmeyi bilmiyor, bu davet ona ulaşmadı. Melekler diyor yüsebbihüne Bi Hamdi Rabbihim ve yestağfirune limen fiyl Ard yeryüzünde bulunan herkes için rablerine hamd ile tespih ederler ve istiğfar ederler yeryüzünde bulunan herkesin. limen fiyl Ard. Melekler istiğfar edermiş.  Yani rabbimiz Ğafûr ismi için bir yasa belirliyor bu ismimin tecellisi mutlaka talebe bağlı diyor.

………Tamam kulları içinde bir kısmı talep ediyor bir kısmı ise talep edeceğini de bilmiyor. Talep edeceğini bilmeyen kulları için meleklerini görevlendiriyor, siz onlar için talep edin. Bu da Ğafûr isminin bir başka tecellisi olsa gerek, siz onlar için talep edin. Çünkü melekler kendileri için talep etmezler, çünkü onlar günah işlemezler. Dolayısıyla siz onlar için istiğfar talebinde bulunun.

………Evet, İstiğfara bağlı ilahi mağfiret yasası yine bakî, yani Failin fiilinin tecellisi için mef’ulün talebi gerekir. Fakat diyelim ki mef’ul bu talebi bilmiyor, onun yerine melekleri taleple görevlendirmek Allah’ın yine yasası bakî, fakat bu yasayı kendi bir üst yasasıyla açıyor.

………İstiğfar çağrısına sadece sıradan kullar mı dahil? Mesela peygamberler de istiğfara davet edilmiş midir? Hem de nasıl. Mesela Allah resulü bizzat istiğfara davet edilmiştir. İşte Nasr suresi değil mi? işte vestağfir lizenbike ve sebbih Bi Hamdi Rabbike.. (Mü’min/55) gibi ayetlerine ne demeli. Günahına istiğfar et, hem de açıkça, hem de tekil şahıs zamiri ile lizenbik, ne demeli buna. Dolayısıyla Allah resulü de dahil tüm peygamberler davet edilmiştir.

………Katada bin Numan isimli birinin zırhını Übeyrik oğullarından Ebu Tu’me isimli bir adam çalar. Fakat daha sonra hırsızlığı belli olmasın diye zırhı götürür bir Yahudi’ye rehin verir. Zırh un çuvalı içinde saklandığı için gittiği geldiği yerlerde de iz bırakır undan. Tabii en sonunda durum anlaşılır, zırh bulunur ama zırh Yahudi’nin yanında bulunur. Yahudi der ki bunu bana Übeyrik oğullarından Ebu Tu’me getirdi. Ne olacak şimdi? Mahkemeye çıkar, Allah resulü hakimdir. Ebu Tu’me konuşur, Yahudi konuşur. Ebu Tu’me der ki; Ya ResulAllah ben Allah’ın adını veriyorum, yemin ediyorum, ben Müslümanım. Bu adam da Yahudi. Sen ona mı inanacaksın bana mı?

………Dilli düdük, Allah resulü ağzına bakar onun lehine hüküm verir. Tam bu hükmü vermiştir ki Nisa/105-106 ayetleri iner. Ayetlere bakın; … ve lâ tekün lil hainiyne hasıyma. (Nisa/105) sakın ey Nebî hainlere arka çıkma. Devamı daha önemli hemen 106. Ayet; Vestağfirillâh* innAllâhe kâne Ğafûren Rahıyma. (Nisa/106) Bundan dolayı otur bir Allah’a istiğfar et, emir doğrudan Vestağfirillâh* innAllâhe kâne Ğafûren Rahıyma. Eğer böyle yaparsan Allah’ı Ğafûr ve Rahîm olarak bulacaksın. Eyvallah..!

………Onun için Allah resulünün şu tür itirafı kütübü sittede yer almıştır; ene beşerün mislüküm, ene uhti u ben de sizin gibi beşerim, ben de hata eder, isabet edebilirim. İsabette ederim, hata da ederim. Bana mahkemelerinizi getiriyorsunuz, davalarınızı getiriyorsunuz. Getirdiğiniz davada ben de delillerinize bakıp karar veriyorum. Ama benim verdiğim karar kendi hakikatte karar sonucunda kendisine verdiğim hak kendisinin değilse o ateştir, ister alsın ister almasın.

………Ne dersiniz? Bizim efendi adamın yüreğini okuyorlara, bizim şeyh adamın gönlünü görüyormuş, içini okuyormuş. Ne dersiniz bu işlere? Eh, sizin şeyh peygamberimizi de epey geçmiş ha..! Allah’tan korkmadan..! Tabii dedim ya İslâm’a Kur’an kapısından vahiy kapısından girmezseniz oyuncak, maskara olmaktan başka çareniz yoktur. Cahilin sofusu şeytanın maskarası başka nedir ki. Onun için Allah açmış bu kapıyı, Allah’ın İslam sarayına açtığı meşru kapı vahiy kapısıdır, Allah resulü o kapıdan girmiştir. Sahabe o kapıdan girmiştir. O zaman sen de o kapıdan gir. Gir o kapıdan içerde odalar var, canının istediği odaya at kapağı. Fıkıh odasına gireceksen gir oraya, hadis odasına gireceksen gir oraya, rivayet odasına gireceksen gir oraya, zühd odasına, tasavvuf odasına gireceksen gir oraya. Ama önce o kapıdan gir, önce aşılan, önce legal bir giriş yap, kaçak giriş yapma.

………Bir de kaçak kapılardan her geçen binayı zayıflatan kaçak kapıcıları cesaretlendirmiş olursun. Bu sefer daha başkaları da başka duvarlara başka kaçak kapılar açar. Onun için kaçak girmiş olması da ayrı bir cürüm tabii. O nedenle Allah’ın açtığı kapı vahiy kapısıdır. Bu dine herkes vahiy kapısından girmek durumundadır. Girdikten sonra içeride hangi odayı benimserse mizacına göre o odada otursun. Veyahut ta dolaşsın. Burada ne var benim alacağım desin, bir fıkıh odasına uğrasın, bir hadis odasına uğrasın, bir kelâm odasına uğrasın, bir hikmet, felsefe odasına uğrasın, bir zühd, tasavvuf odasına uğrasın varsa alacağı alsın mizacına göre. Ama mutlaka vahiy kapısından girsin. Kaçak kapılara itibar etmesin, kaçak kapıların hepsi dinin binasını zayıflatan kapılardır.

………Ondan sonra temizleyemiyorsunuz zaten, kendisi de temizleyemiyor. 30 yılını o yalanın üstüne bina ettikten sonra o yalanına parmak attığınızda dokunma diyor size dokunma, ben yalanımla yaşayayım. Kendi de inanmıyor aslında ama ne yapsın zavallı. Bir ömrü buzun üstüne bina etmiş. Onun için İslam’ın tek meşru kapısı vardır, Allah’ın açtığı kapı, o da vahyin kapısıdır.  Evet, görüyorsunuz değil mi yalan söyleyen Ebu Tu’me’nin kalbindekini görmüyor Allah resulü, rabbimiz ona haber veriyor ve bir hadis; ene beşerün mislüküm ila ahir.

………Hz. Peygamber sadece kendisi için değil aynı zamanda başkaları için de istiğfarla emrolunuyor. Bu gerçekten müthiş bir misyon FeBima rahmetin minAllâhi linte lehüm. (A. İmran/159) Allah’tan bir rahmet sayesinde onlara yumuşak davrandın ve lev künte fazzan ğaliyzal kalbi lenfaddu min havlik eğer sert yapsaydın etrafından dağılır giderlerdi. fa’fü anhüm kimlere söylüyor bunu? Uhut savaşı öncesinde savaş konseyine katılıp Allah resulü savunma savaşını tercih ettiği halde yiğitlik gösterip savunma değil saldırı savaşı, meydan savaşı yapalım ya ResulAllah diye Allah resulünü sıkıştırıp onun sırtına zırhı giydirip ondan sonra da vaz geçtik ya ResulAllah seninki galiba daha doğru görüş deyince, Bir peygamber giydiği zırhı çıkarmaz diyerek ResulAllah’ın meydana çıkıp en sonunda da en ilk kaçanların savaş konseyinde Allah resulünü meydan savaşına ikna için gayret edenler olması üzerine iniyor bu ayet işte.

………Sert yapsaydın dağılır giderlerdi yani sizinle istişare edenin başına gelen bu işte, bir daha sizinle istişare edersem üç olsun demedi. Ama rabbimiz  ne diyor; fa’fü anhüm affet onları. Niye affet? Çünkü bu sana karşı da işlenmiş bir hata. Ama sadece sana karşı değil ki vestağfir lehüm Allah’a karşı da işlenmiş bir hata. Sadece sen affetme Allah’ın affetmesi içinde Allah’tan onlar için af dile, mağfiret dile. ve şavirhüm fiyl emr bundan böyle onlarla istişareyi sürdür, kesme yani yine istişareyi bir sistem olarak devam ettir. fe izâ azemte fe tevekkel alAllâh bir işe azmettiğin zaman Allah’a güven, dayan ve yürü innAllâhe yuhıbbül mütevekkiliyn Allah kendisine güvenenleri, dayananları sever, mütevekkil olanları sever Vekîl isminde işlemiştik değil mi? Eyvallah..!

………Dolayısıyla Allah resulüne başkaları için istiğfar etme emri de veriliyor. Demek ki peygamberlerin böyle bir şeyi var. Peki, peygamberlerin böyle bir vazifesi, peygamberden sonra kimleri varis, miras kalmış olabilir? Peygamberlerin varisleri olan alimlerin de Allah resulünün ahlakı ve adabı olan bu edeple bu ahlakla ahlaklanması Allahu alem gerekir diye düşünüyorum. Yani onların da kendi günahlarına istiğfar, mü’minlerin günahına ağlamak gibi bir görevi var. Başkalarının günahına ağlamak gibi bir görevi var. Ana yürekli insanlar böyle olurlar. İşte o zaman imam olurlar. İmam ana yürekli adam demektir. Ana yürekli adam, ümm den gelir ana gibi yüreği olacak.

………Ümmet nedir peki? Ümmet te insanlığın anne toplumu demektir.  Ana yürekli toplum. Kim böyle ise rabbim onu ümmet yapar, kim böyle ise rabbim onu imam yapar, imam odur. Onun için imam ölü yıkayan değil diri yıkayan adamdır, ana yürekli adamdır.

………Hz. Yusuf’un istiğfarı da benzer değil mi Yusuf/98 .. sevfe estağfiru leküm kime söylüyor bunları? Kıskançlık krizine tutulmuş kardeşlere söylüyor. En sonunda iş ortaya çıkıyor, Yusuf olduğu anlaşılıyor kendilerine zahire verenin. Yani Mısır’ın saraylarını yöneten, Mısır’ın hazinelerini yöneten o şahsın kardeşleri olduğunu öğreniyorlar. Üstelik kuyuya attıkları, ölsün diye attıkları kardeşleri. Tabii burada anlattığımız kadar basit bir sahne değil, çok dramatik bir sahne olsa gerek şöyle canlandırırsanız eğer. sevfe estağfiru leküm, sizin için istiğfar edeceğim, Allah’tan af dileyeceğim. Niye? yaptığınızı sadece bana yapmadınız, bana yaptığınız aynı zamanda Allah’ın hukukuna da tecavüzdü.

………İnneHU “HU”vel Ğafûrun Rahıym. Seçtiğim ayetlerin tamamı Ğafûr ismi ile bitiyor dikkat buyurun lütfen, incelik burada. Zira Allah Ğafûr’dur, Rahîm’dir, mağfireti sonsuzdur. Öyle diyor, sizin için istiğfar edeceğim.

………Bu nasıl bir şey dostlar? Bakınız burada bir başkasının günahına ağlamak yok size kötülük yapanı affetmek te yok. Size kötülük yapanı affetmenin yanında size kötülük yapanı Allah’ın da affetmesini istemek. Bu ne biçim bir alicenaplıktır, bu ne biçim ulvilik ve yüceliktir. Eyvallah..!

………İşte budur herhalde insanın Allah’ın affını talep etmesi için, affından en büyük payı istemesi için insanların insanlara karşıda böyle bir alicenaplığı olması lazım. Herhalde rabbin mağfiretinden en büyük payı alanlar, kendisine yapılan hatadan dolayı sadece affeden değil, Allah’ın da onu affetmesini isteyendir olsa gerek. Bu çok yüksek bir ahlak, kolay bir şey de değil onu söyleyeyim. Yani yaptığım bir şey olsa size de tavsiye ederdim. İnşaAllah yapabilecek liyakate geliriz. (22-1 in sonu)

………{{“Ve ahiru davanâ enil hamdülillahi rabbil alemiyn”

 ………Çağrımız ve davamız Âlemlerin Rabbi olan Allah’a hamd’adır.}}

“Euzu Billahi minesheytanir racim”

BismillahirRahmanirRahiym

 Dear Qur’an friends, today we continue our lesson with 35th verse of Maida Chapter. As you remember, verses in our previous lesson was informing us about those who wage war against Allah and His Rasul. According to Qur’an this is the definition of terrorism. Qur’an defines the terrorist acts as opening war against Allah and His Rasul. This is the definition the obvious explanation. So from this verse and forward, the verses take the role of completors, make their arguments as advices. Addressing the believers.

35-) Ya eyyuhelleziyne amenuttekullahe vebtegu ileyHIlvesiylete ve cahidu fiy sebiyliHI leallekum tuflihun;

O believers! Protect yourselves from Allah; ask for a cause to enable your closeness to Him and strive with determination on His path so that you may attain emancipation. (A.Hulusi)

O ye who believe! Do your duty to Allah, seek the means of approach unto Him, and strive (with might and main) in His cause: that ye may prosper.         (A.Yusuf Ali)

Ya eyyuhelleziyne amenu O believers! O you who have the claims of belief. ittekullahe Do your duty to Allah. Be respectful to Allah. vebtegu ileyHIlvesiylete seek the means of approach unto Him.

There’s a ground here for people who have the claims of having belief and want to prove it. Being respectful to Allah. First rule of proving this claim is showing respect to Allah. A claim without that respect is a claim without any truth in it. Because a persons respect to Allah is also respect to himself. Because he owes his being to Allah. Next passage also follows this trail.

vebtegu ileyHIlvesiylete seek the means of approach unto Him. Many translators have debated over this. I should briefly mention it. According to Ahfesh Ragip el Isfehani and definitions of Razi, vesile here isgurbet and ragbet, as in being close and focus on something related to the matter at hand.

Next sentence here ve cahidu fiy sebiyliHI and strive with might and main in His cause. Give the best effort. From this translation we understand that the effort should come from the person.

 According to Kusheyri, vesile is described like this. In Letaiful Isharat, he describes the situation as, humans should give up the claims of power and force and admit their weaknesses and incompetence against Allah. This expression fall into the territory of a more moral and spiritual side. This expression and the previous one can be taken as true and together but there are many other forms of translation that fall into the wrong meaning. Razi takes these wrong translations with the passage of talimiye and says this. “According to this passage, the verse can wrongly be taken as “In order to find Allah, a master, a murshid is necessary.”

 In this sense, if we take the vesile word as a conduit to make people close to Allah, then this claims leads to the same one as the heathens used in Zumer Chapter Verse 3. What were they saying when they were told that they give the godhood to some other creatures, beings rather than Allah?

 ..liyukarribuna ilellahi zulfa.. Zumer/3 They are conduits that make us closer to Allah. We feel closer to Allah with them. They are only the means not the targets. They are tools. So like I said in this sense the concept of vesile as conduit has no place in Islam whatsoever.

 We should think about the prayer of vesile here, you know the one we read after pray calls.

Allahumme rabbe hazihi’d-dav’veti’t-tammeh O My Allah, O My Rabb who gives us this complete invitation.

ve’s-salati’l kaimeh. O this support we gave footing. I should give these three meanings together.

Rabb of this praying which is about to start, this praying that takes flight in order to reach you.

ati Muhammedenil vesilete vel fazilete ved-dereceter-refiate. Give Muhammad the means. As in “Makes Muhammad close you you. Give Muhammad the virtue and wisdom and a high ground.”

vebashu makamen Mahmudenillezi veadteh. And again bless him with the appraised position. This part is a reference to this verse.

 ..fetehecced Bihi nafileten leke.. Isra/79. Make night prays from you. Make unique worshippings only from you. asa en yeb’aseke Rabbuke Mekamen Mahmuda; Hopefully then your Rabb shall deliver you to an appraised ground. So this previous praying Rasulallah advises us to say is actually a reference to this great verse.

Inneke la tuhlifu’l-miad because you don’t turn from your promise, you don’t break your promise. This is the vesila pray we are advised to do after the praying calls according to the records we read in Buhari. Muslim didn’t take this one in his book however. Buhari’s version taking this praying in his records is significant and yet his friend and student Muslim knowingly leaving this pray out in his records is also noteworthy.

Rasulallah wanted a praying from us for himself, this is important. If that high prophet, that complete person, that perfect individual so to speak, wants us to maket his pray for him, it is our duty to do this perfectly and flawless as believers. This is also the core of our ethic values, right? It’s like, “I want praying from you, why don’t you want praying for yourselves. We need prays, we have to ask for much more prays from believers.

ve cahidu fiy sebiyliHI leallekum tuflihun; and show your best efforst on His path. Why? So that you can reach salvation. These are the formulas of salvation. I want you to take notice here, my dear Qur’an friends. Qur’ans vision of salvation has a lot difference than todays standards of salvation. 180 degrees difference maybe. What does Qur’an calls as salvation and what does modern life calls for it. In fact what modern people take as salvation, Qur’an calls that things as damnation. Unfortunately the opposite also stands since Qur’ans ways of salvation are taken as the means of damnation by modern era people.

Think about it. If we gather modern people in a studio and ask about the salvation of Sumeyye and Yasir who had suffered under the various ways of torture, what would they say?

We should rescue them like this. Make a night operation and rescue them from that situation. That would be one advice. One can make another suggestion like, “In order to save them, we should eleminate the torturers at all cost only then we may save them.” Many advices come and go.

If we discuss this matter with regular people, their minds would be stuck in earthly saving. They would argued about this one only. But if you ask Rasulallah about it, he would answered this problem with an answer of different aspect. “Be patient, o the family of Yasir. Mev’idu kumul cenneh your appointment is in heaven. As in they were blessed with the news of salvation. This is the logic of slavation, you can see how different they are in core logic. One side Qur’ans ideology of salvation in eternity, the other one is modern ages salvation which represents the well being situation on earth.

As for the perspective of vesile here, the concept of vesile is not about finding a conduit or a master to help you in your search of Allah but your own actions and intentions that help you on this path.

How should we see ve cahidu jihad, what is that. It’s the name of efforts that one should spend on the path of Allah. And on this path all efforts are your own actions. Your actions are also your intentions. They will help you as tools when you reach Allah, your actions will talk for you. This is the explanation of this verse.

36-) Innelleziyne keferu lev enne lehum ma fiyl Ardi cemiy’an ve mislehu meahu liyeftedu Bihi min azabi yevmil kiyameti ma tukubbile minhum* ve lehum azabun eliym;

As for those who deny the reality, if they had everything on earth and twice as much again and offered it to ransom themselves from the suffering of the Doomsday period, it will never be accepted from them! A sad suffering awaits them. (A.Hulusi)

 As to those who reject Faith,- if they had everything on earth, and twice repeated, to give as ransom for the penalty of the Day of Judgment, it would never be accepted of them, theirs would be a grievous penalty. (A.Yusuf Ali)

Innelleziyne keferu To make an integrity within the subject the passage continue with this. As to those who reject Faith lev enne lehum ma fiyl Ardi cemiy’an if they had everything on earth ve mislehu meahu and twice repeated liyeftedu Bihi min azabi yevmil kiyameti ma tukubbile minhum, to give as ransom for the penalty of the Day of Judgment, it would never be accepted of them.

There a connection between this and the vesile situation above. You cannot put another tool to help you on your path beside your own actions. This was the message.

And here we are shown the difference between faith and blasphemy. For a person who has no faith in him for Allah, a person who covered the truth or more accurately, who covered his conscience with the thick veil named blasphemy, those who are unable to hear the voice of their souls, even if they had everything on earth, and twice repeated, to give as ransom for the penalty of the Day of Judgement, it would never be accepted of them, ve lehum azabun eliym; theirs would be a grievous penalty.

37-) Yuriydune en yahrucu minen nari ve ma hum Bi hariciyne minha* ve lehum azabun mukiym;

They will want to escape the fire, but they will not be able to do so… Theirs shall be a perpetual suffering! (A.Hulusi)

Their wish will be to get out of the Fire, but never will they get out therefrom: their penalty will be one that endures. (A.Yusuf Ali)   

Yuriydune en yahrucu minen nari Their wish will be to get out of the Fire ve ma hum Bi hariciyne minha* but never will they get out therefrom ve lehum azabun mukiym their penalty will be one that endures.

A question comes to minds at this point. One that we encounter much these days, a confusing question. Can a sinful believer get out of Hell once he enters? A frequently asked question and yet there are people who answer this question with a “No” and try to show some verses to support their claims. By this opportunity I wish to express my opinion as well.

The truth is my dear friends, this verse is not about believer. Because it starts with the expression of Innelleziyne keferu and the following part is about them in this sense. That’s why the verse talks about the blasphemers who died without having any faith. A true believer but a sinner one; he dies without repetance so he should stay in Hell forever according to Mutezile and he will get out eventually according to the first generation Muslims. This dispute didn’t settle during the era of Emevi Dynasty and First Era of Abbasi Caliphate. Scholars from both opinion argued and brought forth every proof they had. And some even created fake proofs to support their claims.

So, many of the proofs that we are presented today are from that eras disputed and fabricated to support claims. In reality they have no ground. Almost every proof on that topic were created to need. In the end not one of them is reliable to use.

Say, Allah ordered in Qur’an that every sin shall be forgiven except the sin of shirk. InnAllahe la yagfiru en yushreke Bihi ve yagfiru ma dune zalike li men yeshau Nisa/116 Allah forgiveth not (the sin of) joining other gods with Him; but He forgiveth whom He pleaseth other sins than this: one who joins other gods with Allah, hath strayed far, far away (from the right). Verse is clear so it’s obvious that a believers sin can be forgiven by Allah.

Mutezile defends that a sinner without repetance met his demise cannot enter Heaven. But opposite side the Sunni Kelam says that Allah’s mercy shall cover them according to these verses.

I don’t want to specualte about the situation of believers in afterlife. But the truth is it’s not possible for Allah to ignore the faith completely. How can a believer and a blasphemer put in the same measurement? Faith is a value by itself. That Allah who commands. ve men yekfur Bil iymani fekad habita ameluhu.. (Maide/5) Whoever denies faith, whoever ignores a value as faith, his actions are in vain. After saying that we cannot say that Allah might ignore faith. No matter the size of the sin; if the faith is a mountain sin is nothing but a pebble. Faith is the absolute thing so all of us should have it.

Can a believer commit a sin? Of course, we can commit sins, we are humans, lives of prophets are there. Why has Qur’an talked us about Adam, Moses or Jonah? Those prophets lives are shown us as examples. The reason is this, we are not perfect. That’s why Allah talks about covering the sins. That’s why Allah is Gafur, Most Forgiving. That’s why Allah is Rahman and Rahim. When do these attributes come to life? We see their reflections when a believer commits a sin. The reflections of these names come to life on a sinner believer. Otherwise there would be no ground for these Gaffar, Rahman or Rahim names.

That’s why there are hundreds of verses in Qur’an about covering the sin sor forgiving the sins. This is all about Allah’s mercy, blessing and forgiveness.

Those who defend the claims of a person who enters Hell cannot get out no matter what, they show 20th verse of Secde Chapter. Once a fasikh enters hell, he cannot get out. Because in that verse of Secde 20, the sentence is “Whenever they intend to get out, they will be forced to go back.” In that verse we see Feseku. Whenever those fasikhs wish to get out. But interestingly when we go back just two verses, we see in 18th verse the fasikh is used to describe the opposite of believers. In this sense the word fasikh means the one who completely goes astray from faith. In literal meaning it can be taken as an arrows release from the bow. Also the word mole is fuseyk. All ground animals who can dig his way out of something is called fuseyk in Arabic language. We comprehend the meaning of getting out from religion from the translation of 18th verse of Secde chapter. But even that is no proof for anything related to the situation. Allah of all worlds knows best.

38-) Ves sariku vas sarikatu fakta’u eydiyehuma cezaen Bi ma keseba nekaen minellah* vAllahu Aziyzun Hakiym;

Cut off the hands of thieves, whether male or female, as an exemplary lesson from Allah for what they have done! Allah is the Aziz, the Hakim. (A.Hulusi)

 As to the thief, male or female, cut off his or her hands: a retribution for their deeds, and exemplary punishment from Allah, and Allah is Exalted in Power, Full of Wisdom. (A.Yusuf Ali)

Ves sariku vas sarikatu As to the thief, male or female fakta’u eydiyehuma cezaen Bi ma keseba nekaen minellah* cut off his or her hands: a retribution for their deeds, and examplary punishment from Allah, vAllahu Aziyzun Hakiym and Allah is Exalted in Power, Full of Wisdom. Here’s another verse we should stay on further. This is one of the Had verses in Qur’an, giving the punishment for thievery.

Had verses in Qur’an has always been criticising by modern eras secular people. Modern people of new era, mostly because of their weak or lack state of faith, criticise or reject some of the punishment verdicts of celestial message and on their path they become defenders of crime and criminals. We should stay on this topic.

Hand cutting is a punishment from the ignorance era and Qur’an validated that practice, not invented it. There was no new punishment system regarding thievery. This type of punishment had been practicing before Qur’ans arrival and Qur’an didn’t reject it. Even in ignorance erat his practice was a new one considering other traditions.This punisment was used by Kureysh Arabs on a thief who tried to steal Kaaba’s treasures. An extraordinary crime and for this crime an extraordinary punishment. Also there are some reasons for this form of punishment.

There’s no way to incarceration process in desert nomads. Where can you put him, there’s no specific dungeon or prison. They were nomads. So two things were required those days.

1-A punishment that prevents the person to do that again. A punishment to restrict him from thievery again.

2- In a society like that, no record of any kind, no central authority, there’s no form of criminal record; so there was a need to identify, solidify a moral weakness by any means. That’s why this practice was verified by Qur’an later.

But both Rasulallah, Caliphs after him and imams after them, they brough restrictions on this punishment. They didn’t leave it like the practice of ignorance era. Restictions like, “This punishment cannot be practiced on a mentally challanged person, this punishment cannot be done to a child who doesn’t go into puberty. You cannot do this to a person who doesn’t know that thievery is a sin. You cannot do this if the stolen items are below average. 3 to 10 dirhems (old money) was put as a measurement. You cannot do this if the stolen propery isn’t guarded well. Like shoplifting a bread. If stolen property is removed but not out of the building, you cannot do this punishment. You cannot do this to a hungry person who steals to eat. You cannot do this punishment to a needy person who steals fruits, vegetables, food of any kind. Even there are many disputes amond scholars on this topic, it’s safe to assume that this punishment is a highly restricted one.

First practice of this punishment was done in Rasulallahs time. We see this picture according to the records we read. There was a situation regarding this punishment, a man was caught while stealing from another. I believe it was about some battle tools, probably a shield or armor. The thiel was caught and brought before Rasulallah. Rasulallah’s verdict was with this verse but during the punishment was carried Rasulallah felt remorse. He turned his face back and told the person who brought the thief to him. “You are being a helper to satan.”

As in “You should forgive him.” Many verses following this one end with this sentence. “Gafurun Rahiym” This also includes this passage we are studying right now. Next verse 39th verse also ends with “Gafurun Rahiym” Like, “You should forgive him before bringing him to me, before this matter becomes the matter of punishment of a crime. You support satan by not forgiving him. This is the scolding of Rasulallah. Not to the thief but to the man who brings the thief to Rasulallah after he catch the thief with his belongings. At this point in this matter of punishment Rasullah’s position and attitude is very meaningful.

 This wasn’t the first forgiving reaction of Rasulallah. We see similar reactions regarding other matters of punishment. For example in Maiz el-Eslemi’s fornication situation, he turned to Hezzal, the person who convinced Maiz to confession and said to him. “You like what you did?

 I also read in El Muni. El Muni is the 20 books completion of Kadi Abdul Cebbar. Once a man comes to Rasullah and just about to confess his sin and crime to him, just before he opens his mouth, Rasulallah warns him, “Don’t confess.” Because the second he does, the matter becomes a public affair. In Islamic law in case of doubt the punishment shall be canceled. A hadith supports this “idreu’l-hudude bi’shubehat” In case of doubt, drop the charges. Even there are many comments on this particular hadith the majority believe that it’s a healthy one. So Rasulallahs advices have found their paths throughout the Islamic history this way.

 This is the historical aspect of this situation. There’s another one, my dear friends, unseen aspect if looked at with todays logic. Those who defend crime itself find the kisas or cutting hands or any other form of retribution crude and barbaric. But they should realize that they are the ones who defend the crime. If they could see the side of victim and find out the weight of any criminal situation they wouldn’t do that.

 Secondly in Islam responsibilities and right are mutual. But they say this when they defend the crime. “These types of punishments are violations against human rights.” It may be good on theory but guilty party should suffer some sort of punishment for his or her crime. This is not about punishing but defending the human rights. In that sense, carceration is a violation on human rights too, the right of freedom. So then how can we punish a criminal? If we give up on punishment wouldn’t that be a real violation on human rights? Not punishing the criminal has the same value as punishing the victim. It’s like saying to victim, “You suffered from him but we won’t charge him with anything because he is a human. In this sense he can come and kill you and we won’t do anything either. Because you are not as worthy as him.”

 Hand is a right. A gift from Allah to human. But using this hand on good path is a responsibility. So if any point the person decides to use this hand to steal or commit other sorts of crimes, this is about betraying his responsibilities. That’s the reason all rights come with the equal amount of responsibilities.

 Security of possession is one of the security types in Islam that should be preserved. Like the right of living. Innocent, clean and sacred. That’s why to create security of human rights we should prevent the thievery or any other sorts of offense.

In Islam, designing the society both humans spiritual needs and material needs are thought simultaneously. Not just from one aspect. So when a punishment is given, not only the needs of society and its security matters but also the conscience of the perpetrator should be cleansed as well. A conscience cleanser. That’s why when Maiz el Eslemi hadn’t said “Punish me” to Rasulallah because of his sin of fornication. No he said, “Tahhirni ya Rasulallah” “Cleanse me, purify me o Rasulallah.”

 Modern people have no data to process this side of situation. Because conscience is just an obstacle for them. How can they, who have no conscience, who have no guilt when they commit a crime, who have no problem playing the laws to their benefit, how can they understand Maiz, how can they understand Qur’an, how can they understand this verse. They cannot. Laws, garrai and muhammedi are out of their reach.

 In laws the only benefitting party are the people, dear friends. Allah doesn’t give laws for His own benefit. That’s why defending human against Allah is nothing but disrespect. Because Allah is the one who defends the people in the first place. No one can attack Alah’s existence. You cannot attack Allah, you cannot design an assassination. No, one can only attack other people. So who does Allah defend? All the base principles in Qur’an are designed to protect people.

 All these laws and orders in Qur’an they all have wisdom and action. If we leave the wisdom and focus on the act alone, then we cannot understand Allah’s will on that matter.

 What is the action here. For example, thievery. As in taking something from the owner of it without his permission. Thievery has this action part.

 Drinking alcohol is an action. Drunkenness. Drunkenness state is a violation to Allah’s laws by humans. And action but what is the wisdom behind the verdict then? Why is this so bad? Because its about covering the mind which Allah give to you. This is a crime to your entrusted treasure, the biggest treause that Allah give to you, your mind. So naturally without your mind, many crime doors are opened to you in this state. This is the background, the wisdom behind this action and reaction state.

 So what is the wisdom behind the thievery situation? Security of possession leading to Islamic societies peace and prosperity. But there’s an important point. What was Qur’an aiming at when it gave this rule in ignorance age as well. So that the poor children shouldn’t steal bread loafs and sleep when their bellies are empty? Stopping the this kinds of thefts too? Is this the message here. We will check on those when we look deeper in wisdom.

 Actually the ultimate goal is this. Islamic society structure is so strong and noble that nobody in this society needs to steal anything. All the reason of thievery is destroyed. Social justice is met, wealth and income distrubution is equal and beyond that zekah and alm concept manages to finish the poorness in entire society.

 Wealthy people in society think that their possessions contain the right of the poors within them. That’s why by giving zekah they also be thankful for it. “I finally find a person need my zekah, I thank you to be the one who help me do my duties to Allah.” This is the attitude for poor people. Islamic societies have witnessed this kinds of situations. This is the structural design that Islam wants for society. Let’s check out some examples regarding this.

 Amr bin Shurahbil. I entered the field of wheat and opened abath. Split the spikes and seperate the germs. A was about to smash them and do something to eat from them but the owner of the fields arrived. He saw the severed straws and beat me. Strip my clothes off me so I went to Rasulallah directly. I complained and said, “He took my clothes, O Rasulallah. My intention was to take the weeds and eat them.” Rasulallah called for the field owner and asked the reason for his actions. He said, “He entered my field and steal things Rasulallah.” Rasulallah got angry to the field owner. “He didn’t know and you didn’t teach him, he was hungry and you didn’t fed him. On top of that you took his clothes too. Give him his belongings now.” After that Rasulallah gave me a bag of wheats, I took it and went home.

 When we read this example we see the targeted social justice for Islamic society structure clearly. Rasulallah hadn’t even called him a thief. This is important and not the only example.

 Yahya bin Abdurrahman bin Habips situation is another example. Hatips slaves had stolen camels from a guy of Museyne. After that they confessed their crimes. Caliph Omar was the leader at that time. Naturally Hatip was called and the verdict of cutting hands was about to be executed. But last moment Omar called off the punishment he thought over the situation after a while the owner of slaves Hatip was called again.

 Omar said; “I didn’t find slaves guilty, but you are. Because I believe you starved them. That’s why I’m inclined to give you a heavy punishment. I may cut your hands so that you won’t do this again but I should give you another punishment. What was the worth of those camels?” Hatip answered “I swear to Allah it was more that 400 golds.” After this answer Omar said, “Then you will pay 800 golds. And if you starve these slaves again and they steal anything because of that, I will cut your hands.”

 As we can see here the problem is not about cutting hands or arms or any other sorts of punishment. No, the problem is maintaining the safety, security and peace in a society. It’ sabout designings a peaceful enviroment for people in a society.

 We also know that even during the year of famine and many cases of thievery reached Omar, he didn’t practice this particular punishment. Even there’s a verse regarding the situation. Because Omar knew Allah’s will on this matter. Allah’s will is not about cutting hands but to eliminate the concept of thievery in a society. Because if a society reaches to this level dear friends, one should only be a mentally challanged individual to steal anything.

 Think about it, the wealth is distributed in community fairly, unjustly earning anything is prevented, wealthy people have beliefs that their incomes include the rights of poor people so their rights should be given to them, all people are able to hear their conscience voice of faith. Like I said one should be mad if he chooses the path of thievery in this society.

 So if we look at the situation correctly we see this. But if we focus on the punishment alone then we see the picture upside down. If we start Allah’s law by the point of punishment then we intent to drag the situation below than average and this could only lead to a worse situation.

 At this point a community which the celestial laws are maintaining the order is a community where the social justice is complete. So if we start the law from the level of punishment at this point, first group meet the harm would be the poors and this would cross the will of Qur’an. If the administrators try to reach the pockets of people, these hands must be cut first.

 Think about that society. People in charge are trying to rob people with the name of inflation, funneling their savings every night. So if you leave those hands that robs the entire society but you try to cut the hands of poor people who steal from stores or restaurants just because they are hungry, this would be the opposite of Allah’s will. No, Allah’s will wouldn’t be done by that.

 In a society social justice should be met perfectly. Nobody carries the intention or the need of theft in a place. Only a cleptomaniac or some other mentally sick person might choose to go down that road, not the entirety of society. Moving on.

39-) Femen tabe min ba’di zulmihi ve asleha feinnAllahe yetubu aleyh* innAllahe Gafurun Rahiym;

But whoever repents after his wrongdoing and corrects (his conduct) Allah will surely accept his repentance… Indeed Allah is the Ghafur, the Rahim. (A.Hulusi)

 But if the thief repents after his crime, and amend his conduct, Allah turneth to him in forgiveness; for Allah is Oft-forgiving, Most Merciful.         (A.Yusuf Ali)

Femen tabe min ba’di zulmihi ve asleha But whoever repents after his wrongdoing and corrects himself feinnAllahe yetubu aleyh* Allah will surely accept his repentance. innAllahe Gafurun Rahiym for Allah is Oft-forgiving, Most Merciful.

The message here is clear. A person commits a crime then he is either caught or turned himself in and make his repetance. If the case hasn’t been public yet, then the person should be forgiven. The situation is between the person and the victims side from that point. This way the mutual relations and crimes nature are isolated from eacth others.

But there’s another aspect here, another fact that verse represents, the spiritual side. Femen tabe min ba’di zulmih whoever repents after his wrongdoing and corrects himself. This repetance in spiritual meaning represents the cleansing, purification. Because the person did commit a crime ann by doing that he breaks the integrity of social interactions but beyond that by violating another persons rights he also violates Allah’s rights. And for that he should also make his repetances.

40-) Elem ta’lem ennAllahe leHU mulkus Semavati vel Ardi yuazzibu men yeshau ve yagfiru limen yesha’* vAllahu ala kulli shey’in Kadiyr;

 Do you not know the (reality) sovereignty of the heavens and the earth is for Allah? He punishes whom He wills and rewards whom He wills! Allah is Qadir over all things. (A.Hulusi)

 Knowest thou not that to Allah (alone) belongeth the dominion of the heavens and the earth? He punisheth whom He pleaseth, and He forgiveth whom He pleaseth: and Allah hath power over all things. (A.Yusuf Ali)

Elem ta’lem ennAllahe leHU mulkus Semavati vel Ardi Do you not know the sovereignty of the heavens and the earth is for Allah?

Why this verse, why now after two verses regarding the thievery situation. We should ask this to ourselves. What is the wisdom behind it?

It’s like Allah sees through time sees modern age peoples attitudes to crime, how they defend criminal activities and addresses them. “Do you think Allah has no rights to put laws and verdicts on situations regarding society, crime and criminals? What kind of twisted minds you have? Allah has power over all things in heavens and on earth. Why shouldn’t Allah put laws for humans then?

Elem ta’lem ennAllahe leHU mulkus Semavati vel Ardi Do you not know the sovereignty of the heavens and the earth is for Allah? O you who cannot comprehend the vastness of Allah. yuazzibu men yeshau ve yagfiru limen yesha’* He punishes whom He wills and rewards whom He wills! vAllahu ala kulli shey’in Kadiyr Allah has power over all things.

41-) Ya eyyuher Rasulu la yahzunkelleziyne yusari’une fiyl kufri minelleziyne kalu amenna Bi efvahihim ve lem tu’min kulubuhum* ve minelleziyne hadu semma’une lil kezibi semma’une li kavmin ahariyne lem ye’tuk* yuharrifunel kelime min ba’di mevadi’ih* yekulune in utiytum haza fehuzuhu ve in lem tu’tevhu fahzeru* ve men yuridillahu fitnetehu felen temlike lehu minAllahi shey’a* ulaikelleziyne lem yuriydillahu en yutahhire kulubehum* lehum fiyd dunya hizyun ve lehum fiyl ahireti azabun aziym;

O Rasul! Do not be grieved by those who say “We have believed” with their tongues while they have not believed with their hearts (consciously, by internalizing and experiencing its meaning) and who compete in denial… There are some among the Jews who listen to you to make lies, or as mediators on behalf of people who do not come to you… They pervert the meanings of the words and say, “If this be given to you, take it, but if not (if instead, a judgment is made based on Allah’s laws) then stay away”… If Allah wills corruption for someone, you can no longer expect anything from Allah on his behalf… They are the ones whose hearts Allah does not wish to purify… There is disgrace for them in the world… And a severe suffering awaits them in the eternal life to come. (A.Hulusi)

        O Messenger! let not those grieve thee, who race each other into unbelief: (whether it be) among those who say “We believe” with their lips but whose hearts have no faith; or it be among the Jews,- men who will listen to any lie,- will listen even to others who have never so much as come to thee. They change the words from their (right) places: they say, “If ye are given this, take it, but if not, beware!” If any one’s trial is intended by Allah, thou hast no authority in the least for him against Allah. For such – it is not Allah’s will to purify their hearts. For them there is disgrace in this world, and in the Hereafter a heavy punishment. (A.Yusuf Ali)

Ya eyyuher Rasulu O Rasul! A direct message to Rasulallah himself. O Rasul. la yahzunkelleziyne yusari’une fiyl kufri minelleziyne kalu amenna Bi efvahihim ve lem tu’min kulubuhum* Do not be grieved by those who say “We have believed” with their tongues while they have not believed with their hearts and who compete in denial… ve minelleziyne hadu semma’une lil kezibi semma’une li kavmin ahariyne lem ye’tuk* Those who became Jewminded. This elleziyne hadu form should be taken as Jewminded not Jews themselves There are some among the Jewmindeds who listen to you to make lies, or as mediators on behalf of people who do not come to you. yuharrifunel kelime min ba’di mevadi’ih They change the words from their right places.

Yes Qur’an takes the word from the verses above and the topic of becoming Jewminded is opened again. A new anaphora is here, a new content. Actually Qur’an brings light to both the time it came, to its past and its future at the same time. This three time dimensional works in Qur’an just like this verse.

So if we stay on this verse for a little longer, they change the words, corrupt their meanings. Remember we studied a similar form in 13th verse of this chapter. Also in Nisa 46 and Bakarah 104 we clearly see the same form.

Their way of corruption is given with examples there in Baqarah 104. But severing the ties with the words and meaning is given there. But Qur’an binds the previous verse and the following one here so the content is different here.

Here we see the signs of 37th verse here, friends. I translated this verse a while ago. Now we should look it further to understand the meaning here.

What is the nature of the word become if its bonds with meaning are severed. This is told by blasphemers. But if you sever its bonds from the original you begin to take the meaning for muslims too. Severing the ties. I gave an example above. I didn’t give details back then but even when the shabe era was happening some people in group was telling things like this verse should be taken by muslims too. This was the first and clear example of corrupting the nature of a text.

Nafi bin Erzak also known as Ezarika, a man who creates his own following under his name says to Abdullah Ibn Abbas in his book Tercuman-ul Qur’an. By showing this verse as motive and reason.

“-O you, whose eyes and heart are blinded by Allah.” With the intention of insult. Abdullah Ibn Abbas was blind. Not born with it though. “I heard that you said to Allahs word of ve ma hum Bi hariciyne minha.. (37) they will stay in hell forever. But you say, “Some people will come out of hell after getting in, is that so.” Ibn Abbas’s answer to Nafi Bin el Erzak is meaningful though. “O Hakk. Woe to you. Read above the text first.”

Bektashi logic. La takrabus salah. Don’t come close to praying. When he was told to read above he replied “I’m not a memoriser. ve entum sukara Just read the following part of the same verse.

Don’t come closer to praying while intoxicated. So if you sever the ties from its context this is a form of Bektashi logic. This is the name of this logic these days. Because if you sever the ties of a sentence from a certain point you can eaasily change its message and nature to 180. If you cut the sentence of “Don’t come closer to praying while intoxicated.” Just before the word “While.” You change its meaning completely. After that you cannot say, “Allah says this, I cannot do my praying because Allah wants me not to do this by these specific words.”

Nafi bin Ezrak’s first move was exactly this in that era. Severing the ties of the word from its meaning and interpreting it with the opposite meaning of Allah’s intentions. Many harici people had done that too. We will talk about them later further. ..inil hukmu illa Lillah.. (Jonah/40) The verdict belongs to Allah. They severed the ties of its meaning and curse Caliph Ali with blasphemy. Why, because he accepted a judge for a situation. You accepted the verdict of a man instead of Allah. By giving a man the opportunity of being a judge, being the owner of result, you stepped out of religion. That’s what you see when you sever the ties from its original content, you meet this bizarre logic.

Qur’an calls this, becoming Jewminded and tells us that first people who had done that are sons of Israel who later became Jewminded.

Yekulune they say; in utiytum haza fehuzuhu ve in lem tu’tevhu fahzeru* ve men yuridillahu fitnetehu felen temlike lehu minAllahi shey’a If this be given to you, take it, but if not then stay away”.

If Allah wants someone to delve into mischief, nothing and noone can prevent that person to fall. Yes, next sentence gives us right that. “If this be given to you, take it, but if not then stay away” What is the point, what is the reason behind this sentence. Many incidents are given as the reason of arrival fort his situation. Particularly one, a jew couple committed fornication and came to Rasulallah according to the stories. They came to Rasulallah with this fiction. “If Rasulallah punishes you with something other than Recm, accept it. But if he punishes you with recm, know that he is indeed a prophet and knows the verdict in Tora.”

They came to Rasulallah to be punished. Rasulallah asked about the rule in Tora for that sin to them. First they didn’t want to answer that. They lied naturally and said, “In our book we paint the sinners faces and put them on a donkey and show them to everyone.”

Stories following brings us another person named Abdullah Ibn Selam, a muslim rabbi know as Ibn Suriya. He said; “No, the punishment of this crime is recm.” He brought the Tora, found the verse and read it there.

I don’t think the reason of arrival for this verse isn’t particularly about this incident, at least directly. Because it’s not about fornication. What we are told here something else entirely. We can even look deeperto verses surroundings and see things like war, social interactions, especially about the interactions between jews and believers. So the reason should be in this vicinity. We see another example in Ahmet Bin Hambels records. This is the reason of arrival according to him.

A Jewish tribe named “Sons of Nadir” and another Jewish tribe named “Sons of Kureyze” had a similar unjust agreement. When someone among Kureyze killed someone from Nadirs, Nadirs were demanding a full mulct. But when a member of Kureyze was killed they were giving a half mulct. Classic Jewish mentality. Ideology of fake superiority even among themselves. Here we see the claim of superiority of a clan to another. Like saying; “We are first class Jews and you are second class Jews.”

Today we see similar classification in Israel grounds between sefardin and eshkenaz. Same situation occurs today between western Jews and Eastern Jews. As you can see even today on the lands of Palastine which Israel came and declared ownership, we see the same logic, same complex.

So even centuries ago, this twisted logic was set among them naturally this oppressed Jewish tribe came to Rasulallah to complain. They said, if Muhammad is really a prophet he cannot close his eyes to this injustice.” Of course Rasulallah denied this unjust system and gave his verdict for fairness. This is about them according to the records. Moving on.

ulaikelleziyne lem yuriydillahu en yutahhire kulubehum Why are they doing that? Remember the incidents above. What were they doing? They were cutting the ties of words from their meanings. They were listening lies with full ears. Listening lies willingly, very interesting. Another verse comes to mind now. Elleziyne yestemiunel kavle feyettebiune ahseneh.. (Zumer/18) They listen the complete message and follow best for them. This however talks about the Jews which do quiet the opposite. Listening the message and following the worst. Two opposite types. One side, the believers listening and following the best. And the other side is the Jewmindeds, listening and following the worst. Negative type is explained here. So what is the destination of these negative types according to Allah? Let’s see about them.

ulaikelleziyne lem yuriydillahu en yutahhire kulubehum For such – it is not Allah’s will to purify their hearts. Yes, when Allah doesn’t want to clear someones heart, Allah leaves that person to his own. Allah takes the light from his eyes. He is left with eyes but no light.And when the light is taken away that person is good as blind. lehum fiyd dunya hizyun ve lehum fiyl ahireti azabun aziym; This verse is for those who became jewminded and this is their final destination. For them there is disgrace in this world, and in the Hereafter a heavy punishment.

42-) Semma’une lil kezibi ekkalune lissuht* fein cauke fahkum beynehum ev a’rid anhum* ve in tu’rid anhum felen yedurruke shey’a* ve in hakemte fahkum beynehum Bil kist* innAllahe yuhibbul muksitiyn;

They constantly listen to lies and devour forbidden things… If they come to you, then judge between them, or turn away from them… If you turn away from them, they cannot give you any harm… But if you judge, then judge with justice… Indeed, Allah loves those who deal justly. (A.Hulusi)

(They are fond of) listening to falsehood, of devouring anything forbidden. If they do come to thee, either judge between them, or decline to interfere. If thou decline, they cannot hurt thee in the least. If thou judge, judge in equity between them. For Allah loveth those who judge in equity. (A.Yusuf Ali)

Semma’une lil kezibi ekkalune lissuht They constantly listen to lies and devour forbidden things. This verse can be taken as a reference point for people whose actions and speeches  have a direct corelation with the things they eat. Very interesting. As in the verse indirectly saying “You are what you eat.” They constantly listen to lies and devour forbidden things. Devouring not just eating, devouring.

Here we see the word suht which by the origin has the meaning of anything that ruin and scar the owner. So suht can be taken as value breaker and here it has the same meaning anything that diminish your value. If a person becomes jewminded, if his ethics become one with jewish ethics, if that person makes a contract with Allah first but breakes it later then every choice he makes are become negative, not positive.

When he thinks, when he talks he manages to find the worst things to say. When he listens to you, he manages to find the most negative things you said and brings them to you. When you offer them two distinct choices, he immediately chooses the bad one. Invite them to a sin and a good deed at the same time, he rejects your invitation to a good deed but accepts your offer for sin. This is his way of eliminating the good from his side. Total destruction. Moving on. fein cauke fahkum beynehum ev a’rid anhum.

Here we meet another verdict in Qur’an. If they come to you, then judge between them, or turn away from them. Who? First of al lif we talk about face to face relations, then it’s obvious we are talking about Jews. But we should take the meaning of this verse in general sense. Because Allah’s message is general and for all humanity. In this sense with the agreements of many scholars, the explanation should be taken as this.

If a non-muslim in a society of people wants to apply to a court of Islamic community, that would be his choice. They can be judged with their faiths case. They can go to their own court if they want. This is their rights, they are free to execute their own laws. This is for the minority non-muslims in an Islamic society. But if they want to apply to Islamic courts to solve any dispute, it’s up to the Islamic court to whether accept of deny the application.

Islamic scholars reach this conclusion based on an application done to Rasulallah. That’s why;

fein cauke fahkum beynehum If they come to you, then judge between them, ev a’rid anhum* or turn away from them… ve in tu’rid anhum If you turn away from them, felen yedurruke shey’a* they cannot give you any harm… ve in hakemte fahkum beynehum Bil kist* This part is important this is the most fundamental principle of Islamic order. But if you judge, then judge with justice. innAllahe yuhibbul muksitiyn Indeed, Allah loves those who deal justly.

We come up with two things my friends;

1-People can judge, people too can judge. As in the owner of judging only belongs to Allah, people cannot judge logic cannot be the answer to solve issues. Because what is the message? ve in hakemte if you judge. Of course we make many decisions everyday. People have the ability of choosing, so we have the ability of judging.

 2- When people judging there’s only one thing that should be taken under consideration. That is the most influential thing, Justice. That’s justice is the foundation of power. El adlu esasul mulk  This expression named for Caliph Omar is actually the validation to those who say, “Countries come down by tyranny, not blasphemy.” Moving on.

43-) Ve keyfe yuhakkimuneke ve indehumut Tevratu fiyha hukmullahi summe yetevellevne min ba’di zalik* ve ma ulaike Bil mu’miniyn;

Why do they make you a judge when they have the Torah in which there is Allah’s command? And yet they turn away from your judgment! They are not believers! (A.Hulusi)

 But why do they come to thee for decision, when they have (their own) Torah before them?- therein is the (plain) command of Allah; yet even after that, they would turn away. For they are not (really) People of Faith. (A.Yusuf Ali)

Ve keyfe yuhakkimuneke ve indehumut Tevratu fiyha hukmullahi Why do they make you a judge when they have the Torah in which there is Allah’s command? We see that Qur’an accepts Tora’s judgement valid for Jews. You may ask, was that the same Tora they hold in their hands as the Tora we read today? Yes, it was the same Tora or fairly similar one. summe yetevellevne min ba’di zalik* And yet they turn away from your judgment! ve ma ulaike Bil mu’miniyn They are not believers. As in they even don’t believe their own books.

Qur’ans intention here is this. Qur’an wants to expose those who behave hypocritical to their own faiths. They don’t even accept their own faiths, their own books. We see the same type even today. This is what I call becoming jewminded. They say they believe but when they are asked to follow the orders and verdicts of their own books, they deny. This is exactly a jewminded behaviour. Just like sons of Israel have done since they fall to the path of jewmindeds.

Qur’an criticise the indecency for faith here. By exposing them in front of Rasulallah, the message is given in this form, These dishonest people, their actions to Qur’an shouldn’t be seen overestimated by you. There’s a lesson here. We are the last readers of these verses we are the “ehli kitap”, Qur’ans addressed group. In this sense, if we say “Our book is Qur’an, we put our faiths in Qur’an.” But when the verdict is given by Qur’an and we choose not to follow it, that’s when we fall into becoming jewminded.

44-) Inna enzelnet Tevrate fiyha huden ve nur* yahkumu Bihen Nebiyyunelleziyne eslemu lilleziyne hadu ver Rabbaniyyune vel ahbaru Bimestuhfizu min Kitabillahi ve kanu aleyhi shuheda’* fela tahshevunNase vahshevni ve la teshteru Bi ayatiy semenen kaliyla* ve men lem yahkum Bi ma enzelAllahu feulaike humul kafirun;

 In truth, We have revealed the Torah, in which there is Nur and the knowledge of the reality… By it, the Nabis who have submitted, ruled the Jews, and so did the Rabbis (those occupied with the training of Jews according to the Torah) and the Priests (those with knowledge and wisdom) who were entrusted with the protection of the knowledge of the reality, and to which they were witnesses… So, do not fear man, fear Me! Do not sell the truths of which I inform you for a small gain. Those who do not judge by what Allah revealed, they are deniers of the reality! (A.Hulusi)

It was We who revealed the Torah (to Moses): therein was guidance and light. By its standard have been judged the Jews, by the prophets who bowed (as in Islam) to Allah’s will, by the rabbis and the doctors of law: for to them was entrusted the protection of Allah’s book, and they were witnesses thereto: therefore fear not men, but fear Me, and sell not My signs for a miserable price. If any do fail to judge by (the light of) what Allah hath revealed, they are unbelievers. (A.Yusuf Ali)

Inna enzelnet Tevrate fiyha huden ve nur* In truth, We have revealed the Torah, in which there guidance and light. yahkumu Bihen Nebiyyunelleziyne eslemu lilleziyne hadu By its standard have been judged the Jews, by the prophets who bowed (as in Islam) to Allah’s will.

My mentioning of sons of Israel who became Jewminded or any other communities who fell into the grasps of becoming jewminded; this verse confirms my tone completely. We should inspect it further here. This verse informs us that all prophets are muslims. Also the real Mosevians, sons of Israels were really the muslims but then they became jewmindeds. That’s why muslim prophets were judging and ruling the jews and sons of Israel with it. From this notion, I see a full support to my explanations on becoming jewminded situations.

ver Rabbaniyyune vel ahbaru Bimestuhfizu min Kitabillah by the rabbis and the doctors of law: for to them was entrusted the protection of Allah’s book. What were they doing, they were ruling with Tora too.

As you can see dear friends, we should ask this question. Why then Tora has been corrupted but Qur’an hasn’t. The answer is in this verse. This expression is the answer. Because for to them was entrusted the protection of Allah’s book. But Allah ensured the safety and integrity of Qur’an Himself.

Inna nahnu nezzelnez Zikra ve inna lehu leHafizun; (Hicr/9) Zikhr, Qur’an, we delivered them for sure, and we are the ones who protect them. This is Allah’s words. But here Tora was entrusted with religious figures of sons of Israel and not long from that moment they fell into the treason, betrayal to the entrusted. This should be the conclusion we should learn from this verse. ve kanu aleyhi shuheda’ They were all witness to it. fela tahshevunNase vahshevni why couldn’t they protected it then? Here’s the answer. Then don’t fear from the men, fear me. Because they fear from the people, because their fears for Allah was erased by the fear of other people, they couldn’t protect the message.

Fearing people is not a simple fear as we know it. It also contains, taking a person favor in account, fearing to be undervalued by people. Not fearing your position for Allah but fearing your position in front of other people. Having “What would people say?” in front of “What would Allah say?” This fear expression doesn’t only represents the method but all actions related to it. This is not just tactical, it’s strategic.

Fear is a vein in human, it exists. You cannot ignore it. It’s something humane. Fear can grasp you via this fear vein and make you bow down to some other god figures. Since Allah is aware of this veins existence, since Allah knows the human nature, Allah educates people to stand in front of your fears with bravery, in front of all things that wants to be bowed down by you. And sasying this. If you should fear someone, fear me. Fear me, so that those who wished to enslave you cannot use your fears. So that they cannot channel your fears to make you bow down to them. That’s the reason why Rabb of All Worlds says, Vahshevn Fear me. ve la teshteru Bi ayatiy semenen kaliyla Do not sell the truths of which I inform you for a small gain. ve men lem yahkum Bi ma enzelAllahu feulaike humul kafirun; Those who do not judge by what Allah revealed, they are deniers of the reality.

45-) Ve ketebna aleyhim fiyha ennen nefse Bin’nefsi vel ayne Bil’ayni vel enfe Bil’enfi veluzune Bil’uzuni vessinne Bissinni velcuruha kisas* femen tesaddeka Bihi fe huve keffaretun leh* ve men lem yahkum Bima enzelAllahu feulaike humuz zalimun;

 We had decreed in it (the Torah), “A life for a life, an eye for an eye, a nose for a nose, an ear for an ear, a tooth for a tooth! And a wound for a wound…” But whoever forgives, this will expiate his past mistakes! And whoever does not judge in accordance with what Allah reveals, they are the wrongdoers. (A.Hulusi)

We ordained therein for them: “Life for life, eye for eye, nose or nose, ear for ear, tooth for tooth, and wounds equal for equal.” But if any one remits the retaliation by way of charity, it is an act of atonement for himself. And if any fail to judge by (the light of) what Allah hath revealed, they are wrong-doers. (A.Yusuf Ali)

Ve ketebna aleyhim fiyha ennen nefse Bin’nefsi We had decreed in it (the Torah), A life for a life, vel ayne Bil’ayni an eye for an eye, vel enfe Bil’enfi a nose for a nose, veluzune Bil’uzuni an ear for an ear, vessinne Bissinni a tooth for a tooth! velcuruha kisas* And a wound for a wound…” femen tesaddeka Bihi fe huve keffaretun leh But whoever forgives, this will expiate his past mistakes!

The furious retributions that are seen in Moses sheriah can also be seen in Tora with details. This is the original testaments and explained everything with detail. But this, fe huve keffaretun leh But whoever forgives, this will expiate his past mistakes! This expression is a reference for the door of forgiveness and mercy shall always be open.

Only the victim can forgive the criminal. Systems cannot forgive any criminals. Crime is done to people, no other system has the authority to forgive him anymore. Think about this. I committed a crime against you, I took your right, I violated your right. And after that when you wait for justice or retribution, some other person comes and says, “I forgave him.” But you don’t. This is exactly the meaning of defending the crime. So only the victim can forgive the criminal, the perpetrator. The sole right of mercy belongs to the victims side. Even Allah doesn’t take this right from victim. This is the meaning of kisas.

Kisas means the authority of mercy for the victim against the criminal. So what happens when victim forgives;

• Criminals conscience becomes clean and in peace.
• If victim shows mercy, he also lets go of his pain since there won’t be anyone to blame anymore.
• The feeling of revenge is göne for good. And this helps a lot.

So in this sense, Qur’an too brings this principle to life by Allah’s words that know people, this principle of “Only the victim shall forgive the perpetrator.” The first meaning here is this. “It is an atonement for the forgiving party. But it also another meaning, “It also is an atonement for the perpetrating party.” I however don’t prefer this second meaning. ve men lem yahkum Bima enzelAllahu feulaike humuz zalimun; Those who do not judge by what Allah revealed, they are deniers of the reality!

46-) Ve kaffeyna ala asarihim Bi ‘Iysebni Meryeme musaddikan lima beyne yedeyhi minetTevrati ve ateynahul Inciyle fiyhi huden ve nurun, ve musaddikan lima beyne yedeyhi minet Tevrati ve huden ve mev’izaten lil muttekiyn;

We sent Jesus, the son of Mary, in the footsteps of them (the Nabis who had submitted) to confirm the knowledge from the Torah (as truth). And We gave him the Gospel, which contained Huda (the knowledge of the reality) and Nur, and confirmed what reached him from the Torah, as guidance and admonition for the protected ones. (A.Hulusi)

 And in their footsteps We sent Jesus the son of Mary, confirming the Torah that had come before him: We sent him the Gospel: therein was guidance and light, and confirmation of the Torah that had come before him: a guidance and an admonition to those who fear Allah. (A.Yusuf Ali)

Ve kaffeyna ala asarihim Bi ‘Iysebni Meryeme musaddikan lima beyne yedeyhi minetTevrati We sent Jesus, the son of Mary, in the footsteps of them to confirm the knowledge from the Torah as truth.

The foundations of a union confederation here.  Like it is said in Matta Bible, Jesus didn’t say that he brought forth a brand new religion. “I don’t deny what came before me, I came to validate the ones before me.” There’s a reference to that.

ve ateynahul Inciyle fiyhi huden ve nurun, ve musaddikan lima beyne yedeyhi minet Tevrati ve huden ve mev’izaten lil muttekiyn We sent him the Gospel: therein was guidance and light, and confirmation of the Torah that had come before him: a guidance and an admonition to those who fear Allah.

“O you, who have faith in Tora, you judge. You say you believe in Tora, so be serious in your faiths and put Tora in your lives.”

Qur’an then turns to those who believe in Bible. “If you believe in Bible, then be serious and put Bible in your lives.” These declarations are in fact the preparations for the following message and it’s this.

47-) Vel yahkum ehlul Inciyli Bi ma enzelAllahu fiyh* ve men lem yahkum Bi ma enzelAllahu feulaike humulfasikun;

Those who follow the Gospel should judge with the creeds in the Gospel revealed by Allah. Whoever does not judge with the creeds revealed by Allah, they are the corrupters! (A.Hulusi)

Let the people of the Gospel judge by what Allah hath revealed therein. If any do fail to judge by (the light of) what Allah hath revealed, they are (no better than) those who rebel. (A.Yusuf Ali)

Vel yahkum ehlul Inciyli Bi ma enzelAllahu fiyh Those who follow the Gospel should judge with the creeds in the Gospel revealed by Allah. The summary of these is this. A faith that doesn’t interfere daily life is a dead faith, whatever you believe in. So be serious in your faiths. Live properly under the light of your faiths. Don’t say “I believe in this.” And then go and live the opposite of that beliefs.

Last sentence of 47th verse, I leave this in our next lesson because I will stay on that verdict of Allah a little longer. Also the last parts of 44 and 45th verses “Those who do not judge by what Allah revealed, they are deniers of the reality!” I will talk about them further in my next session.

“Ve ahiru davana velil hamdulillahi rabbil alemiyn” (Jonah/10) “Praise be to Allah, the Cherisher and Sustainer of the Worlds!” All products of our claims, causes and lives are for Allah and our last word to our Allah is “Hamd”.

“Esselamu aleykum.”

……...”Euzü Billahi mineş şeytanir racim”

……..“BismillahirRahmanirRahıym”

 ……..El Hamdu Lillahi Rabbil’Alemiyn Vesselatü Vesselâmü alâ Resulüna Muhammedin ve alâ alihi ve ashabihi ve etba’ıhi ecmaiyn.

……..Rabbişrah liy sadriy;

……..Ve yessirliy emriy;

……..Vahlül ukdeten min lisaniy;

……..Yefkahu kavliy; (Tâhâ 25-26-27-28)

……..Rabbeneftah bil hayr, vahtim bil hayr, Rabbi yessir ve lâ tüassir, Rabbi temmim bil hayr. Amin, amin.

……..Değerli dostlar bugün 22. Esma dersimize başlıyoruz. Rabbimden hayırlar diliyorum. Anlayan tutan, yaşayan ve yaşatanlardan olmamızı nasip etmemizi niyaz ediyorum. Malûmunuz bir önceki dersimizde Ğafûr ismi şerifini işlemiştik. Lügavi delâletleri, lafzi delaleti, manevi delaleti, ıstılahi delaleti ve nazari çerçeve ve Kur’anî çerçeveyi işlemiştik. Bugün Ğafûr ismi şerifinin 2. Dersi İnşaAllah işleyeceğiz. Mağfiretin tecellisi için kul ne yapmalı.

……..El Ğafûr olan Allah’ın mağfireti sonsuz, bağışı sonsuz, affı sonsuz. Rabbi mütealimiz sonsuz bağış sahibi bir Rab. Bağışın sonsuz olması aslında kulun hata yapabilme ihtimal ve imkânının önünün açık olmasının bir sonucu. Adeta Kulun hatası nasıl sayısız ve sınırsız olabilirse rabbin bağışı da sayısız ve sınırsız. Buna bir mukabele, yani böyle bir kulu, böyle bir türü varlıklar içinde böylesine hata yapabilme potansiyeli olan bir varlığı neden yarattın ya rabbi diyecek olan varsa eğer, sanki Ğafûr olduğum için yarattım der gibi bir nükte var.

……..İşte sonsuz ilahi mağfiretten nasıl pay almak lazım, pay almanın yolları neler. Allah’ın mağfireti sonsuzdur da b u mağfiretten kulun pay alması için kanunlar, yasalar var, şartlar var, erkân var, adap var. Zira isim Ğafûr, Ğafûr; Fe’ûl vezninden, tıpkı fail ve faîyl vezni gibi mutlaka 2 yönlü, yani hem fail hem mef’ul. Fail olan tarafında Allah özne bunu anladık, yani Allah sonsuzca bağışlayan. Peki, Ğafûr kalıbının mef’ûl yanı ne demeli, nasıl izah edeceğiz? Allah hem bağışlayandır hem bağışlanandır olmayacağına göre. Çok bağışlar çok ta bağışlanmayı ister olmayacağına göre o zaman nasıl izah edeceğiz? Şöyle izah edeceğiz, bağışlamak için Ğafûr isminin tecellisi için bağışlamanın mef’ûlü olan insandan bir teşebbüs bekler. Yani Failin fiili için mef’ûlün hareketi lazım. Failin fiilinin tecellisi için mef’ûlün talebi lazım.

……..İşte tam bu noktada istiğfar önümüze çıkıyor. İstiğfar; İstif’al babından. Arap dilinde bu kalıp 3 ziyade harf ile yapılır. Elif, sin, te. Arkasından fiilin asli harfleri gelir. İst. Bu üç ziyade baştaki talep bildirir, talep içindir, bazen çok ender olarak yalnız de mübalağa içindir, ama çoğu zaman talep içindir. Nedir? İstiğfar mağfiret talebi, mağfiret isteği, mağfiret arzusu. Estağfirullah dediğinizde bağışlanma talep ederim demiş olursunuz. Mesela istismar, semerelendirme arzusu, meyvelendirme arzusu. Tüm bu kalıptan fiilleri yan yana dizebilirsiniz. Onun için istiğfar, mağfiret talebi mağfiret arzusu manasına gelir.

……..Peki, mağfiret talebinin bir şartı var mıdır? Vardır, mağfiret talebinin bir şartı, tek şartı samimi olmasıdır. Yani dil ile beni affet derken gönülden o günahtan vazgeçmeme gibi bir niyet varsa burada samimiyet yoktur. Yani affedilme isteğinize medar olan şeyden vazgeçmeyecekseniz af istemenizde samimi değilsiniz demektir. Mağfiret talebinin şartı budur. Peki, edebi, adabı var mıdır? Vardır, o da o hataya bir daha dönmemektir. Dolayısıyla istiğfar mağfiret talebi, samimiyet ve geri dönmeme gibi şartı ve edebi vardır.

……..Allah’a dönük yaşamak istiğfarı hayat tarzı haline getirmektir. İstiğfar hayat tarzı haline gelir mi? Gelir, istiğfar hayat tarzı haline gelirse eğer sadece estağfirullah el Azîm’i dil söylemez. Zihnin istiğfarı vardır, aklın istiğfarı vardır, kalbin istiğfarı vardır, bedenin istiğfarı vardır, organların istiğfarı vardır. Mesela haramı görünce gözün kapanması, gözün istiğfarıdır. Haramı duyunca kulağın sağır kesilmesi kulağın istiğfarıdır. Hatta bu istiğfarda ileri giderse sadece haramı değil, karşıdakinin hoşlanmadığı bir şeyi duymaktan geri kalması kulağın istiğfarı olur.

……..Hâtimi Esam aslında sağır değildi, bu âlimimizin, arifimizin adını sağır hatem koymuşlardı, oysaki sağır değildi ama esam denir. Ömrünün sonunda Esam dendi ona, sağır Hatem denmesinin sebebi ise kendisine sual sormak için gelen bir hanımefendi yanında gayri ihtiyari bir kabahat işliyor ve mahcup olmasın sual sahibi diye sorusunu duymazlıktan geliyor. Ne demiştin? Duymadım bir daha söyler misin? Aslında hiç alakası yok, ama onu mahcup etmemek için ondan sonra her gelene sanki işitmiyormuş numarası çekerek ölünceye kadar sağır numarası oymuyor o hanım efendi mahcup olmasın diye, onun için adı Hatemi esam kalıyor sağır Hatem. İncelik, ama büyük bir incelik. Ahlak ama büyük bir ahlak. Alicenaplık ama büyük bir alicenaplık.

……..İstiğfarı hayat tarzı haline getiren insan her anını istiğfara medar eder. Sadece istiğfar etmek için günah işlemeyi beklemez, sevap işlediğinde de istiğfar eder. Allah Resulü öyle idi. İbadet ettiğinde de istiğfar ederdi. Onun için namazların önünde ve arkasından Allah resulü estağfirullah derdi. Namaz kılıyorsunuz, namaz ibadettir, ibadeti sanki ayıp, sanki günah, sanki hata, sanki suç mudur ki estağfirullah diyorsunuz?

……..Bu Allah’a karşı edeptir. Ya rabbi sana kulluktan bile acizim anlamına gelir. Yani sana kulluk iddiasıyla önüne geldim ama kulluğum kusurlu, kusursuz bir kulluk yapamıyorum, kulluktan bile acizim. Onun için hem namaza durur, hem estağfirullah der. Tıpkı Hz. Meryem’in annesi gibi. Hem karnında ki doğmamış yavrusunu Allah’a adar, Rabbi inniy nezertü leKE ma fiy batniy muharreren fetekabbel minniy. (A. İmran/35) Ya rabbi karnımda olanı sana adadım, hem de döner der ki fetekabbel minniy. İn tetekabbel evlâ ister kabul et, intekabbel evlâ ister kabul etme demiyor. Ne olur kabul et.

……..Bu bir edeptir, en değerli varlığınızı verirsiniz bir de üstüne ne olur kabul et dersiniz. Bu işte fiili istiğfardır. Zekatı verirsiniz zekatı verdiğiniz kimseye bir de teşekkür edersiniz. Bir de Allah’a döner şükredersiniz bana zekat verme imkanı verdi, benim zekat vereceğim fakirleri var ettiğin için dersiniz. Bu ibadeti tatlandırmaktır. Hani cennette cennet içeceklerinin tatlandırılacakları ifade edilir cennetle ilgili ayeti kerimelerde. Yani karışımlar sunulacağı ifade edilir. İşte o karışım Kâfûra. Kâfur karışımlı bir içecek, meşrubat ikram edilir. Hani, cennet şarabı diyorlar ya, o kelimeyi andım mı hemen ayyaşların aklına bir şeyler gelmesin diye bu kelimeyi pek anmak istemiyorum, ama bu bambaşka bir şey. Mutlaka karışımlısını da zikreder Kur’an yani tatlandırılmış olanını, çok özel olanını. Orada ki Kâfûr aslında aynı isimli bir ağacın kabuğu altında ki bir zar imiş. Fakat o zar öylece konmazmış üstünden 200 yıl geçmesi lazım. 200 yıl geçtikten sonra içkinin içine karıştırılınca harikulade bir lezzet, bir tat, bir koku verirmiş. Rabbimiz dünyada ki şeyler üzerinden cenneti tarif ediyor. Yani meşrubatınıza kâfur atmak için 200 yıl bekleyeceksiniz, torununuzun, torununuzun torunu ancak görecek, siz göremeyeceksiniz böyle bir şey ancak cennette olacak bir şey bu dünyada olmaz. Yani kişi kendi kotardığı kâfuru kendi içeceğine katamaz ancak cennette, ahirette olabilecek bir şey.

……..Amellerde tatlandırılır onun için. Aslında dünyadakine karşılıktır cennette vaad edilenler, dünyada amellerini tatlandıranlara cennette sunulacak meşrubatta tatlandırılmış olarak sunulacaktır. Amellerin tatlandırılması nedir? Namazı kılarsınız ve istiğfar edersiniz, namazı kılar bir de gözyaşı dökersiniz işte namaz tatlanır. Karışımlı namaz. Zekatı, infakı, sadakayı verirsiniz bir de teşekkür edersiniz. Verdim ya daha ne istiyorsunuz demezsiniz, bir de teşekkür edersiniz. Yani tatlandırmak budur amelleri. Ameller tatlanırsa eğer bunun karşılığı da çok farklı olacaktır.

……..Onun için bunlar fiili istiğfar sayılmalıdır esasında. Çünkü İstiğfarı hayat tarzı edinmek demiştik Allah’tan bağışlanma dilemenin gerekçesi günah işlemek değildir. Öyle mi zannediyorduk? Allah’tan bağışlanma dilemenin gerekçesi günah işlemek değildir. Ya nedir? Kul olmak, kul olmak yeterli gerekçedir Allah’tan mağfiret dilemek için. Çünkü zaten kul olmak kusurlu olmaktır. Onun için Allah’tan bağışlanma dilemek için ille de hata etmek, günah işlemek gerekmez. Kul olmak yeterlidir. Kula kulluk yaraşır, kul istiğfar eder. Rabbe rablik yaraşır rab de mağfiret eder. Ama kul önce istiğfar eder.

……..Kul olmak o demektir zaten, kul olmak haddini bilmektir, kul olmak yetersiz olduğunu bilmektir, kul olmak müstağni olmamaktır, kul olmak muhtaç olmaktır, kul olmak nakıs olmaktır. Kemâl eksiksiz olana değil eksiğini bilene denir. Kâmil diye noksansız olana değil noksanını bilene denir. Kul mükemmel olmaz, sadece kâmil olabilir. Mükemmel olan Allah’tır. Mükemmel sürecin tamamlanmasını ve son noktasını ifade eder. Hiçbir kul süreci tamamlamaz, peygamberler peygamberi de dahil. Alemlere rahmet olsa da süreci tamamlanmaz. Va’bud Rabbeke hatta ye’tiyekel yekıyn. (Hicr/99) eğer öyle olmamış olsaydı bu ayet inmezdi. Ölüm gelinceye kadar Rabbine kulluk etmeyi sürdür. Öyledir, dolayısıyla kul olmak budur, noksanını bilmektir. Çünkü kendi kendine yeten Allah’tır, sadece Allah’tır kendi kendine yeten. Kullar ise kendi kendine yetmez. Kendi kendine yetme iddiası şirktir. Söyler misiniz  insanoğlu kendi kendisine yetebilir mi? Canlılar içerisinde bakınız diğer canlılar annesinden doğarlar 3. 5 saat içinde kalkarlar ve yürürler. İnsanoğlunun bebeği annesinden doğar ama ayağa kalkması için ortalama 1 yıl geçmesi lazım. Bu kadar acizdir aslında. Acziyetinin diğer unsurlarını saymaya gerek var mı? Kendi yüreğine güç yetiremez., ferman dinletemez, kalbi dursa çalış diyemez. Dolayısıyla insan nesine böbürlenir. Ya eyyühel’İnsanu ma ğarreke BiRabbikelkeriym. (İnfitar/6) bu kadar cömert olan rabbine karşı seni böyle gururlandıran ne ey insanoğlu. Seni böyle küstahça bir gurura sürükleyen ne.

……..İnsan olmak bu demektir, kul olmak bu demektir. Dolayısıyla istiğfar etmenin gerekçesi günah işlemek değildir, kul olmaktır, kul olmak yeterlidir. Niye istiğfar ediyorsun? Kulum da ondan., bitti. Rabbimiz bundan memnun oluyor yalnız. Düşünün Allah’ın sonsuzca bir mağfiret etme sıfatı var bu sıfatın tecellisi için siz O’na mektup yazıyorsunuz, davetiye gönderiyorsunuz. Rabbiniz sevinmez mi? Kulum neni davet etti, dua da budur zaten. Dolayısıyla o sıfat tecelli ediyor. Yani rabbimizin tabir caizse sıfatını göstermesine vesile oluyorsunuz. Onun için böyle bakmak lazım.

……..Müzzemmil/20 bu söylediklerime delil. Müzzemmil suresi 20 ayetlik bir sure, namazı emrediyor. Malumunuz fakirin tertibine göre de 2. Nazil olan sure. Namaz emri var, zekât emri var son ayette. Son ayet her ne kadar ilk 19 ayetten bir miktar sonra nazil olmuşsa da aynı zaman diliminde olmamışsa da yine de sure 2. Sure. Namaz emri var, zekât emri var. Zaten zekat emri de gösteriyor ki son ayet önceki ayetlerden daha muahhar bir zamanda nazil olmuş ve arkasından ne geliyor?

……..ve ma tukaddimu lienfüsiküm min hayrin tecidûhu ‘indAllâh i huve hayren ve a’zame ecra. (Müzzemmil/20) Siz hayırdan ne yaparsanız, ne hayır yaparsanız Allah katında onu aynen bulursunuz. Hem de huve hayren ve a’zame ecra öyle bulursunuz ki yani onu, yaptığınız kadar bulmazsınız en hayırlı karşılığıyla ve en büyük ecir olarak bulursunuz. Yani siz kul kadar yaparsınız Allah’ta Allah kadar karşılık verir.

……..Arkası nasıl geliyor ayetin? vestağfirullah* innAllâhe Ğafûrun Rahıym surenin bitiş ayetinin bitiş cümlesi. O halde Allah’a istiğfar edin. Allah’tan mağfiret dileyin zira O sonsuz bağış sahibi, sonsuz merhamet sahibidir. Niye böyle biter? Zekâtı emreder, namazı emreder arkasından estağfirullah der istiğfar edin diyor. İşte söylediğim şey bu. Yani ibadet ederiz arkasından istiğfar ederiz, bağışlanma dileriz. Niye dileriz? Çünkü Kullukta ne kadar keMâl sahibi olursak olalım kulluğumuz noksansız değildir. Allah’ın Allah’lığı karşısında kulun kulluğu daima noksandır onun için istiğfar edersiniz

……..Kâbe nedir derseniz bana, Kâbe istiğfarın taş halidir derim. Yer yüzünde anıt yapılar içerisinde daha sade bir yapı gösterebilir misiniz bana, daha süssüz, daha tezyinatsız, daha gösterişsiz. Örtüsünü sıyırın altından lav taşlarından yapılmış hiçbir nakışı olmayan dümdüz kare küp bir bina çıkar. Neden? Hz. İbrahim onu dağın tepesine yapamaz mıydı? Çok süslü püslü yapamaz mıydı. Dünyanın en güzel tezyinatları yapılamaz mıydı? Neden istiğfarın taş hali. Çünkü ben sana kulluktan acizim itirafıdır kulun. Asna teşekkür etmek istedim ya rabbi, teşekkürden aciz olduğumu böyle ifade ettim. Budur.

……..İbadet et dön bir de istiğfar et. Hikmeti nedir bunun? Bir soru sormak lazım burada Allah bağışlayacaksa istiğfar gibi bir gönül protokolüne ne gerek var, rabbimiz gönülleri bilmiyor mu? Biliyor, istiğfar gibi bir protokole gerek var mı? Cevap; Bu bir protokol değildir, istiğfarın kendisi bir duadır. Hem icabettir, hem duadır. İstiğfar etmek mağfirete nail olmanın ta kendisidir. Bağışlanmak ayrıca mağfirettir. Bilmem anlaşıldı mı? Tıpkı dua gibi Duanın kendisi kabul olmuş bir duadır, duanın kabul olması ekstra bir şeydir. Allah’tan istiyorsun ya, Allah’a döndün ya, bu bir ödüldür, istediğinin verilmesi tali bir şeydir. Sen istediğinin verilip verilmediğine değil isteyip istemediğine bak.

……..Bir daha söyleyeyim mi? Ey kul sen istediğinin verilip verilmediğine değil isteyip istemediğine bak. Çünkü sana istemek verilmişse verilmiştir, istediğinin verilmesinin ne kıymeti var, kaldı ki istediğinin verilmesi belanı bulmandır, insana bela olarak istediğine kavuşması yeter. Sen istediklerinin hep kendi lehine olduğunu mu sanırsın. O zaman aldanırsın ey kul. Ne diyordu Seyyidinâ Ali; Ben onun Allah olduğunu her istediğimi vermemesinden anladım. Her istediğimi verseydi belamı verirdi. İstediklerinizi bir sıraya dizsenize, çocukluktan bu tarafa neler istemişsiniz siz bile unuttunuz. Ondan sonra dönüp hele ki vermemişsin ya rabbi diyorsun. Bazılarını burada görüyoruz, bazılarını ahirette göreceğiz. Göreceğiz ve ne büyüksün ya rabbi diyeceğiz, hele ki beni bana bırakmamışsın, hele ki benim ağzıma bakmamışsın ya rabbi. Benim halime bakmışsın, benim yüreğime bakmışsın ama ağzıma bakmamışsın hele ki ya rabbi. Halime değil de ağzıma baksaydın kendi belamı kendi ellerimle isteyecektim ya rabbi.

……..Dolayısıyla ben onun Allah olduğunu her istediğimi vermemesinden anladım diyen Hz. Ali neyi anlamıştı aslında? İstiğfar etmenin aslında affedilmekten daha önemli olduğunu anlamıştı. Budur, istiğfarın kendisi affedilmekten önemlidir. Çünkü O’na dönüyorsun, O’ndan istiyorsun, vazgeçiyorsun, O’nun Ğafûr olduğunu biliyorsun, Ğafûr isminden bir pay istiyorsun. Bu kadar şey yapıyorsun, bakınız daha af yok, daha bağışlanma yok, daha sonuç almış değilsin. Çünkü kendisi bir sonuçtur. O nedenle istiğfar edip etmediğin istiğfarın sonucundan daha önemlidir. Böyle baktığımızda zaten ya rabbi sana dönük yaşayayım da sonucunda ne olursa olsun demektir bu.

……..Allah sadece istiğfar eden kullarına mı Ğafûr isminden bir pay verir, bir biçimde veyahut ta şöyle diyelim istiğfar için sadece mü’min kullarını mı davet eder, diğer kullarını davet etmez mi? Aslında imana davet te bir istiğfara davet değil mi? Bu sorunun cevabını Kur’an da görüyoruz, şirk koşan kullarını istiğfara davet ediyor.

……..Efela yetubune ilAllâhi ve yestağfiruneHU, vAllâhu Ğafûrun Rahıym. (Maide/74) onlar Allah’a dönmeyecekler mi? Ve O’ndan mağfiret talep etmeyecekler mi? Eğer böyle yaparlarsa iyi bilsinler ki Allah Ğafûrdur, Rahîmdir. İşte bu. Dolayısıyla bu ayetin bağlamına baktığımızda şirk koşan kullara bir istiğfar çağrısı olduğunu görüyoruz. Demek ki sadece istiğfar çağrısı aslında Mü’min olup ta günahkârlara değil, mü’min olmayanlara da bir çağrı. İmana koşmak istiğfardır, iman etmek istiğfardır.

……..Bir soru gelebilir burada Ğafûr’un sonsuz mağfiretinden bu çağrı kendisine ulaşmayanlar yararlanmayacak mı? Diyelim ki bu çağrı kendisine ulaşmadı, ama Ğafûr olan Allah’ın sonsuz mağfireti var onlar faydalanmayacaklar mı, pay almayacaklar mı?

……..Cevabı isterseniz Şûrâ /5 ayetiyle verelim: vel Melaiketü yüsebbihüne Bi Hamdi Rabbihim ve yestağfirune limen fiyl Ard. (Şûrâ) bir biçimde istiğfar etmeyi bilmiyor, bu davet ona ulaşmadı. Melekler diyor yüsebbihüne Bi Hamdi Rabbihim ve yestağfirune limen fiyl Ard yeryüzünde bulunan herkes için rablerine hamd ile tespih ederler ve istiğfar ederler yeryüzünde bulunan herkesin. limen fiyl Ard. Melekler istiğfar edermiş.  Yani rabbimiz Ğafûr ismi için bir yasa belirliyor bu ismimin tecellisi mutlaka talebe bağlı diyor.

……..Tamam kulları içinde bir kısmı talep ediyor bir kısmı ise talep edeceğini de bilmiyor. Talep edeceğini bilmeyen kulları için meleklerini görevlendiriyor, siz onlar için talep edin. Bu da Ğafûr isminin bir başka tecellisi olsa gerek, siz onlar için talep edin. Çünkü melekler kendileri için talep etmezler, çünkü onlar günah işlemezler. Dolayısıyla siz onlar için istiğfar talebinde bulunun.

……..Evet, İstiğfara bağlı ilahi mağfiret yasası yine bakî, yani Failin fiilinin tecellisi için mef’ulün talebi gerekir. Fakat diyelim ki mef’ul bu talebi bilmiyor, onun yerine melekleri taleple görevlendirmek Allah’ın yine yasası bakî, fakat bu yasayı kendi bir üst yasasıyla açıyor.

……..İstiğfar çağrısına sadece sıradan kullar mı dahil? Mesela peygamberler de istiğfara davet edilmiş midir? Hem de nasıl. Mesela Allah resulü bizzat istiğfara davet edilmiştir. İşte Nasr suresi değil mi? işte vestağfir lizenbike ve sebbih Bi Hamdi Rabbike.. (Mü’min/55) gibi ayetlerine ne demeli. Günahına istiğfar et, hem de açıkça, hem de tekil şahıs zamiri ile lizenbik, ne demeli buna. Dolayısıyla Allah resulü de dahil tüm peygamberler davet edilmiştir.

……..Katada bin Numan isimli birinin zırhını Übeyrik oğullarından Ebu Tu’me isimli bir adam çalar. Fakat daha sonra hırsızlığı belli olmasın diye zırhı götürür bir Yahudi’ye rehin verir. Zırh un çuvalı içinde saklandığı için gittiği geldiği yerlerde de iz bırakır undan. Tabii en sonunda durum anlaşılır, zırh bulunur ama zırh Yahudi’nin yanında bulunur. Yahudi der ki bunu bana Übeyrik oğullarından Ebu Tu’me getirdi. Ne olacak şimdi? Mahkemeye çıkar, Allah resulü hakimdir. Ebu Tu’me konuşur, Yahudi konuşur. Ebu Tu’me der ki; Ya ResulAllah ben Allah’ın adını veriyorum, yemin ediyorum, ben Müslümanım. Bu adam da Yahudi. Sen ona mı inanacaksın bana mı?

……..Dilli düdük, Allah resulü ağzına bakar onun lehine hüküm verir. Tam bu hükmü vermiştir ki Nisa/105-106 ayetleri iner. Ayetlere bakın; … ve lâ tekün lil hainiyne hasıyma. (Nisa/105) sakın ey Nebî hainlere arka çıkma. Devamı daha önemli hemen 106. Ayet; Vestağfirillâh* innAllâhe kâne Ğafûren Rahıyma. (Nisa/106) Bundan dolayı otur bir Allah’a istiğfar et, emir doğrudan Vestağfirillâh* innAllâhe kâne Ğafûren Rahıyma. Eğer böyle yaparsan Allah’ı Ğafûr ve Rahîm olarak bulacaksın. Eyvallah..!

……..Onun için Allah resulünün şu tür itirafı kütübü sittede yer almıştır; ene beşerün mislüküm, ene uhti u ben de sizin gibi beşerim, ben de hata eder, isabet edebilirim. İsabette ederim, hata da ederim. Bana mahkemelerinizi getiriyorsunuz, davalarınızı getiriyorsunuz. Getirdiğiniz davada ben de delillerinize bakıp karar veriyorum. Ama benim verdiğim karar kendi hakikatte karar sonucunda kendisine verdiğim hak kendisinin değilse o ateştir, ister alsın ister almasın.

……..Ne dersiniz? Bizim efendi adamın yüreğini okuyorlara, bizim şeyh adamın gönlünü görüyormuş, içini okuyormuş. Ne dersiniz bu işlere? Eh, sizin şeyh peygamberimizi de epey geçmiş ha..! Allah’tan korkmadan..! Tabii dedim ya İslâm’a Kur’an kapısından vahiy kapısından girmezseniz oyuncak, maskara olmaktan başka çareniz yoktur. Cahilin sofusu şeytanın maskarası başka nedir ki. Onun için Allah açmış bu kapıyı, Allah’ın İslam sarayına açtığı meşru kapı vahiy kapısıdır, Allah resulü o kapıdan girmiştir. Sahabe o kapıdan girmiştir. O zaman sen de o kapıdan gir. Gir o kapıdan içerde odalar var, canının istediği odaya at kapağı. Fıkıh odasına gireceksen gir oraya, hadis odasına gireceksen gir oraya, rivayet odasına gireceksen gir oraya, zühd odasına, tasavvuf odasına gireceksen gir oraya. Ama önce o kapıdan gir, önce aşılan, önce legal bir giriş yap, kaçak giriş yapma.

……..Bir de kaçak kapılardan her geçen binayı zayıflatan kaçak kapıcıları cesaretlendirmiş olursun. Bu sefer daha başkaları da başka duvarlara başka kaçak kapılar açar. Onun için kaçak girmiş olması da ayrı bir cürüm tabii. O nedenle Allah’ın açtığı kapı vahiy kapısıdır. Bu dine herkes vahiy kapısından girmek durumundadır. Girdikten sonra içeride hangi odayı benimserse mizacına göre o odada otursun. Veyahut ta dolaşsın. Burada ne var benim alacağım desin, bir fıkıh odasına uğrasın, bir hadis odasına uğrasın, bir kelâm odasına uğrasın, bir hikmet, felsefe odasına uğrasın, bir zühd, tasavvuf odasına uğrasın varsa alacağı alsın mizacına göre. Ama mutlaka vahiy kapısından girsin. Kaçak kapılara itibar etmesin, kaçak kapıların hepsi dinin binasını zayıflatan kapılardır.

……..Ondan sonra temizleyemiyorsunuz zaten, kendisi de temizleyemiyor. 30 yılını o yalanın üstüne bina ettikten sonra o yalanına parmak attığınızda dokunma diyor size dokunma, ben yalanımla yaşayayım. Kendi de inanmıyor aslında ama ne yapsın zavallı. Bir ömrü buzun üstüne bina etmiş. Onun için İslam’ın tek meşru kapısı vardır, Allah’ın açtığı kapı, o da vahyin kapısıdır.  Evet, görüyorsunuz değil mi yalan söyleyen Ebu Tu’me’nin kalbindekini görmüyor Allah resulü, rabbimiz ona haber veriyor ve bir hadis; ene beşerün mislüküm ila ahir.

……..Hz. Peygamber sadece kendisi için değil aynı zamanda başkaları için de istiğfarla emrolunuyor. Bu gerçekten müthiş bir misyon FeBima rahmetin minAllâhi linte lehüm. (A. İmran/159) Allah’tan bir rahmet sayesinde onlara yumuşak davrandın ve lev künte fazzan ğaliyzal kalbi lenfaddu min havlik eğer sert yapsaydın etrafından dağılır giderlerdi. fa’fü anhüm kimlere söylüyor bunu? Uhut savaşı öncesinde savaş konseyine katılıp Allah resulü savunma savaşını tercih ettiği halde yiğitlik gösterip savunma değil saldırı savaşı, meydan savaşı yapalım ya ResulAllah diye Allah resulünü sıkıştırıp onun sırtına zırhı giydirip ondan sonra da vaz geçtik ya ResulAllah seninki galiba daha doğru görüş deyince, Bir peygamber giydiği zırhı çıkarmaz diyerek ResulAllah’ın meydana çıkıp en sonunda da en ilk kaçanların savaş konseyinde Allah resulünü meydan savaşına ikna için gayret edenler olması üzerine iniyor bu ayet işte.

……..Sert yapsaydın dağılır giderlerdi yani sizinle istişare edenin başına gelen bu işte, bir daha sizinle istişare edersem üç olsun demedi. Ama rabbimiz  ne diyor; fa’fü anhüm affet onları. Niye affet? Çünkü bu sana karşı da işlenmiş bir hata. Ama sadece sana karşı değil ki vestağfir lehüm Allah’a karşı da işlenmiş bir hata. Sadece sen affetme Allah’ın affetmesi içinde Allah’tan onlar için af dile, mağfiret dile. ve şavirhüm fiyl emr bundan böyle onlarla istişareyi sürdür, kesme yani yine istişareyi bir sistem olarak devam ettir. fe izâ azemte fe tevekkel alAllâh bir işe azmettiğin zaman Allah’a güven, dayan ve yürü innAllâhe yuhıbbül mütevekkiliyn Allah kendisine güvenenleri, dayananları sever, mütevekkil olanları sever Vekîl isminde işlemiştik değil mi? Eyvallah..!

……..Dolayısıyla Allah resulüne başkaları için istiğfar etme emri de veriliyor. Demek ki peygamberlerin böyle bir şeyi var. Peki, peygamberlerin böyle bir vazifesi, peygamberden sonra kimleri varis, miras kalmış olabilir? Peygamberlerin varisleri olan alimlerin de Allah resulünün ahlakı ve adabı olan bu edeple bu ahlakla ahlaklanması Allahu alem gerekir diye düşünüyorum. Yani onların da kendi günahlarına istiğfar, mü’minlerin günahına ağlamak gibi bir görevi var. Başkalarının günahına ağlamak gibi bir görevi var. Ana yürekli insanlar böyle olurlar. İşte o zaman imam olurlar. İmam ana yürekli adam demektir. Ana yürekli adam, ümm den gelir ana gibi yüreği olacak.

……..Ümmet nedir peki? Ümmet te insanlığın anne toplumu demektir.  Ana yürekli toplum. Kim böyle ise rabbim onu ümmet yapar, kim böyle ise rabbim onu imam yapar, imam odur. Onun için imam ölü yıkayan değil diri yıkayan adamdır, ana yürekli adamdır.

……..Hz. Yusuf’un istiğfarı da benzer değil mi Yusuf/98 .. sevfe estağfiru leküm kime söylüyor bunları? Kıskançlık krizine tutulmuş kardeşlere söylüyor. En sonunda iş ortaya çıkıyor, Yusuf olduğu anlaşılıyor kendilerine zahire verenin. Yani Mısır’ın saraylarını yöneten, Mısır’ın hazinelerini yöneten o şahsın kardeşleri olduğunu öğreniyorlar. Üstelik kuyuya attıkları, ölsün diye attıkları kardeşleri. Tabii burada anlattığımız kadar basit bir sahne değil, çok dramatik bir sahne olsa gerek şöyle canlandırırsanız eğer. sevfe estağfiru leküm, sizin için istiğfar edeceğim, Allah’tan af dileyeceğim. Niye? yaptığınızı sadece bana yapmadınız, bana yaptığınız aynı zamanda Allah’ın hukukuna da tecavüzdü.

……..İnneHU “HU”vel Ğafûrun Rahıym. Seçtiğim ayetlerin tamamı Ğafûr ismi ile bitiyor dikkat buyurun lütfen, incelik burada. Zira Allah Ğafûr’dur, Rahîm’dir, mağfireti sonsuzdur. Öyle diyor, sizin için istiğfar edeceğim.

……..Bu nasıl bir şey dostlar? Bakınız burada bir başkasının günahına ağlamak yok size kötülük yapanı affetmek te yok. Size kötülük yapanı affetmenin yanında size kötülük yapanı Allah’ın da affetmesini istemek. Bu ne biçim bir alicenaplıktır, bu ne biçim ulvilik ve yüceliktir. Eyvallah..!

……..İşte budur herhalde insanın Allah’ın affını talep etmesi için, affından en büyük payı istemesi için insanların insanlara karşıda böyle bir alicenaplığı olması lazım. Herhalde rabbin mağfiretinden en büyük payı alanlar, kendisine yapılan hatadan dolayı sadece affeden değil, Allah’ın da onu affetmesini isteyendir olsa gerek. Bu çok yüksek bir ahlak, kolay bir şey de değil onu söyleyeyim. Yani yaptığım bir şey olsa size de tavsiye ederdim. İnşaAllah yapabilecek liyakate geliriz. (22-1 in sonu)

……..“Ve ahiru davana enil hamdülillahi rabbil alemiyn”

……..Dualarının sonu da “Âlemlerin Rabbi Allah’a hamdolsun.” diye şükretmek olacaktır.

………Euzübillahimineşşeytanirracim,

………Bismillahirrahmanirrahim

………Evet ikincisi, Allah’ın mağfiretinden pay almanın şartları nelerdir, pay almak için kul ne yapmalı.

………1 – Birincisi istiğfar etmelidir dedik.

………2 – İkincisi tevbe etmek. Halk arasında tövbe diyorlar ya. Aslında tevbe olduğu halde ağzım bir türlü tövbeye alışmadı onun için kusura bakmayın ben aslı gibi kullanacağım Tevbe diyeceğim. Tevbe etmeli.

………Allah’ın Mustafa kulu İstiğfar etmekle tevbe etmek ayrı ayrı şeyler mi? Evet ayrı ayrı şeyler, aynı şeyler değil. İstiğfar mağfiret dilemek, tevbe ise Allah’a yönelmek. Yani istiğfar kötüyü terk, tevbe iyiye dönüş. Bilmem anlatabildim mi. İki yönlü bir hareket var. Terk ve dönüş. Lâ ilâhe – İllallah. La İlâhe istiğfar, illallah tevbe. Dolayısıyla yanlıştan vaz geçmek doğruya yönelmek.

………Aslında tevbe nedir? Bir bilinç yenilemedir, bilinç tazelemedir, insanın bilincine ne atma diyorlar? Format atmadır resetlemedir. Resetlemek aslında nedir? Fabrika ayarlarına geri dönmektir değil mi? Fabrika ayarları ne? Fıtrat ayarları. Resetlediği zaman tevbe ve istiğfarla fıtrat ayarlarına geri döner, fıtrat ayarları zaten harikadır, mübarektir, fıtrat Müslümandır. Ayarı bozulmuşsa eğer resetlesin tevbe ve istiğfarla fıtrat ayarlarına geri dönsün. Harika bir imkândır aslında.

………Peki, bunu yapmama nedir? Umut kesme. Umut kesme nedir? İblisleşme. İblise iblis denmesinin sebebi umut kestiği içindir Mublisîyn umut kesenlerdir. Onun için İblisi İblis yapan Allah’tan umut kesmesi olmuştur. Allah’a umut beslemek Allah’ın affetme hakkını itiraf etmektir, Allah’tan umut kesmek ise Allah’ın affetme hakkını inkâr etmektir. Bakınız ne nereye gidiyor, yani bir şey orada kalmıyor. Rabbimizin baktığı yerden onun okunuşu farklı oluyor.

………Gerçek tevbe sorumsuzluktan sorumluluğa intikaldir. Aslında tevbe sorumluluğa dönmektir sorumluluğu kabul etmektir. Müjdesini Furkan/70. Ayetinden alalım mı?

………İlla men tabe ve amene ve amile amelen salihan feülaike yübeddilullahu seyyiatihim hasenat. Ancak tevbe eden kimse, iman eden kimse. Burada tevbe imandan önce zikrediliyor, demek ki küfür ve şirk te dahil buna. Tevbe eden demek ki küfrü bırakıp imana gelen en büyük tevbeyi yapmıştır. Şirki bırakıp imana gelen en büyük tevbeyi yapmıştır. ve amile amelen salihan tevbesini de salih bir amelle pekiştiren de ispat eden, eyleme döken feülaike yübeddilullahu seyyiatihim hasenat o madem kötüyü iyi ile değiştirdi, Allah’ta onun kötülüğünü iyiliklerle değiştirdi seyyiatını hasenata kalbeder. Yani nasıl yapar? Günahlarını sevaba tebdil eder.

………Allah Allah, cömertliğe bakın dostlar sadece siler değil yübeddilullah tebdil eder. Tebdîl, tahvîl, tağiyr. 3 kelime vardır Arap lisanında üçü de farklı şeyler ifade eder. Tebdîl, tahvil, cevherin ve arazın tamamen değişerek yerine başka şeyin konulması. Tağyîr cevherin değişip arazın baki kalmasıdır. Tağyir ise arazın değişip cevherin baki kalmasıdır. Onun için Tahvil, istihale, mesela buz gölüne düşmüş domuz tuz keser. Tuz kesince tuz helal olur. O haramdır ama helal olur.

………Necaset haramdır fakat yanar kül olur kül bir yere gider orada bir şeye karışırsa haramlık ondan kalkar. Çünkü tağyire uğramıştır, cevheri değişmiştir. Dolayısıyla istihale geçirmiştir yani bunu gibi farklar vardır. Allah onun cevherini de arazını da siler diyor yerine başka bir şey kor yübeddilullahu seyyiatihim hasenat tamamen siler onun yerine güzellikleri koyar.

………Tevbenin kabulünün şartı imandır ama imansızlığın da tevbesi vardır bu bu demek değildir. Tevbe içten ve derin bir pişmanlıktır A’raf/153. Velleziyne amilüs seyyiati sümme tabu min ba’diha ve amenû* inne Rabbeke min ba’diha le Ğafûrun Rahıym. (A’raf/153) salih amel işleyen kimseler sonra bunun ardından tevbe eden kimseler ve iman eden kimseler hiç şüphe etmesinler ki senin rabbin bütün bunların ardından Ğafûr ve Rahîm olarak bulacaklardır. Yani bunları yaptılar mı acaba tevbem kabul oldu mu diye düşünmesinler bunu öyle bilsinler. Dolayısıyla tevbe ayetlerinin son esmalarına yine dikkat edelim Ğafûr ve Rahîm.

………Tevbe ve ilahi rahmet adeta iç içe geçmiş, ketebe Rabbüküm alâ nefsiHİr rahme. (En’am/54) rabbiniz kendisine rahmeti farz kıldı. ennehu men amile minküm suen Bi cehaletin sümme tabe min ba’dihi ve asleha feenneHU Ğafûrun Rahıym. Bakınız ne diyor ayeti kerime Rabbiniz kendi nefsine rahmeti farz kıldı. Kim iman eder bir cahillik yaptıktan sonra da tevbe eder. Bir cahillik yapmıştır tevbe eder ve kendini ıslah ederse iyi bilsin ki rabbini Ğafûr ve Rahîm olarak bulacaktır. Ama ayetin başında ketebe Rabbüküm alâ nefsiHİr rahme var, yani rahmetle mapfiret iç içedir Kur’an da hep iç içedir. Allah neden Ğafur’dur dediğiniz zaman Rahîmdir cevabını alırsınız. Rahîm olursa ne olur diye sorduğunuz zaman mağfiret eder cevabını alırsınız. Eyvallah..!

………Allah’ın gazabı iki rahmet arasındadır Mü’min/3 ayeti okuyalım mı? Ğafiriz zenbi günahı bağışlayandır O, ve gabilittev tevbeleri affeden, şediyd’il ‘ıkab çok fena cezalandıran, Zit tavl ama rahmeti ve lütfu sonsuzdur. Bakınız şediyd’il ‘ıkab nelerin arasında. Ğafiriz zen, gabilittev ve Zit tavl ikisinin arasına almış. İki rahmetin arasına gazabı almış. O zaman rahmeti gazabını kat kat geçmiştir demez miyiz. Dolayısıyla; lâ ilâhe illâ HU * ileyhilmasıyr (Mü’min/3) O’ndan başka Kulluğa layık varlık yok, dönüş onadır.

………Peki, aklımıza geliyor mu tevbe ile günah çıkarma arasında ki fark nedir? Biliyorsunuz Hristiyanlıkta bir günah çıkarma vardır. Absolüsyün dedikleri bir günah çıkartma. Nasıl yaparlar? Kilise gezenler, katedral gezenler görmüşlerdir, oralarda böyle tek kişilik kulübemsi bir yer vardır, onun da yine kulübe penceresi gibi bir penceresi vardır kapaklı. Onun içine papaz efendi oturur, önüne de günahkâr olan Hıristiyan gelir itirafta bulunur. İtirafta bulunduğu andan itibaren günah çıkarmıştır, günahı affedilmiştir onun. Kim affeder papaz efendi alır. Yani günahı işler papaz efendi affeder. Çok ilginç bir uygulamadır, bu uygulamayı ilk başlatan Pavlus’tur. Hz. İsa bunu bilmiyordu onu söyleyeyim. Onun için İseviler demedik, Hıristiyanlar dedik ve ilginçtir batıda papazlar genellikle casus olurlar idi. Onun içinde günah çıkaranların itiraflarını casusluk yaptıkları merkeze bildirirler, birçok gizli iş buradan çözülmüştür ve bunun karşılığın da iki tane alırlar, bir günah çıkarandan alırlar bir de casusluk yaptıkları yerden alırlar.

………Peki, ikisi arasında mahiyet farkı var. Hiçbir benzerlik yok

………1 – Beş fark var. İslam’da tevbe doğrudan Allah’a yapılır. Hıristiyanlıkta ise günah çıkarma papaza yapılır. Çünkü günah Allah’a karşı işlenmiştir. Allah’a karşı işlenen günah, Allah’tan tevbe edilir. Eğer insanın hakkı zayi olmuşsa o hakkı yerine verirsin onun tevbesi o olur, anlatabiliyor muyum? Allah’a karşı işlenmiş günahı papaz affediyor burada. Bu ne demektir? Papaz Allah’tan rol çalıyor geleceğiz.

………2 –  İslâm’da tevbenin kabulü veya reddi Allah’a aittir. Hıristiyanlıkta ise papaza aittir. İtiraf ettiği andan itibaren bağışlanmıştır ücretini vermişse, zaten peşin alıyorlar.

………3 – İslâm’da tevbenin kabulü samimiyete, Hıristiyanlıkta ise itiraf yeter, çünkü samimiyeti ölçecek bir metre yoktur samimiyet kalptedir, onun için itirafın kendisi yeter. Samimiyet aranmaz, çünkü aranamaz.

………4 – Papaz Allah’tan rol çalar, rol çalmaya yeltenir daha doğrusu, çalabilir mi haşa. Papazın affı mahkûmun mahkûmu azad etmesine benzer. Tabii, sen de günahkârsın, kendi günahını affettin mi ki başkasının günahını affediyorsun.

………5 – Günahkâr papazın rolünü kabullenir, kabullenmekle ayrıca bir günah işler. Allah’ın mağfiretine nail olmak için takvaya ermeli. Nereden çıkarıyoruz? Hadid/28. Ayetten;

………Ya eyyuhelleziyne amenûttekullahe ve aminu BiRasûliHİ yü’tiküm kifleyni min rahmetiHİ ve yec’al leküm nuren temşune Bihi ve yağfir leküm* vAllâhu Ğafûrun Rahıym. (Hadîd/28) Ey iman edenler Allah’a karşı sorumluluğunuzun farkına varın, Allah’a karşı takvanızı takının. O’nun Resulüne iman edin. O da size ne yapsın? yü’tiküm kifleyni min rahmetiHİ rahmetinden iki avuç dolusu versin, kat kat versin manasına gelir bu.

………Evet, ve yec’al leküm nuren sizin için bir ışık kılsın bir Nûr size vazifelendirsin, bir Nûru görevinize versin temşune Bihi ve yağfir leküm onun ışığında yürüyesiniz. ve yağfir leküm ve sizi bağışlasın, mağfiret etsin. vAllâhu Ğafûrun Rahıym zira Allah Ğafûrdur, Rahîmdir.

İşte bu, takva ile mağfiret arasında doğrudan bir ilişki kuran Hadîd/28 ayeti bunun delilidir. Çünkü takva mağfiretin kaynağına yönelik samimiyet mesajıdır öyle değil mi? Yani Allah’a karşı sorumluluk duymayan mağfireti hak eder mi? Allah’a karşı sorumluluk duyanın mağfiret talebi reddedilir mi? Bu zaten sorumlulukla alakalı bir şey.

………Aslında Allah’tan umut kesen sorumsuzluğun en büyüğünü işliyor demektir. Affını istismar etmeyeceğine söz vermeyen affedilir mi?

………Dördüncüsü Allah’ın Ğafûr isminden pay almanın 4. Yolu Haşyet duymalı Ğafûr Olan Alla’h ın mağfiretine nail olmanın bir yolu da O’na haşyet duymaktır. Haşyet ile havf arasında fark var, bunu sık sık söylemiştim.

………Haşyet büyüğün büyüklüğünü bilerek azametinden dolayı duyulan ürperti, Havf ise sıradan korku, yani acziyet ve küçüklükten dolayı.

………Haşyet bilgiye dayalı korku, Havf cehalete dayalı korku. Onun için Haşyet marifetullah’a dayalıdır. Yani Allah bilgisine dayalıdır.

………innema yahşAllâhe min ‘ıbadiHİl ‘ulema’ (Fâtır/28) Allah’tan kulları için de gereği gibi haşyet duyanlar alimlerdir, bilenlrdir. Ama ayetin devamını okumayalım mı; innAllâhe ‘Aziyzün Ğafûr. Gafûr ismi geliyor ayetin sonunda. Allah Azîz dir, Ğafûrdur.

………Tam burada şu soru aklıma geliyor; Firavunun önünde Hz. Musa’nın elinde ki mucizeyi görünce neden firavun iman etmedi de sihirbazlar iman etti.

………Cevabı açık bilenler iman ettiler bilmeyenler iman etmedi. Sihirbazların özelliği bilmeleriydi. Sihirle sihir olmayan şeyi biliyorlardı. Onun için innema yahşAllâhe min ‘ıbadiHİl ‘ulema’ ayeti kerimesi en güzel tarihi örneği firavunun sihirbazlarıdır. Eyvallah..!

………6 – altıncısı; Allah’ın Ğafûr isminden pay almanın bir başka yolu kötülüğü iyiliğe dönüştürmek. Ğafûr’un mağfiretini talep etmenin bir yolu da bu, yani buna fiili tevbe diyoruz. Tevbe üçe ayrılıyor; Kavli tevbe, kalbi tevbe, fiili tevbe. Kavli tevbe; estağfirullah el Azîm, tevbe ya rabbi. Kalbi tevbe; pişmanlık, fiili tevbe günahın sonuçlarını izale etmek.

………İlla men zaleme sümme beddele hüsnen ba’de suin feinnİY Ğafûrun Rahıym. (Neml/11) kim zulmeder sonra kötülüğü iyilikle değiştirirse, tebdil ederse iyi bilsin ki ben Ğafûr um ve Rahîmim.

………Kendi içinde tebdil edenin halini de Allah tebdil ediyor, Fur/kan/70. Okumuştuk bir daha okuyalım; İlla men tabe ve amene ve amile amelen salihan feülaike yübeddilullahu seyyiatihim hasenat. Yani tevbe eden, salih amel işleyen, iman eden kimsenin kötülüklerini Allah iyiliğe tebdil eder. Dolayısıyla eğer insan kendisi tebdil ederse rabbi de onun halini tebdil ediyor. Tıpkı Râd/11 ki gibi. innAllâhe lâ yuğayyiru ma Bi kavmin hatta yuğayyiru ma Bi enfüsihim. O kavmin bireyleri kendilerini değiştirmedikçe Allah o toplumu değiştirmiyor. İnsan kendi iç dünyasını değiştirmedikçe Allah’ta onun halini değiştirmez. Adeta değişimde karşılıklılık esas oluyor. Yani yine burada başlatan kul oluyor değil mi?

………Üstad Ferid Kam’ın o Meşhur sözünü hatırlayalım mı şimdi? Kul der ki dur bakalım Allah ne yapacak. Allah’ta der ki dur bakalım kul ne yapacak der. Dolayısıyla Allah dur bakalım kul ne yapacak der, kul ne yaparsa Allah’ın yapacağı ondan sonra gelir. Onun için kimse Allah’a iftira etmesin.

………Peki, burada ne geliyor? Yanılmış, yenilmiş Allah’ın kulu yıllarını şeytana satmış. Ömrünün 3 yılı, 5 yılı, 10 yılı, 15 yılı cahiliye ve karanlık içinde geçmiş, Allah’a teslim olmadan günah içinde geçmiş. Bir gün gelmiş ayılmış, ayılınca şimdi tevbe ya rabbi..!

………Bitti mi, oldu mu, tamam mı bu yani? Şeytana verdiğin yıllarda tüm mesai şeytana ait, Allah’a döndüğün yıllarda Allah’a mesai yok, tevbe ya rabbi. Oldu mu peki. Bir günahın tevbesi kendi cinsindendir. Eğer insan ömrünün 10 yılını şeytana vermişse bir o kadarını da Allah’a adamalıdır. Adamalıdır ki tevbe olsun. Dolayısıyla Allah’a adarsa işte o zaman fiili tevbe olur.

………Bir başka örnek verelim. Kötüyken bizim bey çok aktif, bakıyorsunuz gece yarısı adamı kaldırıyor çilingir sofrasına götürüyor arkadaşını. Fakat bir gün geliyor tevbe ediyor, Aaa..! ne de güzelsin, karşınızda pasif bir iyi. İyi de be mübarek günahkârken gösterdiğin aktifliği iyi olunca da göstersene, performansı göstersene., niye kötüyken gösterdiğin o performans iyi iken yok? Yoksa iyiliğin kötülük kadar hatırı yok mu? Sevabın günah kadar hatırı yok mu? İtaatin isyan kadar hatırı yok mu? Allah’ın şeytan kadar hatırı yok mu? Dolayısıyla iyi olduktan sonra da aktif iyi ol ki tevbe olsun.

………Kötü iken bakarsınız günahkârken günah için bir çuval risk alır. Aldığı riskleri görseniz alınmaz dersiniz bu riskler. Ama tevbesinden sonra hiç risk almaz. Bu ne biçim tevbe? Günah işlediği yıllarda aldığı risk kadar en azını tevbesinden sonra da almıyorsa fiili tevbe yapmıyor demektir. Eyvallah..! Sanırım anlaşıldı değil mi? Kötülüğü iyiliğe dönüştürmenin fiili karşılığını.

………Evet, Allah’ın mağfiretinden, Ğafûr isminden pay almanın bir yolu da 6. Madde bu sabırla direnmeli. Ğafûr olan Allah’ın sınırsız bağışından pay almanın bir yolu sabır.

………Sabır 4 ayrı edatla kullanılıyor Kur’an da. Sadara’an, hakta direnmek, sadara ‘alâ; bela ve sıkıntıya göğüs germek, sabarali; ibadet, hayır hak ve adalette sebat etmek. Bir de Asr suresinde olduğu gibi sabara biy var. O hepsini kapsıyor. Dolayısıyla kaide nedir? Ardından mağfiret gelen sabır Kur’an da edatsız kullanılıyor, sadece 3 yerde kullanılıyor böyle.

………Çok ilginç, hepsini, vereyim? İlgilenenler vardır bu dersleri başka yerlerde anlatanlar vardır. Nisa/25, Hucurat/5 ve Nahl/110. Arkasından ne geliyor? mağfiret gelen sabır. Dolayısıyla 3 yerde.

………ve en tasbiru hayrun leküm. Eğer iffette sabrederseniz sizin için hayırlıdır. vAllâhu Ğafûrun Rahıym. (Nisa/25) zira Allah Ğafûrdur, Rahîmdir. İsim Ğafûr ile bitiyor.

………Velev ennehüm saberu hattâ tahruce ileyhim lekâne hayren lehüm. Eğer sabrederlerse kendileri için daha hayırlıdır, daha hayırlı olur. Yani nedir? Hucurat suresinde hanelerin ötesinden bağıranlar. Böyle yapmazlarsa, adaplıca, edeplice gelirler sabrederlerse vAllâhu Ğafûrun Rahıym. (Hucurat/5) Böyle sabırla da mağfiretin bir ilişkisi var.

………[[Ek bilgi; Sümme inne Rabbeke lilleziyne haceru min ba’di ma futinu sümme cahedu ve saberu, inne Rabbeke min ba’diha le Ğafûrun Rahıym. (Nahl/110) Sonra, muhakkak ki Rabbin, belâya maruz bırakıldıktan sonra hicret edenlerin; sonra mücahede edenlerin ve sabredenlerin (yanındadır)… Daha sonra (da) Rabbin muhakkak ki Ğafûr’dur, Rahıym’dir.]]

………7 – Yedincisi hicret ve cihat etmek. Mağüfiretten pay almanın bir yolu da hicret ve cihat. Bakara/218 bunun delili.

………İnnelleziyne âmenû velleziyne hacerû ve cahedû fiy sebiylillâhi ülâike yercûne rahmetAllâh* vAllâhu Ğafûr’un Rahıym. (Bakara/218) İman edenler, hicret edenler ve Allah yolunda cihat edenler, işte onlar var ya Allah’ın rahmetini umabilirler. vAllâhu Ğafûr’un Rahıym. İyi bilsinler ki Allah Ğafûrdur, Rahîmdir.

………Ya şu ayete ne demeli? felleziyne haceru ve uhricu min diyarihim ve ûzû fiy sebiyliy ve katelu ve kutilu leükeffirenne anhüm seyyiatihim ve leüdhılennehüm cennatin tecriy min tahtihel enhar* sevaben min indillâh* vAllâhu ‘ındeHU husnüs sevab; (A.İmran/195) Hicret edenler ve uhricu min diyarihim, ülkelerinden yurtlarından, şehirlerinden çıkarılanlar. ve ûzû fiy sebiyliy, yolunda eza cefa görenler. ve katelu ve kutilu, savaşanlar ve öldürülenler. leükeffirenne anhüm seyyiatihim, onların günahlarının üstünü örteceğim ve yapmadı diyeceğim. Sadece bunu yapmayacağım, ve leüdhılennehüm cennatin tecriy min tahtihel enhar, tabanından ırmaklar çağlayan cennetlere koyacağım onları.

………Peki, hak ettikleri için mi, yani bedel olarak bunu kazandıkları için mi? Hayır. sevaben min indillâh Allah’tan bir ödül olarak yapacağım diyor. Eyvallah..! Rabbim bizi onlardan etsin. Allahümme cealna minhüm İnşaAllah.

………8 – Sekiz; İyiliği çoğaltmak için bedel ödemek. Allah’ın Ğafûr isminden pay almanın bir başka yolu da bu. Ğafûr olanın bağışından pay almak için bir bedel ödeyen. Şûrâ/23. Okuyalım.

………ve men yakterif haseneten nezid lehu fiyha hüsna* innAllâhe Ğafûrun Şekûr. (Şûrâ/23) Yakterif; bedel ödemektir. Kim bedel öderse, haseneten, yani iyi bir bedel öderse nezid lehu fiyha hüsnan ona onun güzelliğini artırırız. innAllâhe Ğafûrun Şekûr, Allah Ğafûrdur, Şekûrdur, teşekküre fazlasıyla karşılık verir.

………Sadaka mağfireti celb eden bir bedeldir mesela. Necva sadakası için Mücadele/12. Ayetinde geçen bu. Necva sadakası verenlere Allah’ın mağfiret edeceği söyleniyor. Necva nedir? Özel görüşme talebi Allah Resulü ile özel görüşme. Münafıklar özel görüşme talep ediyorlardı, geliyorlar ya ResulAllah beyaz güvercin mi beslemek sevap siyah güvercin beslemek mi. Cenazenin önünden mi tutarsak daha iyi olur arkasından mı, yani laf olan beri gele hesabı çıkıyorlar böyle kertile kertile de etrafa, Allah Resulü ile özel görüştüm diyorlardı. Bir de yalan da söylüyorlardı. “Ben bunu ResulAllah ile görüştüm şöyle şöyle falan dedi” diye. Tabii ne görüştüğü bilinmiyor, başbaşa görüşmüş adam, görüştüğü de biliniyor artık koş arkasından, münafık, münafığın endazesi olmaz ki.

………İşte bunları ayırmak için özel görüşme sadakası. Bir de ResulAllah’ın vara yoka vaktini alıyorlardı. Çalıyorlar geliyor, aslında adamın özel görüşmesi gerekmiyor, herkesin yanında da sorabilir, hatta herkesin yanında sorması daha iyi olur başkaları da istifade eder. Aynısı bugünde geçerli. Tabii benim odanın yanında kumbara var ona atıyorsunuz değil tabii, yok, böyle bir şey yok. Ama ne yapıyoruz git şurayı oku, şu kitabı oku, şuralara bak. Bu da necva sadakası hükmünde olur. Çünkü hiçbir görevini yapmamış, hiçbir zahmete katlanmamış, kafasına esmiş gelmiş. Ama bu emeğe saygısızlık dostlar, vakit hayattır, sen benim hayatımı alıyorsun ve hiç tanımıyorum seni. Öyle özel bir soruyla geliyorsun ki, tanımadığım bir insan özel bir soru soruyor benim yerimde siz olsanız ne yaparsınız? Onun için yani necva bu. Aslında o ayetler öyle mensuf falan değil, ayetler aynen geçerli, tüm zamanlarda da geçerli olacak.

………9 – Peygamberi izlemeli, Allah’ın Ğûfranından pay almak için dokuzuncu yol. Peygamber günah bağışlayamaz diyor Kur’an. Peygamberin kendisi mağfiret edemez. A. İmran/31. Ayet diyor bunu.

………Kul in küntüm tuhıbbûnAllâhe fettebi’ûniy yuhbibkümullâhu ve yağfir leküm zünubeküm. (A. İmran/31) De ki eğer siz Allah’ı seviyorsanız fettebi’ûniy, bana uyun beni izleyin ki Allah’ta sizi sevsin size mağfiret etsin, günahlarınızı mağfiret etsin.

………Şuna bakın nükte bir ayette Allah’ı sevmenin ödülü Allah’ça sevilmek, peygamberi izlemenin ödülü ise mağfiret. İttiba, izlenmek üstte olanın hakkıdır. Allah’ı izleyin demiyor, fettebiullah demiyor fettebi’ûni diyor. Çünkü iz bırakan izlenir, insan iz bırakır, Allah yerde yürümez ki iz bıraksın, yani üstte, önde olan iz bırakır. Üsvetün, hasenetün; peygamberimiz.

………İttiba Nebî ye, itaat Allah’a ve Nebî ye. Bakınız itaat geçen ayetlerde Allah’a ve Resulüne itaat geçiyor, ittibada ise Resule ittiba, orada tek, bu fark.

………10 – Onuncusu Zorda ve darda kalınca aşırı gitmemeli, aşırıya kaçmamalı bu da Allah’ın Ğafûr isminden pay almanın bir yolu. Ğafûr olmanın mağfiretinden pay almanın yolu, kolaylıkları ve ruhsatları kullanırken aşırıya kaçmamalı. Ruhsatlarla kolaylıklar bu dinin özü. Bu din tesamuh dini, kolaylık dini gerçekten de Allah Resulünün ifadesi ile. Allah resulüne iki şey sunulduğunda kolay olanı tercih ederdi diyor Hz. Aişe. Gerçekten de öyle men harrame ziynetellahilletiy ahrece li ıbadiHİ. (A’raf/32) Allah’ın kulları için  çıkardığı ziynetleri kimmiş haram kılacak gösterin onu bana.

………Onun için bir şeyin yasak olduğuna delil istenir, serbest olduğuna değil. Yasak değilse serbesttir. Onun için dinde serbestler sayılmaz. Serbestleri sayan çalıyı tepesinden sürüyor demektir, yasaklar sayılır geri kalan serbesttir çünkü, yasak olmayan serbesttir. Onun için yasaklığına dair bir delil olması lazım. Yaratılmış olması serbestliğe delil olarak yeter. Eyvallah..!

………Bunlar ilkelerdir, usul ilkeleridir. İnnema harrama aleykümül meytete veddeme ve lahmel hınziyri ve ma ühille li ğayrillâhi Bih* fe menidturre ğayre bağın ve lâ adin feinnAllâhe Ğafûrun Rahıym. (Nahl/115) Allah sadece şunları haram kılmıştır; Leşi, kanı, ve lahmel hınzıyr, domuz etini, ve ma ühille li ğayrillâhi Bih Allah’tan başkası adına kesilenleri fe menidturre ğayre bağın ve lâ adin kim mecbur kalmışsa, muz’ar kalmışsa aşmasın, sınırı taşmasın. Yani mecbu kaldığında bu yasaklar ona mübah olur, ama sınırı aşmasın. Çünkü zaruretler miktarlarınca takdir olunur. Ayrıca En’am/144, Maide/3, Bakara/173 benzer nitelikte ayetler.

………Ruhsatların gerçek sınırı nedir peki, kim koyar? Kimse koyamaz. İstefti kalbek, bura (Yani kalp)koyar. Nefis koymaz. Bazıları kalbini göster deyince karını gösteriyorlar yani nefsini gösteriyorlar. Nefis koymaz vijdan koyar. İstefti kalbek; vijdanına danış demektir vicdanını öldürmemişsen.

………11 – On birincisi hataları hoş görüp bağışlamak ta Allah’ın mağfiretinden pay almanın bir yoludur. Allah’tan hatalarının bağışlanmasını isteyen kul, kendisine yapılan hataları bağışlamalı değil midir? Kendisi Allah’tan bağış istiyor ama kendisi kimseyi bağışlamıyor. Kendisine yapılan hataları en şiddetle cezalandırmak istiyor elinden gelse, ama rabbisine yaptığı hataları da böyle anında bağışlamasını istiyor. Bu ne çifte standarttır. Bağış istiyorsan bağışla. Fesamehu müsamahaküm hoş görülü olunuz ki hoşgörüye maruz kalasınız, muhatap olasınız. (Hadis) öyle değil mi Allah resulünün ifadesi ile.

………Hz. Ebu Bekir’in teyze oğlu Mıstah Bin Usase hadisesi çok ilginçtir. Hz. Aişe’ye iftira yapılmıştır, o pak damene çamur atılmıştır. Sadece peygamberimizin zevcesi değil, Ebu Bekir’in de kızı, mü’minlerin annesi ve taptaze bir fidan kırılmaya çalışılmıştır. İşte bunun üzerine Medine kaynar, Medine’de tabii ki mü’minler Allah’ın kendilerinden beklediği tavrı gösterirler ama mü’minler içinden çürük cevizler de çıkar. Çürük cevizlerden biri Hz. Ebu Bekir’in teyzesinin oğlu Mıstah bin Üsase dir.

………Mıstah bir yetimdir ve yoksuldur Tüm maişeti Hz. Ebu Bekir’in üstünedir, o bakar, o besler, hicretinden sonra da önce de hep o maişetini giderir. Fakat bizim Mıstah iftirayı ilk duyup yayanlardan biridir. Neyse karnının ağrısı kim bilir..! Bir de ondan duydukları için. Hz. Ebu Bekir’in teyzesinin oğlu ya, ne yani teyzesinin oğlu da mı yalan söyleyecek gibi bir de yalancılara mazeret üretir. Hz. Ebu Bekir’in çok zoruna gider ve yemin eder ona bir daha lokma yok der, canı yanar çünkü.

………Ve ayet Nûr/22. İner. Ve lâ ye’teli ulül fadli minküm vesseati en yu’tu ulil kurba vel mesakiyne vel mühaciriyne fiy sebiylillâh. (Nûr/22) ve lâ ye’teli iki manaya birden gelir, farklı okunur. Yemin etmesin manasına da gelir, el çekmesin, bırakmasın manasına da gelir. Sizden varlıklı olanlar, yardıma ehil olanlar, genişlik sahibi yani servet sahibi olanlar, imkânı olanlar kendilerinden aşağıda yardıma muhtaç olan yoksullara yardım etmekten el çekmesinler. Allah yolunda hicret edenlerden el çekmesinler vel ya’fu velyasfahu affetsinler ve müsamaha göstersinler, hoş görülü olsunlar.

………ela tuhıbbune en yağfirAllâhu leküm* Allah’ın kendilerini mağfiret etmelerini işstemezler mi? Hoşlarına gitmez mi? vAllâhu Ğafûrun Rahıym Allah Ğafûrdur, Rahîmdir.

………Allah resulü Hz. Ebu Bekir’i çağırır, olayı duymuştur, ayeti söyler ve gerisini kendisine bırakır. Ayeti okurken ResulAllah ayetin şu kısmına gelir; ela tuhıbbune en yağfirAllâhu leküm Allah’ın sizi affetmesi sizin hoşunuza gitmez mi? Sizi affetmesinden hoşlanmaz mısınız?

………Hz. Ebu Bekir bu ayeti duyunca Belâ ya rab, inniy uhibbu en mağfirali..! Elbette ya rabbi, senin beni bağışlaman benim çok hoşuma gider. Döner eve Mıstah’ı çağırır der ki. Bundan sonra bu güne kadar verdiğimin iki katını vermeye söz veriyorum. Eyvallah..! Bu da mağfiretten pay almanın bir yoludur.

………12 – On ikincisi ibadetle mağfireti celbetmelidir. İbadetler istiğfardır, başta da söyledik. Allah’ın sonsuz bağışından daha fazla pay istemektir. Allah resulünün namazın önünde ve sonunda istiğfar getirdiğine dair rivayetleri hatırlatmıştım.

………Cahil sofuluğun en tipik özelliği ne burada değinmek isterim. O da nedir? İbadetin amacını araçlaştırmak. İbadetin şekillerini amaçlaştırmak. Bunun en tipik örneği de teyemmümdür. Bakınız bizim insanımız teyemmüme gelince eli bir türlü teyemmüme varmaz. Teyemmümün şartlarının hepsi oluşsa teyemmümle namaz kıldırmaya kalk abdestsiz namaz kıldığını zanneder. Nedir bu? Bu Müslüman aslında ibadetin amacı ile aracını yer değiştirmiştir. İbadetin aracını araçlaştırmıştır. Bu Müslümanın içinde ki taşlar yer değiştirmiş ve yanlış yere geçmiştir. Zaten teyemmüm gibi ruhsatların amacı da ibadetlerin amacı ile araçlarını takas etmemenin imtihanıdır aslında.

………Onun için arasına teyemmümün en hafif şartı oluştuğunda teyemmüm etmek lazım. Yoksa ne oluyor biliyor musunuz? Öbür türlüsünde teyemmümün tüm şartları ortaya çıkınca teyemmüm etmiyor namazı terk ediyor. Çünkü artık içine sığdıramıyor, nefsine sığdıramıyor. Tıpkı şeytan gibi, şeytan ne diyordu? Ben Allah’tan başkasına secde etmem. İyi de Allah ne emretti? Olsun Allah’ta emretse etmem. Derdi rabbe itaat değil, aslında dersi nefsini putlaştırıyor anlatabiliyor muyum?

………Dolayısıyla Rabbin senin seline suyuna, senin namazına abdestine ihtiyacı mı var Allah’ın kulu, rabbin senin itaatini istiyor. Bütün bunlar senin kulluk itaatin için, Allah itaatten hoşlanıyor. Kul, kul olduğunu biliyor mu, yoksa illaki sulu mu olması lazım, susuz kurtarmaz ya rabbi mi diyorsun. Ama Allah kurtarır diyor, şu şu şartlarda kurtarır diyor. Eyvallah.

………felem tecidu maen fe teyemmemu sa’ıyden tayyiben femsehu Bi vucuhiküm ve eydiyküm minhu * ma yüriydullahu liyec’ale aleyküm min harecin ve lâkin yüriydu li yütahhireküm ve li yütimme nı’meteHU aleyküm lealleküm teşkürun. (Maide/6) [innallahu ğafurun rahiym. (En yakın; Maide/3)]

………Ayetin bitişine bakınız.  Su bulamazsa fe teyemmemu su bulunmama ille de suyun bulunmaması değil, suya ulaşamama, hatta bir çok müçtehide göre su pahalı satılıyorsa pahalı suyu almak yerine teyemmüm edebilir o da ruhsatlıdır. Dolayısıyla felem tecidu maen Hz. Peygamber AS. bir müfreze göndermişti, müfreze gittiğinde bir sahabi yaralandı. Bakın bakalım yarama dedi. Ben teyemmüm edebilir miyim, yoksa abdest mi almam lazım. Dediler ki yahu sen abdest alabilirsin yani teyemmüm edecek bir durum gözükmüyor. Ama yarası açık yara. Abdest aldı ve mikrop kaptı vefat etti. Allah resulüne gelip durumu söylenildiğinde Allah resulünün tepkisi aynen şu oldu, aynen tercüme ediyorum.

………Gatalehumullah, Allah belalarını veresice canları çıkasıca, kahrolasıcalar. Nasıl anlarsanız anlayın. Haydi bilmiyorlardı, sorsaydılar ya. Onu öldürdüler. Dolayısıyla görüyorsunuz dinde amaçlarla araçlar yer değiştirmemeli, her şey yerinde olmalı. Bu da nedir? Zaruretler miktarlarınca takdir olunurlar ve bu manada ibadetler mağfireti celbeder. İbadetin kendisi mağfireti celbeder.

………Hadiste öyle demiyor mu efendimiz? Namazlar iki namaz arasında ki günahlara kefalettir. Cumalar, iki Cuma arasında ki günahlara kefalettir. Ramazan oruçları iki ramazan arasında ki günahlara kefalettir.

………Yine Amr İbn. As hicretin 7. Yılında Allah resulüne gelip beyat etmek istiyor. Aralarında müthiş bir diyalog vardır, çok ilginç. Ver elini ya ResulAllah. Ne yapacaksın? Bey’at edeceğim. Elini alır ResulAllah’ın ama susar. Niye susuyorsun? Bir şart koşmak istiyorum ya ResulAllah. Neymiş o şart bakayım ey Amr?

………Amr; siyasi deha, yani resulAllah’ın aklından neler geçti Allah bilir. Benim için mağfiret dilemen şartını koşacağım ya ResulAllah.

………ResulAllah’ın cevabı nedir? Ey Amr, (senin için mağfiret diliyorum estağfirullah lek demiyor.) Ya Amr bilmiyorsun ki İslâm kendisinden öncesini siler, el-İslam yecibbu ma kableha, kendisinden öncekini siler, keser atar. Hicret te kendisinden öncekileri siler, hacc da kendisinden öncekileri siler. Dolayısıyla Allah Resulünün bu güzel müjdesiyle bu derse son verelim ve dersimizin nihayetinde seyyid ül istiğfar duasını dua yerine yapalım ve noktalayalım.

………Allâhümme ente rabbiy lâ ilâhe illâ ente halâkteniy, ve ene ‘ala abdüke ve ene alâ ahdike ve va’dike mesteta’tü, eûzü bike min şerri mâ sana’tü, ebûu leke binı’metike aleyye, ve ebûu bizenbiy, fağfirliy fağfirlena, zünûbî, zünûbena feinnehu lâ yağfirüzzünûbe illâ ente birahmetike yâ erhamerrâhımiyn. Amin, amin, amin..! Allah kabul etsin.

..(Videonun sonu)…………………………….

………[[Türkçe anlamı; Anlamı:

………ALLÂH’ım! Rabbim sensin, Tanrı yoktur. Yalnız sen varsın, beni sen yarattın, şüphesiz senin kulunum ve gücüm yettiği kadar sana verdiğim ahdü vaad üzere sâbitim. (Allâh’ım) işlediğim kusurların şerrinden sana sığınırım, bana ihsan buyurduğun nimetini Zât-ı Ulûhiyetine itiraf ederim. Günahımı da itiraf ederim. Binâenaleyh günahlarımı bağışla. Çünkü “Rahmet”inle günahları bağışlamak sana aittir yâ erhamerrahımiyn!..

………Bilgi:

………Muhammed Mustafa (s.a.v.) buyuruyor ki:

………“Bu Seyyîdül İstiğfar’ı kim inanarak ve idrak ederek, karşılığını Allâh’tan bekleyerek, gündüz okursa ve gece olmadan önce ölürse cennete gider… Ve gene, kim gece okur da, sabah olmadan evvel ölürse o da cennet ehlinden olur.”

………Böyle bir değer elimize verilmişken, bunun kadri kıymetini bilmezsek, elbette başımıza geleceklere katlanmaktan başka bir şey kalmaz geride…

………Allâhümme lekel hamdu lâ ilâhe illâ ente rabbî ve ene abdûke âmentü bike muhlisan leke fiydiynî inniy esbahtü (emseytü) alâ ahdike ve va’dike mesteta’tü etûbü ileyke min seyyii amelî ve estağfirüke bizunûbilletiy lâ yağfirühâ illâ ente.

………Bilgi:

………“Vallâhi de billâhi de, her kim bu istiğfarı sabah akşam üçer kere okursa, o mutlaka cennete girer.”

………Bu işaretiyle bizi uyaran Rasûlullâh AleyhisSelâm, dikkat buyrula ki sözüne büyük bir yeminle başlıyor.

………İşte bu yüzden, “Seyyîdül İstiğfar”dan sonra ikinci sırada hemen bu istiğfara yer verdik… Sabah-akşam üçer kere okusak ne kaybımız olur ki? Ya kazancımız!..

………Rabbi inniy zalemtu nefsiy zulmen kebiyra, ve lâ yağfiruz zunûbe illâ ente, fağfirliy mağfireten min indike, verhamniy, inneke entel Ğafûrur Rahıym.

………Anlamı:

………Rabbim, nefsime büyük zulümde bulundum (nefsimin hakikatinin hakkını veremedim), bu suçumu da senden gayrı bağışlayacak yoktur. İndînden gelen bir bağışlayıcılıkla beni bağışla, merhamet et, şüphesiz ki sen bağışlayıcı ve Rahıym’sin.

………Bilgi:

………Hazreti Ebu Bekir Sıddîk (Allâh razı olsun ondan) sordu Rasûl AleyhisSelâm’a:

………“Yâ Rasûlullâh, namazdan çıkmadan evvel ne okuyayım?” Namazlarda, selâm vermeden evvel okuması için Efendimiz Rasûlullâh AleyhisSelâm da Hazreti Sıddîk‘a bu istiğfarı öğretti.

………Hazreti Sıddîk da namazlarda selâm vermeden önce bu duayı okurdu… (A. Hulusi – Dua ve Zikir)]

………Euzübillahimineşşeytanirracim,

………Bismillahirrahmanirrahim

………Ve kul Rabbi edhılniy müdhale sıdkın ve ahricniy muhrace sıdkın vec’al liy min ledünke sultanen nasıyra. İsra/80)

……...De ki; “Rabbim, girdiğim yere sıdk halinde girdir ve çıktığım yerden sıdk ile çıkart. Ledünnünden zafere erdirici bir kudret oluştur bende.

………“Yâ mukallibel kulûb sebbit kalbiy alâ diynike.”

………Ey kalpleri dilediği tarafa döndüren, kalbimi dinin üzere sâbitle!

 ………“Rabbiy zidniy ilmen ve fehmen ve iymanen ve yakıynen sadıka.”

………Rabbim ilmimi, anlayışımı, imanımı ve sıdk üzere yakînimi çoğalt.

………*****************************************************

………EL ĞAFÛR

………Taalluk;

………Kul maddi ve manevi olarak kendisine zarar verebilecek şeylerin kendisi ile arasında güçlü engellerin oluşması için bu isme ihtiyaç duyar.

………Tahakkuk;

………Gafûr ismi bu niteliklere sahip kimselere yönelik Arap dili kuralları çerçevesinde mübalağalı bir yapıda gelmiştir.

………Tahallûk;

………Ğafûr ismi ile tahalluk, aynen tahakkuk bölümünde işlendiği gibidir. Burada ki fark tahakkuk ilminde, tahalluk ise bilginin semeresinde ortaya çıkar. (İbn. Arabi/ Allah’ın isimlerinin sırları ve manalarının keşfi-85)

………****************************************************************

         EL ĞAFÛR

………Bakara/182. Ayetinde;

………feasleha beynehüm felâ isme aleyh* innAllâhe Ğafûr’un Rahıym. (Bakara/182)

………“Onun günahı yoktur, Allah Teâlâ mağfiret ve rahmet sahibidir.” Buyurulmaktadır.

………Her üç imam bu isim üzerinde fikir birliği etmişlerdir. Zira Ğafûr adı ğafer den türemiştir. Ğafer demek es Sıtır yani örtünmek demektir. Mestur-örtünen veya örtülmüş demektir. Bunun için Muğfer, Ğafûr, ve Ğaffar bu sözcüklerin anlamı birdir. Bilginlere göre cezaları örten ve af eden, el Afûv adına girerken yavaşça Rahîm adına girer.

………Nitekim Hak Teâlâ bu konuda kullarına;

…………lâ taknetu min rahmetillâh. innAllâhe yağfiruzzünube cemiy’a ..(Zümer/53)

………“Allah’ın Rahmetinden ümit kesmeyiniz.” Buyurmaktadır. Burada maksat mağfirettir. Daha sonra şöyle buyurmuştur; “Yüce Allah bütün suçları af eder.” Bununla affedici rahmetine işaret etmektedir. Şunu bil ki Yüce Allah’ın Ğafûr adı, İlâhî adların bütün anlamlarında kullanılır. Bu ad­ların ahkâmıyla temizlenmiş olurlar. Suçları da ğaffarın temizliğiyle af etmiş olur ve keza ayıp ve kabahat suçlarını da Settar adıyla af ve mağfiret eder.

………Yine bu ismin Hadi adıyla değişik şekillerde münasebeti vardır. Bu­nunla evliyaların kalbine ve akıllarına gelen şehvetleri affedip örttüğü gibi kalplerinden dünya hırs ve tamahını örtmüş olur ki işte bu mağfirettir. Bütün bunlar Hadi adının hükümleridir. Mutasavvıfların nefislerinde hırs ve tamah olmayan maksatlarından kötü düşünce ve ahlakı da örterek affetmiş olur. Çünkü kötü tavır ve davranışlar iyi ahlak ve keremi yok eder. Bunların yerine zıtları kalplerinde yerleşir. Bunun için af bu ismin Hadi adına olan İntisabındandır. Keza Ahireti kalben ve arzuyla sevenle­rin isteğini bağışlayarak bu türlü sevgililerle uğraştıklarından onun adını anmayı dahi unutmuş olurlar. Keza bu da Hadi adına olan intisabından ileri gelmektedir. Aynı şekilde onlardan güzellikleri ananları da af ve mağfiret eder. Bundan sonra o kişiler güzellik adına hiçbir şeyi görmez olurlar, güzelliği nefislerinde değil Allah’tan görmüş olurlar. Bu da Hadi adına intisaptan ileri gelir. Yine bundan dolayı doğru ve tam tabiatlı olanları varlığı görme arzusundan mağfiretle örtmüş olur ki, bundan sonra Hakk’ın yüzünden başka bir şeyi görmezler, işte burada Hadi adı son bu­lur.

………Hak Teâlâ bir sebepten dolayı olayın hakikatini gizler. Bundan sonra bu sapıklığa karşı gözleri kör olacağından bir şey görmez olurlar. Çünkü af ve mağfiret ondan olup bunun batınında rahmet ve temizlik zahir ise azab bu ad tarafından verilmiş olur ki bu da mudili adına intisabındandır. Keza mudili adı bu gibilerden dünya güzelliğini örtmüş olursa, kötü kim­selerden olurlar. Bundan sonra ne dünyanın ne de ahiretin tatlılığını bu­lamazlar. Nitekim bunlara karşı tevbe yüzünü örtmüş olur.

………Bundan sonra bu gibilerin vücûdî mertebelerinden tevvab adı temizlenmemiş olunacağı gibi dünyada güzel amele yönelmeyi gizler. Çünkü tevbe bir iş veya amelin kapısıdır. Onlar içeri girmeyerek orada duraklarlar, İşte bu gibiler mudili adına intisaplarından dolayı aşırı gaib olanı istidrak etmeyen nedamet yani pişmanlık ehlidir mudili adı yükselince bunların yüzlerini örttüğünden nereye varmışlarsa orada duraklarlar, İşte bunların tümü mudili adının incelikleridir.

………Nitekim Gafur adının onlar üzerindeki etkisi öyle bir dereceye varır ki, kalplerinde bir hardal tanesi kadar hayır kalmayıncaya kadar etkisini gösterir, İşte bunlar yanarak azab görecek olan ateş ehlidir. Ancak kalplerinde hardal tanesi kadar hayır kalanlar en sonunda ateşten çıkacaklardır. Yüce Peygamberimiz bir hadisinde kalpleri tamamıyla hayırdan boş olanlar ateşte azab görecek olan ateş ehlidir. Bunlar çok şiddetli azaptan sonra Allah’ın rahmeti kadar insanlardan en fazla naîme üstün sıhhat ve rahatlığa kavuşacak kimselerdir. Zira rahmetin nesebi kötülüklerini iyi­liklere dönüştürmüş olur. O zaman değişken tavırlarla geçen azab merteb­eleri onlar için Cennet ehlinin bilmediği naimin yani emniyet ve ra­hatlığın temizlikleri olmuş olur. Ama Cennet ehline bunlar arz edilip bildirilmiş olsaydı, o zaman onların hakkında bir azab olmuş olurdu, İşte bunlar bununla özelleşmiş oldular.

………İşin esasına gelince Hâdî adının ve tâbilerinin Nâime geri dönmesi mudili adının ve tâbilerinin naime dönmesinin bir zıddiyyetidir. Kendile­rine bu emniyet ve rahatlığı veren yalnızca O ulu zattır. Zira gerçek hiç bir zaman değiştirilemez. Nitekim bunların tedarikleri Naîm adı olan Mülayemetle buluştuklarında tebayün etmiş olur. O vakit kalbinde zerre kadar hayır olmayanla Naîmde, yanı emniyet ve rahatlıkta olanın kal­binde tekâmül etmiş olanla eşit olur. İşte Hazreti İsa’nın (Allah’ın selamı üzerine olsun) Allah’tan Hazreti Yahya için istemiş olduğu

………“Bütün gaye ve maksadımla sana güveniyorum” hitabına Hazreti Yahya:

………“Sen benden daha evlasın” cevabını vermiştir. Hazreti İsa bu cevap üzerine ona:

………“Beni bırak ta Allah için doğruluğumu ikmal edeyim. Bunu temizledikten sonra kimin kime talebe olmasının evla olacağı anlaşılır” demiştir.

………Bu cevap üzerine, doğruluk ve hayır onda tamamıyla kemal bul­muştur, İşte bu makam güzellik makamıdır. Bunun karşılığı Celal makamıdır. Bunlar öyle kimselerdir ki doğruluk ve temizliği bütünüyle tamamlayan kimseler olduğundan, bunlara ilâhî Satvet yani kahır ve gazab Şedidü’l Azab sınırına kadar varmış bulunmaktadır, İşte bunda mudili adının tamah nazarı bulunduğundan ateşin kalplere fışkırdığı yerde Kayyum adı bunları karşılayarak selametteki ümmetlerine götürür, İşte o andaki ateş selamet yeri olmuştur.

………Haber verildiğine göre Rahman’ın dostu olan Hazreti İbrahim’den (a.s.) rahmet uzaklaşmıştı. Bu uzaklaşma olmasaydı ateş ondan uzak­laşmış olurdu. Selâm adı bunları karşılayınca Allah’ın Mü’min adıyla bitiştirip bağlamış olduğundan korkudan sonra emniyete kavuşmuştu. Nitekim Yüce Allah’ın Heymen ve Müheymen nin adıdır. Bunlara, Nâimin şümulü olduğu takdirde, Aziz adı hâkim olur. Böylece zilletten sonra, izzetli olmuş olur. Onları baskı ve cebir anlamına gelen Cebbar adı ellerine alır. Bu suretle rahatlık ve emniyetleri, yani naimlerinin mertebeleri Mütekebbir adının kuşatımı ile büyümüş olur. Çünkü o sıralarda toplum bir çevreden diğer bir çevreye birbirlerini kıskanmadan geçmişlerdir. Onun için Hak Teâlâ Tûr suresinin 43 ayetinde:

………Em lehüm ilâhun ğayrullah* subhanAllâhi amma yüşrikûn. (Tûr/43)

………“Yoksa Allah’tan başka bir ilahları mı vardır? Onların şirk koştuklarından Allah’ı tenzih ederim” buyurmuştur.

………Bu çevredeki şirkten münezzehliği dolayısıyla af ve tevbesi vardır Buradaki örtü eşitlik demektir. Ğaffâr-Gafûr adlarının gerçeğiyle eşitlik onlardan örtülmüş olur. Her varlığın örtünmesi Gafûr adının gerçeklerindendir. Bu sebeple keşf ehlinin hicabları Hakk’ın güç ve kuvveti olup gerçek meclislerin çevresi huzurunda kendilerini göstermeye yöneltir. Bu sebeple mekruh örtünme, şer’an, tab’an, aklen ve naklen nesebi olmayıp Gafûr adının dışında olur. Bu örtüler Hakikatte nur olsa, peki öyle İse ka­ranlıklar nerededir? Heyhat! İşte bu Adem, yani fena ve yokluktur.  (Afifüddin Süleyman et-Tilmsani/Esmaü’l Hüsna/65-67) 

………*************************************************************

………EL ĞAFÛR

………Kur’an ı kerimde 91 defa zikrolunur. Bunların 36 sı Mekki, 55 i Medenidir. Bu kökten gelen bütün diğer vasıflar gibi münhasıran Allah hakkında varid olmuştur. Bazen eliflâmlı, bazen eliflâmsız gelmiştir. Bu ismin kullanılış özellikleri şunlardır.

………A – Yalnız 2 Mekki ayette tek başına gelmiştir. (İsra/25-Kehf/28)

………B – “el Ğafûr, el Vedûd” şeklinin tek örneği vardır. O da Ğafûr isminin ilk defa görüldü, başlangıç devresine girebilecek bir ayettedir. (Buruc/14)

………C – “’Aziz Ğafûr” yalnız 2 Mekki ayette bulunur. (Fatır28-Mülk/2)

………D – “Ğafûr Şekûr” Yalnız 3 Mekki ayette vardır. (Fatır/30-34, /Şura/23)

………E – “’Afûv Ğafûr” şekli ise Medine’ye inhisar eder. (Hac/60-Nisa/43-99, Mücadile/2)

………F – El Halîm ismi ile hem Mekke hem Medine devrinde vuku bulmuştur. Dikkat çeken husus Mekki ayetlerde “Halîm Ğafûr” şeklinde geldiği halde (İsra/44-Fatır/41) Medeni ayetlerde takdim te’hire tabi olarak “Ğafûr Halîm” tarzında varid olmuştur. (Bakara/225-235, A. İmran/135, Maide/101)

………G – Esma-i Hüsnadan hiç biri ile kıyas edilemeyecek derecede Rahîm ismine iktiran etmiştir. (23 Mekki,48 Medeni ayette) Esas olarak “Ğafûr Rahîm” şeklinin tek istisnası “er Rahîm el Ğafûr”  olarak gelen (Sebe’/2) ayetidir.

………H – Bir Mekki ayette “Rabb Ğafûr” örneği vardır. (Sebe’15)

………Demek ki ‘Azîz, Şekûr, Vedûd, Rabb isimleriyle veya tek başına gelmesi yalnız Mekke de, Afûv ismiyle ise yalnız Medine de birlikte gelmiş, ancak Rahîm ve Halîm isimleriyle her iki devirde beraber bulunmuştur. Bitişen isimlerin gerekleri arasında bazen derecelenme “Ğafûr Rahîm”, “Ğafûr Şekûr”, “Ğafûr Vedûd” bazen dengelenme “’Azîz Ğafûr”, bazen destekleme “’Afûv Ğafûr” durumları görülür. (Prof. Dr. Suad Yıldırım/Kur’an da Uluhiyet-157)

………************************************************************

………EL ĞAFÛR

………En büyük af sahibidir O. Mağfiretin bir yönü hatalarımızı gizlemek ve onlara sanki hiç olmamış gibi muamele etmektir. Allah bu cömertliği bu ismin bütün boyutlarıyla gösterir. Allah’ın mağfiretinin üç anlamı, üç ayrı fakat birbiriyle ilgili ilâhi vasfı vardır. “el Ğaffar-el Ğafûr, el Ğafîr”.

………El Ğafîr; Allah’ın kulları birbirleriyle yaşayabilsinler, birbirlerine inanabilip dayanabilsinler ve birbirlerine muhabbet ve hürmet besleyebilsinler diye onların mahcubiyete sebebiyet verici işlerini gizleme vasfıdır. Eğer el Ğafîr olan Allah Teâlâ rahmetiyle hatalarımızı aleyhte görüşlerimizi, çirkin düşünce ve nefret uyandıran duygularımızı gizlemiyor olsaydı herkes birbirinden kaçardı. Ne bir toplum ne de bir aile oluşabilirdi.

………Ğafûr olan Allah hatalarımızı Âlem-i Nâsut’ta (İnsanlar alemi) örttüğü gibi Âlem-i Ervah (Ruhlar alemi) ve Alam-i Melekût’ta da setreder. Melekler, bizim bu dünyada göremediğimiz şeyleri görürler. Allah hatalarımızı onlardan da gizler ki ahirette mahcup olmayalım. Bu isim sayesinde insanlardan gördüğümüz hürmet ve yakınlığın aynısını, kendilerinden günahlarımızın gizlendiği ruhlar ve meleklerden de görürüz.

………Allah’ın el Ğaffar ismi affedicilikte en kuşatıcı olandır. Hataları diğer insanlardan setredilen bir kimse başkalarının önünde mahcup olmaktan emin kılınır. Fakat yine de kendi içinde kendisinden utanıyor olabilir. Herkesin kendi yaptığı işlerden kaynaklanan belli bir vicdan azabı vardır. Ancak el Ğaffar olan Allah rahmetiyle bir kimsenin hatalarını kendisinden dahi gizler ve bu azabı dindirmek için o hatayı kendisine bile unutturur.

………Hatalarımızı başka insanların gözlerinden perdeleyen el Ğafîr’i, hatalarımızın bilgisini meleklerden dahi gizleyen el Ğafûr’u ve hatalarımızı sürekli hatırlamaktan kaynaklanan ıstırabı dindiren el Ğaffar’ı zikreyle. Böylesi rahmet ve merhamet sahibi bir sultana şükretmeyip te ne yapalım. Gözlerimizde pişmanlık gözyaşlarıyla günahlarımızı itiraf edipte O’nun affını dilemeyelim mi?

………Abdülgafûr o kuldur ki bütün yanlışların affedicisi hataların gizleyicisidir. Bir kimse kendisini suçlu hissediyorsa ve dolayısıyla kalbinde bir ağırlık varsa, Cuma namazından sonra 100 kere “ya Ğafûr” çekmek acıyı dindirebilir. Allah dilerse o günahı affedecektir. (T. Bekir Bayraktaroğlu-Esma-i Hüsna/92)

………**********************************************************

………EL ĞAFÛR

………Allah’ın el-Ğafûr ismi; “Mutabakat delâletiyle Allah’ın hem zatına delalet eder ve hem O’nun mağfiret sıfatını gösterir, buna delâlet eder. Ancak tazammun yoluyla sadece Allah’ın zatına delâlet eder. Nitekim mağfiret sıfatına da yine tek olarak tazammun yoluyla da delalet eder.

………(Burada geçen bazı terimler hakkında açıklama yapmak gerekir. Gördüğünüz gibi burada; Mutabakat, Tazammun, Lüzum veya iltizam gibi ifadeler yer almaktadır. Şimdi bu terimlerin neyi ifade ettiklerini burada kısaca zikredelim.

………Şöyle ki; Delâlet; Lafız ve mana arasında var olan münasebete denir ki bu biri vaz’iyye ve diğeri de Akliye olmak üzere ikiye ayrılır.

………Delalet-i Va’ziyye; Lafzın konulduğu manaya tümüyle delalet etmesi, onu göstermesidir ki buna aynı zamanda Delalet-i Mutabıkıyye veya kısaca Mutabakat denir. Örneğin Arslan lafzını ele alalım. Bu lafzın bilinen yırtıcı hayvana isim olarak verilmiş olması nedeniyle Vaz’idir, ona uygunluğu sebebiyle de Mutabıktır denilmektedir.

………Aklî delalete gelince; kelimenin veya lafzın asıl konulduğu manaya değil de kendisi için makul, yani akla yatkın olan bir kavramı, bir ifadeyi göstermiş olmasıdır. Bu da biri Tazammuni delalet diğeri de lazmi veya iltizami delalet olmak üzere iki kısımdır.

………Tazammuni Delalet; Bir lafzın konulduğu mananın tümünü değil sadece onun bir kısmına delalet etmesidir. Örneğin; cesur olan bir kimseye Arslan denmesi gibi. Bu nitelemeyle ilgili kimseye Arslan gibi yırtıcı olması değil, onda var olan cesaret ve atılganlık yönüyle benzetilmesidir ki, işte bu türden aklen delalete Tazammuni delalet denir.

………Lazmi veya iltizami delalet; Bir lafzın asıl manasına değil bir başka manaya konulmasıdır. Örneğin eli açık adam denildiğinde, bu ifade o adamın elinin açık olması manasında değil, onun yardımsever biri olduğunu gösterir. İşte bu türden delalete de Lazımi veya iltizami delalet denmektedir.)

………Lüzum (iltizam) noktasından; Hayata, Kayyumiyyete, İzzete, Ahadiyyete, Hikmet, Azamet, Re’fet, Rahmet ve benzeri diğer kemal sıfatlarına delalet eder. Allah’ın Ğafûr ismi Yüce Allah’ın fiil sıfdatlarından bir sıfatına delalet eder. Nitekim el Ğafur ismi de Yüce Allah’ın isimlerinden biridir. Allah’ı sena etme anlamında rahmet, sevgi ve kayyumiyyet manalarını ihtiva eder.

………Bu isim Allah’a iman etmiş bir mü’min kulun, Rabbinin hakkına ilişkin bir takım günahlar işleyerek veya bazı farz görevlerini terk ederek kusur işlemesi sebebiyle Allah’ın o kulunu bağışlamasını sağlayan ismidir.

………Bu isim umutsuzluğun kenarına gelmiş Mü’min bir kulunun kalbinde ümit ışıklarını yakan ve tekrarlanan, genişleme ve rahatlama mesabesinde olan bir isimdir. Böylece Allah ümitsizliğe kapılmış olan mü’min kullarının gönüllerine huzur ve itminan sağlamış, güven pompalamış olmaktadır. Çünkü Yüce Allah şu ayetinde bu gerçeği bildirmektedir.

………Kul ya ‘ıbadiyelleziyne esrefu alâ enfüsihim lâ taknetu min rahmetillâh* innAllâhe yağfiruzzünube cemiy’a* inneHU HUvel ĞafûrurRahıym. (Zümer/53)

………“De ki; Ey kendilerinin aleyhine aşırı giden kullarım, Allah’ın rahmetinden ümidinizi kesmeyin. Şüphesi Allah günahları affeder. Çünkü O çok bağışlayandır, çok merhamet edendir.”

………Rabbimizin el-Ğafûr ismi, kuluna karşı herhangi bir zorluk, bir sıkıntı göstermeksizin, bir mani söz konusu olmaksızın mağfiretinin veya bağışlamasının devamlılığına delalet eder, onu gösterir. Zaten biz bunun böyle olduğunu Ğafûr kelimesini oluşturan harfleri, kolaylıkla ve hiç zorlanmadan söylerken bile düşünebiliyoruz, sezebiliyoruz.

………Çünkü Ğafûr kelimesinde ki uzatma harfi, sınırsız olan açısından devamlılığı ifade ediyor. Bu itibarla Ğaffâr ismiyle Ğafûr ismi aynı değildirler. Gerçi Ğaffar ismi de aynı şekilde nihayetsiz mağfirete devamlılığı ifade eder. Fakat bunun bir takım şartları, ağırlaştırılmış durumlar vardır. Bunun ağırlaştırılmış durumuna da Ğaffâr isminde uzatma harfinden önce yer alan şedde harekesidir.

………Kur’an ı Kerimde Ğafûr sıfatı herhangi bir şart, bir kayıt veya bir zorluk söz konusu olmaksızın gelmiştir. Birçok yerde zikredilmesine rağmen hepsinde durum böyledir. Rabbimiz şöyle buyuruyor;

………Lâ yuahızükümüllâhu Bil lağvi fiy eymaniküm ve lâkin yuahızüküm Bi mâ kesebet kulûbüküm* vAllâhu Ğafûr’un Hâliym. (Bakara/225)

………“Allah sizi kasıtsız yeminlerinizden dolayı sorumlu tutmaz, fakat sizi kalplerinizin kazandığı (Bile bile yaptığınız) yeminlerden sorumlu tutar. Allah çok bağışlayandır, Halîm’dir.”

………Kul in küntüm tuhıbbûnAllâhe fettebi’ûniy yuhbibkümullâhu ve yağfir leküm zünubeküm* vAllâhu Ğafûr’un Rahıym. (A. İmran/31)

………“De ki; Eğer Allah’ı seviyorsanız bana uyun ki Allah’ta sizi sevsin ve günahlarınızı bağışlasın. Çünkü Allah çok bağışlayandır, çok merhamet edendir.”

………Leyse aleyküm cünahun en tebteğû fadlen min Rabbiküm* feizâ efadtüm min ‘Arafatin fezkürullahe ‘ındel Meş’aril Harâm* vezkürûHU kemâ hedâküm* ve in küntüm min kablihî le minaddâlliyn. (Bakara/198)

………“Hac mevsiminde ticaret yaparak rabbinizin lütuf ve keremini istemekte size bir günah yoktur. Arafat’tan ayrılıp (sel gibi Müzdelife’ye) akın ettiğinizde, Meş’ar-i Haram’da Allah’ı zikredin. O’nu size gösterdiği gibi zikredin Doğrusu siz O’nun yol göstermesinden önce yolunu şaşırmışlardan idiniz.”

………Sümme efıydû min haysü efâdanNâsu vestağfirullah* innAllâhe Ğafûrun Rahıym. (Bakara/199)

………“Sonra insanların akın ettiği yerden siz de akın edin ve Allah’tan bağışlanma dileyin Şüphesiz Allah çok bağışlayandır, çok merhamet edendir.”

………Bu ismin Kur’an ayetlerinde çokça geçmesi, bize mağfiret veya bağışlama ameliyesinin çok kolay olduğunu ve bize de oldukça yakın olduğunu Ğafûr olan Allah’ın mağfiretine hak kazanmaya ulaşmanın da mümkün olabildiğini göstermektedir.

………Ayrıca Kur’an ı Kerimde ki birçok ayetlerde mağfiret kelimesinin Rahmet kelimesiyle bağlantılı olduğunu da görüyoruz. Bu da kullar açısından bağışlanmaları noktasında bir tür büyük bir kolaylığın var olduğunu gösteriyor. Çünkü yaratan Allah tevbe eden kullarına rahmetiyle muamele edecektir. Nitekim Yüce Allah’ın rahmetinin bir gereği de çokça hata işleyen kullarına mağfiret yolunu kolaylaştırmış olmasıdır. Zaten bu bile Rabbimizin el Ğafûr isminde bir kolaylığın varlığını hissettiriyor.

………Gücü, kuvveti ve iradesiyle Yüce Allah dilediği kullarının günahlarını bağışlar. Bağışlaması bir korkudan veya bir beklentiden değil, aksine kullarına karşı olan merhameti ve onlara lütufkâr davranması sebebiyledir.

………Esasen lügatta mağfiret; bir şeyi örtmek, üstünü kapatmak demektir. Üzeri kapatılan her şey aslında bağışlanmaktır, mağfirettir. Bu manasıyla mağfiret işlenen günahların üstünün kapatılması demektir.

………Allah Teâlâ’nın el Ğafûr ismi Kur’an ı kerimde 11 yerde mutlak olarak ve ayrıca tenvinli olmak üzere gelmiştir. Çünkü bununla özel isim murat olunmuştur. Bu da O’nun kemal sıfatını gösterir. Nitekim Yüce Allah şöyle buyurmaktadır;

………Nebbi’ ıbadiy enniy enel Ğafûrur Rahıym. (Hicr/49)

………“Ey Muhammed kullarıma benim elbette çok bağışlayıcı çok merhametli olduğumu haber ver.”

………Ve Rabbükel Ğafûru ZürRahmeti, lev yuahızühüm Bi ma kesebu le ‘accele lehümül azâb* bel lehüm mev’ıdün len yecidu min dunihi mev’ila. (Kehf/58)

………“Rabbin çok bağışlayıcıdır merhamet sahibidir. Eğer yaptıkları yüzünden onları (dünyada) cezaya çarptırsaydı elbette azaplarını çarçabuk verirdi. Hayır, onlar için belirlenmiş bir gün vardır ki (O gün gelince) hiçbir kurtuluş çaresi bulamazlar.”

………Kur’an da 72 yerde Ğafûr sıfatı geçmektedir, işte şu onlardan biridir;

………İnnemâ harreme aleykümül meytete veddeme ve lahmel hınziyri ve ma ühille Bihî li ğayrillâh* femenidturre ğayre bağın ve lâ ‘adin felâ isme aleyhi, innAllâhe Ğafûr’un Rahıym. (Bakara/173)

………“Allah size ancak leş, kan, domuz eti ve Allah’tan başkası adına kesileni haram kıldı. Ama kim mecbur olur da yemek zorunda kalırsa ona günah yoktur. Şüphesiz Allah çok bağışlayandır, çok merhamet edendir.”

………Ve lâ cünâha aleyküm fiymâ ‘arradtüm Bihî min hıtbetin nisâi ev eknentüm fiy enfüsiküm* alimAllâhu enneküm setezkürûnehünne ve lâkin lâ tüvâ’ıdûhünne sirran illâ en tekulû kavlen ma’rûfa* ve lâ ta’zimû ukdeten nikâhı hattâ yeblüğal Kitâbu eceleh* va’lemu ennAllâhe ya’lemu mâ fiy enfüsiküm fahzerûh* va’lemû ennAllâhe Ğafûr’un Haliym. (Bakara/235)

………“(Vefat iddeti beklemekte olan) kadınlara kendileri ile evlenmek istediğinizi üstü kapalı olarak anlatmanızda veya bu isteğinizi içinizde saklamanızda sizin için bir günah yoktur. Allah biliyor ki siz onlara (Bunu er geç mutlaka) söyleyeceksiniz. Meşru sözler söylemeniz dışında sakın onlara gizliden gizliye buluşma yönünde sözleşmeyin Bekleme müddeti bitinceye kadar da nikâh yapmaya kalkışmayın. Şunu da bilin ki Allah içinizden geçeni hakkıyla bilir. Onun için Allah’a karşı gelmekten sakının ve yine şunu da bilin ki Allah gerçekten çok bağışlayandır, Halîm dir. (Hemen cezalandırmaz, mühlet verir)”

………Yüce Allah’ın Ğafûr ismi insana güçsüz ve zayıf olduğunu sezdirir, bu kâinatta gücünün dar olduğunu gösterir. Çünkü insan çok hata yapandır, günah işleyendir. İşte işin bu noktası onu alçak gönüllü olmasını ve ne yaptığının farkında olmasını sağlar. Ayrıca bu isim ona şu idraki de verir. Bilmelidir ki günah işlediği takdirde bununla Allah’a zarar verecek değildir. Ancak tevbe etmesi halinde Ğafûr olan Allah’tan mağfiret istemesi durumunda hatalarından geri durması halinde Allah ona kolaylık sağlar ve onu bağışlar.

………El Ğaffar aynı zamanda hesap görendir. Hiç kuşkusuz kıyamet gününde insanlar hesaba çekileceklerdir. Hiç kimse Allah tarafından hesaba çekilmekten kurtulamayacaktır. Zaten şu ayetler bunu bildirmektedir.

………BismillahirRahmanirRahıym (Zilzal suresi)

………1 – İzâ zülziletil Ardu zilzaleha;

………2 – Ve ahrecetilArdu eskaleha;

………3 – Ve kalel İnsanu ma leha;

………4 – Yevmeizin tühaddisü ahbâreha;

………5 – Bienne Rabbeke evha leha;

………6 – Yevmeizin yasdurun Nasu eştaten li yürav a’malehüm;

………7 – Femen ya’mel miskale zerretin hayren yerah;

………8 – Ve men ya’mel miskale zerretin şerren yerah;

………“Yeryüzü kendine has bir sarsıntıya uğratıldığı, içindekileri çıkarıp attığı ve insan “ona ne oluyor” dediği zaman işte o gün yer kendi haberlerini anlatır. Çünkü rabbin ona (öyle)vahyetmiştir. O gün insanlar amellerinin kendilerine gösterilmesi için bölük bölük kabirlerinden çıkacaklardır. Artık kim zerre ağırlığınca bir hayır işlemişse onun mükâfatını görecektir. Kim de zerre miktar ağırlığınca kötülük işlemişse onun cezasını görecektir.” (Zilzal suresi)

………Yüce Allah kullarını başıboş bırakacak değildir. Hiçbir zaman inananla inanmayan, itaatkâr olanla isyankâr olan elbette eşit olmayacaktır. Nitekim büyük günah ile küçük günahlar da eşit sayılacak değildir. Aynı zamanda onları bilerek yapanlarla bilmeyerek işleyenler de eşit olamazlar. Zaten bilenle bilmeyen eşit olmaz.

………Bütün bu konularda yüce Allah insanları hesaba çekecektir. Örneğin bir kimse bilerek bir kötülük işlerse yüce Allah o kulunu onun bilgisi nispetinde sorgulayacaktır. Dolayısıyla bunun sorgulanması bilmeden yapanların sorgulamasından çok daha ağır ve şiddetli geçecektir. Zira yüce Allah şöyle buyurmaktadır;

………İnnemettevbetü alAllâhi lilleziyne ya’melunessûe Bi cehaletin sümme yetubune min kariybin feülaike yetubullahu aleyhim* ve kânAllâhu Aliymen Hakiyma. (Nisa/17)

………Allah katında (makbul) tevbe, ancak bilmeyerek günah işleyip sonra çok geçmeden tevbe edenlerin tevbesidir. İşte Allah bunların tevbelerini kabul eder. Allah hakkıyla bilendir hüküm ve hikmet sahibidir.

………Mutlak muhasip olan Allah dilediklerini bağışlar, dilediklerine de azab eder. Tevhide çağırmaları, cennetle müjdeleyip cehennem ateşiyle uyarmaları için elçiler gönderdikten sonra, insanın Allah’a karşı bahane uydurması, bir hüccet ileri sürmesi de mümkün olmayacaktır. Çünkü Allah bütün bu yolları gayet açık ve net olarak peygamberleri ve onlarla gönderdiği kitaplar yoluyla açıklamıştır.

………Aslında bu husus ceza gününün gerisinde saklanmak isteyecek olan herhangi bir kâfirin veya asinin perdesini kaldıracak onu ortaya çıkaracaktır. Dünyada yaptıklarının açığa çıkmaması için çabalasalar da, dünyada işleyip te önden gönderdikleri kötülükler sebebiyle başlarına gelebilecek olan şey bağışlanmayacaktır.

………Hesaba çekilme olayı aynı zamanda hem mağfireti ve hem de cezalandırmayı kapsar. Mağfiret bunu hak edenler içindir, cezalandırılma da yine cezalandırmayı hak edenler içindir. Her insanın bir hesabı ve cezası vardır. Bu itibarla önceden yapıp ettikleri sebebiyle rehin tutulacaktır. Nitekim Rabbimizin şu kavli bu gerçeği dile getiriyor;

………Ve külle İnsanin elzemnahu tairehu fiy unukıh* ve nuhricü lehu yevmel kıyameti Kitaben yelkahu menşura. (İsra/13)

………İkra’ Kitabek* kefa Bi nefsikel yevme aleyke Hasiyba. (isra/14)

………Menihteda feinnema yehtediy li nefsih* ve men dalle feinnema yedıllu aleyha* ve lâ teziru vaziretun vizre uhra* ve ma künna muazzibiyne hatta neb’ase Rasûla. (İsra/15)

………“Her insanın amelini boynuna yükledik. Kıyamet günü kendisine açılmış olarak karşılaşacağı bir kitap çıkaracağız; “Oku kitabını, bugün hesap sorucu olarak senin nefsin yeter” denilecektir. Kim doğru yolu bulmuşsa ancak kendisi için bulmuştur. Kim de sapıtmışsa kendi aleyhine sapıtmıştır. Hiçbir günahkâr başka bir günahkârın günah yükünü yüklenmez. Biz, bir peygamber göndermedikçe azap edici değiliz.”

………Bu ayetler insana şunu açıklamaktadırlar.

………– O, insan öyle bir varlıktır ki Yüce Allah’ın kendisine sunduğu cehennem ateşinden kurtuluş emanı ile canını kurtarabilir. Yeter ki önceden yapmış olduğu işleriyle yaratan Allah tarafından bağışlanmayı hak etmiş olsun.

………– Amel sahibi aslında işlediği amel sebebiyle ceza görecek ve hesaba çekilecek olan kimsedir. Yoksa onun yerine akrabası ve ailesi hesaba çekilecek değildir. Kimse kimsenin işlediği amellerine ve fiillerine ortak olmaz.

………– İnsanoğlu, kıyamet gününde amel defterinde var olanları gördükten sonra artık Allah’a karşı diyeceği bir şeyi olmaz, hiçbir hüccete de sahip olamaz. Çünkü amel defterinde küçük ve büyük ne varsa hepsi de orada mevcuttur. Yaratan Allah’ın hesaba çekmesi ise çok dakiktir.

………Ve yevme nüseyyirul cibale ve teral’Arda barizeten ve haşernahüm felem nüğadir minhüm ehadâ. (Kehf/47)

………Ve ‘uridu alâ Rabbike saffa* lekad ci’tümuna kema hâlâknaküm evvele merretin, bel zeamtüm ellen nec’ale leküm mev’ıda. (Kehf/48)

………Ve vudı’al Kitabu feteral mücrimiyne müşfikıyne mimma fiyhi ve yekulune ya veyletena mali hazel Kitâbi lâ yuğadiru sağıyraten ve lâ kebiyreten illâ ahsaha* ve vecedu ma amilu hadıra* ve lâ yazlimu Rabbüke ehadâ. (Kehf/49)

………Dağları yürüteceğimiz ve senin yeryüzünü çırılçıplak göreceğin günü bir hatırla. Biz onları mahşer de toplarız da içlerinden hiçbirini bırakmayız.

………Hepsi saf saf Rabbinin huzuruna çıkarılırlar. Onlara; ”Andolsun siz ilk önce yarattığımız gibi bize geldiniz. Oysa siz, sizin için hesaba çekileceğiniz bir zaman belirlemediğimizi sanmıştınız.” Denir.

………Kitap ortaya konur. Suçluları kitabın içindekilerden korkuya kapılmış görürsün. “Eyvah bize, Bu nasıl bir kitaptır ki küçük büyük hiçbir şey bırakmadan hepsini sayıp dökmüş.” Derler. Onlar bütün yaptıklarını karşılarında bulurlar. Senin Rabbin hiç kimseye zulmetmez. (Kehf/47-48-49)

………Şüphesiz ki Allah adildir, kimseye suçsuz yere azab etmez. O, Resuller, Nebiler gönderdikten sonra kullarına azab eder ve onları hesaba çeker.

………Rusülen mübeşşiriyne ve münziriyne liella yekûne linNasi alellahi huccetün ba’der rusül* ve kânAllâhu Aziyzen Hakiyma. (Nisa/165/

………Lakinillâhu yeşhedü Bi ma enzele ileyke enzelehu Bi ılmiHİ, vel Melaiketü yeşhedun* ve kefa Billâhi şehiyda. (Nisa/166)

………İnnelleziyne keferu ve saddu an sebiylillâhi kad dallu dalâlen be’ıyda; (Nisa167)

………İnnelleziyne keferu ve zalemu lem yekûnillâhu li yağfire lehüm ve lâ liyehdiyehüm tariyka. (Nisa/168)

………İlla tariyka cehenneme halidiyne fiyha ebeda* ve kâne zâlike alellahi yesiyra; (Nisa/169)

………Ya eyyühen Nasü kad caekümür Rasûlü Bil Hakkı min Rabbiküm feaminu hayren leküm* ve in tekfüru feinne Lillâhi ma fiys Semavati vel Ard* ve kânAllâhu Aliymen Hakiyma; (Nisa/170)

………[[“Müjdeleyiciler ve uyarıcılar olarak peygamberler gönderdik. Ki Peygamberlerden sonra insanların Allah’a karşı bir bahaneleri olmasın. Allah mutlak güç sahibidir, hüküm ve hikmet sahibidir.

………Fakat Allah sana indirdiğini kendi ilmiyle indirmiş olduğuna şahitlik eder. Melekler de buna şahitlik eder. Şahit olarak Allah yeter.

………Şüphesiz inkâr edenler İnsanları Allah yolundan alıkoyanlar derin bir sapıklığa düşmüşlerdir.

………Şüphesiz inkâr edenler ve zulmedenler (var ya) Allah onları asla bağışlayacak ve doğru yola iletecek değildir.

………(Allah onları)Ancak içinde ebedi kalacakları cehennemin yoluna iletir. Bu ise Allah’a çok kolaydır.

………Ey insanlar Peygamber size Rabbinizden Hakkı (gerçeği) getirdi. O halde kendi iyiliğiniz için iman edin. Eğer inkâr ederseniz bilin ki, göklerde ki her şey, yerdeki her şey Allah’ındır. Allah hakkıyla bilendir hüküm ve hikmet sahibidir.”]]

………O halde bu adil hesap sayesinde ilmi gereği ve kullarının durumlarını yerine getirmesi bakımından mağfireti kim hak etmişse Allah onu bağışlar. Çünkü hesaba çekme işi, hesaba çeken zatın işlenen amellerle, söz ve davranışlarla ilgili olması gerekir. Bu itibarla el Ğafûr olan zatın ölmez diri (Hay) ve Kayyum olması lazım gelir. Bunun içindir ki Allah şöyle buyuruyor:

………Allâhu lâ ilâhe illâ HU* elHayy’ül Kayyûm* lâ te’huzuHU sinetün vela nevm* leHU mâ fiys Semâvâti ve mâ fiyl Ard* men zelleziy yeşfe’u ‘ındeHU illâ Biiznih* ya’lemu ma beyne eydiyhim ve ma halfehüm* ve lâ yuhıytûne Bi şey’in min ‘ılmiHİ illâ Bi ma şâ’* vesi’a Kürsiyyühüs Semâvâti vel Ard* ve lâ yeûduhu hıfzuhümâ* ve HUvel Aliyy’ül Azıym.

………Lâ ikrahe fid Diyni kad tebeyyenerrüşdü minel ğayy* femen yekfür Bittağuti ve yu’min Billâhi fekadistemseke Bil urvetil vüska, lenfisame leha* vAllâhu Semiy’un ‘Aliym. (Bakara/255-256)

………“Allah kendisinden başka hiçbir ilâh olmayandır. Diridir, Kayyumdur. O’nu ne bir uyuklama tutabilir, ne de bir uyku. Göklerdeki her şey ve yerdeki her şey O’nundur. İzni olmaksızın O’nun katında şefaatte bulunacak kimdir? O, kullarının önlerindekileri ve arkalarındakileri (Yaptıklarını ve yapacaklarını) bilir. OnlarO’nun ilminden kendisinin dilediği kadarından başka bir şey kavrayamazlar. O’nun kürsüsü, bütün gökleri ve yeri kaplayıp kuşatmıştır. (O göklere, yere, bütün evrene hükmetmektedir.) Gökleri ve yeri koruyup gözetmek O’na güç gelmez. O, yücedir, büyüktür.

………Din de zorlama yoktur, çünkü doğruluk sapıklıktan iyice ayrılmıştır. O halde kim Tağut’u tanımayıp Allah’a inanırsa Kopmak bilmeyen sapa sağlam bir kulpa yapışmıştır. Allah hakkıyla işitendir hakkıyla bilendir.”

………İşte bu açıdan hesaba çekme olayı adil olacaktır Kullarından kimler mağfireti hak etmişse Allah onları bağışlayacaktır.

………El Ğafûr olan Allah aynı zamanda Ğanîyy’dir, zengindir. Hiçbir kimseye ve hiçbir şeye, hiçbir yaratılmışa muhtaç değildir. Zaten bu durum yaratanın sıfatlarındandır. O’ mutlak manada el Ğanîyy dir. El Ğanîyy olan Allah herhangi bir kimseyi bağışlamak ve cezalandırmak için hiçbir kimseden izin almaya da muhtaç değildir. Bilakis el Ğanîyy olması hasebiyle beşer O’na, O’nun bağışlamasına ve affetmesine muhtaçtır. Allah eğer bir kimseyi bağışlamamışsa artık o kimse için kurtuluş yoktur. Çünkü yaratan tüm yarattıklarından üstündür. Zira el Mütekebbir olan O’dur. Kullar ise zayıftırlar. Nitekim yüce Allah şöyle buyuruyor;